180 Resimde Varoluşun Kısa Tarihi

Evren büyük patlama ile nasıl oluştu? İlk yıldızlar ne zaman yandı ve Samanyolu galaksisi ilk gezegenleri ne zaman doğurdu? Dünya’da hayatın ortaya çıkmasını sağlayan temel sebepler nedir? Evrimden önce hayat var mıydı ve canlı türleri evrim sürecinde biz insanları, yani Homo sapiens sapiens alt türünü nasıl ortaya çıkardı? 180 resimde varoluşun kısa tarihini görelim.

13,78 milyar yıl önce

Büyük patlama ve evrenin oluşumu.

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

 

Evren 380 bin yaşında iken

Evrendeki madde yoğunluğunun ışığın uzayda yayılmasına izin vermesi.

Mat evren saydam oluyor, siyah uzay boşluğu ortaya çıkıyor. İlk ışık, yani bugün 3 Kelvin derece (-270 santigrat) olan kozmik mikrodalga artalan ışınımı ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: İnsan DNA’sı yeniden yazılıyor

 

13,65 milyar yıl önce

Evrendeki ilk yıldızların oluşumu.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

13,60 milyar yıl önce

Yeniden iyonlaşma ve ikinci ışık çağı. Yıldızlar moleküler gaz bulutlarını ısıtarak aydınlatıyor.

İlgili yazı: Gerçek Adem: İlk insan ne zaman yaşadı?

 

13,50 milyar yıl önce

İlk süpernovalar. Patlayan ilk yıldızların ardından, yıldız kökenli kara delikler oluşuyor.

İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili

 

13,30 milyar yıl önce

Toplu yıldız oluşumu başlıyor ve evren yeniden ısınıyor.

İlgili yazı: 10 Adımda kara deliğe düşen astronota ne olur?

 

13,2 milyar yıl önce

İlk cüce galaksiler oluşuyor.

İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi

 

13,17 milyar yıl önce

İlk gama ışını patlaması (GRB 090423).

İlk süper aktif kara delikler ışık hızının yüzde 90’ı ile gaz jetleri püskürtüyor.

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi

 

13 milyar yıl önce

Uzay teleskopu Hubble’ın ultra derin alan menzili (görebildiğimiz en uzak ve en yaşlı galaksi).

İlgili yazı: Dört Boyutlu Madde Bulundu: Zaman Kristalleri

 

12,90 milyar yıl önce

Yeniden iyonlaşma çağı sona eriyor.

İlgili yazı: Kara Delik Bombası: En Büyük Enerji Kaynağı

 

12,85 milyar yıl önce

İlk kuasar (CFHQS J2329-0301).

Süper kütleli süper aktif kara delikler galaksilerin merkezinde gaz jetleriyle ilk kuasarları oluşturuyor.

İlgili yazı: Musk Mark’a Karşı: Yapay Zeka Ne Kadar Zeki?

 

12,70 milyar yıl önce

Bilinen en eski öte gezegen (PST B1620-26).

İlgili yazı: Evren Neden Kara Delik Olmadı?

 

12,60 milyar yıl önce

Samanyolu galaksisi oluşuyor.

İlgili yazı: Baidu Yapay Zeka Kendi Başına Öğreniyor

 

11,70 milyar yıl önce

Bilinen ilk sarmal galaksi BX442

İlgili yazı: Enformasyon Paradoksu: Kara Delikler Evreni Siler mi?

 

11,50 milyar yıl önce

Yaşama elverişli olabilecek ilk gezegen Kapteyn B.

Bu gezegen yıldızına yüzeyinde sıvı su (denizler) bulunmasına izin verecek uzaklıkta bulunan bildiğimiz ilk dünyadır.

İlgili yazı: Dünya Gezegeni Çakıl Taşından Nasıl Oluştu?

 

11,40 milyar yıl önce

Samanyolu’nun aylası oluşuyor.

Galaksiyi saran ölü yıldızlar, gaz ve toz bulutları ile küresel karanlık madde bu aylayı meydana getiriyor. Bu da galaksimizin olgunlaşmaya başladığına işaret ediyor.

İlgili yazı: Kara delikler ne kadar büyük ve elektron kara delik mi?

 

11 milyar yıl önce

Evren soğumaya başlıyor.

Uzay boşluğunda sıcaklık 13 bin 273 derecenin altına düşüyor. Yine de evren bu sırada Güneş yüzeyinin 2 katından daha sıcaktı.

İlgili yazı: Proxima b: En Yakın Yıldızda Hayat Var mı?

 

11 milyar yıl önce

Yıldız oluşum hızı tavan yapıyor.

İlgili yazı: Çıplak Tekillik: Kara Deliklerin İçini Neden Göremiyoruz?

 

10,5 milyar yıl önce

Samanyolu diskinde en eski 1. popülasyon yıldızları.

Dünya benzeri kayalık gezegenlerin yaygınlaşması için içinde yüksek oranda metalik element içeren ilk yıldızlar ortaya çıkıyor (oksijen, demir, nikel, silisyum, bakır, alüminyum, karbon, kalsiyum, sodyum vb.).

İlgili yazı: Stephen Hawking ve 4 Büyük Başarısı

 

9,90 milyar yıl önce

En eski galaksi kümesi JKCS 041.

İlgili yazı: Evrende Kaç Kara Delik Var ve Nerede?

 

9,70 yıl

DNA’nın oluşması için en eski tarih.

Bilim insanları genetik kodumuzu incelediler ve Dünya’dan başka bir yerde hayat varsa evrende ilk DNA’nın 9,7 milyar yıl önce ortaya çıkmış olabileceğini hesapladılar. Buna göre evrende hayat en erken 9,7 milyar yıl önce ortaya çıkmış olabilir.

Hayatın evrimden önce geldiğini gösteren yeni teoriye rağmen, uzayda bu tarihten önce Dünya benzeri bir gezegen ortaya çıkmış olması, karbon ve silisyum atomlarının yeni yaygınlaşmaya başlaması açısından pek mümkün görünmüyor.

İlgili yazı: Evrendeki İlk Yıldızlar Morötesi Işık Saçıyordu

 

9 milyar yıl önce

Karanlık enerjinin bilinen en eski kanıtı.

Karanlık enerji evrenin son 5 milyar yılda hızlanarak genişlemeye başlamasından sorumlu ve boşluğun enerjisi olarak da biliniyor. 9 milyar yıl önce galaksiler evrenin genişlemesiyle birbirinden yeterince uzaklaştı ve karanlık enerji bu genişlemenin hızlanmasını sağlayacak şekilde etkisini göstermeye başladı.

İlgili yazı: Sürpriz! Evrende yeni kara delik türü bulundu

 

8,8 milyar yıl önce

Samanyolu’nun ince diskinde ilk yıldızlar oluşuyor.

Bunlar galaksimizde hayata elverişli olabilecek ilk yıldızlar. Sadece kimyasal bileşim, ısı ve ışık açısından değil. Aynı zamanda galaksinin kara delik, nötron yıldızı ve süpernova kümeleri gibi radyoaktif bölgelerinden uzak oldukları için.

İlgili yazı: Dünyanın Derinliklerinde Yeraltı Okyanusu Bulundu

 

8 milyar yıl önce

Samanyolu’nda yıldız oluşumu azalmaya başlıyor. Artık evrenin birçok köşesinde hayata en elverişli yıldızlar olan  G tipi sarı cücelerin sayısı gün geçtikçe azalmaya başlayacak.

Kırmızı cüceler hem evrende yaşama elverişli yıldızların dörtte üçünü oluşturdukları için hem de sarı yıldızların azalması sebebiyle yaşamın varlığı için daha kritik bir rol üstlenecek. Güneşimiz G tipi bir sarı cücedir. Aslında ışığı beyazdır, ama bol oksijenli Dünya atmosferinde sarı görünür.

Bu durum aynı zamanda evrenin insan ömrüyle 40’ını devirdiğini gösteriyor.

İlgili yazı: İçinde Kara Delik Olan Yarım Yıldızlar

 

7,5 milyar yıl önce

İnsanların gördüğü en büyük gama ışını patlaması (GRB 080319B).

İlgili yazı: 25 Şubatta Dünyaya Göktaşı Çarpmayacak

 

7,5 milyar yıl önce

Arcturus yıldızı oluşuyor.

Bugün nükleer yakıtı tükenen bu yıldız yaşlılık aşamasında (kırmızı dev). Ancak bize yakınlığı sebebiyle gökteki en parlak 4. yıldızdır.

