Elon Musk Elektrikli TIR Üretecek: Tesla Semi
Elon Musk 2019’da elektrikli TIR üretmeye başlayacağını duyurarak Uber’a rakip oldu. Tesla Semi 800 km menziliyle Amerika’da kara taşımacılığını değiştirmeye aday. Oysa dizel TIR’lar havayı kirletiyor ve küresel ısınmaya yol açıyor. Peki Tesla Semi Uber’a nasıl rakip oluyor?
Tesla Semi
Bu kez karşımızda dev piliyle 805 km giden, 17,5 ton yük taşıyan ve 2 metre yüksekliğinde olan 18 tekerlekli bir elektrikli TIR var: Diğer adıyla Tesla Semi. Amacı ise tıpkı güneş kiremitleri imal eden SolarCity şirketiyle yaptığı gibi, dünyada temiz enerjiye geçişi hızlandırmak.
Peki Tesla Semi petrodolarla dönen Amerika’nın tutucu lojistik sektörünü elektrikli otonom araçlara geçmeye ikna edebilecek mi?
İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem
Teknoloji politikaları
Amerika Birleşik Devletleri ekonomisini petrolle döndürüyor. Özellikle fiyatı yapay olarak düşük tutulan petrolle dolara değer kazandırıyor. Amerika’daki birçok sektör de petrolle çalışacak şekilde tasarlanmış durumda.
Örneğin ordunun kamyonları, şehirlerarası yolcu trenleri, gemiler, uçaklar ve elbette ki uzun araçlar (TIR’lar) dizel, benzin, gazyağı (kerosen) gibi akaryakıtları kullanıyor. Fosil yakıtlar çevreyi kirletiyor olsa bile klasik kamyonlardan oluşan filolara yatırım yapmış Amerikan lojistik şirketlerinin bir gecede elektrikli araçlara geçmesini bekleyemeyiz.
İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt
Neden Uber’a rakip?
Uber 2016 yılında robot taksiler geliştirmek için şehirlerarası yollarda (Amerika’da highway deniyor) giden sürücüsüz TIR’lar geliştiren Otto şirketini satın aldı. Uber’ın asıl amacı sürücüsüz robot taksiler için otopilot teknolojisini geliştirmek.
Ancak, Avrupa Birliği de 2025’te sürücüsüz kamyonlara geçeceğini duyurdu ve bu yüzden kara taşımacılığında elektrikli otonom araç rekabetinin hızla artacağını söyleyebiliriz. Tesla Semi de otopilotla gidecek ve Uber’a rakip olacak. Bu da lojistik sektörünü ve devleti ürkütüyor.
Aslında lojistik şirketleri sürücüsüz kamyonlara geçerek maliyetleri azaltmaya dünden razı: Sürücüsüz araçlar insanlardan 100 kat daha az kaza yapıyor, daha az sigorta masrafı çıkartıyor ve şoför istihdam etmeyi gerektirmiyor. Bütün bunlar rekabette maliyet avantajı getiriyor.
Öte yandan, Trump hükümeti robotlar yüzünden çok sayıda insanın işsiz kalmasına yol açmaya hazır değil. Sonuçta işsizlik insan hayatına zarar veriyor ki hükümet açısından bakarsak Amerika’da güçlü sendikalar var ve kamyon sürücüleri de oy kullanıyor.
Bir de petrol şirketlerinin akaryakıt sattığı son kalelerden birini (kara lojistiğini) elektrikli araçlara devretmekten söz ediyoruz. Doğrusu yenilir yutulur cinsten bir lokma değil ve bu açıdan, Elon Musk’ın her zamanki gibi statükoyu değiştirmeye çalıştığını söyleyebiliriz.
İlgili yazı: Kuantum ışınlama Rekoru: Çin Uzaya Foton Işınladı
Amerika direnecek
Ancak, sanılandan hızlı bir şekilde elektrikli araçlara geçecek. Gerçi Amerika’da iki güneş paneli şirketi Trump’a yakınıp “biz iç pazarda üretim yapıyoruz, ama Çin panellerinin ithalatı çok kolay ve bu yüzden para kazanamıyoruz” dediler.
