Hyundai Giyilebilir Robot Üretti >> Dış iskelet ile süper işçi çağı başlıyor

Güney Koreli otomobil üreticisi Hyundai insanlara süper kahraman gücü kazandıran dış iskelet üretti. Giyilebilir robotlar sıradan bir insanın power lifter sporcular gibi 60 kilo kaldırmasını ve eğitimli komandoları bile geride bırakarak sırtında 40 kilo yükle 40 km koşmasını sağlıyor.

Neden dış iskelet?

Fabrikalarda işçilerin yerini alacak robotlar üretmek hâlâ pahalı. Her ne kadar oturduğu yerde, yani masa başında çalışan bir Baxter robotun satış maliyeti 20 bin dolar gibi makul (!) bir seviyeye inmiş olsa da ağır sanayi sadece üretim hatlarında çalışmaktan ibaret değil.

Bir de yük indirme-bindirme, yani lojistik var ve robotlar engebeli arazide kamyon kasasına ağır koliler yerleştirmekte insanlar kadar başarılı değiller. Genellikle ayağı takılarak yere düşüyor ve taşıdıklarını da kırıyorlar. Aynı şey ev taşırken ve mobilya kurarken de geçerli.

İlgili yazı: İnsanlar mı robot oluyor, robotlar mı insana dönüşüyor?

 

İnsanlar robot olacak

Bu yüzden sanayi en iyisini yaptı ve maliyet optimizasyonuna giderek insana benzeyen robot geliştirmek yerine insanları robot yapmaya odaklandı.

İlk kez Alien 2’de tanıştığımız ve daha sonra Tom Cruise’un rol aldığı Yarının Sınırında isimli filmde gördüğümüz dış iskeletler bu işe yarıyor. İnsanların fiziksel gücünü insanüstü seviyeye taşıyan dış iskeletleri giyilebilir robot olarak adlandırıyoruz. Anlaşılan robotlar insanları işsiz bırakmayacak, çünkü insanlar robot olacak.

Hem de giy─çıkar kolaylığıyla

Teknik olarak buna giyilebilir dış iskelet diyoruz, yani vücudunuzu dışarıdan saran bir yapay iskelet sistemi: Kollarınızı ve bacaklarınızı destekleyerek 10 adam gücünde çalışmanızı ve en ağır işleri gram terlemeden yapmanızı sağlayan motorlu iskelet.

İlgili yazı: Kaptan Amerika Geldi >> Filmi anlamak için okuyacağınız 5 çizgi roman

 

Demir Adam gerçek oluyor

Hyundai’ın nihai amacı ağır sanayi için bir kişinin yüzlerce kilo taşımasını sağlayan motorlu dış iskelet üretmek. Böylece insanlar kadar hareketli ve becerikli bir robot yapmış ve güç takviyeli iskeletten yararlanarak insanı robota, aslında iki ayaklı motora dönüştürmüş olacaklar.

Hyundai’ın H-LEX tulumu adını verdiği giyilebilir robot veya tam adıyla Hyundai Yaşam Dostu Dış İskelet şimdilik kullanıcının sadece 60 kg kaldırmasına izin veriyor. Ancak ileride daha güçlü giyilebilir robotlar üretilecek.

Burada bütün marifet Alien filmi kadar güçlü, ama insan kadar küçük bir giyilebilir robot üretmekte. Böylece dış iskelet giyen bir işçi normal insanların sığabildiği her yerde, evinin yatak odasında bile çalışabilecek.

İlgili yazı: Babür Özden Yine Başardı >> Akıllı Arama Motoru MAANA 40 Milyon$ Yatırım Aldı

 

Hem sağlıklı ve hem işsizliği çözüyor

Doğrusu dış iskeletlere itirazım yok. Öncelikle ağır yük kaldırdığı için “fıtık oldum, bağımı kopardım, bacağımı kırdım” derdi ortadan kalkacak. Kısacası ağır iş yapmaktan kaynaklanan fiziksel yıpranmaya bağlı meslek hastalıkları ve sakatlıklar azalacak.

İkincisi işsizlik sorunu kısmen çözülecek. Bu iki şekilde olacak: Öncelikle robotların fabrikalarda ve sanayide insanların tümüyle yerini almasına gerek kalmayacak. Sadece hassas ve hızlı üretim gerektiren yerlerde robotlar kullanılacak.

