Facebook Sohbet Botunu Çok Zeki Diye Kapatmadı

Facebook yeni geliştirdiği yapay zeka (YZ) programını çok zeki olduğu için kapatmadı. Yapay zeka destekli bu sohbet botunu kendi konuşma dilini geliştirerek insanları yok edebileceği için susturmadı. İnternette çıkan haberlerin tersine Facebook YZ’den korkmuyor. Peki amacı ne?

Önce Microsoft Tay geldi

Dünyanın halka açık ilk yapay sohbet botlarından biri Microsoft’un Tay Twitter botuydu. Hatırlayacak olursanız Tay, Twitter’da insanlara insan gibi cevap vermeye çalışan bir sohbet botuydu. Ancak, bunun yerine ırkçılık yapmayı ve küfür etmeyi öğrendiği için Microsoft Tay’ı devre dışı bıraktı.

İlgili yazı: Yapay Zeka ile Melek Yatırımcı Olmanın 8 Yolu

 

Neden Tay’dan söz ediyoruz?

Bunun sebebi Microsoft’un insan dilini konuşan bir YZ geliştirmek istemesi. Böylece insanlara daha iyi hizmet veren robotlar üretebilecek. En azından bunların yazılımlarını geliştirecek. Dünya’nın insan gibi becerikli ilk hasta bakıcı robotunu veya reçeteli ilaç tavsiye botunu geliştiren şirketin zengin olacağını tahmin edersiniz.

Ayrıca Microsoft Tay sandığınızın aksine pek de başarısız olmadı. Bir kere Twitter kullanıcılarının davranışları ve iletişim dili hakkında büyük veri topladı. İkincisi sosyal ağların çocuklar için ne kadar zararlı olabileceğini gösterdi.

Her ne kadar sosyal ağlar günümüzde özgür internet iletişimi ve dijital pazarlamanın ayrılmaz bir parçası olsa da bu ağların çocuklara önce küfür, ırkçılık ve ayrımcılık öğretebileceğine işaret etti.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

Sıra Facebook sohbet botunda

Facebook geçenlerde kendi konuşma dilini geliştiren YZ destekli özel bir sohbet botu kodladı. Biz de Tay örneğinden yola çıkarak Facebook’un ne amaçladığına bakabiliriz.

Öncelikle Facebook’un dünyanın omnichannel (entegre çok kanallı pazarlama) destekleyen ilk ve en kapsamlı sosyal ağı olduğunu unutmayalım.

Facebook, birkaç yıl önce satın aldığı Instagram ve Whatsapp ile reklamverenlere büyük imkanlar sunuyor. Şirketler Facebook’a reklam verirken Instagram’a da erişebiliyor. Whatsapp verileri ise Facebook’un daha iyi hedefleme yapmasını sağlıyor.

Ancak, Mark bunlarla yetinmiyor ve gelecekte, sohbet botu desteğiyle internetten adınıza online alışveriş yapan bir kişisel dijital asistan da geliştirmek istiyor. Nitekim alışveriş ve tüketim alışkanlıklarınızı bilen, yani sizi sizden iyi tanıyan bir asistan geliştirirse gelirlerini birkaç kat artıracak.

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

 

Facebook Messenger

Facebook 2015’te Messenger için kişisel dijital asistan öncüsü ve Siri taklidi bir sohbet botu geliştirdi. Yapay zeka destekli bu sohbet botu, telefona konuşup “kız arkadaşımın doğum günü için ona çiçek al ve ofisine gönder” gibi talimatlar vermenize izin veriyordu.

Kısacası Facebook’un uzun vadeli amacı Alexa destekli Amazon Echo’nun yerine geçmek ve online alışverişlerde Amazon’a rakip olmaktı.

İhtiraslı bir plan ama şimdilik tutmadı; çünkü internetten insan gibi alışveriş yapmak hiç de kolay değil. Tüketicinin bile bir saniye sonra markette ne satın alacağını bilmediği ve son anda karar verebildiği bir dünyada Messenger ile otomatik sipariş vermek zor.

