Robot Polis Amerika’da Terörist Öldürdü

Cuma günü bir robot insan öldürdü: Micah Xavier Johnson adlı terörist 7 Haziran 2016’da Dallas’ıın Mesquite banliyösünde düzenlenen şiddet karşıtı protesto gösterisinde 5 polis memurunu keskin nişancı tüfeğiyle öldürdü ve yedisini yaraladı. Afganistan’da savaşan ve kadın askeri tacizden eve yollanan Johnson’ın robot elinden ölümü etik tartışma başlattı.

Bomba imha robotu

Dallas emniyet amiri David Brown, 45 dakikada 5 polisin ölümüyle sonuçlanan çatışmanın ve 2,5 saatlik sonuçsuz pazarlığın ardından, terörist saldırıları etkisiz hale getirmek için eğitilen SWAT timine başka bir polisi ateş hattına çekmeden Johnson’ı etkisiz hale getirme emri verdi.

Polis memurlarının 15-20 dakika içinde geliştirdiği plan uyarınca (ki o sırada 2 polis öldürülmüş ve birkaçı ağır yaralanmıştı, üçü de hastanede hayatını kaybedecekti) özellikle beyaz adam öldürmek istediğini söyleyen terörist saldırganı etkisiz hale getirmek için özel bir bomba imha robotu kullanıldı.

Polisler bu kez bomba imha etmek yerine robota C4 plastik patlayıcı yerleştirdiler ve keskin nişancının saklandığı binaya yolladılar (Polis olaydan sonra yaptığı açıklamada, terörist Johnson’ın daha büyük bir eylem yapmayı planladığını ve daha çok insan öldürmek istediğini söyledi).

İlgili yazı: Yapay Seks >> Rönesans Heykellerinden RealDoll’a Seks Robotlarının Geçmişi ve Geleceği

 

Amerikan usulü terörist

Bu robot Northrop Grumman tarafından üretilen ve Dallas emniyet müdürlüğü tarafından 2008 yılında satın alınan Remotec Androx Mark V A-1 modeliydi. 151 bin dolarlık robot, terörist saldırganı etkisiz hale getiren bombayı yerleştirirken kolundan hafif yaralandı.

Brown konuyla ilgili açıklamasında askeri eğitimli saldırganın El Centro Mahalle Yüksek Okulu’nun ikinci katında saklandığını söyledi. Buna göre polisler uzaktan kumandalı robotu Johnson’ın saklandığı tuğla duvarın diğer tarafına getirdiler ve duvara 450 gram C4 plastik patlayıcı yerleştirmesini sağladılar.

Bomba uzmanı Barnett da “450 gram C4 fazlasıyla yeter” dedi. “Ayrıca kapalı mekanlarda insan vücuduna açık havadan daha çok zarar verir. Patlayıcılar sizi iki türlü öldürür: Hava basıncı ve şarapnel.”

“En kaygı verici olanı şarapneldir ve patlayıcılarda bir numaralı ölüm sebebidir. Şarapnel parçaları roket gibi uçar ve insan vücuduna tereyağından kıl çeker gibi kolayca saplanır. Hava basıncı ise kan damarlarını patlatarak insanlarda sersemlik yapar ve ilk bakışta yaralı görünmesiniz de iç kanamanız olabilir.”Maalesef biz bunları Atatürk Havalimanı saldırısından sonra yayınlanan hayatta kalma rehberlerinde öğrendik.

Robot asker

Üreticiye göre 360 kiloluk robota çeşitli sensörler, kameralar ve aparatlar takmak mümkün. Robot kol 27 kilo kaldırabiliyor ve 22 kilo basınç uygulayabiliyor. Bomba imha ve mayın taramada kullanılabilecek olan robot hendeklerden geçebiliyor, engebeli arazide gidebiliyor, 60 cm genişlik ve 40 cm yüksekliğindeki engelleri aşabiliyor.

Taktik angajman için geliştirilmiş robot kamerasının 26x optik zumu, 12x dijital zumu, internet bağlantısı, konum bulma ve fotoğraf çekme özelliği var. Genellikle ses bombası taşıyan robotun asıl amacı patlayıcıları ikinci bir bomba ile imha etmek.

