Kara Deliklerden Başka Evrenlere Geçiş Var mı?
Kara deliklerden girip ak deliklerden çıkarak başka evrenlere seyahat edebilir miyiz? Peki geldiğimiz evrene geri dönebilir miyiz? Kara delikler Einstein’ın genel görelilik denklemlerini çözümleridir ve uzayda çok küçük bir noktaya çok fazla madde ile enerji yüklediğiniz zaman oluşurlar.
En basit çözüm olan Schwarzchild kara deliği kendi çevresinde dönmeyen kusursuz bir küre ve bir cisimden ziyade yerçekimiyle aşırı bükülmüş olan çarpık uzay-zaman alanıdır. Bunun merkezinde yerçekiminin sonsuza ulaştığı tekillik vardır. Schwarzchild kara deliği başka evrenlere gitmenize izin vermez. İçine girerseniz tekillikte ezilerek yok olursunuz.
Kara delik yıldız geçidi
Oysa doğadaki kara delikler kendi çevresinde dönüyor ve bunlara Kerr kara delikleri diyoruz. Kerr kara deliklerinin merkezinde noktasal tekillik yoktur. Bunların tekilliği halka şekillidir ve işte bu Stargate dizisindeki yıldız geçidi gibi başka evrenlere yolculuk etmenize izin verebilir. Peki Kerr kara delikleri ile evrenler arası seyahat mümkün mü? Çoklu evrenin haritasıyla görelim.
İlgili yazı: Gerçek Adem: ilk insan ne zaman yaşadı?
Kara deliklerden evrenin haritasına
Büyük patlamanın nasıl oluştuğunu ve evrenin de büyük patlamadan nasıl oluştuğunu açıklamaya yönelik kozmik enflasyon teorisine göre uzayda sonsuz sayıda evren olabilir (çoklu evren). Evrenimiz de bunlardan biri olan kainatın yüzeyindeki küçük bir halka olabilir.
Nasıl ki Dünya yuvarlak ama yerden bakınca düz görünür, evrenimiz de zaman dahil 4 boyutlu bir hiperküre olan mega evren yüzeyinde 3B yassı bir daire olabilir. Kara deliklerden oluşan yıldız geçitleriyle evrenler arası seyahat fikri buradan çıkıyor.
Kerr kara delikleri de mega evren yüzeyindeki diğer gözlemlenebilir evrenler veya başka mega evrenlerdeki gözlemlenebilir evrenlere seyahat etmemize izin verebilir; fakat sadece teorik olarak. Şimdi bunun uzak gelecekte mümkün olup olmayacağını görelim. Kara deliklerin içine giren bir uzay gemisi yaparak başka bir evrene pratikte geçiş yapmaya kalkarsak neler olacağını öğrenelim.
İşte size evrenin haritası! Bunun adı Kerr uzay-zamanının maksimum uzatılmış Penrose diyagramıdır ama Türkçe söylersek: Einstein’ın genel görelilik teorisinin doğada bulunan diğer bir çözümü olan Kerr kara deliklerinin içindeki tekilliğe düşerseniz yok olursunuz. Oysa tekilliğin içine düşmeden başka bir evrene geçmenin yolu da vardır. Siz de komşu evrenleri yukarıda yer alan evrenin şematik haritasında görebilirsiniz. Evrenler arası yolculuğu nasıl yapacağınıza gelince:
İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili
Bugün kara deliğe dalıyoruz
Kendi çevresinde dönen ama elektrik yükü olmayan kara deliklere Kerr kara deliği diyoruz ve bunlara kara delikler yeni evrenler doğuruyor mu yazısında göz attık. Bu yazıda ise detaya girmeyecek ve Kerr uzay-zaman metriğiyle tanımlanan kara deliğin içine direkt dalacağız, ama önce Kerr kara deliğini günlük hayatta alışık olduğumuz olaylarla açıklayalım.