Trump da enerji açlığı çeken Amerika’yı zora sokmak pahasına ve bunu petrol şirketlerine kıyak çekmek için bir bahane olarak kullanarak güneş paneli parçalarından gümrük vergisi alabileceğini söyledi (bu konu Ocak 2018’de kesinleşecek).
Ancak, bu tür çabalar tarihin akışını değiştiremez. Tesla Semi gibi elektrikli sürücüsüz araçlar öyle bir maliyet avantajı getiriyor ki petrol lobisinin ve Trump’ın bu gidişi durdurması imkansız. Özellikle de elektrikli araçların güneş enerjisiyle şarj edilmesi söz konusu olduğunda.
Bunu düşünelim
Lojistik şirketleri Tesla Semi’ye geçtikleri zaman TIR’lara dizel alma ihtiyacı ortadan kalkacak. Yetmedi, TIR’ların pilini kendi güneş enerjisi santrallerinde şarj edecek veya güneş enerjisi santrallerinden elektrik satın alacaklar. Her durumda Montana gibi az güneş gören eyaletlerde bile elektrikli araçlar dizel araçlardan ucuza gelecek.
İlgili yazı: Renk Körlüğünü Düzelten Gözlük EnChroma
250 bin Tesla sattı
Tesla bugüne kadar yaklaşık 250 bin elektrikli otomobil sattı. Bu Amerika’daki 250 milyon otomobilin yanında devede kulak kalır (evet, neredeyse herkese bir araç satmışlar). Ancak, kamyonlar hem yüksek satış getirisi hem de çevreyi daha fazla kirletmesi nedeniyle en kritik kalem.
Demem o ki Tesla Semi piyasaya çıkınca elektrikli otomobil satışları da artacak. Ayrıca Mercedes ve Volkswagen gibi diğer firmalar da ABD pazarına elektrikli araç sokacaklar. Petrol şirketleri bunu önlemek için elektrikli aracın karşısına hidrojen yakıt pili kullanan hibrit araçları çıkarıyor.
Ne de olsa elektriği evinizin çatısında üretebilirsiniz; ama hidrojeni yine akaryakıt istasyonlarından alacaksanız. Amaç enerji için petrol tekellerine bağımlı olmanız. Oysa hidrojenin üretim, depolama ve dağıtım maliyetleri öyle yüksek ki asla benzin kadar kolay ölçeklenemeyecek.
Ayrıca duvar kağıdı gibi döşenen güneş panelleri, güneş kiremitleri ve gelecekte gün ışığından, hatta ısıdan elektrik üreten grafen boya ile rekabet etmek zorlaşacak. Kısacası güneş enerjisi altyapı maliyeti çok düşük ve bu yüzden Tesla Semi ile güneş enerjili spor araba Immortus gibi konseptler sektörü kökten değiştirecektir.
İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili
Yeni Tesla spor araba
Nitekim Elon Musk Perşembe günü yeni elektrikli Tesla spor arabayı da duyurdu. Bir gün bunları kendi güneş paneliyle şarj olan araçlara dönüştürdüğü zaman; Fantom, pardon Tesla ormanda on kaplan gücünde olacak (ne de olsa Fantom’un memleketi Afrika’da kaplan yok 🙂 ).
Elon Musk net sayı da verdi: Tesla Semi araçların km başına maliyeti sadece 78 sent diyor. Dizel TIR’ların ise 93 sent. Şimdi buna otonom araçların şoförsüz çalışacak olması gibi maliyet avantajlarını ekleyelim ve göreceksiniz ki elektrikli sürücüsüz araçlar gelecekte normal TIR’dan ucuza mal olacak.
