Gerçek Adem: ilk insan ne zaman yaşadı?

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrimHemen aşağıda 1976’da çekilen bebeklik fotoğrafımı görüyorsunuz. Hepimiz insanız: anne babalarımız insan ve Çanakkale Savaşı’ndan sonra ailede kalan tek erkek olarak dünyaya gelmeme vesile olan büyükbabam da. Ancak, 185 milyonuncu kuşaktan büyük büyükbabam insan değil, bir balıktı. Peki ilk insan ne zaman ortaya çıktı?

Çok mantıklı bir soru değil mi?

Her şeyin bir başlangıcı var: Ne zaman doğduğumuzu genellikle biliyoruz. Anne-babamızın ne zaman doğduğunu, Türkiye Cumhuriyeti’nin ne zaman kurulduğu ve dinozorların ne zaman soyunun tükendiğini biliyoruz. Öyleyse ilk insanın ne zaman ortaya çıktığını da sorabiliriz.

Şimdi diyeceksiniz “İyi de hocam türümüz Homo sapiens sapiens’in yaklaşık 200 bin yıl önce Doğu Afrika’da ortaya çıktığını biliyoruz. Öyleyse sormaya ne gerek var?”

Aslında çok gerek var; çünkü Dandanakan Savaşı’nın tarihini ve doğum günümüzü kesin olarak bilsek de ilk Homo sapiens sapiens’in 200 bin yıl önce hangi yıl, hangi gün ve hangi saatte doğduğunu bilmiyoruz. Peki gelecekte yeni teknolojilerle bilebilir miyiz?

Örneğin karbon 14 tarihleme yöntemiyle ve genetik analizle bu soruyu cevaplayabilir miyiz? Ancak, bu yanıtı bulmak için asıl sormamız gereken soru başka: İlk insan ne zaman yaşadı sorusu anlamlı bir soru mu? Her şeyden önce böyle bir soru sorabilir miyiz? Hemen görelim.

İlgili yazı: Piramitleri Uzaylılar Yaptı Teorisini Çürüten 14 Kanıt

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
Annem ve ben. Saçlar aynı. 🙂

 

İlk insan derken neyi kast ediyoruz?

Bugün hayatta olan bütün insanların ortak atası olan en büyükannemiz (Mitokondri Havvası), kutsal kitaplarda geçen Havva ve biyolojik olarak homo sapiens sapiens alt türüne karşılık gelen ilk insan bireyi birbirinden farklı kişiler. Dilerseniz önce bunları tanımlayalım:

İlk insan ve mitokondri Havvası

Vücudumuzda üç tür DNA var: Annemizin DNA’sı, babamızın DNA’sı ve sadece kadınlardan kadınlara geçen mitokondri DNA’sı (mitokondriler hücrelerimizin enerji santralleri ve kusursuz çalışmaları için evrim süreci, mitokondri DNA’sının sadece anneden geçmesini desteklemiş bulunuyor).

Kısacası anne tarafından en yeni ortak DNA’yı taşıyan büyükannemize Mitokondri Havvası diyoruz. Öyle ki anne tarafından bütün insanların soyu hiçbir kopukluk olmadan en büyük annemizin doğurduğu çocuklardan geliyor.

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

a1
Annem ve babam.

 

Öyleyse ilk insan o mu?

Kesinlikle hayır. Mitokondri Havvası’nın da bir annesi vardı; ama sadece Mitokondri Havvası’nın torunları bugüne ulaştı. Ondan önceki kadınların çocuklarının soyu tarih içinde tükendi: tıpkı hiç anne olmadan ölen bir kadın veya çocuklarının hiçbirinin çocuk sahibi olmadığı bir kadın gibi.

2013 yılında yapılan bir araştırmaya göre en büyük annemiz 99-148 bin yıl önce, insan türü Afrika’dan çıkıp Dünya’ya yayılmadan önce ve yaklaşık 50 bin kişilik bir topluluk içinde yaşadı. Nitekim araştırmalara göre insan türünün nüfusu hiçbir zaman 10 binin altına düşmedi.

Hatta atalarımız arasında yer alan Homo Erectus’un tersine, kötü doğa şartlarında soyumuzun tükenmemiş olmasını kısmen hızla artan nüfusumuza borçluyuz.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

2 1
20 bin yıl önce Homo sapiens sapiens, yani biz.

 

Peki ya genetik ilk insan?