Lunaparkta kendi çevresinde hızla dönen bir salıncağa binerseniz salıncağın kolları merkezkaç kuvvetinin etkisiyle açılır ve siz de dışarı savrulmaya çalışırsınız. Ancak, salıncağın kolları kopmayacağı ve siz de sandalyede kemerinizi bağlayarak oturacağınız için tehlike yoktur. Kendi çevresinde dönen Kerr kara deliği için de aynı şey geçerlidir: Kara delik uzayı güçlü yerçekimiyle içine çeker ama aynı zamanda kendi çevresinde dönen bir uzay burgacı yaratır.
Uzay kara deliğin içine düşerken bir yandan da dışa savrulmaya çalışır. Yerçekimi ve merkezkaç kuvveti birbiriyle savaşır! Bu da garip etkilere yol açar: Kerr kara delikleri ekvatordan şişkin ve kutuplardan basık olur. Kusursuz bir küre olmak yerine, dönme yönünün tersinde az basık ve dönme yönünde uzun olan bir tür yumurtaya benzerler (olay ufkunun şekli yumurtaya benzer).
Şimdi, kara deliğin dış sınırına olay ufku deniz ve bunun hemen üzerinde, ortasında delik olan kalın bir simit veya Amerikalıların donut çöreğine benzeyen ergosfer yer alır. İşte bu bölgede uzay merkezkaç kuvvetinin etkisiyle girdaplar oluşturarak döner. Ergosferdeki bir uzay gemisinin kara deliğe düşmemek için roketlerinin maksimum güçle çalıştırması gerekir. Buna rağmen tümüyle rastlantısal olarak kara deliğin içine veya dış uzaya savrulabilir. Işık bile ergosferde eğrilerek çizerek bükülür.
İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt
Kara deliklerden geçmek
Ergosferin detaylarını solucandeliği ve kara delik bombası yazılarında gördük. Şimdi olay ufkundan içeri girdiğimiz zaman neler göreceğimize bakalım. Bunun için kara deliğin içini Carter-Penrose diyagramıyla gösteren çizimleri izleyin. Ancak, bu haritayla ilgili aklımızda tutmamız gereken birkaç şey var:
- Zaman büyük ölçüde yukarı akıyor.
- Sağınız ve solunuzda birer uzay boyutu var.
- Işık diyagramda her zaman 45 derece açı yapan bir çizgi izliyor.
- Işıktan yavaş giden normal cisimler bundan daha dik bir açı çizmek zorunda.
- Gelecek ışık konisi çoklu evrenin ışıktan yavaş giderek ulaşabileceğiniz kısımlarını içeriyor.
- Geçmiş ışık koniniz çoklu evrenin görebildiğiniz kısımlarını içeriyor; çünkü oradan gelen ışığın size ulaşacak zamanı oldu.
Kerr kara deliğinin içine girdiğimizde içinin genel olarak kendi çevresinde dönmeyen bir Schwarzschild kara deliğine benzediğini görüyoruz. Kara deliğin içinde uzay ve zaman yer değiştiriyor. Aşağısı gelecek oluyor; çünkü kara deliğin içinde tekilliğe doğru ışıktan hızlı akan uzay bizi de beraberinde aşağı sürüklüyor. Biz de standart bir Schwarzschild kara deliğinin içinde tekilliğe düşerek yok olurduk.
Oysa Kerr kara deliğinin içinde etkisini sürdüren merkezkaç kuvveti, uzay girdabıyla birlikte bizi de dışarı savurarak düşme hızımızı yavaşlatıyor ve tekilliğe ulaşmamızı geciktiriyor. Öyle ki tekilliğe yaklaştıkça uzay tekillik çevresinde daha hızlı dönüyor ve merkezkaç kuvvetinin şiddeti artıyor. Böylece uzayın tekilliğe akma hızı ışık hızının altına düşüyor. Bu da tekilliğin çevresinde ikinci bir olay ufku oluşturuyor: İç olay ufku. İç olay ufku yukarıdan dökülen uzayla aşağıdan savrulan uzayın birbirini iterek her iki bölgede uzayın akış hızını ışık altına çektiği alandır:
İlgili yazı: Virüsler Canlı mı ve RNA Yaşamın kökeni mi?