Tabanca mı katil, tabancayı tutan mı?

Robotlar söz konusu olduğunda işler karışıyor. Uzaktan kumandalı bir robotta silah kullanma sorumluluğu insan operatörlere ait. Ancak insanlar olmadan savaşacak şekilde programlanan robotlar var. Örneğin Dallas polisinin terörist saldırganı öldürmekte kullandığı robota şunlar takılabilir:

• 12 gauge pompalı tüfek (kapıda delik açmakta kullanılabilir)
• Göz yaşartıcı gaz sistemi
• Pencere kırıcı
• Kablo kesici
• Matkap ve testereler
• X-Ray cihazı
• L6, L8 37mm ve 40 mm bomba atıcı (el bombası)

 

Robotla terörist öldürmek etik mi?

Yazımızın ana konusu bu: Silahlı robotlar insan öldürmekte kullanılabilir mi? ABD ordusu Predator ve diğer dronlardan atılan roketlerle uzun zamandır terörist saldırganları etkisiz hale getiriyor. Dolayısıyla sorunun cevabı koca bir evet.

Diğer soru ise robotla terörist öldürmenin yasal ve etik bir davranış olup olmadığı. Kanunlar tüm ülkelerde angajman kuralları çerçevesinde emniyet güçlerinin öldürücü güç kullanabileceğini söylüyor. Dolayısıyla yasal bir engel yok.

İşin etik tarafına gelince, Dallas emniyet müdürü Brown, “Bu benim için etik bir ikilem değildi. Polis memurlarının hayatını kurtarmak için aynı şeyi yine yapardım” dedi.

İlgili yazı: Teknolojide Son Moda Giyilebilir Dronlar >> Nixie dronu koluna saat gibi tak, kuş gibi uçur

 

İnsan hakları izleme örgütü uyardı

Askeri harcamaları düşürmek ve hayatını kaybeden asker sayısını azaltmak için geliştirilen asker robotlar silahlı kuvvetlerde hizmete girmeye başlıyor.

ABD ve Avrupa’nın amacı askerlerini çatışmaya sokmadan savaş kazanmak. Böylece ölen askerlerin yarattığı kamuoyu tepkisini önleyerek Afganistan gibi uzak ülkelerde savaşmayı daha sürdürülebilir kılmak.

İlgili yazı:  Hem Uçan Hem Yüzen Dron >> Hibrit Naviator denizaltı gibi suya dalıyor

 

Can kaybı riski artırıyor

Canlı hedeflere kendi başına karar vererek ateş açan robotların en büyük riski, askerler kadar akıllı ve vicdan sahibi olmadıkları için masum halka zarar verme ihtimali.

Robotların düşmanı canlı ele geçirme ve can kaybını azaltma gibi bir niyeti bulunmuyor. Hatta terörist saldırganlar robotları ve özellikle de roket taşıyan dronları devlet büyüklerine suikast düzenlemekte kullanılabilirler.

En büyük tehlike ise otonom robotların hata yapması değil, uzaktan kumandalı robotlar ve insansız hava araçları kullanan askerlerin savaşa yabancılaşacak olması: Askerler video oyunu oynar gibi ekrandan savaşmaya alışırsa onları kim durduracak?

İlgili yazı: Uçan Telefon PhoneDrone >> Telefonu drona takıp uçurun ve kuşbakışı Perıscope çekin

 

İnsan hayatını korumak

İnsan Hakları İzleme örgütü bu kaygılardan yola çıkarak 2012’de “İnsanlığımızı Kaybetmek: Katil Robot Vakası” adlı bir rapor yayınladı ve rapora Harvard Hukuk Fakültesi Uluslararası İnsan Hakları Kliniği de katkıda bulundu. Peki robotlar ne kadar tehlikeli? İşe katil robot tanımından başlayalım:

• İnsan Hakları İzleme Örgütü, askeri hedefleri insan müdahalesi olmadan kendi başına seçen ve bu hedeflere ateş açan tüm otonom (özerk) robotlara “katil robot” diyor.
• Silahlı robotlar 20-30 yıl içinde dünya çapında yaygınlaşacak.
• Bunların devriye gezen (silah taşımayan) veya uzaktan kumandalı versiyonları birçok ülkede hizmete girdi.
• ABD, Afganistan ve Irak gibi ülkelerde insansız hava muharebe araçları (UCAV veya İMHA deniyor) kullandı, bunlarla terörist saldırganları havadan vurdu.
• Ayaklanmaları bastırmak için biber gazı sıkan veya sis bombası atan, sınır boylarında nöbet tutan ve alarm veren modeller de var.

 

İnsan Hakları İzleme Örgütü diyor ki

Asker robotları geliştirmek ve kullanmak yasaklansın; çünkü 1) Robotlar askeri ve sivil hedef ayrımı yapamaz. 2) Hedefi canlı ele geçirmez (o kadar zeki değiller). 3) Vicdan sahibi olmadıkları için insani kararlar alamazlar (sivilleri kurtarmak için ateş kesmek, yaralılara yardım etmek vb.)

Batının siyasi ve askeri kanadı içinde bu robotları savunan şahinler de var. Bunlar robotların aslında katil olmadığını, tersine askerlerin hayatını kurtardığını ve askeri harcamaları azalttığını söylüyor.

Bu görüşü savunanlar, robotların büyük çaplı askeri harekat düzenleme zorunluluğunu ortadan kaldıracağını ve hedefi nokta atışıyla vurdukları için askeri harekat düzenlenen ülkelerin sivil kayıplarını da azaltacağını savunuyorlar.

İlgili yazı: Yeni dron meslekleri: uçan ambulans, uçan postacı ve uçan pizzacı

 

Hangi ülkelerde var?

ABD, İsrail, İngiltere, Almanya, Rusya, Güney Kore ve Çin silah taşıyabilen robotlar ve dronlar test ediyor / kullanıyor (Örneğin, ABD’nin uçak gemisinden kalkan X-47 hayalet dronu ve İngilizlerin Taranis dronu).

Gerçi ABD’nin Irak ve Afgan harekatları ile bomba imha vakalarının dışında asker robotlarla ilgili kamuoyuna yansımış bir bilgi yok. Resmi açıklama, bu ülkelerin silahlı robot yaptığı ama dronlar hariç kullanmadığı yönünde.

İlgili yazı: Terminator Gerçek Olur mu? >> Felsefe Profesörü Nick Bostrom anlattı

 

Savaşın gerçekleri

Askerler açısından silahlı robotların faydalı olduğu açık: İnsandan daha hızlılar, daha çevikler, daha isabetliler. Taktik bilgileri, düşmanın konumu gibi verileri daha hızlı işliyor ve otomatik oldukları için anında tepki veriyorlar.

İnsanlar gibi yemek yemeleri, uyumaları gerekmiyor. Kışlalara, travma sonrası stres bozukluğu tedavisine, hayat sigortasına, hastanelere ve elbette sevgiyle dostluğa ihtiyaçları yok. Dolayısıyla savaşmayı öğrenmek için askeri kamplarda şartlanmalarına ve eğitim görmelerine de gerek yok.

İlgili yazı: Uzaydan İnternet Yarışı >> Airbus internet dronları SpaceX mini küp uydularına karşı

 

Gerçek Terminator

Terminator II filminde John Connor’un annesi ne diyordu? Yaralı insanları tedavi etmesini biliyorsun. İnsan vücudunu tanıman seni mükemmel bir katil yapıyor.

Ancak, Terminator’da önemli bir fark var: Terminator modelleri akıllı robotlardı ve gerekirse insan hayatını kurtarabiliyorlardı. Gerçek hayattaki robotlar maalesef bu ayrımı yapacak kadar zeki değiller. Öyleyse Dallas’taki terörist saldırganı öldüren robotun ardından soralım: Silahlı robotlarla ne değişti?

Hiçbir şey!

Güvenlik güçleri angajman kuralları çerçevesinde silah kullanma yetiksine sahipler ve kanuni açıdan terörist saldırgana tabancayla ateş etmekle robotla saldırmak arasında hiçbir fark yok.

İlgili yazı: Geleceğin Otomobili >> BMW Mini renk değiştiren sürücüsüz elektrikli araba tasarladı

 

Beter oluyoruz

Ancak olaya etik açıdan ve insan hayatı açısından bakarsak durum vahim. Uzaktan kumandalı robotlar askerlerin savaş meydanından uzak durmasına yol açıyor. Bu noktada insana yabancılaşma bir yana, taktik algı kaybı da söz konusu.

Örneğin uzaktan robot kumanda eden bir asker, insan hayatı kurtarmak için olaya çatışma bölgesindeki asker kadar kolay müdahale edemez. Hayat kurtaran birçok detayı fark etmez ve aynı zamanda kulağını tersten göstermiş gibi olur.

İlgili yazı: Robot ressamlar geliyor ve video oyunu tasarlıyor

 

Teknoloji kölesi olmak budur

Cyborg teknolojisi, dış iskeletler ve giyilebilir robotlarla üstün insana dönüşen sıradan insanların ikilemini ele alan yeni yazımda anlatacağım gibi teknoloji gerçek dünya ile aramıza girmeye başladı. Öyle ki dış dünyayı makineler yoluyla görmeye başladık (internet, sosyal ağlarda sanal aşklar, duvarın arkasına gören Wi-Fi akılıl telefon kameraları). Bu da bizi birbirimize yabancılaştırıyor.

Terörist saldırılarda ise durum daha tehlikeli. Örneğin, Dallas polisi keskin nişancı tüfekli saldırgana hazırlıksız yakalandığı, yaralılar dahil 12 kayıp verdiği ve teslim ol pazarlığından sonuç çıkmadığı için bombalı saldırı düzenledi. Bu da öyle veya böyle sivillerin hayatını tehlikeye attı.

Peki bu tür robotlara biber gazı, sis bombası, ses bombası, göz yaşartıcı gaz, isyan bastırma köpüğü gibi öldürücü olmayan silahlar takılamaz mı? Takılır da:

İlgili yazı: Çin’den dünyanın en güçlü süper bilgisayarı TaihuLight

 

Polis ne der?

Polis gerçek bir silahlı çatışmada terörist saldırganı etkisiz hale getirmek için gerekeni yapmak isteyecektir. Ancak, uzaktan kumandalı robotlar polise gereksiz güven verip göz yaşartıcı gaz varken bomba kullanmaya teşvik edebilir (biz de Gezi olaylarındaki gibi kayıplar yaşamak istemeyiz).

Nitekim Dallas emniyet müdürü, “Memurlarımızın hayatını kurtarmak için gereken bütün araçları kullanırım ve bunu söylemeye de utanmıyorum” diyor ki kendi açısından haklı görünüyor.

Öyleyse asker robotların silahlı çatışmaya girmesinin kaçınılmaz olduğu günümüzde insan hayatını korumak için ne yapabiliriz? Bence en iyisi insanların olaylara uzaktan kumanda ile müdahale etmesini sağlayan denetim arayüzünün insanların duygularını ve algılarını bulandırmasını önlemek.

İlgili yazı:  Robot avukat ve mali müşavir botu geliyor, yazılımlar kanun yazıyor

 

Süper insan mı, süper katil mi?

Bunun yolu da insanları gözetlemeyen özgür internetten geçiyor. Oysa internet özel hayatın gizliliğini çoktan ortadan kaldırdı ve insanlar terörist saldırıların ana sebeplerinden olan dinle siyaset konularında hiç anlaşamıyor.

Her şeye rağmen, içinde bulunduğumuz Cyborg Superman yaratma çağında, insanların düşünce ve ifade özgürlüğünü korumaya yönelik teknolojiler geliştiriliyor. Bunları üstün insan yaratmanın üç kuralı konulu ayrı bir yazıda anlatacağım. Ancak barışçıl amaçlı robotlar da var ve siz kafa dağıtmak için robot bilim insanı ile devam edebilirsiniz.