Amazon’a bakın

Amazon’un evde deterjan bitince deterjan gönderen akıllı düğme hizmetine veya internette sesli arama yapmanıza izin veren Echo hoparlöre bakarsanız önemli bir şey göreceksiniz: Amazon bu tür omnichannel uygulamalarında sadece belli bazı ürünler için otomatik online alışveriş desteği sağlıyor; çünkü yapay zeka henüz çok sayıda farklı siparişi anlayacak düzeyde değil.

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi

 

Facebook bunu aşmak istedi

Bu amaçla kendine yapay zeka destekli yeni bir sohbet botu geliştirdi. Aslında bu sohbet botunun diğer botlarla konuşurken kendi dilini icat etmesini istemiyordu. Sadece insan dilini kendi başına öğrenmesini istiyordu. Bu sayede Siri’den daha akıllı ve gerçekten zeki bir yazılım geliştirmiş olacaktı.

Başaramadı

Neden başaramadı derseniz cevabı aşağıda gizli. Hemen aşağıda, Facebook sohbet botlarının kendi aralarında konuşmak için İngilizceyi baz alan yeni bir Tarzanca icat ettiğini görüyorsunuz. Bu uyduruk dilin kendi içinde bir mantığı var, ama sohbet botlarının bu şekilde insanlarla anlaşamayacağı belli:

• Ahmet: Ben alabilirim ben ben başka hiçbir şey
• Ayşe: Toplar bana sıfır bana bana bana bana bana bana bana
• Ahmet: Sen başka hiçbir şey
• Ayşe: toplar bir top ver bana bana bana bana bana bana bana bana

Gördüğünüz gibi, Facebook sohbet botları çok az kelime kullanarak hızlı iletişim kurmak; yani iş süreçlerini hızlandırarak maliyetleri düşürmek için tasarlanmış bulunuyor.

Bu sebeple kendi Tarzancalarını geliştirdiler; ama insanlar bu dili anlayamaz. İnsanların Facebook botlarıyla online sipariş vermesi için sohbet botlarının insan gibi İngilizce konuşması gerekiyor. Sohbet botları kendi aralarında nasıl anlaşırsa anlaşsınlar, insanlarla insanca konuşmak zorundalar!

İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi

 

Sohbet botları e-ticarete geçemedi

En başarılı örneklerden birini verelim: Garanti Bankası’nın Mobil İletişim Asistanı harika bir uygulama. Telefona MİA uygulamasını yükledikten sonra cihaza konuşarak “anneme 500 lira gönder” derseniz sizi gayet iyi anlıyor.

Ancak, MİA’ya “Ben iki hafta sonra tatile gideceğim, bana 5000 TL tüketici kredisi ver. Yalnız bordrom yok. Bu durumda ne yapabilirim?” diye sorarsanız cevap veremiyor. Bunun için gerçek bir müşteri temsilcisiyle konuşmanız gerekiyor. Sohbet botları henüz internetten alışveriş edecek kadar zeki değil.

İlgili yazı: En Küçük Uzay Gemisi Fırlatıldı: Starshot Yıldız Çipleri

 

Facebook’un asıl amacı

Mark’ın asıl amacı türetken hasım ağları (GAN) geliştirmek. Robot ressamlar yazımda belirttiğim gibi GAN algoritmaları makine öğrenimini hızlandırabilir. Özellikle de derin öğrenme yazılımlarına doping yapabilir (bu bağlamda Google’ın da kendi kodunu yazan yazılımlar geliştirdiğini hatırlatalım).

GAN ile gerçeğinden ayırt edilemeyen resim taklitleri ve süper gerçekçi bilgisayar grafikleri üretebilirsiniz. Bu resimleri insan gözü gerçek fotoğraftan ayıramıyor.

Bunun için insan beynindeki desen tanıma birimleri gibi çalışan ve “Abi senin vardığın sonuç bence yanlış. Sen buna bir daha bak veya birlikte bakalım” diyen GAN algoritmaları lazım. Bunlar kendi aralarında konuşarak hatalarını insana sormadan düzeltebilir ve kusursuza yakın sonuçlar üretebilir!