Kara deliklerden olay ufkuna
İç olay ufkunda yukarıdan kara deliğe düşen madde ile iç olay ufkunun üzerinden dışarıya ve uzaya savrulmaya çalışan madde çarpışır. Bu çarpışma büyük patlamadan daha büyük bir enerji üretir. Hatta fizikçi Lee Smolin ve iş arkadaşlarının kara delikler yeni evrenler doğurabilir demesinin sebebi budur.
Kısacası bildiğimiz fizik ve teknolojiye göre iç olay ufkunun dışını saran müthiş patlamanın sizi yok etmesi gerekir. Ancak, uzak gelecekte kara deliğe düşecek kadar gelişmiş bir uzay gemisi yaparsanız iç olay ufkundan sizi koruyacak bir teknoloji geliştirdiğinizi de varsayalım. Ne bileyim? Belki yeni bir bilim bulursunuz. Peki iç olay ufkundan geçince ne görürsünüz?
İç olay ufkunda uzay dış evrendeki gibi ışıktan yavaş akmaya başlayacağı için uzay ve zaman tekrar yer değiştirir. Artık tekilliğe düşmek zorunda değilsiniz. Güçlü bir roketle iç olay ufkunun içinde etrafı dolaşıp gezebilirsiniz. Altınızda kara deliğin tekilliği yer alır ama bu ne garip tekilliktir? Schwarzschild kara deliğinde noktasal olan tekillik, kendi çevresinde dönen Kerr kara deliğinde sonsuz yoğunlukta olan tek boyutlu bir halkaya dönüşmüştür.
Tekilliği yine bir ergosfer sarar (iç ergosfer) ve bu bölgede uzay girdabının dönüş hızı yine ışık hızını aşar. Ancak, uzayın tekilliğe düşme hızı yine ışıktan yavaştır. Dolayısıyla Kerr kara deliğinde tekilliğe düşmek için iç olay ufkunun içinden geçip iç ergosfere girmeniz gerekir. Yine de iç ergosfer sizi defalarca iç olay ufkuna geri savuracaktır. Tabii bir kez olsun tekilliğe de savurabilir. O zaman ne olur?
İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem
Kara deliklerden tekilliğe
Halka tekilliğe yaklaştıkça tekilliğin kendi çevresinde ışıktan hızlı dönmesinden kaynaklanan aşırı merkezkaç kuvvetinin yol açtığı anti yerçekimine maruz kalırsınız; yani iç ergosferin sizi tekilliğe savurması yetmez. Tekillik de sizi iç ergosfere ve dışına savurabilir. Hem de defalarca! Bu sırada oluşan yıkıcı gelgit etkisinden süper bilim-teknolojili yeni uzay geminizle korunduğunuzu varsayacağız. Bir şekilde tekilliğe yaklaşırken parçalanmayacaksınız. Peki sonra?
Sonra başınıza pişmiş tavuğun başına gelmeyen çok garip şeyler gelecek. 😊 Bunu anlamak için bir genel görelilik fizikçisi gibi düşünmemiz gerekecek: Hâlâ çoklu evreni gösteren Carter-Penrose diyagramını kullandığımızı hatırlayacak olursak jeodeziklerden (kesel) yararlanmamız gerektiğini görürüz. Jeodezikler uzaydaki cisimlerin dış kuvvetlerden etkilenmeden, hızlanmadan ve yavaşlamadan izleyeceği serbest düşüş yollarını gösterir.
Peki serbest düşüş nedir? Uzaydan Dünya’ya roketlerini ateşlemeden düşmek, uçaktan atlamak, topu havaya atıp kendiliğinden düşmesini beklemek… Bunlar serbest düşüşe birkaç örnektir. Jeodezikler size yerçekimi alanlarının şeklini de gösterir. Örneğin Dünya yaklaşık küresel olan bir yuvarlaktır. Uzaydan Yeryüzüne 1 trilyon bilye düşürürseniz bunlar her yönden yeryüzüne küresel bir bulut oluşturarak neredeyse simetrik olarak düşecektir. Bakın burası çok önemli:
Demek ki jeodezikler tekilliğin yerçekimi alanının şeklini de verir; yani tekilliğe düşen bir cismin nasıl bir yol izleyeceğini de gösterir. Schwarzschild kara deliğinde tekillik sonsuz küçüklükte kusursuz bir küredir, boyutsuz bir noktadır. Bu nedenle tekilliğe küresel bir eğri (jeodezik) çizerek düşerseniz. Kendi çevresinde dönen Kerr kara deliğinin halka şekilli tek boyutlu tekilliğine ise çok farklı düşersiniz:
İlgili yazı: Zaman Neden Geleceğe Akıyor?
