Dron Taksi ve Otomotiv Sektörünün Geleceği

Türkiye elektrikli otomobil yapmak istiyor, ama GM eski başkan yardımcısı Bob Lutz otomotiv sektörünün geleceği yok dedi. Lutz’a göre dron taksi filoları 20 yıl içinde hususi araçların yerini alacak. Öyleyse Türkiye Endüstri 4.0’da önce hangi teknolojiye yatırım yapmalı? Elektrikli otomobil mi, dron taksi mi?

Endüstri 4.0 ve otomotiv sektörü

8 Kasım 2017’de SpaceX ile Tesla’nın CEO’su Elon Musk Türkiye’ye geldi ve hem Türk uydularının uzaya fırlatılması konusuyla, hem de Anıtkabir ziyaretinden paylaştığı fotoğraflarla gündeme oturdu.

Ben de Elon Musk’ın yeniden kullanılabilen roketlerle Türksat 5A ve 5B uydularını diğer şirketlerden beşte bir ucuza uzaya fırlatarak Türkiye ekonomisini nasıl geliştirebileceği konusunda 24 TV’ye görüş verdim.

Gerçi dün televizyonda roketler, asteroit madenciliği ve Türk NASA’sını konuştuk; ama Elon Musk ile ilgili asıl kritik gelişme otomotiv sektörünü ilgilendiriyor

Siz de uçan otomobiller ve dron taksi yazılarında, paylaşım ekonomisi tabanlı Uber ile diğer dron geliştiricilerinin, ağır sanayinin en büyük kollarından biri olan otomotiv sektörünü nasıl değiştireceğini okuyabilirsiniz. Ancak, Uber’ın geleceği otomotiv sektörüyle olan ilişkisine bağlı ve biz de bunu görelim:

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

 

Otomotiv sektörünün sonu geliyor mu?

Bu konudaki en çarpıcı açıklama eski GM başkan yardımcısı Bob Lutz’dan geldi. Lutz otomotiv sektörünün sonu geldi dedi. Tabii dünyanın en büyük otomobil üreticilerinden birinin emekli yöneticisi bu kadar kesin konuşunca bunu analiz etmemiz gerekiyor.

Çok iddialı bir açıklama

Öncelikle Türkiye’de otomotiv sektöründe geçen yıl satış rekoru kırıldı. Özellikle İstanbul’da kentsel dönüşümle ev sahibi olan aileler bunu tetikledi. Apartmanların önünden metro geçti ve kendileriyle çocuklarına birer daire aldıktan sonra, üçüncü daireyi satarak birer otomobil de satın aldılar.

Doğrusu bu şartlar altında otomotiv sektörünün 20 yıl sonra büyük ölçüde küçüleceğini söylemek insanı şaşırtabilir. Elinizdeki yazı da yeni girişimciler için doğru iş modelleri ve doğru teknoloji transferi hakkında bilgi vermeyi amaçlıyor.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

Bob Lutz diyor ki

“Bunu söylemek beni üzüyor; ama otomotiv çağının sonuna yaklaşıyoruz.” Lutz’a göre günlük yolculuklarda otomobil ve otobüs yerine standartlaştırılmış yolcu modüllerine geçeceğiz. Bunlar ya robot arabalar ya da dron taksiler olacak (konuyla ilgili videoyu aşağıda bulabilirsiniz).

Lutz’a göre beş yıl içinde insanlar toplu halde araçlarını satarak sürücüsüz araçlar ya da otonom yolcu modülleri (robot araba ve dron taksi) satın almaya başlayacaklar.

İlgili yazı: Renk Körlüğünü Düzelten Gözlük EnChroma

 

İnsan sürücüler yasaklanacak

Buna şaşırmayın: Kazaların en büyük sebebi trafik kurallarına uymayan sürücüler. Nitekim 2015 yılı TÜİK verilerine göre Türkiye’de trafik kazalarında toplam 7530 kişi hayatını kaybetti. Elon Musk işte bu yüzden otopilotlu Tesla arabalar üretiyor. Öyle ki gelecekte yalnızca sürücüsüz araçlar trafiğe çıkabilecek.

Google, Lyft ve Uber gibi şirketler ise hem sürücüsüz araçlar hem de dron taksiler üretecek. Böylece başta Detroit, Almanya ve Japonya’da üstlenen otomotiv sektörünü kökten değiştirecekler. Lutz’un anlatımıyla:

“Sürücünün kontrol edemediği yüzde yüz otonom modüller gelecek ve bunları mobil uygulamayla çağıracaksınız. Bulunduğunuz yere gelecekler, bineceksiniz, Google Haritalar’dan hedefi göstereceksiniz ve sizi istediğiniz yere götürecek.”

İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi

 

Peki ya ticari araçlar?

FedEx ve UPS gibi araç filosu sahipleri de tümüyle sürücüsüz araçlara geçecekler. Şehirlerarası taşımacılıkta bile küçük vagonlar otobüs, minibüs ve kamyonlarla TIR’ların (uzun araçların) yerini alacak.

Elektrikli dron taksi ve robot arabalar düşük üretim maliyeti ile bakım masrafları sayesinde yüksek ölçeklenebilirliğe sahip olacak. Böylece özel ve ticari araç sektörünü ezici rekabetle ele geçirebilecek. Bunların detaylarını bahar dönemi öğrencilerim için hazırladığım yeni master derslerinde anlatacağım. Sektörün görüşlerini ise Bahçeşehir Üniversitesi için hazırladığımız Türkiye’nin ilk fonksiyonel endüstri 4.0 endeksinde değerlendireceğiz.

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi

 

Bob Lutz kimdir?

Kendisi otomotiv kariyerine 1963’te GM’de başladı. Ardından BMW, Ford ile Chrysler’da üst düzey yönetici konumunda bulundu ve 2010’da emekli oldu.

Aslında bu tür kehanetlerin Lutz’dan geliyor olması da çok ilginç; çünkü Lutz, insan sebepli küresel ısınmayı 2008 yılında saçmalık olarak nitelendirmiş ve Tesla ile diğer elektrikli otomobillerin geleceğinin olmadığını da söylemişti.

Şimdi de otomobil üreticisi şirketlerin değerinin düşeceğini ve pazarı dron taksi sektörüne kaptıracaklarını söylüyor.

İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili

 

Aynası iştir kişinin

Lutz’un iddialarının ne kadar gerçekçi olduğunu görmek için önce otomotiv ve ulaşım sektörünün bugünkü gerçeklerine bakalım.

• Petrol tükeniyor.
• Avrupa ve Amerika’da doğal gaz
• Elektrikli araçlar daha ucuz ve uzun menzilli olacak.
• Şimdiden Tesla’nın şarjını şebekeye boşaltıp elektrik satabiliyorsunuz.
• Bu yüzden otopilot gibi yeni özellikler elektrikli araçlarda kullanılıyor.

İlgili yazı: Enceladus Uydusunda Neden Sıcak Su Var?

 

Paylaşım ekonomisi ve yeni iş modelleri

• Fabrikalar fason üretim yapıyor, büyük markalar kendi logosunu basıyor.
• Örneğin Apple’ın iPhone’larını Foxconn üretiyor.
• Aynısını Uber Ford’a ve Volvo’ya yapıyor.
• Volvo otomobil üretiyor, Uber bunları özel kitlerle robot arabaya dönüştürüyor.
• Volocopter Dubai’de dron taksi test etti, Çinli EHang kendi dronuyla Dubai taksilerinin yerini almak istiyor ve Uber da NASA için uçan taksi geliştiriyor.
• uberAIR Los Angeles ve Dallas’ta 2020’de kullanıma girecek. Ara bağlantıları ise Volvo’dan dönüştürülen robot taksi yapacak.
• Nitekim Uber, sürücüsüz TIR geliştiren Otto şirketini satın aldı.
• Bu sebeple lüks otomobil markaları gelecekte niş sektörlere dönüşecek.

İlgili yazı: Evren Bir Simülasyon mu?

 

Öyleyse Tesla zorda mı?

Şimdi otomotiv sektörünün geleceğini gerçekçi olarak analiz edelim:

• Dron taksi ve uçan araba teknolojisi henüz başlangıç aşamasında.
• Yapay zeka dronların güvenli uçmasına yeterli değil.
• Pil teknolojisi uzun menzilli dron taksi üretimine yeterli değil.
• Buna karşın dron taksi testleri hızlı başladı.
• Öte yandan Tesla otomobil çağında kuruldu.
• Uber ise otomobil üreticisi olmadığı için kendi dron taksi çözümünü geliştiriyor.
• Bu sebeple Tesla karşısında avantajı var.