Bugün yaşayan bütün insanların ortak büyükannesi varsa ortak büyükbabası da var. Ancak, mitokondri DNA’sı sadece kadınlardan geçtiği için en yakın ortak erkek atamız Mitokondri Havvası ile çağdaş olmak zorunda değil; çünkü erkek cinsiyetini belirleyen Y kromozomu hücrelerin çekirdek DNA’sından geçiyor.

Genetik Adem’in 120-156 bin yıl önce yaşadığını tahmin ediyoruz. Buna ek olarak bir de insan türü olarak farklılaşmış ilk erkekle kadın var ki onlar da 195 bin yıl önce yaşadı.

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
Hepimiz Morgan Frreeman’ız! lk insanlar zenciydi. O zaman beyaz adam ve sarı adam zaten yoktu; çünkü türmüz Afrika’da ortaya çıktı.

 

Kutsal kitaplardaki Adem

Bu dinsel bir konu olduğu için blogumuzun konsepti dışında kalıyor. Bildiğiniz gibi dinsel inançlar sadece o inançlara inanan kişiler için genel geçer hakikatlerdir.

Bilimsel gerçekler ise objektif olarak test edilip kanıtlanabilen ve ister inanın ister inanmayın, bütün insanlar arasında objektif olarak paylaşılabilen nesnel gerçeklerdir.

Örneğin, burçlar kuşağına inansanız da inanmasınız da kutup yıldızının konumu değişmez (kutup yıldızının konumu Yeryüzü’nün yalpalaması gibi faktörlere göre değişiyor).

Yine de kendimizi Adem’den bahseden Yahudilik, İslam ve Hıristiyanlıkla sınırlarsak Ademin genellikle yaklaşık 5700 yıl önce yaşamış olarak kabul edildiğini söyleyebiliriz.

İlgili yazı: Kara delikler ne kadar büyük ve elektron kara delik mi?

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
Mitokondri Havvası. Yaşayan tüm insanların ortak büyükannesi de bir zenciydi.

 

Gerçek Adem kökeni

Ancak şuna dikkat edelim: Kutsal kitaplardaki ilk insanın fiziksel olarak ilk insan olduğuna inanarak evrim gerçeğiyle çelişenlerin yanında, Adem’in kutsal kitaptaki dinsel öğretilere inanan ilk insan olarak tanımlayanlar da var.

Bu ikinci yorumu yapanlara göre Adem’in de bir babası vardı. Dinsel Adem konumuz değil ve sadece kafa karışıklığını gidermek için değindik. Geçelim; ama şuna da dikkat edelim:

İlgili yazı: 5 Soruda Paralel Evrenler

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
En sağda biz.

 

Kesin tarihi bilmiyoruz

İlk insanın kesin olarak hangi tarihte doğduğunu bilmiyoruz ve bu yazıda araştırdığımız asıl şey, ilgili sorunun kesin cevabını öğrenmenin mümkün olup olmadığı; çünkü bilmek imkansız olabilir.

En basitinden, bugüne kadar yaşamış olan bütün Homo sapiens sapiens büyükbabalarınızın vesikalık resmini çekip bunları üst üste koysanız Everest dağından iki kat yüksek (17 km) bir kule dikerdiniz. Sanırım en iyisi fotoğrafları yan yana dizmek: Kule devrilmesin ve biz de tonlarca kağıdın altında kalmayalım değil mi? 🙂

İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
20 bin yıl önce insan.

 

20 bin yıl önceki vesikalık

Şimdi desteden 20 bin yıl önce yaşamış atamızın vesikalığını çekip çıkaralım. Hımm… İnsan. 10 bin kuşak ve 200 bin yıl öncesinden bir fotoğraf çekersek yine insan resmi görüyoruz. Ancak, 1,5 milyon yıl önceki vesikalık insana değil, Homo erectus’a ait (bir zamanlar dik yürüdüğü sanılan ilk insan türüne).

Öyleyse eski insan bilimle ilgili bir efsaneyi daha yıkabiliriz: Homo sapiens sapiens, yani bizler bir canlı türü değil, bir canlı alt türüyüz. Bu açıdan başında Homo olan bütün türlerle genetik akrabayız. Öyle ki 70 bin yıl önce Neandertal insanı ve Homo erectus’la birlikte yaşadık. Sonra onların soyu tükendi ve geriye biz kaldık.

İlgili yazı: AIDS’e Kesin Çare >> Amerikalı doktorlar HIV virüsünü insan DNA’sından sildi

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
Proconsul.

 

25 milyon yıl geriye gidelim

Resimde insanların da dahil olduğu bütün kuyruksuz maymunların (ape) ortak atası olan Proconsul’u görüyorsunuz. Bunu kuyruklu maymunlarla karıştırmayın (monkey). Bu arada insanların maymunlardan veya maymunların insanlardan türemediğini de hatırlatalım.

