Lightning Network ile Bitcoin’de Saniyede 1 Milyar İşlem

Lightning Network akıllı kontrat ağı Bitcoin ve altcoin ile saniyede 1 milyar bireysel alım satım işlemine izin veriyor. Kriptopara borsaları olmadan, doğrudan iki kişi arasında hızlı alışverişe izin veren yeni çözüm perakende mikro ödeme sistemlerini destekliyor. Peki nasıl çalışıyor?

Perakende Bitcoin

Mirror şirketinin teknoloji direktörü Thaddeus Dryja ve Joseph Poon, Bitcoin’in perakende sektöründe kullanılmasının önündeki en büyük engeli aşmak için Lightning Network sistemini geliştirdiler.

Sonuçta Bitcoin’de saniyede onaylanan işlem sayısı 10-100 arasında değişirken, Lightning Network saniyede 1 milyar işlemi destekliyor ve bu akıllı kontrat sistemi yaygınlaşırsa Kasap Döner’in gerçekten Bitcoin kabul etmesi mümkün olacak.

İlgili yazı: En Nadir Süper Kanlı Mavi Ay Yarın Gece

 

Kriptopara borsaları kalkacak

Lightning Network ile hem Bitcoin ve altcoin işlemlerinin onay süresi müthiş kısalacak hem de işlemlerin hızlı onay alması için coin madencilerine yüksek komisyon ücreti ödemek zorunda kalmayacaksınız.

Dahası Lightning Network iki kişi arasındaki P2P kriptopara transferlerini de hızlandırıyor. Bu sayede Bitcoin ve altcoine yatırım yaparken kriptopara borsası gibi üçüncü tarafları kullanmanıza da gerek kalmıyor.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

Kimin işine gelir?

Soruyu tersten soralım: Lightning Network kimin işine gelmez? Bugün borsalarla birlikte çalışan Bitcoin madencilerinin bir kısmı, Bitcoin ile altcoini öncelikle dijital altın ve yatırım aracı olarak görüyor. Madenciler coin kazıyor (mining) ve bunu borsalarda satıyorlar.

Bu kesim Bitcoin’in mikro ödemeleri desteklemek için hızlı işlem onayı vermesine aldırmıyor. Hatta Bitcoin rakibi olarak da adlandırılan Roger Ver, dağıtık Bitcoin perakende sektörünü desteklemediği için merkezi kriptopara birimi Bitcoin Cash’i çıkardı. Böylece camiada büyük çekişme başlattı.

Öte yandan, Lightning Network kişiler arası P2P işlemleri hızlandırdığı için insanların arbitrajdan para kazandığı kriptopara borsalarının da küçülmesine yol açabilir. Bu da borsada oynayanların işine gelmeyebilir.

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

 

Bitcoin’i nasıl kullanıyorsunuz?

Asıl soru bu: Bir yatırım aracı olarak mı, yoksa borsada arbitrajla para kazanmak için mi? Yoksa daha da ileri giderek kriptoparanın fiat paranın tümüyle yerini almasını mı istiyorsunuz? Dile kolay.

Gerçi Thaddeus Dryja ve Joseph Poon’un Lightning Network’le yaptığı gibi tüm dünyanın dijital bilgi ekonomisine geçmesi için mülk sahipliği yapısını değiştirmek isteyen girişimciler de var. Bu gruplar yapay zekanın insan zekasını aşacağı tekillik gününe hazırlanıyorlar (bunu ayrıca yazacağım).

Ancak, bu kadar analiz ve yorum yeter. Şimdi Lightning Network akıllı kontrat sisteminin nasıl çalıştığını anlatalım.

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi

 

Geleceğin para kanalı

Lightning Network, Bitcoin ve altcoin blockchain sistemleri üzerinden yapılan ödemelerin anında gerçekleşmesini sağlıyor. Bunun için blokların onaylanmasını beklemeniz gerekmiyor. Akıllı kontratlar ise coin hırsızlığı ve dolandırıcılığa karşı işlem güvenliği sağlıyor.

Sonuç olarak bireysel ödemelerde genel blockchain duyurusu yapılmadığı için işlemler hızlanıyor ve mikro ödemeler saniyenin binde biri ile birkaç saniye içinde gerçekleşiyor.

İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi

 

Ölçeklenebilirlik

Lightning Network saniyede milyarlarca bireysel işlem destekliyor. Bu da blockchain kullanan diğer kriptoparaların yanına yaklaşamayacağı bir hız. Öyle ki tek tıklamayla ödeme yapmak için emanetçi aracı firmalara gerek kalmıyor. Bu da üçüncü taraf borsalara duyulan ihtiyacı azaltıyor.

Ben de dijital dönüşüm danışmanlığı yaptığım firmalara bunu söylüyorum: Şirketinizi büyütmeyin, kârlılığınızı büyütün. Kriptoparada ise Lightning Network kullanarak blockchain dijital muhasebe defterini şişirmeden işlem hacmini artırabilir ve maliyetleri düşürebilirsiniz.

Evet, düşük maliyetler

Bireysel ödemelerde genel blockchain duyurularının dışına çıkılması ve işlemlerin hızlandırılması Ethereum ve Ripple’ın piyasaya çıkmasından bu yana bildiğimiz şeyler. Ancak, Lightning Network anında mikro ödeme desteği de sağlıyor ve süper düşük işlem ücretleriyle bu ikisinin ötesine geçiyor.

İlgili yazı: Gerçek Adem: ilk insan ne zaman yaşadı?

 

Perakendeye özel

Lightning Network blockchain sistemini kullanan bütün kriptoparaları anında satın alma imkanı sunuyor. Bu sebeple BTC ile Ethereum satın almak için kriptopara borsasına ihtiyacınız kalmıyor (Elbette blockchain kullanmayan IOTA gibi kriptoparalar için borsa şart).

Akıllı kontratlar

Merkezsiz Lightning Network blockchain üzerinde anında mikro ödemeler gerçekleştiriyor dedik. Peki bunu nasıl yapıyor? Sistem doğal dil destekli akıllı kontrat özelliğini kullanıyor. Bu sayede güvenli bir ağ üzerinden tüm katılımcılar için yüksek işlem hacmi ve hızlı işlem desteği sunuyor.

İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili

 

İki yönlü ödeme kanalları

Daha net söylersek: Ahmet ve Aylin, Lightning Network üzerinden bir ödeme kanalı açıyorlar ve Ahmet elindeki 1 BTC’yi Aylin’e göndermek istiyor. Açılan ödeme kanalının ait olduğu çoklu onay aşaması Ahmet ile Aylin’in karşılıklı teyitleriyle gerçekleşiyor.

Kısacası Ahmet ile Aylin kriptopara göndermek için bir ortak şifreli adres açıyor ve 1 BTC tutarında al-ver işlemi yapacaklarına ilişkin dijital imza veriyor. Ayrıca Lightning Network üzerinde bu işlemi belirli bir sürede gerçekleştirmek zorundalar, yoksa işlem iptal oluyor.

Akıllı kontrat ile Lightning Network’ten emanet aldıkları süreye 3 gün diyelim: Aylin gönderilen parayı üç günde almazsa 1 BTC Ahmet’e iade ediliyor. Bu işlemi Ahmet veya Aylin tek taraflı olarak iptal edebiliyor (hani Wetransfer’e dosya yüklersiniz de karşı taraf 1 haftada indirmezse silinir ya, işte öyle bir şey).

Yok eğer taraflar anlaşır ve imzalar birbirine gönderilirse işlem kanalı açılıyor ve akıllı kontrat ile 1 BTC’lik transfer gerçekleştiriliyor (bunu nesnelerin interneti kriptoparası IOTA ile karşılaştırın).

İlgili yazı: Kontrollü Güç >> Telefon pil ömrünü uzatmak için en iyi 5 yöntem

 

Peki güvenlik nasıl sağlanıyor?

PGP (Gayet güzel gizlilik) tabanlı Bitcoin blockchain hash şifreleme ile: PGP bir çift kör şifreleme ve anonim kimlik doğrulama sistemi ki detaylarını Kuantum İnternet ile TOR Browser’dan 10 kat hızlı Riffle yazılarında okuyabilirsiniz. Bitcoin’le nasıl çalıştığına gelince:

Ahmet kendi özel anahtarı ile a(x) genel anahtarını şifreleyip y verisini (1 BTC) gönderiyor. Aylin de y verisine bakarak kendi özel anahtarı ile veriyi çözüp bunun gerçekten Ahmet’ten kendisine gönderildiğini anlıyor. Blockchain’de PGP’nin en kısa açıklaması bu.

İlgili yazı: 18 Ayda Nasıl 24 Kilo Verdim?

 

İki yönlü ödeme kanalı

Bunun Lightning Network’te nasıl yapıldığına gelince: Ahmet ve Aylin blockchain dijital muhasebe defterine para gönderme ve almayla ilgili bir kayıt giriyor. Ancak, bu kaydı sadece kendi aralarında duyuruyorlar. Bütün Blockchain ağına ilan etmiyorlar.

Üstelik işlemin yapılacağı adresleri de ilk açtıkları kayıt üzerinden istedikleri gibi güncelleyebiliyorlar. Ancak, ödeme işlemi için sadece en güncel adresler geçerli oluyor. Bu sebeple yanlış adrese BTC gönderme gibi hatalar söz konusu değil.

İlgili yazı: Uzayda Dördüncü Boyut Var mı?

 

Blockchain ve WebRTC

Dikkat ederseniz bu sistem Chrome browserın VPN delen WebRTC özelliği gibi çalışıyor. WebRTC’de Chrome browser başka bir bilgisayarın browserına bağlanmak için o laptopun IP adresini kullanıyor. Ancak, laptopa bir kez bağlandıktan sonra dosya göndermek ve video indirmek için tekrar IP el sıkışması yapmıyor.

Lightning Network de bu şekilde çalışıyor. Sadece en güncel adresle son yapılan işlemin geçerli olması ise blockchain üzerinde çözümlenebilen (parsable) akıllı kontrat komut kodlarıyla (scripting) sağlanıyor.

İlgili yazı: Bizi Dinlemeye Devam Edin >> Google Chrome evde, ofiste, yolda bizi güzelce dinliyor

 

WebRTC’ye geri dönersek

Lightning Network bu mantık ile P2P dijital cüzdan kayıtları oluşturarak işlemleri hızlandırmak için blokckchain üzerinde kısa yollar buluyor. Bu yollar üzerindeki nodelara; yani işlemin tamamlanması için transit kullanılan bilgisayarlara güvenilmiyor.

Bütün ödemeler zamanla azalan kilit sistemleriyle denetleniyor ve sadece gönderen ile alıcı arasındaki meşru P2P bağlantısı (atomicity) üzerinden gerçekleştiriliyor. Bu da aracı nodeların parayı ele geçirmesini önleyerek Ahmet’in gönderdiği 1 BTC’in gerçek alıcı Aylin’e ulaşmasını sağlıyor. Tabii taraflar anlaşamazsa işlem iptal ediliyor ve o zaman blockchain ile para iadesi yapılıyor.

İlgili yazı: IOTA: Kriptopara Nesnelerin İnternetiyle Birleşiyor

 

Blockchain aracısı

Lightning Network üzerinde blockchain’i sadece bir işlem aracısı olarak kullanıyor (arbiter) ve P2P işlemleri zincir dışında, ama blockchain güvencesiyle gerçekleştiriyoruz. Böylece Lightning Network, IOTA’nın Tangle sisteminden çok daha güvenli bir ödeme kanalı sunuyor.

Aslında bu sistem klasik hukuki sözleşmelere benziyor: Örneğin, firmanız bir tasdikli sözleşme hazırladıktan sonra bunu tüm müşterileriniz imzalayabilir. Nasıl ki her seferinde imza için mahkemeye gitmiyorsunuz, BTC göndermek için de her defasında blockchain’e duyuru yapmıyorsunuz.

Gerçi bu Bitcoin sistemini olumsuz etkileyebilir: Sonuçta maksimum Bitcoin sayısı sınırlı ve madenciler buldukları her blokta gittikçe azalan sayıda Bitcoin kazanabiliyorlar (şu anda blok başına 12,5 BTC ödül alıyorlar; ama bu ödül 2020’de 6,25 BTC’ye düşecek).

Madenciler bunu telafi etmek için işlem onayı ve işlem hızlandırma komisyonlarından para kazanıyor. Bu sebeple saniyede 1 milyar işleme izin veren Lightning Network’ü istemeyebilirler.

Programlanabilir kriptopara

Kriptoparada her şeyin bir teknik adı var: Lightning Network sistemine de çok taraflı akıllı kontrat (gönderen ve alıcı arasında iki yönlü programlanabilir para) diyoruz. İşte bu yüzden farklı kriptoparalar arasında anında alım-satım destekliyor (Bir de programlanabilir madde var ve bu maddeden imal edilen ürünlerin programlanabilir kriptopara ile takas edilme potansiyeli hakkında 4D printer yazıma bakabilirsiniz).

İlgili yazı: Bitcoin’de Gizlilik Nasıl Korunur?

 

Perakende için geliştirildi

Bitcoin tüm işlemleri 10 dakika aralıklı bloklarda topluyor ve ödemeler sadece altı blok onaylandıktan sonra güvenli kabul ediliyor. Bu da işlemlerin onaylanmasının en az 1 saat almasına yol açıyor.

Lightning Network’te ise güncel gönderen ve alan adresini blockchain’e duyurmadan güncelleyebiliyorsunuz.

Bu yüzden NSA veya diğer istihbarat şirketleri ile devletlerin, genel blockchain üzerindeki blokları geriye dönük olarak davranış modellemeyle takip etmesi ve kimliğinizi tespit etmesi zorlaşıyor. Lightning Network gelişmiş gizlilik sağlıyor.

İlgili yazı:  Enceladus Uydusunda Neden Sıcak Su Var?

 

KasapDöner yaşadı

KasapDöner geçenlerde Bitcoin ödemeleri kabul edeceğini duyurmuştu. Biz de Lightning Network saniyede 1 milyar işleme izin veriyor derken bunu kast ediyoruz. Sonuçta bu sistem 0,00000001 Bitcoin tutarında mikro ödeme desteği sağlıyor.

Oysa Bitcoin bu kadar düşük tutarlı ödemeleri desteklemiyor ve bu da Bitcoin ile mikro ödeme yapmayı zorlaştırıyor.

Nerede kullanılacak?

Lightning Network’ü BTC pos makinelerinde, ATM’lerde, cihazdan cihaza para transferlerinde (bilgisayarla akıllı telefonlar) ve anında ödeme gereken diğer yerlerde kullanabileceksiniz.

İlgili yazı: Bitcoin ve Altcoin ile nasıl yatırım yapılır?

 

Gözetlenemeyen dağıtık internet

Çin’den esinlenen devletler global internet yerine sansürlü milli internete (splinternet) geçedursun, 4 yıl önce yazdığım gibi, Maidsafe ekibi dağıtık şifreli internet Safe Network’ü geliştiriyor.

Lightning Network ile türevleri de NSA’in bile gözetlemeyeceği devrimsel kuantum internet sistemleriyle çalışan yeni dijital ekonominin mikro ödeme kanalı olacak.

İşte o zaman özgür internet meshnet’i kriptopara tabanlı dağıtık kuantum internetle birleştirecek ve doğrudan internet demokrasisi için sıvı demokrasi geribildirim kanallarına geçebileceğiz (bunları ayrıca anlatacağım).

Kriptopara girişimcilerine tavsiyem

Bugün küresel sermaye bütün şirketler, bireyler ve holdinglerin parasına ortak. Ancak, dijital kriptopara girişimcisi olursanız küresel sermayeden daha bağımsız olabilir ve sürdürülebilir kârlılığınızı artırabilirsiniz. Lightning Network akıllı kontrat sistemi işte bunun önünü açıyor.

Lightning Network nasıl çalışıyor?

¹The Bitcoin Lightning Paper (PDF) DRAFT Version 0.5.9.1