İlgili yazı: Hibrit Araçlar İçin Grafen Yakıt Pili

 

Tesla’nın da çıkış yolu var

• Tesla otopilot özelliğiyle sürücüsüz arabalar için yapay zeka geliştiriyor.
• Bu konuda Uber’ın henüz test aşamasında olan dron taksi çözümünden daha ileride.
• Özellikle otopilot alanında büyük miktarda analiz edilmiş veriye sahip.
• Tesla elektrikli otomobiller uzun menzilli pil teknolojisinde öncü.
• Sonuçta Tesla elektrikli sürücüsüz araçlardan küçük pilli dron taksi teknolojisine hızlı geçiş yapabilecek.
• Ayrıca otomobil pazarındaki konumunu güçlendiriyor.
• Otomotivden gelen Musk ile dron taksi çözümüne odaklanan Uber ve diğer markalar arasındaki rekabet hızla artacak.

İlgili yazı: Nükleer Otomobil Ne Zaman?

 

Sektörün geleceği

Önce BMW’de 13 yıl çalıştıktan sonra Stanford Üniversitesi’ne geçen Sven Beiker’ın görüşlerini aktaralım:

Otomotiv sektörü Amerika’da üretimden perakendeye (otomobil galerileri ve teknik servisler) 4 milyon kişiye istihdam sağlıyor. Cirosu ise 943 milyar dolar. Böyle bir sektörün bir günde dron taksilere teslim olmasını bekleyemezseniz.

Örneğin, Silikon Vadisi’nin yıldızı olan Tesla 14 yıllık ömründe sadece 250 bin lüks araba üretti. Volkswagen, Toyota ve GM her yıl 10 milyon araç üretiyor.

İlgili yazı: Renk değiştiren sürücüsüz elektrikli araba

 

Dron taksi kazanacak ama

Takvimler 2040’ları gösterdiğinde dron taksi ve robot taksiler özel araçlarla ticari araçların yerini büyük ölçüde almış olacak. Ancak, lüks otomobil üretimi tümüyle ortadan kalkmayacak VE sürücüsüz otomobiller dron taksilerle birlikte pazara hakim olacak.

Örneğin, 2050’de bile uçan kamyon yapamayacağız ve yerden giden robot kamyonlarımız olacak (bir kamyonu elektrikli dron pervanesiyle uçuramazsınız, çok ağır olur).

Dolayısıyla 1) Tek kişilik dron taksiler şehir içinde toplu taşımayı ele geçirerek metrobüs, metro, tramvay vb.’nin yerini alacak. 2) Immortus gibi güneş enerjili Tesla elektrikli otomobiller, kamyon ve otobüsler de sektöre egemen olacak.

Her şeyden önemlisi bu araçları otomobil üreticileri imal edecek. Hatta akıllı davranarak şimdiden yapay zekaya yatırım yapan Ford, VW, BMW, Mercedes ve Toyota gibi şirketler de Uber gibi taşımacılık hizmeti sunarak araçlarının orta malı olmasını engelleyebilir, böylece katma değer yaratabilirler.

İlgili yazı: Tesla S suda gidiyor ve BMW şekil değiştiren araba geliştiriyor

Bahçeşehir Üniversitesi Dijital Dönüşüm Danışmanı Kozan Demircan: Musk’ın şirketi Spacex ile anlaşma yapıldı, Türkiye’yi uzaya taşıyacak pic.twitter.com/81GP4oh6PS

— 24 TV (@yirmidorttv) 9 Kasım 2017

 

Ölçeklenebilirlik

Burada belirtmek gereken asıl nokta ise ölçeklenebilirlik: Evet, bugün Volkswagen, Toyota ve GM her yıl 10 milyon araç üretiyor; ama bunlar Türkiye’de 50-100 bin TL’den satılıyor. Yarın ise bu şirketler 1 milyar otonom şehir içi taşıma modülü üretecek ve 5000 TL’ye satacaklar.

Kısacası katma değerli yapay zeka hizmetleriyle sürümden kazanacaklar. Endüstri 4.0 ve dijital dönüşüme ayak uyduramayan şirketler ekarte olacaklar; ama Ford gibi şirketler tedbir alarak dalgada sörf yapabilecekler.

Unutulan bir nokta da tekillik yaklaşırken teknolojik ilerlemenin katlanarak hızlanması: Evet, bu yüzden altta kalanın canı çıkacak; ama dalgayı yakalayan şirketler de bir daha asla yıkılmamak üzere kalıcı sürdürülebilirlik yakalayacaklar.