Bugünkü kuyruksuz maymunlar (şempanzeler, goriller, orangutanlar vb.) kuzenlerimiz olup insan türünden daha sonra ortaya çıkmıştır. Belki de 2 milyon yıl sonra onlar da zeki bir uygarlık kurarlar. 🙂

İlgili yazı: VPN Engelleme Başladı

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
Plesiadapis.

 

Gerçek adem ve memeliler cehennemi

Zamanda 58 milyon yıl geriye gittiğimizde insanlar, goriller, şempanzeler ve kuyruklu makak dahil olmak üzere tüm primatların ortak atasını buluyoruz: Plesiadapis ile tanışın. Bu ağaç canlısı, dinozorların soyu tükendikten sonra ortaya çıktı. Ancak 120 milyon kuşak geriye gidersek:

İlgili yazı: LISA Kütleçekim Dalgalarını Uzayda Arayacak

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
Juranaia.

160 milyon yıl önce

Geç Jura çağında dinozorlarla birlikte yaşayan Juramaia’yı buluyoruz. Kunduz ile fare arasındaki bu kemirgen plasentalı ilk memelilerden biri olarak kabul ediliyor. Ancak 165 milyon kuşak geriye gidince işin rengi değişiyor:

İlgili yazı: Dokuzuncu Gezegen Yok Derken 10. Gezegen Çıktı

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
Hylonomus.

300 milyon yıl önce

Bu kez karşımıza geç karbonifer çağında; yani fosilleşmiş kalıntılarının bugünkü kömür yataklarını oluşturduğu karbonifer yağmur ormanları devrinde yaşamış olan bir sürüngen çıkıyor: Hylonomus, yılanlar ve kertenkeleler dahil tüm sürüngenlerin ortak atası. Sürüngenler dinozorlardan önce ortaya çıktı.

İlgili yazı: Çıplak Tekillik: Kara Deliklerin İçini Neden Göremiyoruz?

evrim ağacı.
Evrim ağacı. Büyütmek için tıklayın.

 

Gerçek Adem ve evrim ağacı

Dikkat edersek bütün canlı türlerinin atalarının evrim ağacı üzerindeki dallar halinde birbirine bağlandığını görüyoruz. Tıpkı gerçek bir ağaç gibi genç ve ince dallar milyarlarca yıl önceki kalın ve yaşlı ana dallara bağlanıyor.

Buna filogenetik diyoruz; yani canlıların genetik bilimiyle soy ağacının çıkarılması. Ancak, Dünya’da hayat nasıl oluştu yazımda belirttiğim gibi; ilk canlı DNA, RNA ve hatta genlerden önce oluştu. Bu yüzden filogenetik bize ilk canlıyı vermez.

Daha net bir ifadeyle, paleoantropoloji (eski insan bilim) insanların kökenini, evrim ise canlıların nasıl evrim geçirerek farklılaştığını; yani yeni canlıların nasıl ortaya çıktığını gösterir. İlk canlının nasıl ortaya çıktığı ise biyokimyanın konusudur. Neyse, yaşam ağacında geriye doğru devam edelim:

İlgili yazı: Biyoprinter ile Biyolojik Işınlama Geliyor

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
Tiktaalik.

 

375 milyon yıl önce

Şimdi 185 milyon kuşak önce yaşamış olan büyükbabamıza geldik: Tiktaalik. Kendisi kurbağalar ve semenderler gibi bütün amfibilerin ortak atası. Muhtemelen denizlerden karaya çıkan ilk omurgalı kara hayvanı.

Tabii Dünyamız 4,55 milyar yıl yaşında ve bugünkü bütün canlıların son evrensel ortak atası da en az 4 milyar yıl önce yaşadı (gerçi Dünya’daki ilk canlı 4,4 milyar yıl önce yaşamış; ama soyu günümüze kalmamış olabilir. Bu yüzden ilk canlı muhtemelen bize başka yıldızdan gelen bir uzaylı kadar yabancıdır 😉 ).

Dolayısıyla bu liste uzar gider; ama biz asıl konumuza dönelim: Dev gibi evrim ağacının içinde yaşayan ilk insan olan büyükbabamızın fotoğrafını nasıl bulacağız?

İlgili yazı: 1 Milyar Yıllık Kayıp Kıtalar Bulundu

Mtdna L
İnsanlar Avrupa’ya nasıl yayıldı? Afrika ve Arabistan’dan sonra Anadolu ve İspanya’ya yerleştiler. Avrupa’da bir süre Neandertallerle birlikte yaşadılar. Büyütmek için tıklayın.