İlgili yazı: Kara Delik Resmi Çeken Dünya Boyunda Teleskop

 

7,1 milyar yıl önce

Evrenin sıcaklığı -268 santigrada düşüyor. Soğuk uzayın ortaya çıkışı.

İlgili yazı: Akkuyu Santrali Temiz Söylemini Çürüten 15 Kanıt

 

7 milyar yıl önce

Büyük galaksilerin oluşum hızı azalıyor.

İlgili yazı: Gezegen Doğuran Süper Kütleli Kara Delik

 

6,9 milyar yıl önce

Evren bugünkü yaşına göre yarı yaşında! Ancak 100 trilyon yıldan çok daha uzun, inanılmaz uzun bir ömrü var.

İlgili yazı: Hava Soluyan Roket ile Mars’a Hızlı Uçuş

 

6,8 milyar yıl önce

Alpha Centauri oluşuyor.

Alpha Centauri bugün bize en yakın yıldız sistemidir. Aslında bize en yakın yıldız olan Proxima Centauri ile birlikte üçlü yıldız sistemi oluşturuyor. Ancak, Proxima C sonradan sisteme eklenen bir yıldız. Verdiğimiz tarih ise orijinal ikili yıldız sistemi Alpha Centauri’nin oluşumuna ait.

İlgili yazı: Her Kara Delikte Başka Evren Var

 

6,4 milyar yıl önce

Dünya benzeri gezegenler yaygınlaşıyor.

Dünya’ya çok benzeyen en eski kayalık gezegenlerin oluşumu. Resimdeki Proxima b bir kayalık gezegen örneği olup illüstrasyondur ve Dünya’ya benzeyen “en eski” kayalık gezegen değildir.

İlgili yazı: Facebook Cambridge Analytica İçin Gizliliği Güncelledi

 

6 milyar yıl önce

Karanlık enerji çağı başlıyor.

Karanlık enerji yerçekiminden artık daha güçlü: Evren sonsuza kadar genişleyecek ve genişleme hızı çok yavaş, ama sürekli olarak artacak.

İlgili yazı: Parlak Süpernova Yıldız Yutan Kara Delik Çıktı

 

5,8 milyar yıl önce

Tau Ceti yıldızı oluşuyor. 82 tarihli Uzay Yolu 2 filmine de konu olmuştur.

İlgili yazı: Laboratuarda İnsan Beyni Büyüttüler

 

5,5 milyar yıl önce

Samanyolu sarmal galaksiye dönüşüyor. Bugün çubuklu sarmal galaksidir.

İlgili yazı: Bazı Kara Delikler Evrenden Eski

 

4,8 milyar yıl önce

Proxima C oluşuyor.

Bugün bize en yakın olan yıldız. Bir kırmızı cüce olarak aynı zamanda bize en yakın Dünya benzeri kayalık gezegene sahip: Proxima b. Hatta bu gezegende hayat olabilir.

İlgili yazı: Mars’ı Canlandırmak İçin Manyetik Kalkan

 

4,7 milyar yıl önce

SN2005ap süpernovası, gördüğümüz en parlak yıldız patlamasıdır.

İlgili yazı: Kara Deliklerin Tersi Ak Delikler ve Sırları

 

4,57 milyar yıl önce

Güneş oluşuyor.

İlgili yazı: Ozon Tabakası Ekvator Kuşağında Yırtıldı

 

4,56 milyar yıl önce

Dünya oluşuyor. Bugünkü gezegenleri doğuracak gezegen öncesi diskin oluşumu.

İlgili yazı: Işıktan Yaratılan Kara Delik Kugelblitz

 

4,53 milyar yıl önce

Ay oluşuyor.

Theia adlı Mars büyüklüğünde bir gezegen Dünya’ya çarpıyor. İki gezegen buharlaşıp yok oluyor ve sonra tekrar birleşiyor. İlkinden yüzde 20 büyük ve yüzde 15 ağır olan bugünkü Dünya ve Ay oluşuyor. Dünya 4,52 milyar yıl önce soğuyor. Ortalama yüzey sıcaklığı bugünküne eşit sayılır; yani Dünya’nın kozmik çarpışmaların etkisiyle sıcak lav denizleriyle kaplı olduğu çağ çok kısa sürmüştür.

İlgili yazı: Uydumuz Ay hakkında 10 şaşırtıcı gerçek

 

4,40 milyar yıl önce

Dünya’da ilk okyanuslar oluşuyor.

Buzlu asteroit ve kuyrukluyıldızlar Dünya’nın Theia çarpışmasıyla kaybettiği suyu geri getirecek olan bombardıman çağını başlatıyor.

Ancak, Dünya’daki suyun yüzde 80’i gezegenin içinden gelip volkanik etkinliklerle yüzeye çıkmıştır. Dünya son 4 milyar yılda yüzde 20-25 oranında su kaybetti. Bugün Dünya’nın 700 km derininde global yeraltı okyanusu var ve su miktarı yüzey okyanuslarına eşit.

İlgili yazı: Karanlık Madde Kara Delik mi?

 

4,4 milyar yıl önce

İlk mineraller oluşuyor.

İlgili yazı: Ay ve Dünya Nasıl Oluştu?

 

4,2 milyar yıl önce

Dünya’da hayatın ortaya çıkışı.

Dünya’da hayat Theia çarpışmadan önce milyonlarca kez ortaya çıkmış olabilir (ilkel bakteri düzeyinde); ama bu durumda kozmik çarpışmalar hayatı sürekli yok etmiş olmalı. Dünya ancak 4,2 milyar yıl önce kalıcı hayata izin verecek kadar istikrarlı bir gezegen oldu. İlk hayat bize göre uzaylıdır; çünkü hayat evrimden önce ortaya çıktı. Bu canlıların soyu bize kalmadı.

İlgili yazı: Blockchain Amazon ve Facebook’u Nasıl Etkileyecek?

 

4,2 milyar yıl önce

İlk fosil.

Bugünkü canlıların ortak atası LUCA’dan önce yaşamış ilk bakterilerin fosilleri Kanada’da bulundu. Bunların soyu günümüze kalmadı.

İlgili yazı: Uzaydan İnternet Motoru Elektrosprey

 

4,11 milyar yıl önce

Geç dönem ağır bombardıman çağının başlangıcı.

Son büyük asteroit çarpışmaları. Bundan sonra Dünya’ya büyük asteroit çarpma sıklığı azalıyor. Her 100 milyon yılda bir dinozor katili asteroit çarpabilir.

İlgili yazı: 4 Kere Patlayan Yıldız

 

4,10 milyar yıl önce

İlk kayalar

Bazalt ağır olduğu için derine batarak okyanus tabanını oluşturdu. Kayalar suyla karışınca hafif kıtaların kaynağı olar granit oluştu. Kıtalar yeraltı lav denizi olan magmanın üzerinde yüzdükleri için hep deniz seviyesinden yukarıdadır.

Dünya’da kıtaların kayması, yani plaka tektoniği bu sırada başladı. Artık kıtalar her 1 milyar tümüyle şekil değiştirecek ve 50 milyon yılda büyük ölçüde yer değiştirmiş olacak.

İlgili yazı: En Nadir Süper Kanlı Mavi Ay Yarın Gece

 

4 milyar yıl önce

Yeşil şist kuşağı oluşuyor.

İlgili yazı: Uzayda Dördüncü Boyut Var mı?

 

3,9 milyar yıl önce

RNA ve DNA’nın oluşumu.

Dünya’da evrim ortaya çıkıyor. Filogenetik (genetik soyağacı) başlıyor. Artık türler evrim geçirecek. Ayrıca denizde yüzerek yer değiştiren ilk mobil canlılar ortaya çıkıyor. Evrim öncesi hücrelerin organik zarı yoktu. Bunlar deniz tabanındaki alkalin menfezlerin (doğal bacalar) içindeki mikroskobik taş gözeneklerde yaşamaya mahkumdu (bu canlıların derisi taştan yapılmıştı).

İlgili yazı: Pencereye Takılan Saydam Güneş Panelleri

 

3,8 milyar yıl önce

Geç dönem ağır bombardıman çağı sona eriyor.

İlgili yazı: Fotonik Bilgisayar ve Işığı Maddeye Çeviren Adam

 

3,8 milyar yıl önce

Yerkabuğunda ilk demir yatakları oluşuyor.

İlgili yazı: Evrendeki Kayıp Madde Nerede?

 

3,75 milyar yıl önce

Merkür’de Caloris havzası oluşuyor. Bu havza Merkür’ün en büyük çarpışma krateridir.

İlgili yazı: Bir gezegenin çöküşü

 

3,7 milyar yıl önce

İlk biyolojik kökenli grafen oluşumu.

