Neuralink N1 Telepatik Beyin Protezi Nasıl Çalışıyor?

Neuralink şirketinin kurucusu Elon Musk insan beynini telepatik internetle bilgisayarlara bağlayacak olan Neuralink N1 iç beyin protez çipini tanıttı. Sinir danteli denilen ve bir çip ile beyin kabuğunu kaplayan esnek kablolardan oluşan iç protez (implant), sinir hücrelerinin elektrik sinyallerini kablosuz olarak yakındaki bir bilgisayar iletiyor ve bilgisayarın çeşitli komutları yerine getirmesini sağlıyor.

Neuralink N1 ne işe yarayacak?

2016’da kurulan şirketin geliştirdiği ilk kapsamlı ürün olan N1 insanlı klinik deneylerde felçlilerin robot kolları düşünceleriyle kontrol edip kendine su koyması ve benzer işler yapmasını sağlayacak. 2006’dan beri insanlarda kablolu beyin ve omurilik protezleriyle denenen teknoloji Neuralink’le birlikte kablosuz internete geçecek.

Neuralink N1’in ardılları Parkinson ve Alzheimer hastalığına yol açan beyin hasarlarını gidermekte kullanılacak. Hasarlı bölgeleri baypas ederek bilişsel faaliyetleri kendi yönetecek. Böylelikle yaşlılarda görülen demans ve unutkanlık sorunlarını gidermek mümkün olacak. Beyin protezleri Keanu Reeves’in Johnny Mnemonic siberpunk filminde olduğu gibi beyinde veri depolamaya izin verecek.

30 yıl içinde insan beyninin öğrendiği hiçbir şeyi unutmayacağı fotoğrafik hafızaya sahip olması, neredeyse bilgisayar hızında çalışması ve insanüstü yıldırım reflekslere sahip olmasının da önünü açacak. Elon Musk’ın uzun vadeli amacı ise Neuralink protezleriyle insan beynini telepatik internete bağlayıp süperzekaya dönüştürmek. Böylece yapay zekanın insanları yok etmesini önlemek ama nasıl?

İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili

 

Neuralink N1 protezinin risk ve fırsatları

Beyninize bilgisayar ve robotları yönetmek için telepatik, yani beyin arayüzlü kablosuz internet kontrol çipi takmak ister misiniz? Bu teknoloji henüz hayvanlar üzerinde test ediliyor ama asıl sorun kimin kimi kontrol edeceği: İnterneti gözetleyen şirketlerle devletler asıl bizim beynimizi kontrol ederek, beynimizi yıkayıp algı yönetimi yaparak istedikleri kişiye oy atmamızı ve istedikleri ürünlerle hizmetleri satın almamızı sağlayabilir mi? Bu büyük bir endişe kaynağı.

Ancak, gelecek kaygısından önce Neuralink’in bugün ne yaptığı ve neler başardığına bakalım: Elon Musk beynine protez takılı üç domuzu basına tanıttı ve protez çipinin kafesteki Gertrude adlı dişi domuzun çevreyi koklarken beyninde oluşan sinyalleri kaydedişini bilgisayar ekranında gösterdi. Elon Musk, beyin protezinin nöron sinyallerini gerçek zamanlı olarak izleyebildiğini gösterdikten sonra büyük bir bozuk para boyunda olan yeni Neuralink N1 çipini de tanıttı.

Neuralink operatörleri bu çipi özel bir robot matkap ve dikiş makinesiyle kafatasını delerek beyin kabuğuna 30 dakika içinde takabiliyor. Bunun için anestezi yapmak gerekmiyor ama gelecekte matkap yerine lazer kullanılması planlanıyor. Yine de ilk insanlı uygulamanın felçlilere yönelik olacağı biliniyor.

İkinci aşamada ise internete bağlı buzdolapları, akıllı ev sistemleri, laptop, tablet ve akıllı telefonların düşünce komutlarıyla kontrol edilmesi sağlanacak. Tıpkı klavye ve mikrofon gibi telepatik komutlar da bilgisayarlarla makineleri yönetmenin yeni bir yolu olacak. Peki Neuralink N1 nasıl çalışıyor?

İlgili yazı: Gerçek Adem: ilk insan ne zaman yaşadı?

 

Neuralink N1 çipinin geleceği

Beyin protezlerinin yukarıda sıralanan faydaları sağlaması için ilk adım çipe bağlanan çok daha esnek teller üretmektir. Zaten canlı dokuya zarar vermeyen malzemelerden üretilen teller ne kadar esnek olursa koşarken, atlarken veya sarsıntı geçirirken beyne hasar verme riski de o kadar düşük olacak. Sonuçta iç beyin protezlerinin kaza anında veya spor yaparken beyne zarar veren şarapnele dönüşmemesi ve günlük hayatı hiçbir şekilde kısıtlamaması gerekiyor.