Kara deliklerden düşmek…
Marifet ister: Halka tekillik iç olay ufkunun içinde ve merkezinde olay ufku ekvatoruna paralel yer alır. Bu nedenle iç ergosferden geçip tekilliğe düşmek için halkaya tam ekvatordan girmeniz gerekir. O zaman da tüm jeodezikler tek boyutlu bir halka olan tekilliğin sonsuz incelikteki kenarında ezilerek yok olur. Şimdi diyeceksiniz ki “Ama hocam hani kara deliklerden başka evrene geçecektik? Bunun için de tekilliğe ulaşacaktık?”
Vazgeçmiyoruz. İç ergosferde uzayın ışıktan hızlı döndüğünü söyledik. Dolayısıyla iç ergosfer belki milyarlarca kez denedikten sonra sizi tam halka tekilliğin kenarına paralel olarak tekilliğe savurabilir. Böylece ışıktan hızlı yol alarak tekilliğin anti yerçekimi alanını yenmiş olursunuz. Tekilliğe çarpmak yerine onu deler ve içinden geçip dış uzaya çıkarsınız.
Bu noktada işler iyice garipleşecektir: Halka tekilliğe iç ergosferin uzay girdabına girerek ve dolayısıyla bir eğri çizerek ışıktan hızlı ulaştınız. Ancak, tekilliğin diğer ucundan düz bir çizgi halinde uzaya çıkacaksınız. Şimdi önceki yazıyı hatırlayarak “Ama hocam, kara deliğe düşen madde dışarı savrulan maddeyle sürekli çarpıştığı için içteki madde asla dışarı kaçamaz demediniz mi?” diye soracaksınız. Bu durumda kara deliğin öbür tarafından dışarı nasıl çıkabiliriz sorusu da peşinden gelecek.
İşte bunun için genel görelilik fizikçileri gibi düşüneceğiz: Işıktan hızlı giden cisimlerin jeodezikleri, yol çizgileri tekillikte sonlanmayacak ve onu delip öteki tarafa geçecektir. O tarafta kara deliğin tersi ak delik vardır ve ak delikler çıplak tekilliklerdir. Bunlar karanlık olay ufkunun arkasında gizlenmez ve dolayısıyla uzaydan görülür. Nasıl ki kara delikten çıkmak için normalde ışıktan hızlı gitmek gerekir, ak deliğe geri girmek için de ışıktan hızlı gitmek gerekir. Öyleyse bu ne anlama geliyor?
Kara deliklerden ak deliklere
Kara deliklerden ak deliklere geçerseniz onlar sizi başka bir evrene püskürtür! Bu nedenle halka tekillikten dışarıya düz bir çizgi izleyerek geçersiniz. Gerçi iç ergosferden halka tekilliğe ışıktan hızlı akan uzayla savrulsanız da roketiniz uzayın içinde ışıktan hızlı gitmiyor olacaktır. Oysa halka tekillikte uzay zaman sonsuza dek çarpıldığından negatif enerji üretir ve anti yerçekimi yaratan negatif kütle yaratır. Böylece sizi kara deliğin ayna görüntüsü ve tersi olan ak delik yoluyla başka bir evrene gönderir. Negatif kütle evrenleri birbirine bağlayan tek yönlü bir kara delik -> ak delik dizisi oluşturacaktır.
İlgili yazı: 18 Ayda Nasıl 24 Kilo Verdim?
Kara deliklerden zaman makinesi olabilir
Biz de kara deliklerden başka evrenlere geçebilir miyiz sorusunu yanıtlamadan önce bunu görelim: Tekillik çevresindeki simit şekilli bölgede ışıktan hızlı dönüp bir halka çizerseniz kapalı zaman benzeri eğri oluşturursunuz. Bu da Zamanda Yolculuğun 9 Yolu yazısında anlattığım Carter zaman makinesidir. Tekilliğin oluşturduğu negatif kütleden sonsuz enerji çekerek çalışan Carter zaman makinesi ile geçmişe gidebilirsiniz!
