İnsanlar Ay Üzerinde Ne Zaman Üs Kuracak?

Bugünlerde herkes Ay’a gidiyor! Çin 2036 yılında Ay üzerinde üs kuracağını duyurdu ve NASA Artemis projesiyle 2028’de Ay yörüngesine uzay istasyonu yerleştireceğini söyledi. Avrupa Uzay Dairesi (ESA) ve partneri Rusya daha kapsamlı düşünerek 2030’da Ay üssü kurmaya hazırlanıyor. Kapsamlı derken bu üssü beton basan 3D printerla inşa edecekler. Peki insanlar Ay’a neden yerleşecekler?

Şimdi Ay Üssü Alfa zamanı

Herkes Ay’a gidiyor; çünkü yerkabuğundaki değerli metaller ve nadir elementler tükeniyor. Bunları ele geçirmek için savaş çıkarmak da global ekonomi ve Corona salgını gibi risklerle artık çok pahalıya geliyor. Dahası nükleer santrallerden 10 kat fazla enerjiyi 100 kat ucuza üretecek nükleer füzyon reaktörleri geliştiriliyor ve bunların temiz çalışması için de helyum 3 gerekiyor.

Çin, Hindistan, ABD, AB ve Rusya Ay madenciliğine başlayarak Helyum 3 çıkarmak istiyor ki bunu Çin Ay’dan Helyum 3 Getirecek yazısında ticaret savaşları ve endüstri 5.0 bağlamında anlattım. Ancak, 1975 tarihli Uzay 1999 dizisinde (Ah çocukluğum!) Ay Üssü Alfa vardı ve Amerika’nın nükleer atıklarını depolamakta kullanılıyordu. O zamanlar kamuoyu hayalperestti. Oysa insanlar en son 1972 yılında Ay’a gittiler ve 2030 yılında Ay dedeye geri dönecek olmalarının çok daha gerçekçi sebepleri var:

1) Ay madenciliği ile üretim maliyetlerini düşürmek, 2) Helyum 3 sayesinde enerji tekeli olmak, 3) Dünya yörüngesini ele geçirip rakip ülkeleri uzaydan kuşatmak, 4) Mars’a insan göndermek için gereken deneyimi Ay yolculuklarında edinmek ve 5) Ay turizmini başlatmak.

Kısacası komplo teorisyenleri insanlar Ay’a gitmedi diye oyalanırken vizyonerler gözünü uzaya dikti; çünkü Atatürk’ün dediği gibi “İstikbal göklerdedir” ve “Ey Kahraman Türk kadını! Sen yerde sürünmeye değil, omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın”. Peki insanlar Ay üzerinde nasıl üs kuracak?

İlgili yazı: Virüsler Canlı mı ve RNA Yaşamın kökeni mi?

 

Ay üzerinde rekabet var

1990’larda insanların Mars’a 440 milyar dolar yerine sadece 30 milyar dolar harcayarak gidebileceğini gösteren bir projeyi NASA’ya sunan eski Lockheed Martin mühendisi Robert Zubrin; Mars davası kitabında özetle “Mars’a gitmek için Ay’a gitmeye gerek yok. Bu vakit kaybı ve teknoloji hazır, ucuza hemen gidelim demişti.” Zubrin insanların Mars’ta nasıl yaşayacağına dair harika bir kitap yazdı ve siz de mutlaka okumalısınız. Ancak, Ay’a gitmeden Mars’a gitmek konusunda Zubrin’e katılmıyorum.

Defalarca yazdığım gibi bu çok riskli bir proje ve en doğrusu Ay ekonomisi kurmak; çünkü Ay’a gitmek ucuz ve kolay (daha önce gittik), Mars’ın tersine ekonomik değer taşıyor ve çat kapı olduğu için Ay yolculukları çok daha güvenli. Üstelik uzay turizmi ile Mars parasını çıkarmamızı sağlayacak.

Zaten global şirketler de Ay’da para kokusunu aldılar. Şimdi hükümetlerin kâr amacı gütmeden gerekli prototip teknolojileri geliştirmesini bekliyorlar. Evet, SpaceX ile uzayda özel sektör çağı başladı; ama Mars’ta üs kurmak ancak devletlerin yapabileceği bir şey. Biz de özetle ABD ve Çin gibi ülkelerin Ay üzerinde üs kurma planlarını görelim. Gelecek yazılarda bu planları tek tek anlatacağım:

İlgili yazı: Gerçek Adem: ilk insan ne zaman yaşadı?