Bugün tek atom kalınlığında grafitten oluşan grafeni temiz enerji için hidrojen yakıt hücresi (yakıt pili) üretiminde kullanıyoruz. Grafen elektriği bakırdan iyi iletiyor.

İlgili yazı: Hibrit Araçlar İçin Grafen Yakıt Hücresi

 

3,60 milyar yıl önce

Valbaara süper kıtasının oluşumu.

Bilinen ilk süper kıta (kıtaların kayması neticesinde tüm kıtaların bir araya gelmesi olayı). Dünya’da en az 1 milyar yıl daha periyodik olarak kıtalar birleşecek ve süper kıtalar oluşmaya devam edecek. Dünya’nın çekirdeği soğumaya başladığında kıtaların kayması da duracak.

İlgili yazı: Güneş Işığından Elektrik Üreten Grafen Boya

 

3,5 milyar yıl önce

İlk siyanobakteri fosilleri. Bunlar siyanürle beslenen bakteriler.

İlgili yazı: Yaşam neden var? Dünya’da hayat evrimden önce ortaya çıktı

 

3,46 milyar yıl önce

Silisli şistte ilk bakteri fosilleri.

İlgili yazı: Evrim Hakkında Doğru Bilinen 3 Yanlış–

 

3,30 milyar yıl önce

İlk dağlar oluşuyor.

Kıtaların kayması ve çarpışıp kabarmasıyla oluşan ilk dağlar. Buna sıkışma tektoniği diyoruz.

İlgili yazı: İnsan ve Doğada Evrimi Gösteren 5 Kanıt

 

3,26 milyar yıl önce

Baberton çarpışması

Bugün bilinen en büyük kozmik çarpışmalardan biri tam 480 km çapında bir krater oluşturdu. Dünya’da depremler, yağmur ve kıtaların kayması nedeniyle yer şekilleri zamanla siliniyor. Bu yüzden orijinal Dünya kabuğu yüzde 90 oranında yok oldu.

Bir kısmı kıtaların kaymasıyla Los Angeles açıklarında 3500 km derine (manto tabakasına) battı. Okyanus tabanının batma süreci en az 1 milyar yıl alıyor.

Bu tür süreçler nedeniyle Baberton Krateri’nden geriye pek bir şey kalmadı. Daha çok yeraltı katmanlarının kimyasal bileşimlerinde ve bazı silinmek üzere olan yer şekillerinde bu kraterin izlerini görebiliyoruz.

İlgili yazı: Ekim Ayında Dünya’ya Büyük Asteroit Çarpmayacak

 

3,20 milyar yıl önce

Ur süper kıtası oluşuyor. Bu kıta aslında Avustralya’dan pek büyük değildi. Ancak, bazı yerbilimciler Dünya’nın ilk kıtasının Ur olduğu kanaatinde.

Sonuçta kıtalar suyla temas eden kayaçların başkalaşım geçirmesiyle oluşan granitten meydana geliyor. Bu sebeple de yerkabuğunun altındaki magma tabakasının üzerinde yüzüyor. Kısacası su üstünde kalma eğilimi gösteriyor.

Eskiden Dünya’da dalma-batma hareketlerine bağlı alt kıtalar ve adalar vardı. Ancak, kıtalar granit artışıyla birlikte Ur’la birlikte oluşmaya başladı. Ur’dan önce Dünya neredeyse tümüyle okyanuslarla kaplı bir su dünyası idi. Valbaara kıtasıyla Ur birbiriyle uyumsuz iki teoridir.

İlgili yazı: Asteroitten Sarkan Uzay Gökdeleni Analemma

 

3,10 milyar yıl önce

İlk fotosentez.

Bakterilerde oksijen kullanmayan ilk fotosentez süreci ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: 10 bin katrilyon dolarlık asteroit

 

3,10 milyar yıl önce

Canlıların karaya çıkışı.

Karalarda ilk bakteriler. Henüz bitki ve hayvanlar yok.

İlgili yazı: Kuyrukluyıldız Dünya’ya Nasıl Hayat Taşıdı?

 

3 milyar yıl önce

Gerçek fotosentez ortaya çıkıyor.

Siyanobakterilerde bugünkü oksijen tabanlı fotosentez ortaya çıkıyor. Oksijen çokhücreli canlıların ortaya çıkması için gereken karmaşık genlerin oluşması için yeterli enerjiyi sağlayacak. Oksijen olmasa çokhücreli canlılar olamazdı.

İlgili yazı: NASA Sondası Neden Bennu Asteroitine Gidiyor?

 

2,9 milyar yıl önce

Zeta retuculi oluşuyor.

İlgili yazı: Dünya’da Yaşam Nasıl Oluştu?

 

2,9 milyar yıl önce

Kenorland süper kıtası oluşuyor.

İlgili yazı: Asteroitten Uzay Gemisi Olur mu?

 

2,9 milyar yıl önce

Gelgitler zayıflıyor.

Ay artık bize çok uzak. Bu yüzden gelgit dalgalarının yüksekliği 300 metrenin altına düşüyor. Eskiden gelgit dalgaları 300 metreyi aşan tsunamiler oluşturuyordu! 300 metreyi aşan dalgalar sayesinde dağlar hariç her yeri her gün su basıyordu.

İlgili yazı: Metalik Hidrojen ile Uçan Araba Çağı

 

2,8 milyar yıl önce

Valbaria süper kıtası parçalanıyor.

Kıtaların kayması doğal seçilimi tetikleyen coğrafi değişikleri hızlandırmıştır. Bu da evrimi hızlandırdı. Kıtalar kaymasa insan gibi karmaşık bir canlı 4 milyar yılda asla evrim geçirip ortaya çıkamazdı. Kıtalar kaymasa basit canlılar ilelebet hayatta kalırdı. Hayatta kalmak için hızlı bir evrim süreciyle karmaşık canlılara dönüşmeleri pek gerekmezdi.

İlgili yazı: Asteroit Madenciliği Başlıyor

 

 

2,735 milyar yıl önce

Temagami yeşil şist kuşağı oluşuyor. Bu kayaları resimde görebilirsiniz.

İlgili yazı: Uzayda Dördüncü Boyut Var mı?

 

2,705 milyar yıl önce

Büyük komatit patlaması.

Bunlar manto tabakasından gelen ultramafik kayaçlardır. Düşük silisyum, potasyum ve alüminyum; ama yüksek oranda magnezyum içerirler.

İlgili yazı: Asteroitten Sarkan Uzay Gökdeleni

 

2,7 milyar yıl önce

İlk ökaryotlar ortaya çıktı.

Ökaryotlar çekirdek zarı olan ilk hücrelerdir (insan hücresine benzeyen ilk hücreler). Artık çokhücreli canlılar ortaya çıkacak. Bunların kökeni arkelere dayanıyor ve bu ilginç bir hikaye: Arkenin biri zamanında bir bakteriyi yuttu.

Bu bakteri çokhücreli canlılar için gereken karmaşık gen evrimini destekleyecek yüksek enerjiyi sağlamak üzere, hücrelerde oksijen solunumuyla enerji üreten mitokondriye dönüştü. Bu açıdan bakarsak evrende bakteri düzeyinde basit hayat yaygın olabilir. Bakterilerin ökaryotları öldürecek sıcaklıklarda ve zehirli ortamlarda var olabildiğini biliyoruz.

Sonuçta bakteriler Dünya’da defalarca ortaya çıktı; ama çekirdek zarı olan ökaryot hücreler, mitokondri ve çok hücreli canlıların ilk atası, 4 milyar yıllık evrim sürecinde sadece ve sadece bir kez ortaya çıktı. Bu sebeple uzayda dünya dışı uygarlıklar çok nadir olmalı.

Ne de olsa büyük bir beyne, ellere, kollara ve bacaklara sahip karmaşık uzaylılar ökaryot hücrelerden oluşmalı. Ancak bilimkurgu yazarı Asimov, Nemesis romanında üst akıl kullanan telepatik bakteri uygarlıklarından da söz eder.

Gerçi bu akıllı bakteri kolonileri insanlar gibi binalar ve arabalardan oluşan, devlet sistemi ile ekonomisi olan bir uygarlık kurmamıştır. Bu da dünya dışı zeki yaşamın bakteri kolonilerinde de ortaya çıkabileceğini; ama dünya dışı uygarlıkların, ökaryot hücrelenden oluşan çokhücreli canlılar tarafından kurulabileceği tezini güçlendiriyor.

 

 

İlgili yazı: Dünya yörüngesine çıkan uzay asansörü

 

 

2,6 milyar yıl önce

Bilinen en eski karbonat yatakları. Karalarda kireç taşı oluşumu.

Buna karşın, okyanus diplerinde özellikle de suyun havadaki karbondioksiti emmesi ve deniz canlılarının kalıntılarının çürümesiyle oluşan daha büyük tortul kaya bazlı karbonat yatakları var.

Öyle ki okyanus tabanındaki karbonat yatakları küresel ısınmaya bağlı olarak suyun ısınmasıyla erirse önce suya ve sonra atmosfere çok büyük miktarda karbondioksit karışacak. Hem okyanuslar gazlı suya dönecek ve hayat yok olacak hem de küresel ısınma kat kat hızlanacak. Gezegenimiz sadece 300 yıl içinde 460 santigratlık kuru cehennem Venüs’e dönüşecek.

İlgili yazı: Dünyada Neden Deprem Oluyor?

 

2,5 milyar yıl önce

Bildiğimiz anlamda kıtaların kayması başlıyor.

Yerkabuğunda bugünkü tektonik plakalar oluşuyor. Artık kıtaların gelecekte nasıl yer değiştireceğini öngörebileceğiz. Eskiden kıtaların kayması vardı; ama bugünkü plakalar yoktu. Plakalar düzensiz olarak yeraltına batıp çıkıyordu. Artık istikrarlı depremler ve volkanik süreçler başlıyor.

İlgili yazı: HAARP Depreme Yol Açar mı?

 

2,5 milyar yıl önce

Oksijenlenme çağı.

Siyanobakteriler Dünya atmosferine oksijen salıyor. Kıtaların kayması kirli su ve havayı yeraltına taşıyıp 1 milyar yılda filtre ederek volkanlarla tekrar yüzeye çıkarıyor. Kıtaların kayması Dünya’nın global klima ve havalandırma sistemidir. Yoksa çevre kirliliği olmasa, hatta insan uygarlığı hiç kurulmasa bile hava 60 milyon yılda nefes alamayacak kadar kirlenirdi.

İlgili yazı: NASA Türkiye’de Deprem Tahmin Merkezi Açmadı

 

2,4 milyar yıl önce

Suajarvi çarpışma krateri.

Bugün tespit edilebilen en eski krater. Daha önceki kraterleri nadir metal bolluğundan tespit ettik. Ancak yer şekli olarak görebildiğimiz en eski krater budur. Resimde büyük ölçüde silinmiş çarpışma krateri göller yöresi olarak uzaydan görülüyor.

İlgili yazı: Göz Kırpan Yıldızın Sırrı Çözüldü

 

2,4 milyar yıl önce

İlk kartopu Dünya.

Huronian buzullanma çağı başlıyor. Dünya’nın tümüyle buzlarla kaplandığı ilk kartopu gezegen olayı.

İlgili yazı: Konutlar İçin Ucuz Güneş Enerjisi Rehberi

 

2,22 milyar yıl önce

Atmosferde oksijen oranı yüzde 1.

İlgili yazı: Güneş Enerjisi 30 Yılda 19 Trilyon $ Kazandıracak

 

2,3 milyar yıl önce

Kıtalarda ilk kızıl tortul kayalar oluşuyor.

Mısır piramitlerinin yapımında kullanılan türden kumtaşları, silttaşı, killi yapraktaşlarının oluşumu. Bunlar atmosferdeki oksijenle paslanan (demir oksit) demir tozu içermektedir.

İlgili yazı: Lazer Işınlı Güneş Enerjisi Uydusu Geliyor

 

2,15 milyar yıl önce

Huronian global buz çağı sona eriyor.

İlgili yazı: Artık Otoyollara Güneş Paneli Döşüyoruz

 

2,1 milyar yıl önce

Bilinen en eski ökaryot fosilleri. Bunlar ilk ökaryotlar değil, ama günümüze kalan en eski ökaryot hücre fosilleri.

İlgili yazı: Güneş Yelkenli Yeşil Gemi Aquarius

 

2,1 milyar yıl önce

Bilinen en eski çokhücreli canlılar. Bunlar ökaryotların birleşmesiyle oluştu.

İlgili yazı: Güneşimiz Nasıl Isı ve Işık Saçıyor?

 

2,02 milyar yıl önce

Vredefort çarpışma olayı.

300 km çapındaki krateriyle bilinen en büyük asteroit çarpışmalarından biri.

İlgili yazı: Yağmurdan Elektrik Üreten Güneş Paneli

 

2 milyar yıl önce

İlk akritarklarda çeşitlilik artışı.

Akritarklar bilinen en eski organik fosillerden biridir. Çeşitlilik artışı çokhücreli canlıların yaygınlaştığını ve evrim geçirerek hızla yeni türler oluşturduğunu gösteriyor. Artık insana giden evrim süreci başlıyor. Resim mikroskopla çekilmiştir.

İlgili yazı: Güneş Enerjili Otoyollar

 

1,9 milyar yıl önce

Atmosferdeki oksijen oranı yüzde 15. Bugün yüzde 20,95’tir; yani 1,9 milyar yıl önce havasız kalırdınız.

İlgili yazı: Almanya’dan Nükleer Füzyon Atağı >> Merkel düğmeye bastı, yeryüzünde güneş yaktı

 

1,9 milyar yıl önce

Doğal nükleer reaktör oluşumu.

Afrika’daki Gabon, Oklo’daki Dünya’nın bilinen ilk nükleer reaktörü oluşuyor. Ayrıca anlatacağım.

İlgili yazı: Güneş Sisteminin Yassı Cüce Gezegeni Haumea

 

1,85 milyar yıl önce

Virüs ve antikorların atası oluşuyor.

Dünya’da bakterilerle beslenen ilk mikroroganizmalar ortaya çıkıyor. Virüsler canlı kabul edilmiyor; çünkü ansiklopedik canlı tanımına göre canlılar hücrelerden oluşuyor. Virüsler kendi başına çoğalamayan RNA ve DNA molekülleridir.

Bunlar bir dış zarla kaplı olabilir, hatta yürümelerini sağlayan moleküler ayakları ve hücreleri delen matkapları da olabilir; ama kendi başına çoğalamadıkları en fazla cansız mikroorganizma olarak kabul ediliyorlar.

Virüsler parazit oldukları için bakteri ve özellikle de ökaryotlardan önce ortaya çıkmış olmaları zor görünüyor. Ayrıca DNA ve RNA içerdikleri için evrim sürecinde en erken 4 milyar yıl önce ortaya çıkmış olabilirler.

1,85 milyar yıl önce bugünkü virüslerin ortak atası ortaya çıktı. Virüsler insan DNA’sına bulaşmış ve insanın evrimini etkilemiştir.

İlgili yazı: Amerika’da Yüzyılın Güneş Tutulması Bugün

 

1,85 milyar yıl önce

Sudbury çarpışması

250 km çapında bir krater oluşturdu.

İlgili yazı: Güneş’in kayıp ikizi nereye gitti?

 

1,8 milyar yıl önce

Columbia süper kıtası oluştu.

İlgili yazı: Robot ressamlar geliyor ve video oyunu tasarlıyor

 

1,75 milyar yıl önce

Vishnu tepesinin kayalık temelleri oluştu. Bunlar Büyük Kanyon’daki en eski kayalardır.

İlgili yazı: Güneş Sisteminin İlk Gezegeni Göçmen Jüpiter

 

1,70 milyar yıl önce

En eski çöller oluşuyor.

Artık Dünya’da geniş arazileri kaplayan kumullar var (kum tepeleri). Bugünkü çöller arasında Dünya’nın en eski çölü, Namib çölüdür.

İlgili yazı: Güneş Yelkeni ile 3 Günde Mars’a Gidelim

 

1,6 milyar yıl önce

Mitokondrilerin ökaryot hücrelerin içinde ortaya çıkması.

Bundan önce bir arke mitokondrinin atası olan bakteriyi yutmuştu. Bu süreç okyanusun derinliklerinde sürüyor. Ancak, yeni ökaryotlar tek tek ortaya çıkıyor ve mevcut ökaryot hücrelerin baskısıyla, evrim geçirip çoğalamadan önce yok oluyor.

Kısacası bugünkü hayat bir kez Dünya’ya yayılınca bu hayattan bağımsız yeni canlıların ortaya çıkması imkansız olmuştur. Rekabet avantajı sebebiyle Dünya’nın bugünkü ve gelecekteki hakimi ökaryotlardır.

İlgili yazı: Gezegenler Güneş Çevresinde Nasıl Dönüyor?

 

1,5 milyar yıl önce

Columbia süper kıtası parçalanıyor.

Evrimde yepyeni büyük canlı ailelerinin ortaya çıkışının, kıtaların parçalanmasıyla oluşan çevre değişikliklerinin oluşturduğu doğal seçilim baskısına bağlı olduğuna dikkat edelim.

İlgili yazı: Dokuzuncu Gezegen Güneşi 6 Derece Çarpıttı

 

1,5 milyar yıl önce

Bitkilerin ortaya çıkışı.

Plastidler ökaryot hücreleri asimile ediyor. Henüz alg düzeyindeyiz. Karada bitki yok; ağaç, çimen, çiçek vb. yok.

İlgili yazı: Klima Özellikli Antirefle Güneş Paneli

 

1,45 milyar yıl önce

Kıtalar ve karalar büyüyor.

Kıtaları oluşturan granite ek olarak tortul katmanların oluşmasıyla alçak kıta havzaları, sahil şeritleri ve kıta sahanlığı genişliyor. Artık kıtalar bugünkü büyüklüğüne ulaşacak. Bu yüzden ilk süper kıtalar bugünkünden küçüktü.

İlgili yazı: Güneş Yüzeyini Kaplayan Dev Kara Delik

 

1,40 milyar yıl önce

Taşlaşmış fosiller yaygınlaşıyor.

Bunlara stromatolit diyoruz (bakteri ve hücre fosili) ve stramatolit popülasyonu hızla büyüyor. Henüz bunlar taşlaşmış mikroskobik gözenekler. Hayvanlar daha ortaya çıkmadı. Doku ve kemik fosilleri yok.

İlgili yazı: Başka Gezegenlerin Gözüyle Güneş

 

1,37 milyar yıl önce

Procyon oluşuyor,

Küçük Ayı’nın en parlak yıldızı.

İlgili yazı: Güneş Sistemi’ndeki Kayıp 9. Gezegen ve Kardeşleri

 

1,3 milyar yıl önce

Greenville dağ oluşumu başlıyor.

İlgili yazı: Güneş Yaşlanıyor ve Güneş Lekeleri Kayboluyor

 

1,3 milyar yıl önce

Artık günler 17 saat uzunluğunda.

Ay yeni oluştuğunda bize çok yakındı ve Ay, henüz Dünya’nın kendi çevresinde dönüşümünü yavaşlatmamıştı. Theia çarpışmasından sonra günler sadece 8 saatti. Theia’dan önce ön Dünya kendi çevresinde ne hızla dönüyordu? Günlerden önceki kadim günleri bilmiyoruz.

İlgili yazı: Güneşte kalınca renk değiştirip uyaran akıllı dövme

 

1,25 milyar yıl önce

Mantarlar karaya çıkıyor.

Mantarlar hayvan veya bitki değildir. Sporlarla ürerler ve yapısal olarak bitkiden çok hayvana yakındırlar.

İlgili yazı: Mars Atmosferini Nasıl Kaybetti?

 

1,2 milyar yıl önce

Rodinia süper kıtası oluşuyor.

İlgili yazı: Güneş Sistemi dışındaki en sıra dışı 10 gezegen

 

1,20 milyar yıl önce

Seksüel üreme ortaya çıkıyor.

Bangiomorpha pubescens, seksüel birleşmeyle üreyen ilk canlı. Bu eşeyli üremenin başlangıcı ve dişi ile erkeğin ortaya çıkışıdır.

İlgili yazı: 100 km’de 0 Litre Yakan Güneş Enerjili Araba

 

1,15 milyar yıl önce

Ökaryot patlaması.

Ökaryot hücre ve çokhücreli canlı nüfusu hızla çoğalıyor. Resimdeki canlılar su altında yaşamış olup bitki değil hayvandır ve dünyanın ilk çokhücreli canlılarıdır. Doğa o zamanlar asimetreyi keşfetmemişti.

İlgili yazı: Başka Galakside Binlerce Öte Gezegen Keşfettik

 

1,1 milyar yıl önce

İlk ökaryot kamçılı protista türleri ortaya çıkıyor. Bunlar bir hücreli canlılar. Ökaryotlara ek olarak farklılaşmış organelleri (mini organları) var. Bu sebeple iç organlarla birlikte bugünkü çokhücreli canlıların prototipleri sayılırlar. Protistlere algler, cıvık mantarlar, bitkiler ve hayvanlar dahildir.

İlgili yazı: Çalıntı Yıldız Proxima C ve Dünya Benzeri Gezegeni

 

1,05 milyar yıl önce

İlk sarı-yeşil algler.

Bunların ortaya çıkışı Dünya’da fotosentezin yaygınlaşmasını sağlayarak bitkilerin de önünü açtı. Tabii atmosferde oksijen artışını da hızlandırdı.

İlgili yazı: Dokuzuncu Gezegen Hakkında Yeni Kanıt Bulundu

 

1 Milyar yıl önce

Greenville dağ oluşumu sona eriyor.

İlgili yazı: Kızıl Gezegen Mars Hakkında Bilmediğimiz 3 Gizem

 

1 milyar yıl önce

Akritarkların ömrü hızla kısalıyor.

İlgili yazı: Mars’ta Dev Su Kaynakları Bulundu

 

900 milyon yıl önce

Günler artık 19 saat.

İlgili yazı: VASIMR roketiyle Mars’a 40 günde gidin

 

850 milyon yıl önce

Stromatolit sayısı azalıyor.

İlgili yazı: Kızıl Gezegen Mars Hakkında Bilmediğimiz 3 Gizem

 

800 milyon yıl önce

Protista sayısı artıyor. Kamçılı hayvanlarla birlikte bu durum hayvanların yaygınlaşması anlamına geliyor.

İlgili yazı: NASA Mars’a nükleer roket teknolojisiyle gidecek

 

750 milyon yıl önce

Rodinia süper kıtası parçalanıyor.

İlgili yazı: Elon Musk Dragon 2 Mars Seferi İptal Demedi

 

770-740 milyon yıl önce

Kaigas buzullanması.

Dünya yine kartopu oluyor ve tümüyle buzlarla kaplanıyor.

İlgili yazı: Lockheed Martin Mars İstasyonu Kuracak

 

720-660 milyon yıl önce

Sturtian buzullanması.

İlgili yazı: Güneş Yelkeni ile 3 Günde Mars’a Gidelim

 

700 milyon yıl önce

İlk solucan fosilleri: Çin’de ilk solucan fosilleri ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Yeni Mars Belgeseli Ne Kadar Gerçekçi?

 

650-635 milyon yıl önce

Marinpan buzullanması.

Bilinen son kartopu dünya olayı. Artık gezegen asla tümüyle buzlarla kaplanmayacak. Metan soluyan bakterilerin evrim geçirmesiyle doğal küresel ısınma başlıyor. Ancak, bugünkü küresel ısınma tümüyle insan kökenlidir.

İlgili yazı: Mars ve Venüs’ü Dünyalaştırmak İçin 5 Dahice Yol

 

600 milyon yıl önce

Pannotia süper kıtası oluşuyor.

İlgili yazı: Elon Musk Mars’ta Sera Kent Kuracak

 

600 milyon yıl önce

Afrika sıradağları oluşuyor.

İlgili yazı: ExoMars Sondası Mars’a Robot İndiriyor

 

575 milyon yıl önce

Avalon canlı patlaması.

Ediacaran faunası ortaya çıkıyor (çokhücreli deniz hayvanları). Doğa artık basit yapraksı simetrilerden karmaşık simetrilere geçmiş bulunuyor. Bunlar, değişen çevre şartlarına göre evrim geçirerek hayatta kalmakta basit simetrik hayvanlara göre daha başarılı olan çokhücreli canlılar.

İlgili yazı: Elon Musk 2022’de Mars’a Nasıl Gidecek

 

540-520 milyon yıl önce

Kambriyen canlı patlaması.

Artık Dünya’da çokhücreli gelişmiş hayat yaygınlaşıyor. Yumuşakçalar, kabuklular, eklem bacaklılar, balıkların ve hayvanların ataları ortaya çıkıyor. Son kartopu Dünya buzulları eriyince suya karışan mineraller ve sıcak su akıntıları Dünya’da karmaşık hayatı desteklemeye başladı.

İlgili yazı: Solar Express 2 Günde Mars’a Gidecek

 

525 milyon yıl önce

İlk trilobitler.

İlgili yazı: Mars Asla Gökte Ay Kadar Büyük Olmayacak

 

485 milyon yıl önce

İlk çenesiz balıklar.

İlgili yazı: Mars’a Giden Ölümsüz Plazma Roketleri

 

450 milyon yıl önce

Bitkiler ve hayvanlar (şimdilik sadece eklem bacaklılar) karaya çıkıyor. Bunlar bugünkü tırtıl, örümcek, böcek, sinek ve çiyanların atalarıdır.

 

İlgili yazı: Gerçek Demir Adam >> Robot astronot Valkyrie Mars’ı keşfedecek

 

445 milyon yıl önce

Ordovisyen toplu soy tükenişi.

Canlı türlerinin yüzde 60’ı yok oluyor. Sebebini bilmiyoruz.

İlgili yazı: Venüs Dünyanın Ozon Tabakasını Nasıl Kurtardı?

 

420 milyon yıl önce

Oksijene bağımlı ilk canlılar milyarlarca yıl önce, atmosferde serbest oksijenin ortaya çıktığı ilk zamanlarda evrim geçirdi. Bunlar pirit yiyen bakteriler olabilir. Bu tür ekstremofil bakteriler günümüzde resimdeki gibi zehirli kimyasal atık sitelerinde bulunuyor. Aşırı asitli sularda yaşayabiliyorlar.

Ancak son araştırmalara göre, hava soluyan ilk canlılar, 414 milyon yıl önce görülen Pneumodesmus newmani kırkayak türünden daha önce yaşamış olmalı. 428 milyon yıl önce.

 

İlgili yazı: Türkler Jüpiter Benzeri Öte Gezegen Keşfetti

 

395 milyon yıl önce

İlk omurgalı canlılar ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Jüpiter’in Sobası Büyük Kırmızı Leke

 

380 milyon yıl önce

İlk ağaçlar oluşuyor.

İlgili yazı: Cassini Satürn’e Son Dalışını Yapıyor

 

370 milyon yıl önce

Geç Devoniyen soy tükenişi.

Canlı türlerinin yüzde 70’i yok oluyor. Buzul çağına bağlı olarak deniz seviyesinin aniden düşmesine bağlı olabilir.

İlgili yazı: Galaksinin En Küçük Yıldızı Satürn Boyunda

 

360 milyon yıl önce

İlk yengeçler ve eğreltiotları (çimenler henüz yok).

İlgili yazı: Satürn Halkaları Nasıl Oluştu?

 

330 milyon yıl önce

İlk yumurtlayan canlılar ortaya çıkıyor.

Embriyo gelişimi sırasında amniyo zarı olan ilk canlılar. Bugünkü yumurtlayan canlıların (iç yumurtlayan, doğum yapan canlılar ve elbette tavuk gibi dış yumurtlayan canlıların) ataları.

İlgili yazı: Hormonlu Satürn ve 200 Kat Büyük Halkaları

 

320 milyon yıl önce

İlk sürüngenler.

İlgili yazı: Satürn’ün Uydusunda Hayat Var mı? >> Cassini Enceladus gayzerlerinden su örneği aldı

 

305 milyon yıl önce

Atmosferde oksijen oranı yüzde 35!

Atmosferde günümüzden yüzde 15 daha fazla oksijen var. Öyle ki deriden solunum yapan 2 metrelik dev kırkayaklar bile akciğer olmadan yaşayabiliyor. Ormanlar yaygınlaşıyor. En ufak kıvılcımda havanın tutuşup yangın çıkarabileceği bir ateş ve yıldırım dünyası bu. Kömür yataklarını oluşturacak ormanlar yine bu dönemde gelişiyor.

İlgili yazı: Satürn Doğurdu

 

300 milyon yıl önce

Süper kıta Pangea oluşuyor.

Süper kıtalar gelecekte de oluşmaya devam edecek, ama bizden önceki son süper kıta Pangea’dır.

İlgili yazı: Europa ve Enceladus Okyanusları Hayata Elverişli

 

280 milyon yıl önce

İlk böcekler ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: NASA Açıkladı: Europa Uydusunda Hayat Var mı?

 

275 milyon yıl önce

Memelilerin ataları ortaya çıkıyor.

Bunlar sürünmek yerine dört ayak üzerinde dik yürüyen ilk canlılar.

İlgili yazı: Uranüs ve Neptün’de Gökten Elmas Yağıyor

 

251 milyon yıl önce

Permiyen toplu soy tükenişi.

10 milyon yıllık bir süre içinde denizde canlı türlerinin yüzde 96’sı ve karadaki canlı türlerinin yüzde 70’i yok oluyor. Sebebini bilmiyoruz.

Ancak, deniz tabanındaki metan gazı ceplerinin çökmesi ve metanın aniden suya karışarak hem zehirlenmeye hem de hızla doğal küresel ısınmaya yol açması, bu en büyük toplu soy tükenişi (Büyük Ölüm deniyor) tetiklemiş olabilir.

İlgili yazı: Elmas Gezegenler

 

250 milyon yıl önce

Sirius ikili yıldız sistemi oluşuyor.

Gece göğündeki en parlak yıldız (aslında iki yıldız var ama çıplak gözle tek yıldız olarak görüyoruz): Uçan daire iddiasına inananların söylediklerinin tersine, Sirius yıldızları hayata elverişli değil. Sirius A, Güneş’ten 2 kat büyük ve 25 kat parlak bir yıldız. Sirius B ise çoktan ömrünü tamamlayarak beyaz cüce oldu.

İlgili yazı: NASA X-ışını navigasyon sistemi geliştirdi: NICER

 

231 milyon yıl önce

İlk dinozorlar ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Plüton’un Takla Atan Çılgın Ayları

 

225 milyon yıl önce

İlk memeliler ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten Gerçek Video

 

220 milyon yıl önce

İlk kaplumbağalar ortaya çıkıyor. Son 200 milyon yılda pek de değişmediler.

İlgili yazı: Yerçekimi Kuantum Salınımlarıyla mı Oluşuyor?

 

201 milyon yıl önce

Trias toplu soy tükenişi.

Denizdeki canlı türlerinin yüzde 34’ü yok oluyor. Karada da pek çok türün soyu tükeniyor. Sebebinin Pangea süper kıtası parçalanmadan önce bugünkü Atlantik sırtında gerçekleşen volkanik püskürmeler olduğu düşünülüyor.

İlgili yazı: Antimadde Varsa Anti Yerçekimi de Var mı?

 

190 milyon yıl önce

İlk dev Sauropodlar ortaya çıkıyor. Bunlar ot yiyen ve Jurassic Park filminde de gördüğümüz dev dinozorlardır.

İlgili yazı: Yerçekimi Işıktan Hızlı mı?

 

180 milyon yıl önce

Pangea süper kıtası parçalanıyor.

Laurasia ve Gondwana olmak üzere iki dev kıtaya bölünüyor.

İlgili yazı: Antimadde Varsa Anti Yerçekimi de Var mı?

 

163 milyon yıl önce

İlk pterozorlar ortaya çıkıyor.

Bunlara uçan sürüngen de diyebiliriz.

İlgili yazı: Yerçekimini Kuantum Flaşlar mı Üretiyor?

 

155 milyon yıl önce

İlk kuşlar ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Kuantum Blockchain Zaman Makinesi Gibi Çalışıyor

 

145 milyon yıl önce

Madagaskar adası Afrika’dan kopuyor.

İlgili yazı: Kuantum Tünelleme ile Işıktan Hızlı İletişim

 

130 milyon yıl önce

Laurasia ve Gondwana birbirinden uzaklaşıyor.

Artık bu iki kıta arasında kara canlıları için bir geçiş olmayacak.

İlgili yazı: Kuantum ışınlama Rekoru: Çin Uzaya Foton Işınladı

 

130 milyon yıl önce

İlk çiçekler ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Google Kuantum Bilgisayar Yarışında Yeni Çiple Öne Geçti

 

120 milyon yıl önce

İlk karıncalar ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Kuantum Bilinç: İnsan Beyni Kuantum Bilgisayar mı?

 

115 milyon yıl önce

İlk yumurtlayan memeliler ortaya çıkıyor. Dikenli karıncayiyengillerin ataları ilk yumurtlayan memelilerdir.

İlgili yazı: Laptop Boyunda Optik Kuantum Bilgisayar

 

106 milyon yıl önce

Spinozorlar ortaya çıkıyor.

Bunlar T-Rex’in ataları dahil olmak üzere en büyük etçil dinozorlardır.

İlgili yazı: Kuantum Fiziğinde Klonlama Yasak

 

100 milyon yıl önce

İlk arılar ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Çin’den Kuantum İnternet Uydusu

 

90 milyon yıl önce

İhtiyozorların soyu tükeniyor. Halk arasında deniz dinozorları da deniyor; ama aslında denizlerde yaşayan balık benzeri sürüngenlerdir.

İlgili yazı: Kuantum internet Gizlilik ve Şifrenizi Koruyacak

 

90 milyon yıl önce

Hindistan alt kıtası Gondwana’dan kopuyor.

İlgili yazı: DNA’nın Tutkalı Kuantum Dolanıklık

 

80 milyon yıl önce

Hadrozorlar, ördek gagalı büyük otçul dinozorlar ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Kuantum Bilgisayar Devrimi >> Fizikçiler ilk kez bir atomun yerini tam olarak tespit etti

 

68 milyon yıl önce

Zalim kertenkele kral T-Rex ortaya çıkıyor.

Tyrannosaurus Rex bilinen en büyük etçil dinozor olmamakla birlikte Jurassic Park filmi sayesinde en popüler dinozor oldu.

İlgili yazı: Her Şeyin Teorisi >> Sicim teorisi ve Halka Kuantum Kütleçekim Kuramı birleşiyor mu?

 

66 milyon yıl önce

Kretase toplu soy tükenişi.

Dünya’ya çarpan Çikşulub asteroiti dinozorlar ve diğer birçok canlı türünün yok olmasına yol açıyor. Bu da memelilerin önünü açıyor. Memelilerin karalardaki hakimiyeti başlıyor.

Canlı türlerinin yüzde 65’i yok oluyor. Sadece uçucu dinozorların bir kısmı bugünkü kuşları oluşturmak üzere yeni bir evrim sürecine giriyor. Bu krater bugün Meksika’nın Yukatan Yarımadası ve açıklarında yer alıyor. Resimde kraterin aradan geçen zamanda aşınmamış orijinal hali görülüyor.

İlgili yazı: Einstein’ın Büyük Yanılgısı

 

60 milyon yıl önce

İlk primatlar ortaya çıkıyor.

Bunlar insan türünün dahil olduğu kuyruksuz maymunlar (ape) ve kuyruklu maymunların (monkey) ortak atalarıdır.

İlgili yazı: Dünyayı değiştiren denklem

 

55 milyon yıl önce

İlk modern kuşlar ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Capsule Network: İnsan gibi Düşünen Yapay Zeka

 

50 milyon yıl önce

Hindistan Asya ile çarpışmaya başlıyor. Tiber ve Himalaya dağ oluşumu başlıyor.

İlgili yazı: DataRobot Yapay Zekaya Algoritma Öğretiyor

 

47 milyon yıl önce

Balinalar suya geri dönüyor. Resimdeki memelinin soyu aradan geçen zamanda bugünkü balinaları doğuracak.

İlgili yazı: Yapay Zeka ile Melek Yatırımcı Olmanın 8 Yolu

 

40 milyon yıl önce

Antarktika kıtaların kayması sürecinde güney kutbuna ulaşıyor ve buzullarla kaplanıyor. Soğuk güney okyanusu akıntısı kıtayı sıcak sulardan kestiği için buzullanma hızlanıyor.

İlgili yazı: Yapay Zeka Bilimsel Düşüncenin Yerini Alacak mı?

 

40 milyon yıl önce

Köpeklerin ataları ortaya çıkıyor. İnsanlar kurtları evcilleştiriyor. Özellikle en az saldırgan olan ve en çok söz dinleyen bireylerin soyundan bugünkü köpek cinsleri geliyor.

İlgili yazı: Karanlık Madde Kara Delik mi?

 

35 milyon yıl önce

Otlaklar yaygınlaşıyor.

İlgili yazı: Karanlık Maddeden Oluşan Galaksi Dragonfly 44

 

34 milyon yıl önce

Kedilerin ataları ortaya çıkıyor. Kediler Eski Mısır zamanında evcilleştirilecek.

İlgili yazı: Fizikçiler Karanlık Madde Yalan Dedi

 

30 milyon yıl önce

Güney Amerika, Antarktika’dan kopuyor.

İlgili yazı: 10 Bin Galaksinin Katili Karanlık Madde

 

26 milyon yıl önce

İlk filler ortaya çıkıyor. Resimde Eritreum melakeghebrekristosi.

İlgili yazı: Fizikçiler Karanlık Madde Süper Sıvı Olabilir Dedi

 

26 milyon yıl önce

La Garita volkanik püskürmesi.

Dünyanın bilinen en büyük yanardağ patlamalarından biri. Resimde dev yanardağ ağzında taşlaşmış olan kalın lav damarları görülüyor. Bu tür büyük patlamalar mini buzul çağı gibi iklim değişikliklerine yol açıyor.

İlgili yazı: Fizik Yasalarını Bozan Karanlık Enerji

 

20 milyon yıl önce

İlk zürafalar ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Evren 22 milyar yıl sonra nasıl yok olacak?

 

18 milyon yıl önce

Büyük ve küçük kuyruksuz maymun türleri birbirinden ayrılıyor. İnsan türünün atası olan hominidlerin ataları büyük kuyruksuz maymunlardan gelecektir. Resimde kuzenimiz goril görülüyor. Aynı ortak atadan geldik. Amca oğlu sayılırız.

İlgili yazı: Gezegenlerden galaksilere bilinen evrenin 30 harikası

 

15 milyon yıl önce

İlk öküz ve inekler ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: 5 Soruda Paralel Evrenler

 

15 milyon yıl önce

İlk kangurular ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: 12 Adımda Evren Nasıl Oluştu

 

11 milyon yıl önce

İlk büyük atlar ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Stephen Hawking Evrenin Haritasını Çıkarıyor

 

8 milyon yıl önce

Mavi-beyaz dev Rigel yıldızı oluşuyor. Orion’un en parlak yıldızı.

İlgili yazı: Paniklemeyin Ama Evren Küçüldü

 

7,5 milyon yıl önce

Güneş’ten 1000 kat büyük kırmızı dev Betelgeuse oluşuyor. Orion’un ikinci parlak yıldızı. Karşılaştırma açısından, Güneşimiz nükleer yakıtını bitirince kırmızı dev olacak, ama büyük olasılıkla resimdexi Pollux kadar büyük olacak.

İlgili yazı: Karanlık Enerji: Yoksa Evren Genişlemiyor mu?

 

6 milyon yıl önce

İnsanlar ve şempanzelerin son ortak atası. Şempanzeler insan türünden sonra ortaya çıkmış olup kuzenlerimizdir.

İlgili yazı: Evren’de Gezilecek En Garip 5 Yer

 

5,96 milyon yıl önce

Cebelitarık boğazı kapanıyor ve Akdeniz kuruyor.

Messinia tuzluluk krizi denilen bu olay sırasında Akdeniz 1000 yılda tümüyle kurudu ve global deniz seviyesi 12 metre yükseldi (Akdeniz havzasına su dolmadığı için).

Ayrıca tuzlu suyun buharlaşması neticesinde deniz tabanı 12 metre kalınlığında tuz tabakasıyla kaplandı. Bu kuraklık 170 bin yıl sürdü. Cebelitarık boğazı yeniden açıldıktan sonra havzayı su bastı ve Akdeniz iki yılda yeniden doğdu.

İlgili yazı: Evrende 2 Trilyon Galaksi Var

 

4 milyon yıl önce

İlk modern memeliler ortaya çıkıyor. Resimde Avrupa’daki modern memelilerin atası Dormaalocyon latouri görülüyor.

İlgili yazı: Yoksa Evren Topaç Gibi Dönüyor mu?

 

3,9 milyon yıl önce

Australopithecus türleri ortaya çıkıyor. Australopithecuslar insan türünün atalarından biridir. Resimde Australopithecus aferensis türünden 1 metre boyundaki dişi Lucy’nin modeli görülüyor. Lucy birçok film ve belgesele konuk oldu.

İlgili yazı: Her Kara Delikte Başka Evren Var

 

3,3 milyon yıl önce

Teknolojinin icadı

Kenyanthropus platyops ilk taş baltaları yontuyor. Henüz insan türü yok ve bu yüzden teknoloji insan icadı değil.

İlgili yazı: CERN Evren Yok Olmalı Demedi

 

3 milyon yıl önce

Kuzey ve Güney Amerika birleşiyor. Meksika ortaya çıkıyor ve iki kıtanın türleri birbirine karışıyor.

İlgili yazı: Hiperküp: Evren Neden Üç Boyutlu?

 

2,5 milyon yıl önce

Son buzul çağı başlıyor.

Hindistan’ın Asya ile çarpışması tamamlanıyor. Himalayalar Doğu Afrika ormanlarının yağmurunu çalıyor (musonlar). Ormanlar kuruyunca insanların ağaçtaki ataları yere iniyor.

İlgili yazı: Çoklu Evren: En Yakın Komşu Evren Nerede?

 

2,25 milyon yıl önce

İnsan türü ortaya çıkıyor.