Sonuçta tekilliğin çevresinde ışıktan hızlı giderek başladığınız noktaya geri dönersiniz. Hatta ışıktan hızlı savrulduğunuz için iç olay ufkundan VE dış olay ufkundan dışarı çıkıp dış uzaya geri dönebilirsiniz! Kara deliğin içine düşen cisimler uzay ışıktan hızlı olarak tekilliğe doğru aksa bile merkezkaç kuvvetinin etkisiyle dışarı çıkamazlar; çünkü kara deliğin içine düşerek üstten gelen maddeyle çarpışıp yok olurlar dedik ama bunun bir çözümü var:
Uzayın içinde ışıktan hızlı giderseniz kara deliğin dışına çıkmanıza bir engel yoktur! Halka tekilliğin ürettiği negatif kütlenin anti yerçekimi etkisi ışıktan hızlı gitmenizi sağlar; çünkü size sonsuz enerji sağlar. Yalnız bir detay var: Tekilliğe ulaşıp onu deyim yerindeyse kullanım kılavuzuna aykırı olarak kullanırsanız geçmişe gidersiniz. Kara deliğe girdiğiniz andan daha eskiye gidersiniz. Kara deliğe geri dönmek için de ışıktan hızlı gitmeniz gerekir. Oysa halka tekillikten uzak olduğunuz için bu imkansızdır.
Şimdi dikkatli düşünün
Bu anlattığım neyin tarifidir? Kara deliğin tersi olan ak deliğin tarifidir! İşte bu şekilde halka tekillik sizi ak delikten dışarı ve geçmişe gönderir. Nitekim Schwarzschild çözümünde de kendi çevresinde dönmeyen ezelden beri var olan bir kara deliğin geçmişinde ak delik vardır. Kerr kara deliğinin ise hem geçmişinde hem de geleceğinde ak delik vardır. Siz de geleceğe açılan ak delikten başka bir evrene geçersiniz. Şimdi diyeceksiniz ki “Ama hocam, hani kara delik bizi ak delikle geçmişe gönderiyordu?”
İlgili yazı: Gezegenler Güneş Çevresinde Nasıl Dönüyor?
Kara deliklerden paralel evrene
Bunun için Carter-Penrose diyagramına bakmayı unutmayın: Ayna evren yazısında anlattığım gibi bizim evrenimizi doğuran büyük patlama, aynı zamanda ayna görüntümüz olan (CPT simetrik) bir evrenin geleceğine de açılır. Büyük patlama enerjinin korunumu yasası gereği birbirinin aynı görüntüsü olan iki paralel evren yaratabilir (sakın kuantum fiziğindeki çoklu dünyalar yorumuyla karıştırmayın).
Bu durumda siz ak delikten çıkınca kara delik ve onun açıldığı evren geçmişinizde kalır. Bu geldiğiniz evrendir. Ulaştığınız yeni evren de kara deliğin geleceğinde yer alır. Ancak, resme bakarsanız gittiğiniz evrenin, aynı zamanda geldiğiniz evrenin geçmişinde yer aldığını görürsünüz. Öyle ki halka evrenden başka evrene geçerken geldiğiniz evrenin bütün geçmişini de bir anda filmi şeridi gibi izlersiniz.
Dahası her iki evrende de zaman geçmişten geleceğe akar. Zamanın oku değişmez. Böylece geldiğiniz evrenin geçmişine giderek ayna evrenin geleceğine ulaşırsınız. Peki imkansızı başarıp ışıktan hızlı giderek ak deliğe girip geldiğiniz kara deliğe geri dönerseniz ne olur? Öncelikle yeni ayna evrenle geldiğiniz evrenin fizik yasaları aynadır (iki evren birbirinin ayna görüntüsü ya…).