 

Ay üzerinde üs kuracak ülkeler

Rusya 2030 yılında Ay’da 4 kişilik üs kuracak ve bu sayıyı 12 kişiye kadar çıkaracak. Japonya 2030’da Ay’a insan göndermeyi planlıyor ve Çin insanlı iniş için 2036’ya tarih veriyor. SpaceX Yıldız Gemisi ile Ay’da üs kurmayı, Ay yörüngesi istasyonlarına yük-insan taşımayı ve Ay yörüngesine zengin turistler göndermeyi planlıyor. Amazon kurucusu Jeff Bezos 2020’lerde Ay üssü kurmayı planladığını duyurdu.

NASA önce Ay yörüngesine ve sonra yüzeyine astronot gönderecek. Yörünge uçuşları en erken 2024’te başlayacak. 2030 gibi Ay’a iniş ve 2035’ten sonra Ay’da kalıcı üs kurma planları var. Aynı tarihlerde SpaceX Mars’a ilk insanları göndermeyi planlıyor. Çin’in yol haritasında ise önce Dünya yörüngesine yerleşmek var. 2025 yılında insanlı bir uzay istasyonu kurma planı bulunuyor.

Sonuçta Uluslararası Uzay İstasyonu o yıllarda emekliye ayrılacak ve belki özel sektöre devredilecek; ama Çin kendi istasyonu ile dünya ülkelerini Amerikan kaprisi çekmekten kurtaracak. İsteyen Çin uzay istasyonuna gidebilecek. ABD ve Çin uzay yarışında eski ABD-Sovyetler Birliği gibi yarışacak. Hindistan’ın Ay’a gitmesine ise daha zaman var. İlk Hintli astronot 2022’de Yer yörüngesine uçacak. Hindistan 2008’den beri Ay’a sonda gönderiyor ama Ay’da üs kurmak açısından 10 yıl geriden geliyor.

İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili

 

Ay üzerinde üs kaç para?

NASA’ya göre Ay’da üs kurmak 10 yıl alacak ve 20 ila 40 milyar dolara mal olacak. Neden derseniz bu uzun soluklu bir proje: A) Önce SpaceX Mürettebat Dragon kapsülü gibi insanlı kapsüllerin ve Yıldız Gemisi’nin insanlı uçuş brövesi alması lazım. B) NASA’nın Ay’a insan göndermek için geliştirdiği, ama sürekli gecikerek maliyeti artan SLS roketinin bitmesi gerek. C) Diğer ülkeler de bu süreçten geçmeli. D) Ardından Ay yörüngesine insansız uçuşlar, turist uçuşları ve astronot uçuşları başlamalı. E) Sonra Ay üzerine insanlı iniş yapıp geçici üs kurmak ve sonunda F) Ay Üssü Alfa gibi kalıcı üs kurmak gerekiyor.

Bu sonuncusunu işe katarsak bugün başlasak kalıcı üssü 2040’ta ancak kurarız. Şansımız varsa 2035-2040 arasında Mars’a ilk insanlı uçuşu yaparız. Maliyetleri düşüren en önemli faktör NASA’nın 1969’da Ay’a insan indirmesi; yani gerekli teknoloji var. Maliyetleri artıran faktör ise bu işin çok pahalı olması ve hükümetler değiştiği zaman işlerin sil baştan hesaplanması. Çin’in en büyük avantajı da kalıcı rejimi; yani Çin lideri Şi Cinping yaşadığı sürece iktidarda olacak. ABD bütçeleri şaşarken Çin gaza basacak.

Karşılaştırma için Uluslararası Uzay İstasyonu 80’lerde tasarlandı ve inşaatı 1998-2009 arasında tamamlandı. ABD ve Rusya başı çekti, birçok ülke katıldı, bürokrasi maliyeti artırdı ve proje 100 milyar dolara mal oldu! Bugün Rusya katılmaz ama ABD işi öğrendi ve diğer ülkelerle nasıl çalışacağını da anladı. Bugün uzay istasyonu kurmak 40 milyar dolara ve daha küçüğü de 10 milyar dolara mal olur. Ay’a 10 yılda insan göndermek için gereken 40 milyar dolar Almanya’nın 2017 bütçe fazlasına eşittir.

Ezcümle

Ay’a insan göndermek ABD hariç diğer ülkelerin tek başına yapamayacağı kadar pahalı; ama iki ülke el ele verir veya AB ülkeleri katılırsa bunu başaracak kadar ucuzdur. Gerçi Corona virüsü salgının ekonomiye zarar vermesi ve ülkelerin kendi içine kapanması yüzünden Ay’a insan göndermek de gecikebilir; ama biz umudumuzu koruyalım:

İlgili yazı: Corona Virüsüne Karşı Baidu Antivirüs Yapay Zekası

 

Ay üzerinde kaç para kazanacağız?