İnsan türünde alet kullanan ilk alt tür Homo habilis ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Geleceğe dönüş, geçmişe yolculuk: Zaman makinesi mümkün mü?

 

1,7 milyon yıl önce

Homo erectus ortaya çıkıyor. Resimde dişi Homo erectus görülüyor. Afrika’dan Asya’ya uzanan geniş bir alana yayılan bu türün soyu 70 bin yıl önce, Homo sapiens Hindistan’a geldiğinde tükendi.

İlgili yazı: İnsan Gibi Düşünen Robotlar Ne Zaman?

 

1,5 milyon yıl önce

Homo erectus ateşi kontrollü olarak kullanmaya başlıyor.

Böylece akşamları ateşin başında boş vakit ve kültür icat oluyor. Sözel gelenek ve soyut kavramların kökenleri oluşuyor. Zamanla et ve yemek pişirme ortaya çıkacak. Et yiyen Homo erectus karaciğer hastalıklarına yakalansa da yüksek besin değeri sayesinde insan beyni hızla gelişiyor.

İlgili yazı: Ay Üssü Alfa Ne Zaman Kurulacak?

 

1,2 milyon yıl önce

Homa antecessor ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: Zaman Neden Geleceğe Akıyor?

 

780 bin yıl önce

Dünya manyetik alanını ters dönüyor. Artık manyetik kutup güney kutbudur. Coğrafi kutupla manyetik kutup aynı noktada değildir.

İlgili yazı: Kuantum ışınlama ve ışıktan hızlı iletişim

 

640 bin yıl önce

Yellowstone kalderası patlıyor. Bugün patlasa ABD iklim değişikliği nedeniyle yaşanmaz bir yer olur. Dünya’da küçük buzul çağı tetiklenir.

İlgili yazı: Işınla Beni Scotty! >> İnsan ışınlama ne zaman?

 

600 bin yıl önce

Homo heidelbergensis ortaya çıkıyor.

Belki de insan türünü doğuran atamız bu. Homo heidelbergensis insan türü içinde ölüm kavramını geliştiren ve giyinen ilk alt tür olabilir. Ancak ölülerini gömmüyordu.

İlgili yazı: Dört Boyutlu Zaman Kristalleri

 

500 bin yıl önce

Resmin icadı.

Java’da Homo erectus ilk deniz kabuklarına zikzak çizgiler çiziyor. Aklından ne geçiyordu?

İlgili yazı: Evren bir simülasyon mu?

 

400 bin yıl önce

Grönland buzulları eriyor.

Vikingler 900’den sonra o zamanlar tümüyle buz tutmamış olan Grönland’a gidecek ve adayı Yeşil Ülke olarak adlandıracak.

İlgili yazı: 25 Resimle Güneş Sistemi Turu

 

300 bin yıl önce

Gigantopithecus türünün soyu tükeniyor.

İlgili yazı: Evren boşluktan nasıl oluştu?

 

300 bin yıl önce

İlk ölü gömme ritüelleri.

Belki de Neandertal insanının ataları tarafından ilk ölü gömme uygulaması başlıyor. Bu uygulama öbür dünya kavramının ve ruhsal inançların ortaya çıkışını gösteriyor olabilir. Homo heidelbergensis ölülerini gömmezdi.

İlgili yazı: Evrendeki Kayıp Madde Nerede?

 

250 bin yıl önce

Neandertal insanı ortaya çıkıyor. Bugün yaşasaydı nasıl giyinirdi?

İlgili yazı: Evrende Zamanın Akışı Yavaşlıyor mu?

 

195 bin yıl önce

Homo sapiens türü ortaya çıkıyor.

O yıllarda Homo sapiens ile diğer insan türleri arasında belirgin bir ayrım yok. Muhtemelen 10-100 bin yıllık bir sürede birkaç farklı Homo alt türü Afrika ve Asya’da bir arada yaşadı.

Belki de Homo sapiens türü, anatomik olarak modern birkaç homo türünün (tıpkı bugün çiftleştirilerek üretilen köpek ırkları gibi) aralarında üremesiyle ortaya çıktı. Bunlar Afrika’nın farklı bölgelerinde yaşamış ve göç ederek buluşmuş olabilir. Ne de olsa insanlar o zamanlar gezgindi.

Homo sapiens derken, anatomik olarak bugünkü insanlara benzeyen ilk türün 195 bin yıl önce ortaya çıktığını söylüyoruz. Beynimiz o zamandan beri pek gelişmedi. Muhtemelen o yıl doğan bir Homo sapiens çocuğunu bugün okula yollasanız aradaki farkı anlamazdınız (ilkel olmazdı).

İlgili yazı: 30 Resimle NASA’nın Plüton Seferi

 

130 bin yıl önce

Buzul çağları arasında görülen son sıcak dönem.

İlgili yazı: Juno Jüpiter’e Ulaştı: 10 resimde Juno seferi

 

120 bin yıl önce

Sahra orman oluyor.

İlgili yazı: 50 Resimde İnternet Özel Hayatı Nasıl Yok Etti?

 

100 bin yıl önce

İnsan türü Afrika’dan çıkıyor.

Atalarımız 90 bin yıl önce Arap çöllerini aşmaya çalışırken ölüyor. Bu yüzden Sina yarımadasında hapis kalıyorlar. Ancak, 70 bin yıl önce Umman ve Arap yarımadasının güneyini izleyerek Hürmüz boğazına ve oradan da Hindistan’a ulaşıyorlar. Homo erectus bu sırada çoktan Asya’ya yayılmıştı.

İlgili yazı: 9 maddede tekillik hayatımızı nasıl değiştirecek?

 

70 bin yıl önce

Toba süper volkan patlaması.

Hindistan aşırı sıcak oluyor. Homo sapiens türü neredeyse tükeniyor. İnsan nüfusu 10 binin altına düşüyor ve genetik çeşitliliğini koruyamadığı için soy tükeniş tehlikesi baş gösteriyor. Neyse ki 5000 kişinin üstünde kalmayı başarıyoruz.

Kuraklıkta aç kalan Homo erectus, Hindistan’daki insanları geyik gibi avlayıp öldürüyor ve taze et kaynağı olarak kullanıyor. Neandertaller hariç bütün Homo alt türlerinin soyu tükeniyor.

Homo sapiens gerçekten zeki bir tür: Örneğin, ölümcül kuraklıktan kurtulmak için deve kuşu yumurtalarına su doldurup bunları matara olarak kullanıyor. Atalarımız bunları kuma gömüyor ve avdan dönüş yolunda mataraları kazıp çıkarak su içiyor.

Sonuçta bu tür pratik buluşlarla hayatta kalmayı başarıyoruz. Atalarımızdan biraz daha zeki olduğumuz için kuraklıkta kıl payı farkla hayatta kalıyoruz.

İlgili yazı: Evren’deki En Şaşırtıcı Gerçek Nedir? >> Hayatın anlamına dair 3 bilimsel cevap

 

38 bin yıl önce

Hopo sapiens Avrupa’da.

Neandertallerin soyu tükeniyor. Muhtemelen kabileler arası ticaret yapmayı bildiğimiz için avcılıkta sıkı rekabet ediyoruz. Neandertal kadınlarıyla cinsel ilişkiye giriyoruz, Neandertal genleri Homo sapiens genlerine karışıyor.

Homo sapiens nüfusu artarken Neandertaller ortadan kalkıyor. Homo sapiens’in hayatta kalmasını sağlayan tek fark, sosyal becerilerinin daha gelişmiş ve biraz daha zeki olmasıydı. Düşündüğü üzerine düşünen insan, yani Homo sapiens sapiens alt insan türü bu sırada, yani yaklaşık 40 bin yıl önce çıkıyor.

Homo sapiens Afrika’da ortaya çıktı ve oradan Dünya’ya yayıldı. Ancak Afrika’da tek bir noktadan ortaya çıkmamış olabilir. Buna göre, anatomik olarak modern insan türleri Afrika’nın farklı yerlerinde evrim geçirip aralarında karışarak bugünkü Homo sapiens türünü türetmiş olabilir. Buna “zayıf çok bölgeli insan evrimi varsayımı” diyoruz.

İlgili yazı: Evren İçi Boş Bir Hologram mı?

 

11 bin yıl önce

Buzul çağının sonu ve insan uygarlığının doğuşu.

Peki insan uygarlığının, Dünya’daki hayatın ve evrenin geleceği ne olacak? Onu da gelecek yazıda anlatacağım.

Varoluşun Takvimi: Büyük patlamadan günümüze

¹Cosmic Star Formation History
²The Cosmic Compendium
³Timeline of evolution
⁴Vital Question, Nick Lane