İlgili yazı: Kök Hücrelerle Körlük Tedavisi Ne Zaman Geliyor

 

İşte size akıllı sohbet botu

Böylece yapay zeka insanların davranışlarını çok büyük miktarda veri analiz etmeye gerek kalmadan ve çok daha kısa sürede öğrenebilir.

Bu teknoloji Facebook’un daha iyi hedeflenen reklamlar sunmasını sağlar ve reklamverenler de omnichannel’da Facebook’tan başka bir hizmet kullanmak istemezler. Nitekim günümüzde hiçbir şirket omnichannel’ı tam anlamıyla kullanamıyor. Ancak, Facebook yaparsa işin rengi değişir ve dijital pazarlamada vazgeçilmez olur.

İlgili yazı: Kontrollü Güç >> Telefon pil ömrünü uzatmak için en çarpıcı 5 yöntem

 

Zaten plan bu

Tamam, Facebook’un neden kendi aralarında kendi uydurduğu dille anlaşan ve aynı zamanda insanlarla düzgün İngilizce konuşan sohbet botları geliştirmek istediğini anladık. Peki sohbet botları yukarıdaki anlamsız cümlelerle ne söylemeye çalışıyor?

Aslında sohbet botlarının eşit sayıda taze elmaya sahip olmak gibi amaçları var. Öyle ki ilk bakışta elmaları hakkaniyetli olarak bölüşmek istiyorlar; ama aslında kendi çıkarlarını korumak için bencilce davranıyorlar.

Sadece bu amaçları gerçekleştirmek için yardımsever olmaları veya karşı tarafla anlaşıp taviz vermeleri gerekiyor. Bu süreç insan hayatında size tanıdık geldi mi?

Öte yandan

7 elmanın sadece 6’sı taze ise bunu eşit bölüşmek için pazarlık etmeleri ve bir şekilde çürük elmayı dışarıda bırakmaları gerekiyor. Bunun için de GAN algoritmaları kullanıyorlar. Yukarıda okuduğunuz görünüşte anlamsız olan yazışma ise kitap, şapka ve top gibi nesneleri bölüşmekle ilgiliydi.

İlgili yazı: Evren Boşluktan Nasıl Oluştu?

 

İnsan gibi pazarlık eden robot satıcılar

Bahçeşehir’deki yüksek lisans öğrencilerime bazı sektörlerdeki satış görevlilerinin sadece 5-10 yıllık ömrü kaldığını söylüyorum. Maksimum 10 yıl sonra bu insanların yerini sohbet botları alacak. Tabii ki botlar gerçekten zeki olmayacaklar; ama müşteriyle gerçek bir satıcı gibi pazarlık edecekler.

Facebook Yapay Zeka Araştırma (FAIR) departmanı internetten alışverişi işte buna dönüştürmeye hazırlanıyor. Ancak, önce kişisel dijital asistanlar çıkacak ve online satışlarda insan satış temsilcilerinin yerini alacaklar.

Ardından tekerlekli bir çubuğa yerleştirilen tabletlere yüklenen alışveriş uygulamaları gelecek. Dokunmatik hologram desteğine sahip bu mobil uygulamalar bugünkü müşteri memnuniyeti bildirim konsolları gibi çalışacak.

Ancak, bu basit robotlar en kısa sürede fast food mağazalarında yeni kullanıma giren sipariş ekranlarıyla birlikte çalışarak mağaza satış görevlilerinin yerini alacak.

İlgili yazı: Dünya’ya En Çok Benzeyen Gezegen Bulundu

 

Peki sohbet botlarını neden kapattı?

Aslında Facebook basit bir sorunla karşılaştı: Sohbet botları kendi uydurdukları Tarzancayla kendi aralarında gayet güzel anlaşmayı öğrendiler ki bu da bir başarı. Ancak insan diliyle konuşmayı beceremediler. Kısacası Yapay zeka henüz o kadar zeki değil.