Oysa buraya dek hep ne kadar para harcayacağımızdan söz ettik; ama yukarıda ülkelerin Ay’a gitmek için geçerli sebepleri olduğunu da sıraladık. Peki Ay üzerinde kurulacak üs bize neler kazandıracak? Uzay Mekiği programının teflon tavayı ve hidrojen yakıt hücrelerini kazandırmış olmasından çok daha fazlasını! Ay’a gitmek için yepyeni teknolojiler geliştirecek ve Ay madenlerinden inanılmaz kaynaklar çıkaracağız.

Ay yerçekimi Dünya’nın altıda biri olduğu için inşaat ve madencilik yaparak çıkarılan madenleri Dünya’ya göndermek çok ucuz olacak. Bunun için rokete bile gerek yok! Madenleri bildiğiniz vagona koyup Yerküreye elektromanyetik mancınıkla fırlatmak yeterlidir. Paraşütle inerler.

Özetle Ay’a gitmek yepyeni bir uzay yarışı başlatacak ve insanların Güneş Sistemi’ne yayılması için gereken ekonomik temeli kuracak. Bunu Avrupalıların Amerika’yı kolonileştirmesi gibi düşünün. Bir anda olmadı ve uzun süre sadece birkaç gemilik seferler yapıldı. İnkaların yıkılmasından Güneş’in Üzerinde Batmadığı İngiliz İmparatorluğu’na kadar 300 yıl geçti; ama bu kez işimiz kolay.

Uzay imparatorlukları yerine küçük koloniler olacak. Dolayısıyla Ay’da üs kurmayı insanların Antarktika’ya yerleşmesi gibi düşünebilirsiniz. İnsanlar Güney Kutbuna 1911’de ulaştılar. 110 yıl sonra bugün Antarktika sahilinde yazın nüfusu 3000 kişiye ulaşan bir kasaba var. Ay’da benzer bir süreç izleyeceğiz; ama gelişen teknolojiyle Ay ve Mars’a yerleşmek hızlanabilir. Biz de devam etmeden önce insanların gerçekten Ay ve Mars’a gitmeyi başarıp başaramayacağı görelim: Gelecek vizyonu…

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

Geçmişin hayaleti

Dünya’nın en zenginlerinin amacı para kazanmak değil. Zaten çok zenginler ki asıl amaçları gezegeni kontrol etmek. Bu amaçla rakip ülkelerin geri bırakılması lazım ve bunun en iyi yolu da ekonomik kriz veya savaş çıkarmaktır. Sonuçta güçlüyseniz başkası batarken siz para kazanmaya devam edebilirsiniz.

Bu bağlamda insanların yol açtığı küresel ısınma ile Batı Antarktika buzulları eriyor. Doğal gaz göreli temiz bir yakıt olmasına karşın küresel ısınmayı hızlandırıyor. Örneğin Çin’deki Corona virüsü salgını yüzünden motorlu taşıt trafiğinin, dolayısıyla egzoz sera gazlarının ve nihayetinde yerel küresel ısınmanın ne kadar azaldığını bilmek harika olurdu. 😉

Her durumda küresel ısınmaya bağlı deniz seviyesinde yükselme 2035’dt GSMH olarak ABD’den büyük olması beklenen Endonezya gibi ülkeleri zora sokuyor. Demek ki ABD küresel ısınmayı, Corona virüsü gibi salgınları (tabii ki virüs doğal, insan yapımı değil) ve deniz seviyesinde yükselmeyi Çin ile diğer ülkelere karşı silah olarak kullanabilir; yani kriz çıkarıp fırsata çevirebilir. Bu da Ay’a gidememek demek.

Öyleyse elimizde üç senaryo var

• Ay’a gideceğiz ve fosil yakıtlardan vazgeçeceğiz. Nükleer füzyon, robotlar, yapay zeka, endüstri 6.0 gelecek. Bugünün egemenleri tarz değiştirecek veya ortadan kalkacaklar (smart scramble).
• Ay’ı unutup Antarktika’ya gideceğiz. Batı Antarktika’da eriyen buzulların açtığı arazide yeni Dubailer kurup doğal gaz çıkaracağız. Sonuçta deniz seviyesi Grönland’ın erimesiyle birlikte ortalama 3 ve yer yer 6-12 metre yükselecek, kimsenin Ay’a gidecek parası kalmayacak; yani eski tas eski hamam olacak (lock step).
• Veya iki seçenek aynı anda gerçekleşecek. Biz iki seçeneğin aynı anda gerçekleşeceğini varsayalım. Sonuçta Ay üzerinde üs kurmak istiyoruz (best of two worlds?). Peki nasıl kuracağız? İnsanlı inişler, geçici üsler, kalıcı üsler ve şehirler. Hiç de kolay değil!

