Robot Taksi ile Hususi Araç Devri Sona Eriyor
Renault sürücüsüz taksilerin otomobil satışlarını azaltmayacağını, tersine satışları artıracağını söyledi. Ancak yaygın hususi araç dönemi bitiyor. Peki Uber robot taksi konusunda Pittsburgh belediyesiyle kavgalıyken otomotiv sektörü robot taksiyle nasıl para kazanacak?
Sürücüsüz arabalar 2025’te
Aslında Google, Waymo şirketiyle 2009’dan beri sürücüsüz otomobiller geliştiriyor. Uber ise Volvo’dan devşirme robot taksilerle Phoenix’te hizmet veriyor. Normalde bunun otomobil satışlarını düşüreceğini söyleyebilirsiniz. Dersiniz ki insanlar robot taksiye binecek ve otomobil satışları azalacak.
Oysa Renault elektrikli araçlar başkan yardımcısı Gilles Normand robot taksi yüzünden otomobil satışlarının artacağını söylüyor. Nasıl derseniz önce şunu sormamız gerek: Günümüzde robot taksi yok ama normal taksiler var. Peki hususi aracınız varsa neden sadece taksi kullanmıyorsunuz?
Bunun nedeni otomobil kullanmanın özellikle çocuklu aileler ve gezici satış yapanlar için büyük kolaylık olması. Benzin ve bakım masraflarına rağmen, otomobil kullanmak taksiden daha ucuza geliyor. Özellikle de bizdeki gibi 1 litre benzine 3 litre benzin parası vermeyen Amerika ve Avrupa’da.
Aynı sebeple robot taksiler otomobil satışlarını azaltmak yerine artıracak. Bir kere dünya nüfusunun büyük kısmının hususi araç satın alacak parası yok; ama robot taksiler sayesinde herkes taksi kullanmaya başlayacak. Böylece ticari araç satışları patlama yapacak. Ancak 10 yıl içinde toplam satışlar artarken hususi araç satışlarının dünya çapında azalacağını göreceğiz.
İlgili yazı: Jeff Bezos ve Richard Branson Uzayda Kapışıyor
Sektör analizi
Sürücüsüz otomobiller özellikle elektrikli araçlar ve hidrojen yakıt hücresi kullanan hibrit araçlarla sayesinde ucuzlayıp yaygınlaşacak. 2025 yılında başta Almanya olmak üzere birçok ülkede robot kamyonlar ve elektrikli otomobiller zorunlu olacak.
Özellikle de mobil seyahat uygulamalarının yaygınlaşması ve aracını başkalarının kullanımına sunmak anlamında paylaşım ekonomisine geçilmesi, robot taksi ve otomobil satışlarında sıçrama yaşanmasını sağlayacak. Bu bağlamda Bitcoin tabanlı Lazooz sisteminin özellikle AB ve ABD’de sektörü dönüştürmesi bekleniyor.
Fakirin gücü
Gelişmiş ülkelerde hususi araç satışları düşebilir; ama gelişmekte olan ülkelerde bir süre daha artmaya devam edecek. Nitekim 1,3 milyar nüfusa sahip Hindistan otomobil pazarı Almanya pazarını geçmek üzere. Ayrıca robot taksi satışlarının hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde artacağını belirtmeliyiz.
İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem
Zenginin gücü
Herkes Elon Musk değil; çünkü herkesin Tesla gibi otopilot kullanan bir elektrikli araç şirketini SpaceX gibi kârlı bir şirketin gelirleriyle destekleme şansı yok. Bu nedenle Google bünyesindeki Waymo ve nuTonomy gibi sürücüsüz otomobil şirketlerinin kendi araçlarını üretmesini bekleyemeyiz.
Özünde teknoloji şirketleri yüksek kâr marjı ve düşük sermaye ile çalışıyor. Bu yüzden de robot taksi üretimini düşük kâr marjı ve büyük sermaye ile çalışarak yedek parçadan kazanan otomotiv sektörüne bırakacaklar.