Bu özellik başınıza bela açacaktır! Geldiğiniz evrende ak delik yoktur. Gittiğiniz evrende de ak delik yoktur. Ak delik sadece geldiğiniz kara deliğin içindeki halka tekilliğin anti yerçekimi üreten negatif kütlesiyle sadece sizin için ve sadece bir an için var olmuştur. Bunun yerine gittiğiniz evrende bir kara delik vardır. Bu kara deliğe düşmek için ışıktan hızlı gitmenize gerek yoktur ama bu kara delik sizin geleceğinizde yer alır. Dolayısıyla içine girerseniz geldiğiniz evrene geri dönemezsiniz. 😮
İlgili yazı: Yapay Zeka Nedir ve Nasıl Çalışır?
Kara deliklerden nereye gidersiniz?
Kara deliğe her girişinizde başka bir evrene gidersiniz. Nitekim Carter-Penrose diyagramında iki iç olay ufku ve kara delik-ak delik çiftleri ile iki solucandeliği vardır. Bu da her girişte geldiğiniz evrenin geçmişinde olan başka bir ayna evrene gitmenizi sağlar. Demek ki Carter zaman makinesi sadece paralel evrenlere gitmenizi sağlar. Aynı evrende geçmişte yolculuk etmenize izin vermez.
Dikkat edin! Negatif kütle gibi boşluktan bedava enerji çekerek sonsuza dek çalışan bir devridaim makinesi (aynı zamanda zaman makinesi) üretmenize izin veren halka kara delikle zamanda yolculuk etseniz bile bunu kendi evreninizde yapamazsınız. Anlaşılan o ki doğa zamanda yolculuğu yasaklamıştır. Peki neden? Bize ne garezi var?
Garezi yok. Sadece fizik yasalarını ve evrenimizi yok olmaktan koruyor: Geçmişe yolculuk büyükbabanızı babanız doğmadan öldürdüğünüz ve hiç doğmayacağınız için de geçmişe gidip büyükbabanızı öldüremediğiniz büyükbaba paradoksuna yol açar. Ayrıca yoktan enerji üretmek ve yok etmek imkansızdır.
Kendi geçmişinize gitmeniz ise şimdiki zamanın enerjisini geçmişe kopyalamak anlamına gelir. Bu hem enerjinin korunumuna hem de kuantum fiziğinde kusursuz kopyanın yasak olmasına aykırıdır. Dolayısıyla doğa bulunduğu evrene açılan ak deliklere ve zaman makinelerine izin vermez. İzin vermez derken fizikte öyle enerji koşulları üretir ki asla geldiğiniz evrene geri dönemezsiniz. Bunu denemek bile imkansızdır ama mümkün olsaydı patlayarak yok olurdunuz.
İlgili yazı: 5 Soruda Paralel Evrenler
Kara deliklerden geçememek
Halka tekillikten kendi evreninizin geçmişine giderek ayna evrenin geleceğine çıkıyorsunuz. Kara deliğe geri dönerseniz ayna evrenin geçmişine giderek yine başka bir evrenin geleceğine gidiyorsunuz. Oysa doğrudan aynı evrenin geleceğine gitmeye kalksaydınız girdiğiniz yönden geçmişe akan zaman, halka tekilliğin orada geldiğiniz evrenin geleceğine akan zamanla çarpışacaktır.
Kara deliğin içine düşen madde ve enerji olmasa bu büyük bir sorun olmazdı ama kara deliğin içinde sizden başka bir cisim varsa tekilliğin orada kıyamet kopardı. Sizin geçmişe gitmek için kullandığınız negatif enerji, enerjinin korunumu gereği tekillikten kara deliğin dışına gelen pozitif enerjiyle çarpışırdı. Bunlar çarpışınca birbirini antimadde-madde gibi sıfırlayıp yok olmazdı. Ezici bir şok dalgası oluştururdu. Siz de iki enerji cephesinin arasında preslenip ezilerek yok olurdunuz.
Şuna da dikkat edin: Bu anlattıklarım kendi çevresinde dönen Kerr kara deliğinin içinde düşen madde ve enerji için de geçerlidir. Bunun için uzay gemisine gerek yoktur. Öyleyse iç olay ufkunda sadece yukarıdan kara deliğe ışıktan hızlı düşen madde ile ışıktan hızlı savrularak dışarı çıkmaya çalışan madde çarpışarak yok olmaz. Aynı zamanda eski ve yeni madde pozitif-negatif enerji şok dalgasıyla yok olur.