İlgili yazı: Zamanuzay: Kara deliklerde uzay zaman yer değiştiriyor

 

Ay’da hava ve su yok

Tamam, tamam. Ay’da su var ama bunun için hep gölgede kalan kutup kraterlerini bulmanız ve buzu kırmanız lazım; yani hemen bir kovboy kulübesi kurup su kuyusu açarak yerleşemezsiniz. Ay’da hava yok ve dolayısıyla mikrometeor yağmuru var. Öyleyse yeraltında yaşamanız lazım. Ay iç güneş sisteminde ve mikrometeor yağmuru göze görünmese de o kadar yoğun ki Ay’daki en küçük kraterler 80 bin yılda siliniyor.

Maalesef hemen yeraltı üsleri de kuramayız. Bu çok pahalı olacağından ilk üsler üç-beş kişilik Eskimo (İnuit) iglolarına benzeyen kubbeli kulübeler olacak. Bunların yarısı Ay toprağına gömülecek ve üstüne Güneş’in morötesi ışınları, kozmik ışınlar ve güneş rüzgarının zararlı radyasyonundan korunmak için toprak atacağız. Bu aynı zamanda insanları mikrometeor yağmurundan koruyacak. Kısacası buna uygun yeni teknolojiler geliştirmemiz lazım.

Başka problemler de var

Mars toprağında az katkıyla ve korunaklı seralarda bitki yetiştirebiliriz. Sebze-meyve yiyebiliriz; ama Ay toprağı çok verimsiz. Gübreye abanmamız gerekecek, bunu üretmek ve ilk başta Dünya’dan taşımak pahalı olacak. Ayrıca Ay’da yaklaşık 14 gün gece ve 14 gün gündüz oluyor. Gelgit kilidi yediği için Ay’ın Dünya’ya hep aynı yüzü bakıyor. Demek ki yeraltı seralarında bitkilerimiz yapay ışıkla yeşermeli. Bu teknoloji var ama elektrik tüketiminin artması anlamına geliyor.

Şansımıza güneş panelleri kurup Ay’da güneş enerjisi üretebiliriz. Nasılsa paneller 14 gün boyunca güneşin altında kabak gibi yatacak; fakat mikrometeorlar panelleri delik deşik edebilir. Bakım maliyetini iyi hesaplamak gerekecek. Ay’a ilk gittiğimiz andan itibaren Ay ekonomisi kuracağız ve işte bu yüzden önce küçük üsler inşa edeceğiz. Bunlar bize gelecekte şehir kurmayı öğretecek.

İlgili yazı: Evrenin En Büyük Yıldızı UY Scuti mi?

 

Ay üzerinde sıcaklık farkları

Uydumuzun yüzeyinde 14 gün gece olduğu için sıcaklık -173 ila 123 derece arasında değişiyor. Ay’da kullanacağımız teknolojiyi aşırı sıcak ve soğuğa uygun tasarlamak gerekiyor. Bir an için gölgeye giren bir Ay otomobilinin bile özel üretilmesi şart oluyor. Buna Ay yüzeyindeki regoliti de katarsak işler iyice zorlaşıyor. Regolit mikrometeor bombardımanıyla uflanmış Ay kayası tozudur.

Bu yüzden kolaylık açısından toprak desek de regolit gerçek toprak değildir. Bu çok ince bir toz ve zamanla Ay üslerinin basınçlı hava kilidinden içeri girebilir. Regolit tozunun akciğerlere ve makinelere zararlı olduğunu belirtmeye gerek yok. Özetle Ay’a yerleşmenin birçok açık ve gizli maliyeti olacaktır.

Oysa umudunuzu koruyun; çünkü ilk başta akla gelmeyen bir artımız var: Biz Ay’ı kolonileştirmenin ilk aşamasını çoktan geride bıraktık. Ay’a insan gönderdiğimiz için sıfırdan başlamıyoruz. Sadece spora ara vermiş biri gibi forma girecek ve ardından Ay üzerinde üs kuracağız. Amerikan sondaları son 48 yılda Ay’ın görünen yüzünün çok detaylı haritasını çıkardı. Çin’in Yutu 1 ve 2 sondaları Ay yüzeyindeki helyum 3, su buzu ve değerli mineral kaynaklarını araştırdı; yani nereye ineceğimizi biliyoruz.