Neuralink halihazırda her biri 4 ila 6 mikron olup insan saçından ince olan 96 tel demetinde 3072 elektrot taşıyabiliyor. Ancak, sistemin bir uzaktan kumanda ya da akıllı telefon kadar işlevsel olması için bant genişliğinin artırılması gerekiyor. Ayrıca bilgisayarların herkesin kendine özgü beyin sinyallerini öğrenmesi ve sinyal kesintisi veya okuma güçlüğünde robot kolun bardağı yere düşürmesi gibi riskleri önlemek için düşünce komutlarını yorumlayarak işlemi kendi tamamlaması da gerekiyor.

Kısacası insanlar robot kolun su koymasını düşündüğü zaman bu kolu her zaman kendi kolunu oynatır gibi kontrol etmek zorunda kalmayacaklar. Robot kol sadece su koy komutunu alıp bunu otonom olarak yerine getirebilecek. Felçli hastalara hareket kabiliyetini kazandırmak gerektirmeyen sıradan senaryolarda insanlar makinelere yalnızca komut vermekle yetinecekler.

Ancak, insanların fiziksel gücü, refleksi ve dayanıklılığını artıran dış iskeletler (giyilebilir robotlar) söz konusu olduğunda gerçek zamanlı ve birebir telepatik kontrol tercih edilecek. Bu durumda makine, bilgisayar, robot ve ekranlar insan bedeninin yeni bir uzvu gibi kişi tarafından yönetilecek.

Esnek protez denetimi

Nasıl ki kolumuzu kaldırmak için gereken kas hareketlerini bilinçli olarak hesaplamıyoruz, robot kol hareketlerini de bilinçli olarak yönetmeyeceğiz. Amaç beynin robot kolu gerçek kol gibi dolaysız ve otomatik olarak kontrol etmesi olacak.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

Neuralink N1 beyin dikiş makinesi

Bu teknolojinin en büyük sınırlaması kafatası ameliyatı gerektirmesi. Peki kaç kişi telepatik güçler kazanmak uğruna bile olsa kafatasını deldirmek ister? Neuralink şirketi sağlık risklerini azaltarak teknolojinin halkın genelinde yaygınlaşması için özel bir ameliyat robotu geliştiriyor. Bu robot mini matkaplar ve bir dikiş iğnesi kullanarak kafatasını açıp kontrol çipini beyne yerleştiriyor ve telleri beyin kabuğuna döşüyor. Bu işlem şimdilik 30 dakikada tamamlanıyor.

Sadece 4 yıllık bir şirketin bu aşamaya gelmesine hayran olmamak elde değil ama aslında bu farmasötik şirketlerinin eksikliği. Kâr odaklışirketler ağrıkesici geliştirmekten bu teknolojiye yatırım yapmadılar. Böylece tıp alanında 30 yılda elde edilen bilgi birikimini ürün ticarileştirmekte kullanmadılar. Neuralink ise biyoteknoloji ile yapay zeka ve robotbilimi birleştirerek telepatik interneti kitlelere taşıyacak.

Nitekim Musk bu yepyeni karma mesleğin gelişmesi için çok çalıştıklarını ve prototip tanıtımını da bu işe gönül verecek personeli şirkete çekmek için yaptıklarını belirtti. Elon Musk’ın ne kadar vizyoner olduğunu vurgulamak istercesine tanıtımda sahne alan Neuralink CEO’su Max Hodak, başlangıçta teknolojiye inanmadığını ama Musk’ın kendisini bunun iyi bir fikir olduğuna ilişkin ikna ettiğini söyledi.

Ancak, size daha gerçekçi öngörüler sağlamak istiyorum: Lazerli kafatası ameliyatları Stanford Üniversitesi’nde 2021 sonunda başlayacak. Bunlar gönüllülerin katılacağı klinik deneylerle yürütülecek ama lazerli kafatası ameliyatlarının beyin kanaması ve tümör gibi durumlarda cerrahi müdahaleyi kolaylaştıracağını da unutmayalım. Neuralink küçük deliklerle büyük işler yapmak bağlamında bütün tıp biliminin önünü açıyor.

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

 

Neuralink N1 için sonraki adım

Beyin protezleri önümüzdeki 30 yılın teknolojisi olacak. Ancak, önümüzdeki 60 yılın teknolojisi çok daha devrimsel. Bilim insanlarının şimdiden e-mürekkep geliştirdiğini biliyoruz. Gelecekte bu tür bir e-mürekkebi olumsuz yan etkilere yol açmadan lenf kanalları ve kan damarlarından geçirerek bedene yaymak mümkün olacak. O zaman bedene bir tür elektronik devre hattı döşemiş olacağız.

