Konutlar İçin Ucuz Güneş Enerjisi Rehberi

Türkiye’de ev tipi güneş enerjisi kaç lira? Amerika’dan başlayalım: Tesla hem elektrikli otomobil hem de güneş enerjili çatı üretiyor. Üstelik Türkiye’de kiremit çatının metrekaresi 100 TL iken Tesla panellerin metrekaresi sadece 80 lira. Peki ev tipi güneş enerjisi sistemi kurmanın maliyeti nedir?

Güneş enerjisi ile elektrik bedava

Evde kendi güneş enerjisi sisteminizi kurmak için para ödemeniz gerekecek; ama ilk yatırım maliyetlerine ek olarak vergi ve resmi belgeler sebebiyle kayda değer bir harcamanız da olacak. Buna karşılık olarak her ay elektrik faturası ödemeyecek ve zamlardan etkilenmeyeceksiniz (toplam maliyet kendini amorti ettikten sonra).

Bu yüzden apartmanda daire sahibi veya kiracı olmak yerine kendi müstakil evinizde oturuyorsanız elektriğinizi güneş enerjisinden üretmek hesaplı olabilir. Elbette Türkiye için yapılan yeni düzenlemede apartman çatılarına güneş paneli kurulabilecek.

Şimdi güneş enerjisinin tam zamanı ve siz de 10-15 yıllık elektrik faturası karşılığında kendinize 30 yıllık bir sistem kurabilirsiniz. Elon Musk’ın Tesla şirketi Amerika’da bunu yapıyor (gerçi orada elektrik faturası karşılığı olarak sistem kendini 10 yıldan önce amorti ediyor).

İlgili yazı: Facebook Sohbet Botunu Çok Zeki Diye Kapatmadı

 

Karşılaştırma açısından

Tesla, geçen Kasımda güneş paneli şirketi SolarCity’yi satın alarak güneş enerjili çatı üretimine geçti. Üstelik Tesla kare şekilli özel güneş panelleri üretiyor ve bunlar cam kaplamaya benzeyen, bu açıdan da gözü yoran klasik güneş panellerinden çok daha şık tasarımlar.

Şimdilik Amerika’da iki tip mat ve estetik güneş paneli var. Bu karoların metrekaresi de 80 TL’ye geliyor (21,86$). Öte yandan Tesla 2018’de güneş kiremitleri satmaya başlayacak. Yeni güneş panelleri dışarıdan bakınca gerçek bir kiremite benziyor ve mimarlara daha çok seçenek sunuyor.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

Türkiye’de maliyetler

Ülkemizde güneş enerjisi ile kendi elektriğinizi üretmenize izin var. Bunun için ekipman maliyeti 3000 TL’den başlıyor. Eğer çok televizyon izlemiyor veya bilgisayar kullanmıyorsanız sadece ekipman için 3000 TL harcayarak evinize şebeke elektriği kullanmayan bağımsız bir sistem kurabilirsiniz.

Yok eğer bizim evdeki gibi iki bilgisayar, 3 televizyon kullanıyorsanız ilk yatırım maliyetleri 5300 dolara çıkabilir (ekipman dahil). Özellikle de çocuklu aileler için güneş ışığından daha fazla elektrik üreten gelişmiş sistemleri öneriyorum. Şimdi bu maliyetlere yakından bakalım; ama dikkat edin, ilk olarak sadece temel seviye güneş enerjisi ekipmanın satın alma maliyetlerini yazacağız. Sayfanın sonundaki tabloda ise resmi belge ve kredi faiziyle birlikte 15 yıllık toplam maliyetleri göreceksiniz.

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

 

Nasıl kullanacaksınız?

Öncelikle iki seçeneğiniz var: Hem güneş ışığı hem şebeke elektriği kullanan hibrit güneş enerjisi sistemleri ve şebeke elektriğinden yüzde 100 bağımsız çalışan sistemler. Hibrit sistemler aylık olarak daha pahalı ama bunların ilk yatırım maliyetleri daha düşük. Tabii hibrit sistemler çift yönlü sayaçla ürettiğiniz elektriği satmanıza da izin verecek.

Bu çözümde hava bulutlu veya yağmurluysa; yani güneş ışığından yeterli elektrik üretemiyorsanız şebeke elektriği kullanıyorsunuz (gerçi yağmurdan elektrik üreten güneş paneli geliştiriliyor). İkinci çözümde ise daha yüksek kapasiteli aküleriniz var. Bunları sadece kesintisiz güç kaynağı olarak değil, aynı zamanda jeneratör görevi görecek şekilde kullanıyorsunuz.