 

İlk dinozor ve ilk sürüngen

Daha genel bir ifadeyle herhangi bir canlı türünün ilk örneğini, ilk bireyini nasıl bulacağız? Homo erectus ile Homo sapiens sapiens arasında kesin bir geçiş noktası var mı? İşte burada büyük bir sorun çıkıyor: Her kuşak anne babası ve çocuklarıyla aynı türe ait.

Kısacası Homo heidelbergensis akşam yatıp sabah kalktığında Homo sapiens olmadı. Tıpkı bebekken bir gecede delikanlı olmadığınız gibi, canlı türleri de bir anda ortaya çıkmıyor. Mutasyonların birikimi ve evrimin kayırmasıyla yavaş yavaş evrim geçiriyor.

İlgili yazı: En Şaşırtıcı Sıcak Buz ve Süper Sıvı Dünyası

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
İnsan türü Doğu Afrika’da ortaya çıktı ve oradan Dünya’ya yayıldı. Homo sapiens 90 bin yıl önce Afrika’dan dışarı çıktı. Büyütmek için tıklayın.

 

Homo sapiens sapiens’in doğrudan atası

Nitekim araştırmacılar daha geçende Fas’ta yaptıkları kazılarda Homo sapiens’e çok benzeyen; ama çene kemiği olarak ondan biraz daha farklı olan ve 315 bin yıl önce yaşamış bir canlı buldular. Bu canlı Homo sapiens ile Home heidelbergensis (?) arasındaki geçiş aşamasıydı.

O yüzden kemikleri ayrı bir canlı türüne sokmak da mümkün olmadı. Öyleyse ilk insan ne zaman yaşadığı sorusunun cevabını verebiliriz: Hiçbir zaman! İnsan türünün yaklaşık 200 bin yıl önce ortaya çıktığını biliyoruz; ama ortaya çıktığı belirli bir gün yok.

Sadece 200 bin yıl önce Homo sapiens’in genetik özellikleri (birkaç yüz bin yılda azar azar ve birikimli olarak değişerek) bizden önceki insan türünden yeterli ölçüde farklılaştı. Böylece ilk insan (!) ortaya çıktı.2

Bu bulgular Homo sapiens’in Kuzey Afrika’da ortaya çıktığını göstermiyor. Bunun yerine Homo sapiens’in atalarının 315 bin yıl önce Kuzey Afrika’ya da yayılmış olduğunu gösteriyor.

İlgili yazı: Kuyrukluyıldız Dünya’ya Nasıl Hayat Taşıdı?

adem-ilk_insan-insan-homo_sapiens-evrim
236 bin yıl önce soyu tükenen kuzenimiz Homo naledi.

 

Neden ilk insan yok?

İlk insan olarak tanımlanabilecek bireyi asla bulamayacak olmamızın sebebi canlıların bir gecede evrim geçirmemesi. Bunun olması için Batman ve Superman: Adaletin Şafağı filmindeki Doom canavarı gibi, kolunuz kesilince birkaç saniye içinde yeniden çıkması gerekirdi.

Bu da vücudun çok büyük enerji harcamasını gerektirirdi. Bu kadar büyük enerji de kolunuzu iyileştirmek yerine, sizi yakıp kül ederdi. Kısacası evrim bir gecede gerçekleşmiyor; çünkü canlıların bir gecede değişim geçirecek kadar enerji üretmesi ve kontrollü enerji üretmesi termodinamik yasalarına aykırı.

Yine de hayat evrimden önce ortaya çıktı dedik. Siz de hayatın nasıl oluştuğunu merak ediyorsanız hayatın kökeni yazısını okuyabilir veya yaşamın önce Mars’ta ortaya çıkıp, göktaşıyla Dünya’ya geldiği seçeneğini değerlendirebilirsiniz.

Ancak, bilim insanlarına göre evrende yaşam en erken 9,7 milyar yıl önce ortaya çıktı. Bu olası canlı elbette bizim atamız olamaz; ama varsa evrendeki ilk canlının fosilini bulmak harika olurdu! İstanbul’un yağmurla serinlediği şu günde hepinize meraklı okumalar!

İlk insan hangisi?

1Y Chromosomes Resolves Discrepancy in Time to Common Ancestor
2The age of the hominin fossils
3The Ancestor’s Tale
4The Magic of Reality

Yorumlar

Yorum ekle

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir