Küresel Isınma Yüzünden Türbülans Artacak

Bilim insanları küresel ısınma nedeniyle 2050-80 arasında yolcu uçaklarında türbülansın yüzde 90 artacağını söyledi. Havada şiddetli türbülans yaygınlaşacak ve bunun için sarsıntıya dayanıklı yeni uçaklar geliştirmek gerekiyor. Türbülanstan kaçmak için en radikal çözüm ise düşünce ile kontrol edilen süper çevik uçaklar. Telepatik uçakları görelim.

Türbülans çağı başlıyor

Küresel ısınma atmosferi ısıtıyor ve rüzgara enerji katarak havanın hızla çalkalanmasını sağlıyor. Bunun sonucunda yüksek irtifada jet akımları güçleniyor. Bu da hava yollarının normal uçuş yüksekliğinde şiddetli türbülansın daha sık görülmesini sağlıyor.

Üstelik türbülanstan kaçmak da zor olacak; çünkü birçok popüler uçuş rotası ve havalimanı şiddetli çalkantılardan etkilenecek. Buna nüfus artışına bağlı olarak artan uçuş sayısını da eklersek durumun ciddiyetini görebiliriz.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

Türbülans 3 kat artıyor

Bilim insanlarının yeni araştırması¹ kıtalar için tahmini değerleri de gösteriyor: Kuzey Atlantik’te türbülans sıklığı yüzde 180, Avrupa’da yüzde 160, Amerika’da yüzde 110, Kuzey Pasifik’te yüzde 90 ve Asya’da yüzde 60 artacak.

Güney yarımküre de çalkantıdan nasibini alacak: Güney Amerika’da türbülans artışı yüzde 60, Avustralya ve Afrika’da ise yüzde 50 olarak öngörülüyor.

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

 

Biraz da iyimserlik

Genel inancın tersine, türbülansın uçak düşmesine yol açma ihtimali çok düşük. Ancak, boyun incinmesi ve kırıklar gibi yaralanmalara yol açabilir. Sonuçta uçak kabini şiddetle sarsılıyor ve yaralanma riski artıyor.

Tabii işin bir de maliyet boyutu var. Özellikle de en çok risk altında olan kabin ekibini dikkate aldığımızda, sadece Amerikan hava yolları şirketlerinin türbülans hasarlarını telafi etmek için yılda 200 milyon dolar harcadığını hesaplıyoruz. Nitekim hava çalkantıları uçakta en yaygın yaralanma sebebi olarak gösteriliyor.

İngiltere’deki Reading Üniversitesi Atmosferik Bilimler profesörü Paul Williams, konuyla ilgili açıklamasında, “Türbülans tüm mevsimlerde geçerli olmak üzere küresel çapta ve hemen tüm irtifalarda artıyor. Bu sorun iklim değişikliği sürdükçe hızlanacak” diyor.

İlgili yazı: Bitcoin ve Altcoin ile nasıl yatırım yapılır?

 

Türbülans önlemleri

İngiliz araştırmacılar yapay zeka ve yeni kuşak meteoroloji uydularıyla hava durumunun hem anlık olarak hem de önceden daha kesin ölçülebileceğini belirtiyor. Kısacası hava tahmini sayısını artırarak türbülansa karşı önlem alma çağrısı yapıyor. Ancak, başta Elon Musk ve Almanlar olmak üzere çok daha radikal tedbirler öneren girişimciler de var.

Hızyuvarı

Elon Musk vakum tüpler içinde ses hızında giden tramvaylar üreterek Los Angeles ile San Francisco arasını yarım saate indirmek istiyor. Öyle ki havalimanı yerine, doğrudan şehir merkezinde inmenizi sağlayan hızyuvarı (hyperloop) yaygınlaşırsa şehirlerarası hava yolu taşımacılığı yüzde 90 oranında azalabilir.

Elon Musk aynı zamanda Koca Roket ile yolcuları yörüngenin hemen altında hipersonik hızlarda uçurmayı ve böylece New York-İstanbul arasını 50 dakikaya indirmeyi planlıyor. Atmosferin inceldiği irtifada ve jet akımlarının üstünde gerçekleşen hipersonik roket uçuşları türbülanstan kaçmayı sağlayacak (inişler ise daha riskli olacak).

Hatta türbülans SpaceX şirketinin yeniden kullanılabilen Falcon 9 roketlerinin yere inmesini de zorlaştırabilir.

İlgili yazı: Evren Bir Simülasyon mu?

 

Telepatik uçak

Almanlar ise tümüyle farklı bir yol izlediler ve 2012-2014 arasında yaptıkları testlerde, pilotların uçakları düşünce komutuyla uçurup uçuramayacağına baktılar. Özetle türbülansa karşı pilotların reflekslerini artıran telepatik uçak teknolojisini araştırdılar.

Sonuçta yapay zeka geliştirsek bile uçaklar otopilotlu Tesla arabalardan daha riskli ortamlar ve beklenmedik durumlara karşı her zaman insan kabin ekibi gerektiriyorlar. Yoksa otopilotla havalimanına iniş teknolojisi 20 yıldır kullanılıyor.

Bu bağlamda düşünce komutlarıyla daha hızlı manevra yapan ve sarsıntıya daha çabuk tepki veren uçaklar da türbülanstan kaçmayı kolaylaştırabilir. Telepatik internetin 3 yıl önce geliştirilmeye başladığını düşünürsek bu hiç de hayal değil. Üstelik elimizde telepatik uçak test sonuçları var.²

İlgili yazı: Dünyanın İlk Elektrikli Yük Gemisi Sefere Başladı

 

Kod adı: Braingflight

München Teknik Üniversitesi uçuş sistemleri dinamik laboratuarı ve Berlin Teknik Üniversitesi araştırmacıları, AB tarafından finanse edilen Brainflight projesi ile telepatik uçakları simülatörde test ettiler.

Videolarda görüldüğü gibi Brainflight projesi aslında insan beyninin hücre hücre süper detaylı haritasını çıkarmayı amaçlıyor; ama fırsattan istifade telepatik uçuş sistemlerini sınamak da mümkün oluyor.

Elon Musk’ın kurduğu Neuralink şirketi henüz beyin kabuğunu kablosuz telepati ile doğrudan bilgisayarlara bağlayan nöron dantelini geliştirmediği için bu test şimdilik sadece elektrotlu şapkayla yapılabildi (videoda insan beyni simülasyonunda nöronların içinden uçan sanal kamerayı görüyorsunuz. Gelecekte beynimizdeki düşünceleri canlı yayında böyle izleyeceğiz).

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi

 

Brövesiz pilot olur mu?

München Teknik Üniversitesi’nde proje lideri olan Tim Fricke’ye göre olabilir. Telepatik internet ile herkes pilot olabilir: “Bu proje ile uzun vadeli hedefimiz sıradan insanların bile uçak kullanmasını sağlamak. Beyin kontrolü ile uçmak kolaylaşacak. Sonuç olarak burada pilotların iş yükünü azaltmaktan söz ediyoruz.”

Fricke’ye göre, pilotlar bir yandan uçağı düşünceleriyle uçururken diğer yandan kokpitte başka işleri yapabilecekler. En basitinden kabinde hava basıncının düştüğünü fark etmeleri daha kolay olacak. Tabii bu çok radikal bir öneri: Öncelikle siber güvenlikten anlayan yeni pilotlar yetiştirmemiz gerekecek.

İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili

 

Sonuçlar

Simülatöre uçmayı bilen ve bilmeyen yedi katılımcı girdi. Üstelik içlerinden birinin hiç kokpit tecrübesi yoktu ve bu kişi baz değer işlevini gördü. Katılımcıların uçağı düşünceleriyle uçurmakta ne kadar başarılı olduklarına gelince:

Fricke, “İçlerinden biri 10 hedef kerterizden sekizine sadece 10 derecelik sapmayla uçmayı başardı” diyor: “Hatta bir pilot iniş çizgisini birkaç santimetrelik kayma ile ortaladı.”

İlgili yazı: VASIMR roketiyle Mars’a 40 günde gidin

 

Türbülansa karşı telepatik uçak

Her durumda yolcu ve kargo uçaklarında şiddetli türbülans riskinden kaçınmak için telepatik uçak kullanacaksak hem uçuş tekniklerinin, hem de geri besleme ile geri bildirim tekniklerinin güncellenmesi gerekiyor.

Sonuçta insan beyni dokunma, ses, titreşim, ışık gibi fiziksel uyaranlar olmadan çalışmak üzere evrim geçirmedi. Bu bağlamda pilota sanal gerçeklik veya artırılmış gerçeklik gözlüğü takıp titreşimli sanal joystick kullanmak pratik olacaktır (titreşim hissi elektrik sinyalleriyle doğrudan beyni uyararak veya ultrasonla parmak uçlarını uyararak sağlanabilir).

Yine de insan gibi düşünebilen robotlar geliştirilse bile, insanlar hem güvenlik nedeniyle hem de psikolojik sebeplerle uçak kullanmaya; en azından pilot kabininde otopilotu denetlemeye devam edecek.

Hem ahlaklı robotlar geliştirmeden önce bir uçağın kontrolünü yapay zekaya vermek ateşle oynamak olabilir. Nitekim Paradoxal Süpersonik Jet, ses üstü hızlarda sonik patlamaya yol açmayan dayanıklı uçan kanat yapısıyla türbülansa bambaşka bir çözüm getiriyor. Hepinize güvenli ve keyifli uçuşlar.

Braingflight beyin haritası projesi

¹Global Response to Clear-Air Turbulance to Climate Change
²Brain controlled aircraft flight using multiple feedback mechanisms