Dolayısıyla her iki seçenekte de regülatörler ve kesintisiz güç kaynaklarına ihtiyacınız var (standart aküler ve şarjı en az 2 gün giden yüksek kapasiteli aküler). Böylece evde voltaj oynamaz, buzdolabı bozulmaz veya aniden elektrik kesilmez.

Kimler kullanmalı?

• Yazlıklar, çiftlikler, dağ evleri.
• Elektriği olmayan köyler.
• Su, doğal gaz ve sismik ölçüm istasyonları.
• Akademik projeler ve Ar-Ge’de kullanılan laboratuarlar.
• Kendi elektriğini üretmek isteyen fabrikalar.
• Baz istasyonları gibi telekomünikasyon sistemleri.
• Radarlar ve erken uyarı sistemleri.
• Tekneler, iskeleler ve yüzer sistemler.
• Askeri uygulamalar.
• Yeni düzenleme² ile apartmanlar ve siteler de kullanacak (hatta hastaneler ve diğer tesisler).

İlgili yazı: Bitcoin ve Altcoin ile nasıl yatırım yapılır?

 

Kimler için avantajlı?

Şebeke elektriğinin olduğu yerlerde büyük çaplı güneş paneli kullanımı pratik değil. Standart bir müstakil konutta bile yaptığınız masrafın kendini amorti etmesi 15 yılı buluyor. Öte yandan, şebeke elektriğinin olmadığı yerlerde büyük çaplı güneş enerjisi daha ucuza geliyor (sıfırdan hat çekmek ve trafo kurmaktan daha ucuz).

Her durumda 4-6 kişilik müstakil bir ev ve maksimum 400 metrekarelik bir konutta şebekeden bağımsız güneş enerjisi sistemi kurmak maliyet açısından daha avantajlı. Ayrıca daha az yatırımla küçük bir yazlıkta kendi elektriğinizi üretebilirsiniz.

Bunlar kendi evi olan orta halli bir ailenin kaldırabileceği maliyetler. Öte yandan 7/24 kullanımda 2 kişilik aileler ve apartmanlar için durum farklı: Toplam maliyet daire sahipleri arasında bölüşülmediği takdirde güneş enerjisi apartmanlarda şimdilik pek avantajlı değil (apartmanlar için daha büyük sistemler gerekiyor ve kredi faizi ile resmi masraflar var).

İlgili yazı: Bitcoin’de Gizlilik Nasıl Korunur?

 

Pratik kullanım notları

Güneş enerjisi söz konusu olduğunda, klima ve elektrikli ısıtıcıların anlık olarak çok elektrik çektiğini unutmayalım. Bunları destekleyen bir sistem kurmak istiyorsanız masraflarınız artacaktır.

Son olarak yılın her günü yeterli güneş alamayacağınız için şebeke elektriği destekli bir çözüm daha avantajlı olabilir. Örneğin klimayı ve elektrikli fırını şebeke elektriğine bağlayabilir; ama televizyon ve buzdolabını güneş enerjisiyle çalıştırabilirsiniz.

Elbette rüzgar gülüyle rüzgardan yedekli elektrik de üretebilirsiniz, ama bu daha masraflı bir yatırım olduğu için standart evlere tavsiye etmiyorum (Not: hibrit kullanımda güneş enerjisi kendini amorti ettikten sonra daha az elektrik faturası ödemiş olacaksınız).

Gerçi akü yerine jeneratör de kullanabilirsiniz. Dizel masrafı nedeniyle işletmesi aküden daha maliyetli bir çözüm, ama aküyü şarj edemediğiniz durumlarda jeneratör çalıştırabilirsiniz. Her durumda jeneratör devreye girene kadar kesintisiz güç kaynağına ihtiyacınız olacak.

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi

 

Neler kullanacaksınız?

• Güneş panelleri (elektrik üretmek için).
• Akü (enerjiyi depolamak için).
• Şarj kontrol cihazları (akülerin şarj düzeyini ayarlamak için).
• İnverter (doğru akımı alternatif akıma çevirmek için).

Isıtma ihtiyacı

Elektrikli ısıtıcıları güneş panelleriyle kullanmak ek yatırım yüzünden pahalıya gelir. Üstelik İstanbul gibi kuzey enlemlerinde daha az ışık alacağınız için daha çok enerji üretmeniz gerekir ve bu daha pahalı ekipman satın almayı gerektirir. Bunun yerine, Bodrum’da 30 yıldır yapıldığı gibi güneş ışığıyla su ısıtabilir, mutfak ve banyoda sıcak su kullanabilirsiniz. Ayrıca bahçe ve otoparkınızı güneş enerjisi ile aydınlatabilirsiniz.

Enerji üretim seçenekleriniz

Güneş panelleriyle 12, 24, 48 volt elektrik üreterek elektrikli motosikletinizi şarj edebileceğiniz gibi, 220 volt destekli ev eşyaları için doğru akımı alternatif akıma çeviren inverterlar da kullanabilirsiniz. Hatta küçük atölyeler için 380 volt ve 3 fazlı seçeneklerden yararlanabilirsiniz.

Bu rehberdeki fiyatlar

Temel kurulum ekipman maliyetleri haricinde, Urla’da maliyetleri anlamak için dene kurulumu yapan Utku Korkmaz’ın tablolarını baz aldım. Tüm kurulumlarda suyu güneş enerjisiyle ve evi de soğuk aylarda doğal gaz, kömür vb. ile ısıttığınızı varsaydım (güney bölgelerinde buna gerek yok tabii). Bu bağlamda ekipman maliyetinin bir eve sıfırdan eşya alma maliyetinin altında kalmasına dikkat etmenizi öneririm.

İlgili yazı: Bill Gates ve Elon Musk Yapay Zekadan Neden Korkuyor?

 

Depolama seçenekleri

En ucuz çözüm, gündüz üretilen elektriği akşam kullanmanızı sağlayan aküler. Ancak 2-3 günlük depolama kapasitesine ek masraf yaparsanız Türkiye şartlarında daha güvenli elektrik kullanmış olursunuz.

Elektrik tüketimi

• Aydınlatma (2-3 lamba ile 4 saat)
• Küçük buzdolabı (24 saat, 580 watt)
• Televizyon (4 saat, 30 watt)

Önemli not: Kesinlikle tüplü TV kullanmayın. Hatta LCD yerine LED TV seçin. Mutlaka LED lamba kullanın. Lambaların elektrik tüketiminin 30 wattı geçmemesine dikkat edin. Enerji verimliliğinde A sınıfı yerine A++ almanız pek bir avantaj sağlamaz ama eşya ve lambalarda A’nın altına düşmeyin. Mini buzdolaplarının motorları genellikle A sınıfı olmuyor, aman dikkat.

Şebeke elektriği, kombi ısıtma-termosifon, LPG fırın ve LED lamba toplam masraflarını elektrikli fırın-termosifon, LED lamba ve doğal gaz ısıtma kullanan hibrit şebeke elektriği-güneş enerjisi çözümleriyle karşılaştırın. Kısacası mevcut elektrik, ısınma ve su ısıtma faturalarınızı hibrit güneş enerjisi faturanız ve aylara bölünmüş toplam maliyetlele karşılaştırın. Böylece güneş enerjisi sizin için kârlı mı, değil mi anlarsınız.

İlgili yazı: 18 Ayda Nasıl 24 Kilo Verdim?

 

Akü kapasitesi ve sayısı

Böyle bir sistem için 180Ah akü ve 12 volt yeterli. 2 adet 90 Ah veya 2 adet 115 Ah kuru akü kullanırsanız daha avantajlı olur. Elbette kaliteli ürünler satın almaya dikkat etmelisiniz. 3000 TL’ye güneş enerjisi üretmek istiyorsanız ikide bir bozulup masraf çıkaran sistemler istemezsiniz.

3000 TL yerine 5000 TL’ye çıkmayı göze alıyorsanız gerçek jel akü de satın alabilirsiniz. Örneğin Sonnechein marka jel akü fiyatları 1200 TL’den başlıyor; ama bunları günde 1200 kez şarj edebiliyorsunuz. Daha ucuza jel akü olması mümkün değil. Satıcıların verdiği bilgiye dikkat edin.

İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi

Hafta sonu yazlığı

Yazlığınızı sadece hafta sonu kullanacaksanız size 2 güneş paneli yeterli olacak. 7/24 yoğun kullanım için daha fazla panele ihtiyacınız olabilir. 1 panel yaklaşık 8 Ah akım üretiyor ve bu da yaz aylarında günde 8 saatten 64 Ah’ye, iki panelde ise 128 Ah’ye karşılık geliyor.

Kısacası evi kaç gün kullanacağınıza bağlı olarak 2 – 6 adet 150 watt güneş paneli kullanabilirsiniz. Böyle bir kurulumda 1000 wattlık modifiye sinüs inverter işimizi görür. Ancak unutmayın: Buzdolabında A sınıfı az enerji tüketen motor kullanmalısınız. O yüzden evdeki tüm cihazların A sınıfı olmasına dikkat edin. Yoksa güneş paneli, akü ve inverter masrafları artar. Ayrıca 2 güneş paneli için 1 adet 20 Ah şarj cihazı yeterli. Ancak 6 panelde 30 Ah ve üstüne çıkmanız gerekir.

Aldatılmayın

Güneş enerjisi için minimum ekipman fiyatı olan 3000 TL’yi geçmemek için ne alacağınızı çok iyi bilmeniz gerekiyor. İşte buna fiyat / performans oranı diyoruz. Yoksa aynı sisteme 3 kat fazla para verebilirsiniz:

• 2 adet kuru akü 2 x 600 = 1200 TL.
• 2 adet 150 Watt güneş paneli 2 x 550 = 1100 TL.
• 1000 watt modifiye sinüs inverter 450 TL.
• Şarj kontrol cihazı 20 Ah 150 TL.
• 2’li paralelleme aparatı, 30 TL.
• 4 adet MC4 konnektör (2 takım). 2 x 9 = 18 TL.
• Güneş enerjisi kablosu: Akü ile güneş paneli mesafesine göre. Minimum maliyet.

İlgili yazı: Robotlaşma yüzünden şoförler 2027 ve cerrahlar 2053’te işsiz kalacak

 

Sonsöz

4 kişilik bir ailede yoğun bilgisayar kullanımı varsa ve evinizi haftada 7 gün kullanacaksanız en az 3 kW’lik bir sisteme ihtiyacınız olacak.

Böyle bir durumda birinci sınıf çözüm için (2-3 gün şebeke elektriğinden bağımsız depolama kapasitesi ile) ve son zamlar eşliğinde 5300 dolara sisteminizi kurabilirsiniz.

 

Resmi belgeler

Oysa işin içine kredi faizi ve diğer masraflar girince güneş enerjisi maliyeti 8000 dolara çıkıyor ve bu sadece 3 kW’lık bir sistem için. Demek ki mevcut koşullarda devlet önce enerji dağıtım şirketlerinin çıkarını koruyor ve küçük adamın kendi bağımsız güneş enerjisi sistemini kurmasını pek teşvik etmiyor.

Bununla ilgili olarak RKT Enerji CEO’su Utku Korkmaz, Urla’da tüm maliyetleri anlama adına kendi evine 2,5 kW çatı üzeri güneş enerjisi sistemi kuruyor. Sadece TEDAŞ onay harcı yaklaşık 1500 TL (devlet harcını alıyor tabii).

Öyle ki mevcut koşullarda Çeşme’de 3 kWp’lik bir sistemin geri dönüşünün 15 yılın üzerinde olduğunu görüyoruz (resmi belgeler dahil, anahtar teslim 8000 dolar harcamanız gerekiyor). Ancak KDV muafiyeti, panelde gözetim, antidamping, uzun vadeli kredi imkanı ve teşviklerle toplam maliyeti 4700 dolara çekmek mümkün.

Sonuçta güneş enerjisi Türkiye’de küçük adam için henüz lüks ve çok daireli bir apartmana daha büyük sistem gerekeceği için teşviksiz yaygınlaşması şimdilik zor. Öte yandan, Türkiye’yi doğal gaz ve petrol bağımlılığından kurtarmak için güneş enerjisi şart (Türkiye’de 10 milyon çatı var ve yerli üreticinin potansiyeli 1 gW). Hem böylece şebeke elektriği kullanımını azalttığınız için küresel ısınmayı da azaltır ve enflasyona bağlı olarak artan elektrik faturasından etkilenmeden keyfinize bakarsınız.

Yeni mevzuat

Her durumda yeni düzenleme size ürettiğiniz elektriği satma imkanı getiriyor. Ancak, lisanssız üretim kapsamındaki uygulamalar için tapu ya da asgari iki yıl süreli kira sözleşmesi isteniyor². Neyse ki işiniz sandığınızdan kolay: Türkiye’de bu tip sistemleri sizin için kuran şirketler bulunuyor. Siz de işi uzmanına bırakın, kendiniz kurmaya çalışarak güvenlik riski yaratmayın. Yaz sıcaklarında temiz ve enerjik günler dilerim.

¹Tesla solar roof
²Yeni dönem başlıyor