Dış iskelet ise kamyona yük taşıma ve atölyede çalışma gibi alanlarda istihdam sorununu çözecek ki bu da bizi işsizliğin ikinci çözümüne getiriyor; yani nitelikli işçi konusuna.

İlgili yazı: Robot Dalgıç >> OceanOne batık şehirler ve mercan resiflerini araştıracak

 

Nitelikli işçi sorunu

Herkes nitelikli işçi değil, uzmanlık alanı kamyona koli yüklemek veya mobilya kurmak değil. Uzman olmayan birinin ağır yükler söz konusu olduğunda bunu kendini sakatlamadan başarması zor. Oysa giyilebilir robotları gerçek robotlar ve usta işçiler gibi programlayabilirsiniz.

Öyle ki ben de ileride kullanıma girecek olan giyilebilir robotları basit bir eğitimden geçerek kullanabilir, kesme taşları ustalıkla dizerek ve harç sürerek kısa sürede güzel bir bahçe duvarı örebilirim.

Dolayısıyla dış iskeletlere biraz da meslek liseleri ve meslek yüksekokullarını takviye edecek bir çözüm olarak bakabilirsiniz. Bu okullardan mezun olanlar robot operatörü ve teknisyen olarak iş bulabilecekler.

İlgili yazı: Sansüre Karşı TOR ve Orbot Rehberi >> Twıtter ve Facebook engellenirse nasıl girersin?

 

Politikacılar bayılacak

Sonuçta politikacılar halkı eğitmek istemiyor. Halkı eğitirseniz bugün adı yolsuzluklara karışan ve yeterli eğitim almamış olan politikacıları seçmezler. Aynı zamanda yüksek maaş isterler ki bu da fabrikatörlerin işine gelmez. Elbette basitleştirerek anlatıyorum ama aslında işin özünü söylüyorum.

Giyilebilir robotlar ise daha nitelikli işçiler gerektirecek, ancak dış iskeletler yaygınlaştıkça bütün işçileri nitelikli işçilere dönüştürmek kolaylaşacak (en azından inşaat ve imalat sektörlerinde). Böylece eğitim seviyesini yükseltmeye gerek kalmadan maaşlar artacak. Söylüyoruz işte, politikacılar ve iş adamlarının “işine gelecek”.

İlgili yazı: Apple Siri Yaratıcılarından Dijital Asistan Viv >> E-ticarette “bot”la alışveriş başlıyor

 

Panasonıc’ten yardımcı dış iskelet

Yardımcı dış iskelet giyilebilir robotlardan daha basit bir sistem. Bu tür iskeletler insanüstü yükler kaldırmaktan çok 30 kilo yükü saatlerce taşımak gibi uzun sürede yorucu olan işlerin üstesinden gelmenizi sağlıyor; yani insanın hem gücünü hem de dayanıklılığını artırıyor.

Üstelik daha küçük ve hafif olan bu iskeletlerin parçaları köpüklü hafif plastiklerden üretiliyor. Küçük ve hafif elektrikli motorları da yine küçük ve hafif pillerle çalışıyor. Böylece giyilebilir robotun kullanım ömrünü uzatmak üzere yanınızda yedek pil taşımanız kolaylaşıyor.

Küçük ve hafif kelimelerini hiç bu kadar sık kullanmamıştım ama ne kadar tekrarlasak az; çünkü yardımcı dış iskeletler giyilebilir robotlardan çok daha az yer kaplıyor ve daha ucuza üretiliyor. Böylece bunları küçük işletmelerde, atölyelerde ve KOBİ’lerde, özellikle organize sanayi bölgelerinde kullanabiliyoruz.

Örneğin, yarın öbür gün evinizi kentsel dönüşüm nedeniyle yıkarlarsa ve taşınmaya karar verirseniz ev taşıma şirketinin işçileri resimde gördüğünüz türden yardımcı dış iskeletler kullanacaklar. Böylece değerli eşyalarınızı ve elektronik aletlerinizi düşürüp kırma riski de azalacak.

Panasonıc Assıst Giyilebilir Robot

 

15 kilo kaldırıyor

Panasonic Assit Suit 15 kg yük kaldırıyor. Şimdi diyeceksiniz ki 15 kg yük de ne? Ben sırtımda 20 kg yük taşıyorum! Ancak işin mantığı da bu zaten: Yardımcı dış iskelet sayesinde sırtınızda 30 kilo yük taşıyacak ama 15 kilo taşımış kadar yorulacaksınız.

Bunları evinizde yemek masasını ve yatağı kenara çekerken veya tatilde kamp malzemelerini taşırken de kullanabilirsiniz. Nitekim Amerikan ordusu piyadelerin sırtında 40 kg yükle dağlarda keçi gibi sekerek 2 saat koşması için pilli yardımcı dış iskeletlerden yararlanıyor.

Ancak illa süper kahraman olacağım ve insanüstü güce kavuşacağım diyorsanız bunun için Örümcek Adam gibi kendinizi radyoaktif örümceğe ısırtarak şanslı bir mutasyon geçirmeyi ummanıza gerek yok. Bunun yerine Panasonic Power Loader giyilebilir robotu kullanabilirsiniz.

İlgili yazı: 7 Adımda Akıllı Robot BB8 Yap

 

Süper kahraman çağı

Yalnız bunu seçerseniz bana da haber vermeyi unutmayın. Alien filminde Sigorney Weaver’ın kullandığı Caterpillar P-5000 modeliyle aranızdaki robot savaşlarını cidden merak ederim!

Bu tür sistemler inşaat sektörünün yanı sıra denizdeki petrol ve doğal gaz platformlarıyla boru hattı inşatlarında kullanılıyor. Sonuçta robot insanlar kamyonun girmediği yerlere giriyor.

Ancak işin esprisi bir yana, dış iskeletlerle üstün insan gücü kazanacak olmanıza karşın süper kahraman olamayacaksınız. Bir kere Örümcek Adam’ın ilk macerasında söylendiği gibi “Büyük güç büyük sorumluluk getirir”, buna hazır mısınız? İkincisi, elimizde Demir Adam gibi uçan, elinden ışınlar saçan ve bir yumrukta duvarları delen zırhlı dış iskeletler yok.

İlgili yazı: Star Wars Haftası –1 >> Hacıyatmaz robot BB-8 nasıl çalışıyor?

 

Depremde hayat kurtaracak

Google, Boston Dynamics robot şirketini satın aldığı zaman amacı depremde göçük altından insanları kurtaracak olan Atlas robotunu geliştirmekti.

Oysa Boston Dynamics yeteri kadar becerikli ve ucuz bir robot geliştiremedi ve Atlas’ı satmayı başaramadı. Askerler için geliştirdiği yük taşıyan “katır robotlar” da gürültülü oldukları için ellerinde kaldı.

Öte yandan, giyilebilir robot kullanan Akut görevlileri depremde taşları hassas bir şekilde kaldırarak göçük altında kalan kazazedeleri kurtarabilirler. Benim için gerçek kahraman Demir Adam değil, göçükten insan kurtaran çalışkan Akut görevlileri ve dış iskelet kullanacakları günü sabırsızlıkla bekliyorum. 🙂

 

Fizik tedavi ve kilo verme

Half Life–2’yi geliştiren Valve stüdyosunun Portal serisini oynadınız mı? Bol atlamalı zıplamalı bu platform oyununda bir araştırma laboratuarını kontrol eden yapay zeka kontrolden çıkıyor ve oyunun kahramanını üç boyutlu ölümcül bir labirentte kobay olarak kullanmaya çalışıyor.

Portal’da labirentten kurtulmak için inanılmaz atlama ve sıçrama hareketleri gerçekleştiriyor, bunun için de bacaklarınıza güç katan iki dış iskelet parçasından yararlanıyorsunuz. Bunlar motorlu ve pilli sistemler değil. Basit yaylı, manüel dış iskelet parçaları.

İlgili yazı: Süper Zeka ve Tekillik >> Bilimkurguda En Şeytani 20 Yapay Zeka

 

Süper atletler geliyor

Doğada spor yapmanın sınırları var. İki saatten uzun süre yürümek veya 1 saatten uzun süre koşmak kas yıkımına ve uzun vadede kemik yıpranmasına yol açıyor. Bu nedenle spor yaparken dinlenmeniz ve bol bol peynir ya da yumurta yiyerek protein alımını artırmanız gerekiyor.

Öte yandan, insanın canı bazen doğada saatlerce yürümek ve bağ kopması riski olmadan dağlarda uzun süre trekking yapmak istiyor. Yardımcı dış iskeletler buna izin veriyor. Örneğin basit bir yürüyüş için ayağınıza çizme giyer gibi bacak dış iskeleti giyebilirsiniz.

 

Medikal fitness

Taxim Crossfit’i denediniz mi? Harbiye Orduevi’nin hemen karşısındaki sokakta, köşe başında yer alan ve aynı zamanda harika Chemex filtre kahve yapan bir yer (ayrı bir yazıda anlatacağım 🙂 ). Geçenlerde Taxim Crossfit kurucusu işletmecisi, baş antrenörü ve PKT Kali Türkiye sorumlusu ve baş antrenörü Fırat Erdem ile bir söyleşi yaptım.

Erdem, medikal fitness tesisi olarak asıl sorumluluklarının bağ kopmasının ardından ameliyat geçiren ve fizik tedavi gören kişileri korumak olduğunu söyledi. Buna göre medikal fitness tekrar bağ kopmasını önlemek için kişilere doğru spor yapmayı öğretmek anlamına geliyor.

Şimdi bir sporcunun çapraz bağının koptuğunu düşünün. İyi tedavi görmezse spor hayatı bitebilir veya kalıcı olarak sakat kalabilir. Ancak pek yakında yardımcı dış iskeletleri bilgisayarda programlamak mümkün olacak. Böylece bacağına dış iskelet takan kişiler yanlışlıkla kendini sakatlamadan en sağlıklı şekilde spor yapma olanağına kavuşacaklar.

Sadece fitness için

 

Hastaneye gelmeden fizik tedavi için dış iskelet

Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi’nden fizyolog Gregory Sawicki konuyla ilgili açıklamasında, “Yaptığımız araştırmalar insanların evrim sürecinde büyük beceri kazandığı yürüme işinin insan yapımı teknoloji ürünleri ve mühendislik çözümleriyle geliştirilmesini mümkün kılıyor” diyor.

Hatta bunun için pilli ve motorlu dış iskelet parçaları kullanmaya bile gerek yok. Basit bir pnömatik pompa veya yayı süspansiyon sistemiyle yürürken harcadığımız enerji miktarını yüzde 7 oranında azaltmamız mümkün.

Bu tür ucuz bir çözüm dış iskelet eğitimi almış uzman bir fizyoterapist tarafından kullanıcının anatomisine göre (bacak boyu vb.) dikkatle ayarlanabilir ve kişinin hastaneye gelmeden fizik tedavi görmesini sağlayabilir.

Nitekim bu tür manüel dış iskeletler karbon fiber bacak kalıbı, metal destek ve yaylı süspansiyon kullanan bacak protezleri olarak üretiliyor ve ayağa çizme gibi geçiyor.

İlgili yazı: Gerçek Fütürizm – 2 >> 9 maddede teknolojik tekillik hayatımızı nasıl değiştirecek?

 

Nasıl çalışıyor?

Ayağınızı yere basıyorsunuz, metal destek bacağın yorulmadan dik durmasını kolaylaştırıyor ve yaylı taban da kaliteli, hava yastıklı bir spor ayakkabı giyer gibi konforlu yürümenizi sağlıyor. Bunu da baldır kaslarının diğer kaslardan farklı biçimde çalışmasına borçluyuz.

Baldır kasları diğer kaslar gibi kas liflerini kısaltıp büzülerek çalışmıyor. Bunun yerine Aşil tendonunun esneyerek yaylanabileceği sert bir bağ oluşturuyor. Manüel yardımcı dış iskelet baldır kaslarının bu işi yapmasını kolaylaştırarak çalışıyor.

Fizik tedavi ve koruyucu medikal fitness için herkesin kullanabileceği ucuz bir dış iskelete gerek var. Pil ve motor gerektirmeyen yaylı sistemler buna imkan veriyor.

 

20 dakikada alışıyorsunuz

Sawicki’ye göre, “İnsanlar 20 dakika içinde alışıyor ve çoğu insan dış iskelet taktığının farkında bile olmuyor. Sistem insan vücudunun doğal bir parçası oluyor. Ancak sistemi çıkardıktan sonra bazı insanların bacağı 5 dakika kadar uyuşuyor. Sanki dizlerinizin bağı çözülmüş gibi oluyorsunuz.”

Bunun sebebi vücudun destekli yürümeye hızla alışması ve görüldüğü gibi dış iskeletler kusursuz bir sistem değil.

Ayrıca biyomühendisler yürümek, yük taşımak, dönmek ve sıçramak için ayrı dış iskelet parçaları geliştirmek gerektiğini söylüyor. Yoksa koşu için geliştirilen bir bacak dış iskeleti ile uzun süre zıplayarak çalışmak güvenli değil. Yine de yardımcı dış iskeletler sağlıklı fizyoterapi ve uzun doğa yürüyüşleri için iyi bir alternatif oluşturuyor.

İlgili yazı: Bill Gates ve Elon Musk Yapay Zekadan Neden Korkuyor?

 

Felç geçirenler için

Fizik tedavi felç geçirdikten sonra kısmi ve geçici hareket kaybına uğrayan hastalar için de gerekli. Bu noktada 1000 dolardan ucuza gelen manüel dış iskeletler de kişilerin eski hareket kabiliyetini kazanmasını kolaylaştıracak. Ancak motorlu çözümler daha iyisini yapacak.

Felç geçirerek tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kalan kişilerin tek başına ayağa kalkmasını ve yürümesini sağlayacak. Örneğin, 2014 Dünya Kupası açılış töreninde topa ilk vuran kişi Brezilyalı yıldız futbolcu Neymar değil, 29 yaşındaki felçli Juliano Pinto oldu.

Belden aşağısı felçli olan Pinto topa düşünce gücüyle kontrol ettiği özel bir dış iskeletin yardımıyla vurdu. Pinto’nun kullandığı telepatik dış iskeleti Walk Again (Yine Yürü) Projesi için Brezilyalı Nörolog Dr. Miguel Nicolelis geliştirdi.

 

Telepatik dış iskelet

Vücudu dıştan ikinci bir iskelet gibi saran sistem, felçli bacakları çalıştırmak için hidrolik pistonlar kullanıyor. Pinto düşünce komutlarıyla çalışan sistemi elektrotlu bir başlıkla yönetiyor. Elektrotlu başlık beyindeki nöronların ürettiği elektrik sinyallerini sırt çantasındaki bilgisayara aktarıyor. Bilgisayar da pille çalışan bir elektrik motoruyla hidrolik bacakları hareket ettiriyor.

TED konuşmalarından tanıdığımız Amanda Boxtel gibi engellileri tekerlekli sandalyeden kurtaran dış iskeletlerin ilk modelleri Amerikan ordusunda kullanıma girdi bile.

Pinto’nun modeli gibi düşünce gücüyle değil, sadece doğal el-kol hareketleri ve yürüyüş ritmiyle kontrol edilen profesyonel bu yardımcı dış iskeletler, Amerikan askerlerinin engebeli arazide hızla yol alarak çatışma bölgesine intikal etmesini kolaylaştırıyor.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Router Modem

 

Kim Demir Adam olmak ister?

Az önce Demir Adam zırhının şimdilik bir hayal olduğunu söyledik. Buradaki en büyük sorun motorlu dış iskeletlerin pilinin çabuk bitmesi. Elbette uzun ömürlü piller var ama bunlar da şarj edilemeyen hantal piller. Kullanıcıların şarj edilebilir yedek pillerle birlikte bunları sırtında taşıması gerekiyor.

Tabii dış iskelet bu işi kolaylaştırıyor; ama sadece birkaç kiloluk piller bile sisteme yük bindiriyor ve pillerin şarjının çabuk bitmesine yol açıyor. Ayrıca, yedek piller ana piller kadar uzun dayanmıyor ve bu da dış iskeletlerin günlük hayatta yaygın olarak kullanılmasını engelliyor. Son olarak pil taşımak dış iskeletin yük kapasitesini azaltıyor.

 

Herkes Batman

Bugün mühendisler dış iskeletlerle ilgili olarak süper kahraman benzetmelerinden kaçınmak gerektiğini özellikle vurguluyor. Ben de onlara katılıyorum fakat yazıda süper kahramanlardan söz etmeden duramıyorum. Bunun nedeni bugün dış iskeletlerin gelecekte süper kahraman zırhına dönüşeceğini bilmek.

Dış iskeletler şimdiden Amerikan ordusunun gözbebeği oldu. Gelecekte ise vücudu ikinci bir deri gibi saran plastik yapay kaslardan oluşan süper hafif ve dayanıklı dış iskeletler üretilecek. Böylece dış iskelet kullanmak mayo giyip havuzda yüzmek kadar kolay olacak. Nasıl derseniz hemen anlatalım.

Yeni dış iskeletler hareket etmek için hidrolik veya pnömatik pistonlar kullanmayacak. Bunun yerine iskeletlerin insan kasına benzeyen plastik yapay kaslarla sarılması planlanıyor. Plastik kaslar elektrik akımıyla çalışacak, insan gibi kasılıp esneyecek. Aynı zamanda vücudu tayt gibi dıştan saran kaslar kişiyi çelik yelek gibi koruyacak.

İlgili yazı: Bill Gates’e Göre Dünyayı Kurtaracak 3 Teknoloji >> Güneş yakıtı, elektrikli boya ve yakıt pili

 

Plastik iskelet

Günümüzde dış iskeletlerin parçaları büyük ölçüde çelikten üretiliyor. Ancak kısmen 3B printerla basılan plastik iskeletler de var.

Oysa plastik dış iskeletler bile ağır oluyor; çünkü kol ve bacak kısımları tek parçadan üretiliyor. Oysa insan kemiği öyle mi? İnsan kemikleri süngersi (gözenekli) yapısı sayesinde hem hafif hem de dayanıklı oluyor.

Üreticiler bunun farkında

Nitekim mühendisler 3B printerlarla gözenekli plastikten parçalar basmaya başladı. Hatta yeni modeller, gözle görülemeyen milyonlarca mikroskobik gözenek içeren plastik parçalar basmak üzere hazırlanıyor. Bu tür plastikler üstüne binen yükü mikro gözeneklerin ağsı çeperlerine bölüp dağıtıyor. Böylece tek noktaya yük binmesini önleyerek plastiğin kırılmasını engelliyor.

3B printerda basılan yeni plastik dış iskeletler çelikten 10 bin kat sağlam, ama aynı zamanda insan kemiği kadar hafif ve esnek olacak. Bu da Demir Adam filmindeki gibi tam vücut zırhlarının, yani şövalye zırhı gibi vücudun her yerini örten kurşungeçirmez üniformaların yaygınlaşmasını sağlayacak (elbette süper asker üretmenin ne kadar etik olduğu tartışılır).

 

Esnek piller

Geçenlerde gösterime giren Batman v Superman: Adaletin Şafağı ve önceki Demir Adam filmlerinde gördüğümüz bu tür güç takviyeli süper kahraman üniformaları için gereken enerjiyi giysinin içine astar gibi dikilen özel “kumaş piller” sağlayacak.

Evet, geleceğin pilleri akü gibi şarj edilebilen esnek ipliklerden dokunacak. Bu tür kumaş pillerin iplikleri sıvı metalden, sadece tek atom kalınlığındaki grafenden veya piezoelektrik materyallerden üretilebilir (bükülüp esneyerek şekil değiştirirken buruşup deforme olan ve bu sırada elektrik üreten materyaller).

İlgili yazı: Raspberry Pi İle Gerçek İnternet Hızını Ölçün >> Servis sağlayıcıya hızımı artır deyin

 

Elektrikli elbise

Özellikle de hem iletken hem de yalıtkan olarak davranan grafenden üretilen yapay kaslar insan kası gibi kasılıp bükülebilecek. Alternatif olarak, güneş ışığından elektrik üreten grafen kumaş boyası ile kaplı bir “tayt dış iskelet”, güneşli havalarda esnek pil kullanmaya gerek kalmadan, güneş enerjisiyle çalışacak ve şarj olacak.

Elbette günümüzün dış iskeletleri bu özelliklerin hiçbirine sahip değil. Bu iskeletler hidrolik kollar, ağır piller, büyük bir sırt çantası bilgisayarı, kablolar ve çelik eklemler kullanıyor.

Ancak, bunlar Batman’in yeni üniforması kadar esnek olmasa da insanların fiziksel gücünü artırıyor. Siz de geleceğin dış iskeletlerinin neye benzeyeceğini merak ediyorsanız, Crysis 3 video oyunundaki “nanosuit”e bakabilirsiniz.

 

Nasıl çalışıyor?

Pinto açılış törenlerinde kullandığı dış iskeleti özel bir elektrotlu şapka ile kontrol etti. EEG şapkası olarak da adlandırılan bu başlık, Pinto’nun beyninde üretilen elektrik sinyallerini dış iskeleti yöneten sırt bilgisayarına aktardı.

Gelişmiş bir yazılım kullanan sırt bilgisayarı, sisteme ulaşan beyin sinyallerini mekanik giysinin anlayabileceği basit elektriksel komutlara dönüştürdü. Böylece, Pinto dış iskeleti vücudundaki sinir ağları yardımıyla kendi kolunu oynatır gibi doğal bir şekilde kontrol etti.

İlgili yazı: IBM Kuantum Bilgisayar Yaptı >> İnternette üniversitelerin kullanımına açtı

 

Sakatlık türüne göre programlanıyor

Ancak Pinto gibi engellilerin hayatını kolaylaştırmak için bununla yetinmeyen Dr. Nicolelis, felçli insanların bacaklarındaki his kaybını telafi etmek için dahice bir geri besleme sistemi de tasarladı. Böylece, Juliano Pinto dış iskeleti dengesini yitirip yere düşmeden kullanabildi.

Dış iskeletin ayaklarında bulunan sensörler yürüme hızını, yürürken değişen ağırlık merkezini ve kişinin bacaklarına her an binen ağırlığı ölçerek bu bilgileri Pinto’nun kollarına titreşimli geri besleme yoluyla aktarıyor.

Pinto, prensipte titreşimli akıllı telefon ekranları gibi geri besleme yapan bu haptik sistem sayesinde kolunu uyaran titreşimin şiddetini ölçmeyi öğrendi. Böylelikle, felçli bacaklarına hareket kabiliyeti kazandıran dış iskeleti tökezlemeden kullanmakta fazla zorluk çekmedi.

 

Amaç farkındalık yaratmak

Nicolelis daha 2014 yılbaşında CBS News’a yaptığı açıklamada, gezegenin en büyük spor organizasyonu olan Dünya Kupası’nın dış iskeletleri halka tanıtmak için büyük bir fırsat olduğunu söylemişti: “Hükümete rica ettik ve geçmişte olduğu gibi tipik bir şarkılı açılış töreni yerine, dünyayı bilimsel bir gösteri ile şaşırtmak istediğimizi söyledik.”

Nicolelis gösterinin ikinci amacının da mucitlere ilham vermek ve onları düşünce gücüyle kontrol edilen yeni makineler geliştirmeye yöneltmek olduğunu söylüyor: “Spor haberleri normalde TV’de bilimsel haberleri izlemeyen insanlara erişmek için harika bir mecra olabilir. Hep Brezilya’daki çocuklara bilimin toplum için ne kadar önemli olduğunu göstermek istemiştim.”

Yardımsever profesör 2014 Dünya Kupası’na dış iskeletle katılarak bu hayalini gerçekleştirmiş oldu. Ancak, en gelişmiş teknolojilerle bile engellilerin dış iskeleti kullanmayı öğrenmesi için zaman gerekiyor.

İlgili yazı: Telepatik İnternet >> İnsanlar arası düşünce transferine hazır mısınız?

 

Kablosuz telepati

Aslında bu iş biraz da yüzmeyi, bisiklete binmeyi veya paten kaymayı öğrenmeye benziyor. Yolda yere düşmeden yürümemizi sağlayan beyincik sayesinde (beynimizdeki doğal denge bilgisayarı), dış iskeleti nasıl kullanacağımızı kısa sürede öğreniyoruz.

Yeni dış iskeletler ise yalnızca kullanıcının beyin sinyallerini okumakla sınırlı kalmayacak. Aynı zamanda yeni gördüğümüz bir kişiyi birkaç ayda daha iyi tanımamız gibi, kullanıcının beynine uyum sağlayacak. Böylece engellilerin engebeli arazide yere düşmeden saatlerce koşmasına izin verecek.

 

 

Audi ne düşünüyor?

Şimdi diyeceksiniz ki otomobil üreticisi Audi’nin dış iskeletlerle ne ilgisi var? Oysa Hyundai gibi Audi de otomobil fabrikalarında çalışan işçilerin verimliliğini artırmak için giyilebilir robotlar kullanmak istiyor. Audi fabrikalarında çalışan doktorlar bunun sebebini şöyle açıklıyor:

Ayakta durmak sağlınız için ilk bakışta harikadır. Kalori yakarsınız, daha uzun yaşarsınız, kadınlar kalçalarını biçimlendirerek güzelleşir, erkekler kaslı baldırlarıyla daha çekici olur. Ancak azı karar, çoğu zarar. Fabrikada 6 saat ağır iş yapmak fitness salonunda 2 saat çalışmak kadar sağlıklı olmayabilir!

Sonuçta insan bedeni yıpranıyor, ağır işlerde çalışanlar ise daha hızlı yıpranıyor. Kas yırtılması, kemik erimesi, eklem rahatsızlıkları, bağ kopması gibi riskler artırıyor. Audi dış iskeletler ve giyilebilir robotlarla insanların ağır işlerde sağlıklı ve güvenle çalışmasını sağlamak istiyor. Özellikle de yük kaldırırken ters açılarda, yani sakatlanma riskini artıran pozisyonlarda çalıştığınızı düşünürseniz.

İlgili yazı: İnternet Özel Hayatı Nasıl Yok Etti? >> 50 Resimle Gizliliğin Doğumu ve Ölümü

 

Ergonomik dış iskelet çağı

Audi bunun için yeni bir çözüm geliştirdi: Ayaktayken oturur gibi rahat çalışmanızı sağlayan “sandalyesiz sandalye”. Bu insan vücudunun şekline göre tasarlanmış olan bir ergonomik dış iskelet. Diğer giyilebilir robotlar gibi kısa süreli değil, saatlerce konforlu ve sağlıklı bir şekilde çalışmak için tasarlanmış olan bir sistem.

İsviçreli startup Noonee tarafından Audi için geliştirilen hidrolik pistonlu bu sandalye bütün gün ayakta duran insanların ayaktayken dinlenmesini sağlıyor. Tıpkı tek ayak üstünde uyuyan filamingolar veya dört uyak üstünde şekerleme yapan atlar gibi (maalesef yeni web sitesinin açılması için 195 gün beklememiz gerekiyor).

İlgili yazı: 50 Milyonun Kimlik Bilgileri Neden Çalındı? >> Blockchain dijital kimlik olsa çalamazlardı

 

Nasıl çalışıyor?

Sistemin basit bir tasarımı var: Titanyum iskelet işçilerin bacaklarını arkadan esnek kelepçe gibi destekliyor. Elbette bel kasları olmadan ayakta durmak olmaz ama bele yük binen kemer takmak sakatlığa davetiye çıkarmaktır. Efsane Avcıları bunu Star Wars Bölüm 4’teki kemer halatıyla prenses kurtarma sahnesini tekrarlayarak ölçtü.

Sonuçta Efsane Avcıları ve Noone aynı sonuca vardı: Uzun süre ayakta duran bir insanı desteklemek için bele kemer takılmaz. Bunun yerine dağcıların emniyet kayışı gibi göğse kemer takmak lazım. Böylece insan iskeleti sakatlanmadan yük taşıyabilir.

 

 

Hem oturmak hem yürümek

İkisini birden yapmak tabii ki imkansız. Sandalyesiz sandalye adlı garip dış iskelet şöyle çalışıyor: İşçiler iskeletin varsayılan ayarlarıyla normal bir şekilde ayakta çalışıyorlar. Ancak oturmak istediklerinde, iskeletin düğmelerini kullanarak açısını ayarlıyor ve servis yapan garson gibi eğilir veya yarı çömelir halde sanki gerçekten sandalyeye geçer gibi oturabiliyorlar.

Özetle vücut ağırlığı doğrudan topuklara aktarılıyor ve Noonee kurucu ortağı Keith Gunura’nın belirttiği gibi “Kendinizi bar taburesine oturur gibi hissediyorsunuz”. Neden basitçe sandalyeye oturmayalım derseniz: Fabrikalardaki üretim hatlarında sandalye ve koltuklara yer yok.

Ayrıca Audi’ye göre bu yardımcı dış iskelet motor bloğunu otomobile indirirken ve diğer parçaları takarken de işe yarıyor. Örneğin 10 saniyelik kısa aralıklarda üzerinize binen yükü taşıyarak dinlenmenizi ve saatlerce yıpranmadan çalışmanızı sağlıyor.

Evet, dış iskeletler geliyor ve tekillik yaklaşıyor. Beni insana benzeyen robotlar değil, tüketim toplumunda robotlaşan insanlar endişelendiriyor.

Alien dış iskelet dövüşü