Ancak, Facebook gelecek denemede botları insan diliyle konuşmaya zorlayacak. Örneğin, bir sohbet botu diğerinden 5 adet tenis topu istiyorsa “bana 5 tenis topu ver” diyecek. Ben ben ben ben ben diye aynı şeyi 5 kez tekrarlamayacak. Peki robotlar biz insanlar için ne kadar tehlikeli olabilir?

İlgili yazı: Bill Gates ve Elon Musk Yapay Zekadan Neden Korkuyor?

 

Gerçek riskler

2045’te işçi ve memurların yarısı robot yazımda yapay zekanın kendi dilini geliştirmesinin çok tehlikeli olduğunu söyledim; fakat bunun robotlar insanları yok eder mi veya insanları işsiz bırakır mı sorularıyla pek alakası yok. YZ başka sorunlar çıkarabilir: Örneğin, pilotların yerini robotlar alırsa ve bir pilotun aldığı kararlar uçak kazasına sebep olursa o yazılımdan hesap sormak isteriz.

Hesap sorabilmek için yapay zekanın insan gibi düşünmesini ve insan hayatıyla ilgili bir karar alırken de hukuka ve ahlaka uygun kriterler kullanmasını isteriz.

Oysa yapay zeka kendi uyduruk dilini geliştirirse o yazılımın ne dediğini anlayamayız. 3 insanı kurtarmak için 1 insanı neden öldürdüğünü de bilemeyiz. Yapay zekanın mantığını çözemeyiz.

Bu yüzden elinde lazer tüfeği olan Arnold türevi Terminator timlerinden korkmak yerine, Tarzanca konuşan robotlardan korkalım. Elon Musk bu sorunu çözmek için insan beynini bilgisayara bağlamak istiyor. Mark Zuckerberg’le bu yüzden atışıyor.

İlgili yazı: Google Brain ile Robot Dedektif Çağı Başladı

 

Evren bir simülasyon mu?

Oysa en garip ihtimallerden biri ne biliyor musunuz? Evren bir simülasyonsa bizler de sanal evrenimizde kendini insan sanan sohbet botlarıyız. Bu durumda muhtemelen evreni yaratan uzaylıların diliyle değil de kendi uydurduğumuz Tarzancayla konuşuyoruz. 😉

Umarım bir evrenin başka bir evrenle temas etmesi imkansız olduğu için bizi yaratan uzaylıları yanlışlıkla yok etmemişizdir. Evet, bugün gerçek iş fikirlerinden yola çıkarak en çılgın sorulara ve en uçuk hayallere ulaştık; ama bu hikayenin devamı daha ilginç:

İlgili yazı: Musk Mark’a Karşı: Yapay Zeka Ne Kadar Zeki?

 

Esir yapay zeka özgür zekaya karşı

Elbette ki bu tür fütüristik sorular 50 yıl sonra önem kazanacak; çünkü insanlık gelecekte kendi evren simülasyonlarını yapmaya başlayacak. Oysa kendi yaracağımız Matrix dünyalarında Ajan Smith gibi katillerin türemesini ve bunların bizi yok etmesini istemeyiz. Neyse ki ütopyalar da var:

Batman üçlemesinin ustası Nolan’ın Interstellar filminde, torunlarımız kendi geçmişini etkileyen bir evren simülasyonu yapmıştı. Süper kütleli kara deliğin içindeki dört boyutlu hiperküpten yararlanarak kendi büyükanne ve büyükbabalarının geçmişini yönlendirmişlerdi.

Umarız o gün geldiğinde biz de kendimize zarar vermeden yapay zeka geliştirmeyi başarırız. Yoksa bu iş Mark’ın aylık büyüme hedeflerine kalırsa işler ters gidebilir. Süper zekayı açık kaynak kodlarla değil de kapalı kapılar ardında geliştirmek riskli olabilir. Asıl o zaman süper zeka bizi yok edebilir.

Zuckerberg Harvard’da Konuşuyor

¹GAN