Küresel ısınmayı azaltacak
Endişeli Bilim İnsanları Birliği’nden temiz araçlar uzmanı Jimmy O’Dea, TIR’ların motorlu kara taşıtlarının yüzde 7’sini oluşturduğunu; ama taşımacılık sektörünün ürettiği sera gazlarının yüzde 20’sini atmosfere saldığını belirtiyor. Kısacası ağır yük taşımacılığının elektrikli araçlara geçmesi küresel ısınmayı azaltmak için büyük önem taşıyor.
İlgili yazı: Bitcoin ve Altcoin ile nasıl yatırım yapılır?
Genel özellikleri
Tesla Semi fiberglas kaportasıyla en az spor arabalar kadar aerodinamik; yani km başına daha az enerji tüketiyor. Sürücü koltuğu da F1 yarış otomobilleri gibi kabinin tam ortasında yer alıyor. Çift koltuk yok, ama sağda arkada açılır kapanır bir koltuk var (ne de olsa kabinin altında büyük ve hantal bir dizel motor bulunmuyor ve bu yüzden aracın içi daha geniş ve ferah).
Her durumda tavanda sürücünün eşyalarını koyacağı gözler bulunuyor; çünkü ilk kuşak e-TIR’lar tümüyle sürücüsüz olmayacak. Sürücü aracın başında gözlemci olarak bulunacak ve otoyoldan çıkıp şehre girildiği zaman kontrolü ele alacak.
İlgili yazı: Çalıntı Yıldız Proxima C ve Dünya Benzeri Gezegeni
İki dokunmatik ekran
Tesla Semi kokpitinin en dikkat çekici yanı üç çıtalı direksiyonun iki yanında bulunan 15 inçlik dokunmatik ekranlar. Bu ekranlar navigasyon ve veri girişinde kullanılıyor (örneğin şoför aracı kaç saat kullandı ve kaç dakika mola verdi gibi).
Araçta düğme namına sadece dörtlü flaşör var. Bunun dışında her şeyi dokunmatik ekranlar ve direksiyonun yanındaki iki kumanda koluyla yapıyorsunuz.
İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi
Güvenlik önlemleri
Bir kere Tesla Semi araçlar güçlendirilmiş piller kullanıyor. Ne de olsa bunların içinde yanıcı lityum var ve kazada pilin delinip alev almasını istemeyiz. Bunun dışında güçlendirilmiş ön cam da yoldan sıçrayabilecek taşlara karşı son derece dayanıklı (çatlamıyor ve çizilmiyor).
Aracın sensörleri, otopilot kameraları ve radarları da keskin virajlarda kasanın kıç atmasını önlüyor. Bunu da ön tekerlek torkunu otomatik olarak ayarlayarak yapıyor.
Kaç beygir?
Tesla resmi açıklama yapmadı; ama tahminlere göre Tesla Semi 1032 beygir gücünde bir motor kullanıyor. Gerçi TIR’larda asıl önemli olan tork ve elektrikli araçların akaryakıtlı araçlardan çok daha iyi hızlandığını biliyoruz.
İlgili yazı: 18 Ayda Nasıl 24 Kilo Verdim?
Asıl sorun bekleme süresi
Telefonda hızlı şarj özelliğinin ne kadar pratik olduğunu biliyorsunuz. Aynı şey elektrikli araçların zayıf yanı: Bir TIR’ın deposunu birkaç dakikada doldurabilirsiniz. Oysa Tesla Semi pili hızlı şarjla bile 30 dakikada doluyor (o da kısmen, yani 644 km kapasiteyle).
Tabii ki lojistik şirketleri yedek pil tutabilirler. Böylece bir pil dolarken diğeri takılır veya kısa menzilli teslimatlarda pil boşalana kadar birden çok durak yapılabilir. Ancak, Tesla Semi serisinin aşması gereken birkaç sorun var:
1) Yedek pil ilk yatırım, bakım ve depolama maliyetlerini artırıyor. 2) Yedek pil kolay sök-tak sistemi gerektiriyor. 3) Hızlı şarj ancak özel şarj istasyonlarında destekleniyor. Her köşe başındaki şarj istasyonunda değil.