Hani herkes kendi işini yapsın deriz ya, robot taksilerde de öyle olacak. Otomotiv şirketleri halka çalıştıkları kadar sürücüsüz araç şirketlerinin siparişlerini de karşılayacaklar. Nitekim Waymo CEO’su John Krafcik şimdiden Chrysler ile anlaştı ve “otomotiv sektörü 10 yılda son yüzyılda olduğundan daha büyük bir değişim geçirecek” diyor.
Uber’ın öncülük ettiği araç paylaşım modeli de hızla yaygınlaşıyor. Öyle ki 2030’da Amerika’da kara yolcuların yüzde 95’i hizmet olarak taşımacılık modelinden yararlanacaklar.
İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt
Ancak hususi araç devri sona eriyor
20 yıl içinde hususi araç satışları büyük ölçüde azalacak. İnsanlar bakım masrafı ödedikleri ve benzin satın aldıkları akaryakıtlı araçlara sahip olmak yerine elektrikli araç kiralayacaklar. Bu model kişi başına düşen milli gelirin düşük olduğu ülkelerde çok daha hızlı yaygınlaşacak.
Nissan Renault’nun yüzde 15’ini aldı
Nissan Renault hisse senetlerinin yüzde 15’ne sahip ve iki şirket cesur yeni dünyaya birlikte hazırlanarak sürücüsüz elektrikli araçlar geliştiriyor.
Şimdilik sürücüsüz elektrikli araçları Uber-Volvo modeliyle kullanıyoruz; yani normal araçları alıp tavanına kit takarak robot taksiye çeviriyoruz. Gelecekte ise fabrikadan çıkan bütün araçlarda otopilot olacak.
İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi
Ne işe yarayacak?
Sıradan vatandaş Antalya’da bile çok ucuza taksiye binebilecek. Ayrıca İstanbul caddeleri araçlar yol kenarına park etmediği için kafadan iki şerit kazanacak. Bununla birlikte robot taksi henüz çok genç ve dengesiz bir sektör: Örneğin Uber’ın gelirleri her yıl artıyor ama şirket hâlâ zarar ediyor!
San Francisco merkezli şirket 2017 ilk çeyreğinde 708 milyon dolar zarar ettiğini duyurdu. Buna rağmen Uber’ın değeri 50 milyar doları aşıyor ve geçen çeyrekte 991 milyon dolar zarar etmesine karşın kaybını büyük ölçüde azaltmayı başardı. Öyle ki aradaki fark Yemeksepeti satışının yaklaşık yarısına bedel.
Uber ayrıca 2017 1. çeyrekte gelirlerini yüzde 18 artırarak 3,4 milyar dolar kazandı. Hani üstüne 800 milyon dolar koysak (bir transatlantik fiyatı) Uber üç ayda yeni bir Amerikan uçak gemisi fiyatı kadar para kazandı diyeceğiz.
İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi
Yüzde birin gücü
İşte Uber bu kafayla sermaye artırımı için halka açılmayı planlıyor. Birçok yatırımcı da tıpkı hâlâ kâra geçmeyen Tesla’da olduğu gibi, Uber’a yatırım yapmak için kapıda bekliyor.
Sonuçta teknoloji şirketleri sadece şimdi para kazandıkları için değil, gelecekte faaliyet gösterdikleri ülkenin yedi sülalesini zengin edeceği için rağbet görüyor. Bu yüzden bütün öğrencilerime önümüzdeki 10 yılda teknolojiyle nasıl para kazanacaklarını anlatıyorum.
İlgili yazı: Kök Hücrelerle Körlük Tedavisi Ne Zaman Geliyor
Uber Pittsburgh ile kavgalı
Şimdi “Hocam bunlar Türkiye’ye gelmez ki” diyerek kulaklarımı çınlattığınızı biliyorum. 🙂 Haklısınız: Özel sektör, kamu sektörü, belediyeler ve bürokratlar birlikte dijital dönüşüm geçirip ortak bir dil kullanmaya başlamadıkça ileri teknoloji ülkemize gelmekte zorlanır.
Gerçi bu tür durumlarda hep bürokratları eleştiririz ve sözü özel sektöre pek getirmeyiz. Oysa Uber’ın Pittsburgh belediyesi ile neden kavgalı olduğunun okullarda ders olarak okutulması lazım; çünkü özel sektör ve belediyeler birlikte nasıl çalışmalı konusunu örnekliyor.
İlgili yazı: İnsan beyni kök hücrelerle kendini onarıyor
Bakın nasıl?
Pittsburgh Belediye Başkanı Bill Peduto’ya göre, Uber CEO’su Travis Kalanick yöre insanına iş imkanı sağlayacağını ve yatırım yapacağını söyledi. Ancak sözünü tutmadı ve robot taksi verilerini belediye ile paylaşmadı. Bu yüzden Perduto Pittsburgh merkezli sürücüsüz otomobil şirketi Argo AI’a 1 milyar dolar yatırım yapan Ford’la konuşmaya başladı.
Örneğin Hazelwood beldesi Yaşamın Merkezi kilisesi rahibi, bölgede sürücüsüz araç test pisti açan Uber’a yöre teknisyenlerinin bir listesini vermiş ve bunları işe almasını istemişti. Uber listedekileri işe almadı; ama Pittsburgh banliyösünde 675 kişiye iş imkanı sağladığını söyledi.
Ayrıca 2015 yılında şehrin eski demir-çelik mahallesini canlandırmak üzere İleri Teknolojiler Merkezi açtığını ve iki yıldır bu merkezde sürücüsüz otomobil araştırmaları yaptığını belirtti. Ancak, adalet bakanlığı Uber’ın kullandığı yazılımların trafik polislerini aldatmak üzere programlandığını belirledi.
Kalanick’in Trump’ı desteklemesi ve hatta şehirdeki taksilerin Trump’ı protesto etmek için grev yaptığı gün kiralık araç hizmeti sunmaya devam etmesi de büyük tepki topladı. Bu yüzden şehir sakinleri sosyal ağlarda #DeleteUber (Uber uygulamasını akıllı telefondan sil) kampanyası başlattılar.
İlgili yazı: Robotlaşma yüzünden şoförler 2027 ve cerrahlar 2053’te işsiz kalacak
Robot taksi ile otomasyon sorunu
Son zamanlarda robotlaşmanın insanlara yeni iş imkanları sağlamadan sürmesi halinde global işsizliğe yol açacağını anlatıyorum.
Bu bağlamda Pittsburgh’de yaşayan 4000 sürücünün Uber’la çalıştığını ve robot taksi uygulaması yaygınlaşınca işsiz kalacağını hatırlatalım. Uber’ın araştırma merkezi için Carnegie Mellon Üniversitesi’nden 36 öğretim üyesini şirkette işe alarak üniversiteyi de çıldırttığını ekleyelim.
Üstelik Perduto, Uber’ın şehirdeki toplu taşıma sistemini yenilemek için 25 milyon dolar bağışta bulunma sözünü de tutmadığını söylüyor. Hatta robot taksilerin insanları ücretsiz taşımak yerine kendisinden para aldığından yakınıyor. Uber ise biz hiçbir zaman ücretsiz taşıma sözü vermedik diyor.
İlgili yazı: Roket Şirketi Elektrikli Yolcu Dronları Üretiyor
Park gelirlerinin azalması
Özetle bir şehre ileri teknoloji getirirken yerel makamlarla birlikte çalışmak ve en ufak detayları bile hesaba katmak gerekiyor. Örneğin Uber, Hazelwood sakinlerine iş bulacağına dair tekrar söz verdi; ama şirketin robot taksi uygulamasıyla şehirdeki hususi araç sayısını azaltacağı da kesin.
Bu nedenle park yerlerini daha az araç kullanacak. Pittsburgh Belediyesi gelirlerinin yüzde 15’ini otoparklardan geldiğine göre, özel sektörle kamu sektörü arasındaki sorunlar artarak sürecek. İşte bu yüzden dijital dönüşüm kolay değil, ama şart. Yoksa 2045’te işçi ve memurların yarısı robot olacak.