Sizin süper bilim-teknoloji kullanan uzay geminiz de ilk çarpışmadan kurtulsa bile şok dalgasıyla yine yok olur. Bunu da Einstein’ın görelilik denklemlerinin diğer çözümünü bulan Roger Penrose keşfetti. Bu çözüm kendi çevresinde dönmeyen ama elektrik yükü olan bir kara delikti. Buna Reissner-Nordström kara deliği diyoruz. Peki bu tür kara deliklerden başka evrene geçebilir misiniz?
İlgili yazı: 10 Adımda kara deliğe düşen astronota ne olur?
Hayır, kara deliklerden geçemezsiniz
Bu kez de Reissner-Nordström kara deliğinin elektrik alanının tekillik çevresinde ürettiği elektromanyetik alan, uzayı Tipler silindiri zaman makinesi gibi büken, yani ıslak bez gibi burup sıkan bir gerilime yol açar. Bu da negatif enerji ve dolayısıyla anti yerçekimi etkisi yaratan negatif kütle üretir. Kara deliğe düşen madde bu kez negatif enerjiyle çarpışarak ezilir. Kara delik kendi çevresinde dönmediği için dışarı savrulmak isteyen madde yoktur ve bununla çarpışmaz.
Kısacası ister kendi çevresinde dönmeyen elektrik yüklü Reissner-Nordström kara deliği, ister kendi çevresinde dönmeyen yüksüz ve ezeli Schwarzchild kara deliği ve ister kendi çevresinde dönen yüksüz Kerr kara deliği olsun, kara deliklerden başka evrenlere geçemezsiniz. Kara delikler şu şekilde sırayla size engel olur:
1) Dış ergosfer sizi uzaya savurur, 2) Dış olay ufku gelgit etkisi ve radyasyonla sizi yok eder, 3) İç olay ufkunda aşağıdan gelip yukarı çıkmaya çalışan maddeyle çarpışırsınız, 4) İç olay ufkunda elektromanyetik alan kaynaklı negatif enerjiyle veya 5) İç olay ufkunda dönme kaynaklı pozitif enerjiyle çarpışarak yok olursunuz.
6) Hepsini aşsanız bile bu kez tekilliğin güçlü gelgit etkisiyle yok olursunuz. 7) Tekilliğe çarparak yok olursunuz. Tekilliği delip geçemez ve başka evrene gidemezsiniz; çünkü kara deliğin içindeki uzayda bile ışıktan hızlı gidemezsiniz.
İlgili yazı: Zamanda Yolculuk Etmenin 9 Sıra Dışı Yolu
Peki neden öyle?
Doğanın saçmalamaması, fizik kurallarının anlamlı ve tutarlı olması gerekiyor da ondan! Yoksa madde, enerji ve bizler olmazdık. Eski Yunan efsanelerinin şekilsiz kaosu olurdu. Zamanda yolculuk paradokslara yol açardı. Bütün bunlar olmasa bile, bizim evrenimizin ayna evrenine gittikten sonra gideceğiniz evren de ayna evren değil, başka bir evren olurdu. Fizik yasaları başka olan bir evrende ise sizi var edecek fizik şartları olmadığı için yok olurdunuz.
Peki evren simetrik mi yoksa yamuk mu ve neden ışıktan hızlı gidemeyiz? Onu da şimdi okuyabilir ve kara deliklerin içini bilgisayar simülasyonlarıyla görmemizi sağlayan yapay zekaya hemen göz atabilirsiniz. Hatta hızınızı alamayarak evren var, peki hayat neden var diye sorabilirsiniz. Yazın ilk sıcak hafta sonu muhteşem geçsin. 😊
Dönen kara delikler
1Hot Gravitons and Gravitational Waves From Kerr Black Holes in the Early Universe
2Shadow images of Kerr-like wormholes (pdf)
3Causality Aspects of Modified Kerr-Newman spacetimes
4On some novel features of the Kerr-Newman-NUT Spacetime (pdf)