Dolayısıyla biyonik insan, makine insan ve siborg teknolojisini Terminator gibi et kaplı robot iskeletler olarak düşünmenize gerek yok. İnsan-makine bütünleşmesi elektronik jel kadar yakın olabilir. Şimdi bu jelin Mass Effect video oyunlarındaki gibi medijel, yani tıbbi jel olduğunu düşünün. O zaman insan beynini süper zekaya dönüştürmek üzere güçlendirmekle Alzheimer gibi beyin rahatsızlıklarını tedavi etmek neredeyse aynı şey olacak.

Musk bu süreçte bir maymunun bilgisayarı beyniyle kontrol etmeyi başardığı bir deney gerçekleştirdiklerini belirtti. “Neuralink sinir dantelini kullanarak birdenbire insanların beynini ele geçirmeye başlamayacak tabii. Benim istediğim şey yapay zeka ile ortakyaşarlık kurmak. Sonuçta en iyi senaryoda bile yapay zeka insanları geride bırakacak. Bu yüzden insanların yapay zekayla birleşeceği bir teknoloji geliştirmek istiyorum. Özünde kafatasımızdaki beynimiz kavanozdaki beyin gibidir.”

Dünyada omurilik hasarı yüzünden boynunun altı felçliyken 2006’da beynine takılan protezle bir bilgisayarı düşünceleriyle kontrol ederek ekranda farenin imlecini hareket ettiren ilk kişi Matthew Nagle’dır ve biz daha şimdiden onu aşmış bulunuyoruz: Neuralink Brown Üniversitesi’nin BrainGate (beyin geçidi) adını verdiği ilk örneği geride bırakmış bulunuyor. Özetle Neuralink şirketi bir abartı değil, 14 yıllık araştırmaların geciken en doğal bir sonucudur.

İlgili yazı: Virüsler Canlı mı ve RNA Yaşamın kökeni mi?

 

Teknolojinin sınırlamalarına gelince

Neuralink 128 elektrot yerine 3072 elektrot kullanan bir çip geliştirdi ve bunu hayata geçirmek için de dakikada 6 tel demeti (192 elektrot) döşeyen otonom bir robot tasarladı. Dikiş makinesiyle mikroskop arası bir şeye benzeyen bu robot beyin kanamasına ve yangıya yol açacak kan damarlarından uzak durarak çalışıyor.

Filozof Andy Clark’tan yola çıkan Musk klavyelerle zaten bilgisayarlara bağlı olduğumuzu, biyonik telepatik internetin bant genişliğini artırmaktan ibaret olduğunu belirtiyor. Bu bağlamda Neuralink USB C kablosuyla çalışan daha güçlü bir çip üretti ve sırada bunu kablosuz yapmak var.

Neuralink N1 protezi işte bu kablolu prototipin ilk kablosuz öncü sürümüdür. Kablolu kadar güçlü olmasa da ölçeklenebilen bir çip olan N1 protezi beyinde biri duyulama alanına ve üçü de motor alanlara bağlanan 4 sensör ile büyütülebilecek. Bu çip resimdeki bayan gibi kulak arkası bir dış çipe kablosuz olarak bağlanacak. Eski model Bluetooth kulaklığa benzeyen bu çip N1 protezinin bilgisayarlara bağlanmasını sağlayacak. Tüm sistem iPhone uygulamasıyla kontrol edilecek.

Neuralink FDA’dan onay aldıktan sonra beyin ameliyatlarını da göz ameliyatları gibi lazerle ve anestezi olmadan yapmak mümkün olacak. Şu anda kobay fareler ve domuzlar üzerinde çalışan şirket iki yıl içinde insanlı deneylere geçmeyi planlıyor.

Kafamda deli sorular

Peki insan zihni beden denilen organizmanın içinde bulunan makinedeki hortlak mıdır? Siz de Descartes’ın düşünüyorum, öyleyse varım söyleminin yapay zeka versiyonunu şimdi okuyabilir ve vücut interneti ile beden hacklemeye göz atabilirsiniz. Siborglar için insan bedeni gibi kendini onaran organik malzemeye bakarak biyonik böbreği görebilir ve bize etik insan mı gerek, yoksa süper insan mı sorusunun olası yanıtını aşkın insan üstün insana karşı yazısında inceleyebilirsiniz. Makinedeki hortlağın devamı olarak bilinç bilinçsiz beyinden nasıl çıkar diye sorabilir ve hemen ardından insan bilinci nedir ve özgür irade var mı? başlığına geçebilirsiniz. Bilimle dolu muhteşem bir hafta dilerim.

Elon Musk Nerulanik N1 Tanıtımı

¹Re-thinking EEG-based non-invasive brain interfaces: modeling and analysis (pdf)
²An integrated brain-machine interface platform with thousands of channels