4) Elon Musk ülkeyi özel şarj istasyonlarıyla donatsa bile beklemeye bağlı zaman kaybını önleyemeyecek. Bu sebeple Tesla Semi için önce süper hızlı şarj olan piller gerek.
İlgili yazı: Enceladus Uydusunda Neden Sıcak Su Var?
Gerçekçi rekabet avantajları
Elon Musk Amazon Prime kamyonları gibi şehir içi e-ticaret taşımacılığına odaklanmak yerine, Tesla Semi ile şehirlerarası taşımacılığı tercih etti. Oysa şehir içi taşımacılık için TIR yerine elektrikli kamyonlara odaklansa hazır pazara konardı. Ne de olsa daha küçük pilli e-kamyonlar şehir içinde tek şarjla çok sayıda eve, bayiye ve dükkana teslimat yapabilir.
Öte yandan, Tesla Semi orta menzilli şehirlerarası taşımacılıkta pil bitmeden kesintisiz taşımacılık yapabilir. Özellikle de araç dururken motor çalışmadığı için trafikte şarj sorununu optimize edebilir. Bunun yanında firmalara aracı sadece çıkış ya da varış garajında şarj etme kolaylığı sağlayabilir.
İlgili yazı: Bigelow Ay’a Şişme Uzay İstasyonu Gönderecek
Model 3 sorunu
Bunun dışında Tesla’nın pil yazılım hatası yüzünden üretimi geciken bir Model 3 sorunu da var. Öyle ki Tesla’da gelecek gören yatırımcıların bu yüzden paralarını şirketten çekmesi söz konusu olabilir.
Öyleyse Elon Musk’ın Tesla Semi serisini bu şartlar altında tanıtarak zorlukların üstüne gittiğini ve inatçı bir taktik uyguladığını söyleyebiliriz. Tesla yatırımcılarına beni desteklerseniz bakın daha neler yapacağım diyor. Aynı zamanda Tesla Semi elektrikli TIR stratejisi ile dizel araçlarla daha kolay rekabet edeceği orta menzilli şehirlerarası taşımacılığı hedefliyor.
Yine de Tesla Semi’nin km başına 78 sentlik maliyetini Elon Musk verdi. Bunun ne kadar doğru çıkacağı bir yana, ilk yatırım maliyeti de var. Sonuçta Tesla Semi dizel TIR’ların iki katına satılırsa pek avantajlı olmayacaktır.
İlgili yazı: Dron Taksi ve Otomotiv Sektörünün Geleceği
Yapay zeka ve robot taksi
Bu noktada yatırımcıların Tesla’yı neden desteklediğini iyi analiz etmemiz gerekiyor ki Elon Musk’ın lojistik sektöründe salt Tesla Semi ile rekabet edeceğini düşünmek yanlış olur. Dijital dönüşüm, bilgi ekonomisi ve endüstri 4.0 ilkeleri uyarınca Elon Musk tüm sektörlerde yapay zeka ile rakibiniz olacak.
Örneğin, Tesla otopilotun robot taksi ile dron taksi navigasyon sistemlerine eklenerek Elon Musk’a istediği takdirde ve kısa sürede Uber’la rekabet gücü kazandıracağını söyleyebiliriz. Tabii hızyuvarı, yolcu roketleri, Neuralink, SpaceX, Asansörlü Yeraltı Otoyolları gibi girişimleri de hatırlayalım.
100 yıl sonrasının dünyasını kuran Elon Musk, temkinli olmak adına şimdilik geleneksel sektörlerde adım atsa da uzay turizmi ve asteroit madenciliği ile uygarlığın akışını değiştirecek. Bu sırada kazandığı paralarla da bambaşka bir kulvarda oynayacak. Türkiye’nin Elon Musk’la işbirliği bu açıdan önem taşıyor.