Roma İmparatorluğu neden çöktü?

Bürokrasi ve maliyet artışı yüzünden: Oysa dron taksiler bürokrasi ve maliyet artışı kayıplarına yol açmayan bir endüstri 4.0 teknolojisi. Bu açıdan bakarsanız dünyanın önemli maliyet artışı olmadan ölçeklenebilen ilk ağır sanayi segmenti.

İlgili yazı: Metalik Hidrojen ile Uçan Araba Çağı

 

Elon Musk’ın Türkiye ziyareti

Elon Musk’ın Türkiye’ye gelmesi bu açıdan kritik bir gelişme. Ayrıca Türkiye’nin elektrikli otomobil üretmek istemesi de doğru bir hamle. Elektrikli otomobilleri lisanslı üretsek bile, bu Koç’un Türkiye’de Ford lisansıyla üretim yapabileceğini göstermek için Anadol üretmesi gibi nispeten sınırlı bir çaba olmayacak.

• Tesla sürücüsüz elektrikli otomobillerin Türkiye’de sadece lisanslı olarak üretilmesi dahi yukarıda belirtilen sebeplerle ülke ekonomisinin önünü açacaktır.
• Elektrikli otomobilleri temiz güneş enerjisi sektörünün önünü açmak için kullanabiliriz.
• Pil teknolojisi ve özellikle de küçük pil teknolojisini geliştirebiliriz.
• Sabancı Üniversitesi’nden Selmiye Hocamızın AB bayrak gemisi projesi olarak geliştirdiği yakıt pili teknolojisini yaygınlaştırabiliriz. Yakıt pili dron menzilini iki katına çıkarıyor.
• Sürücüsüz elektrikli otomobillerin otopilotları ile yapay zekada öne geçebiliriz.
• Bir yandan dron taksilere ve diğer yandan sürücüsüz araçlara odaklanabiliriz.
• Bu sırada Türkiye’nin en güçlü sektörlerinden biri olan otomotiv sektörünü de korumuş ve teknolojide yumuşak geçiş yapmış oluruz.

Bütün bu sebeplerden dolayı Türkiye’nin elektrikli otomobil geliştirmesi yerinde bir karar ve Elon Musk’la görüşülmesinin de doğru bir adım olduğunu söyleyebiliriz. Özel araç satışları azalırken paylaşımlı araç satışları artacak ve bu sebeple otomotiv sektörü dron taksileri kapsayacak şekilde dönüşecek.

İlgili yazı: Roket Şirketi Elektrikli Uçan Araba Üretiyor

 

Paydaşlara açık mektup

Elon Musk’la yapılan görüşme, prensip buluşmasının ötesinde gerçek bir işbirliğine döküldüğü zaman ülkemizin önünü açacaktır. Bugün dünyadaki sıkıntıların büyük kısmı petrol ve diğer doğal kaynakların kontrol edilmesi çabalarından kaynaklanıyor.

Oysa Elon Musk’ın SpaceX şirketi, yeniden kullanılabilen roketlerle şimdiden Türk uydularını uzaya beşte bir ucuza fırlatacak potansiyele sahip bulunuyor. Üstelik önümüzdeki 20 yılda bugün ağırlığımızca altın olan uzaya çıkma maliyeti (kilosu 20-25 bin dolar) yüzde 40 ucuzlayacak.

Bunun Türkiye için potansiyeli ölçülemeyecek boyutlarda: Örneğin, 2040’ta İstanbul’daki Aydos Tepesi büyüklüğünde olan tek bir demir-nikel asteroiti getirerek Ay yörüngesine park eder ve çıkardığımız demiri Dünya’ya gönderirsek ekonomiye 10 bin katrilyon dolar sokmuş olacağız. Türkiye uluslararası işbirlikleriyle bu gelirin milyarda birini garantilese geleceğimiz değişir.

Bu da kıtlık sonrası bolluk ekonomisinin gelmekte olduğunu ve bunun ne anlama geldiğini gösteriyor. Türkiye Elon Musk ile birlikte uzay teknolojilerine yatırım yaparsa dünyanın en gelişmiş ülkeleriyle rekabet edecek imkana kavuşacak. Uzay gökdelenleri ve uzay asansörleriyle kurulacak bir gelecek 20 milyon km uzaktaki demir-nikel asteroitlerde bizi bekliyor.

uberAIR aile boyu yolcu dronu

¹uberAIR