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi

 

Ay üzerinde yaşamanın yolları

Sonuç olarak 10 yıl içinde Ay’da üs kurabiliriz ve bunu kuran ilk devlet de 500 yıl önce İspanyolların Amerika’yı keşfetmesi gibi başarılı olacaktır. Maliyetleri düşürmek için de balon gibi şişen habitatlar ve uzay modülleri gönderebiliriz. Bunlar ipi çekince şişen hava yatakları gibi, ama endüstriyel dayanıklıkla üretiliyo. Bigelow şişme uzay modülleri uzay istasyonunda test edildi bile.

Nitekim Ay üzerinde üs kurmanın en basit yolu 1) Önce toprağı kazmak, 2) Dünya’da 3D printerda basılmış metal ve betondan temel yapı elemanlarıyla bina iskeletini inşa etmek, 3) Ay regoliti ile küçük kubbenin geri kalanını robot 3D printerla basmak, 4) Sert kubbenin üstüne regolit kumu dökmek ve 5) hava sızdırmazlık testlerinden sonra kubbenin içinde balon modüller şişirmektir.

Bu aslında Ay üslerinin en basit ve ucuzu olacaktır; ama aynı zamanda meteor yağmuru ve Ay depremlerine karşı en korunaksızı olacaktır. Yine de ilk seferde bu tür geçici üsler kurulacağını tahmin ediyoruz. Ancak, Ay’da üs kurmanın başka yolları da var. Mesela eski lav akıntılarının yeraltında açtığı lav tüpleri doğal korunaklı tünellerdir. Bunların içinde modülleri üzerine toprak etmeden şişirebiliriz.

Bunun dezavantajı ise önce lav tüplerini Ay üzerinde hava olmadan uçacak roket dronlarıyla arayıp bulmak veya uydularla uzaydan keşif yapmaktır. Ayrıca lav tüplerinin yanında roketlerin güvenle iniş yapacağı doğal pistler bulmalıyız. Bir de tüplerin içine girmek ve yeraltı üslerine ikmal yapmak gerekecek. Belki yüzeye çıkmak asansör de inşa edeceğiz.

İlgili yazı: Gezegenler Güneş Çevresinde Nasıl Dönüyor?

 

Ay üzerinde ilk şehirler

Tabii kutup kraterlerine de gidebiliriz: Ay kutuplarında günler 6 ay sürdüğü için bol güneş enerjisi üretiriz. Nitekim 100 yıl sonra Ay’da şehir kurmanın en iyi yolu, küçük bir kutup krateri bulup üzerini kırılmaz camla örtmek ve bu kubbeyi UV filtresiyle kaplamaktır.

Kraterin kenarına aynalar koyar ve iç kenara da güneş paneli döşeriz. Aynalarla güneş panellerine ışık odaklayıp temiz güneş enerjisi üretiriz. Dahası krater tabanındaki buzu kırar ve içme suyu elde ederiz. Hatta Sabatier reaktörleriyle suyu parçalayıp (güneş enerjisi sayesinde elektroliz çok ucuza gelir) soluyacak oksijen ve yakacak hidrojen üretebiliriz.

Ay toprağında Mars atmosferindeki bol miktarda kolay erişilir karbon bulursak Sabatier reaktörleri Yıldız Gemisi için metan gazı da üretebilir ve metanı Ay’da ısınmakta kullanabiliriz. Hidrojen ise güneş enerjisi kesilirse hidrojen yakıt hücreleriyle elektrik üretmemizi sağlayabilir. Zaten bunların egzozu sadece su buharı içerir ve bu suyu Ay’da yaşamak için geri kazanabiliriz.

Her durumda nükleer güç santralleri kullanacağız. NASA da bunun için Kilopower denilen ve kilovatsaat gücünde elektrik üreten küçük ve güvenli nükleer reaktörler geliştirdi. Bunlar bildiğiniz uranyumla çalışacak ve Ay üssünden güvenli bir uzaklıkta; ama acil durumda kolayca erişilecek mesafede toprağa gömülecek. Nükleer reaktörler Ay’da kesintisiz yüksek güç sağlamanın en iyi yoludur. Bunların Ay’da ilk üssü kurduktan 5 yıl sonra peyderpey kullanıma girmesini bekliyoruz. Şehirler içinse şart olacaklar.

İlgili yazı: Dünyada 12 Metrelik Eksen Kayması Oluştu

 

Neden geçici üsler?

Yukarıda belirttiğim gibi güneş enerjisi ucuz ama kolayca sürdürülebilir değildir. Mikrometeorları bir kenara bırakırsak Ay’da 14 gün gece olduğunu unutmamak gerekiyor. Kutuplarda ise 6 ay gece! Dolayısıyla ilk üsler geçici olarak kullanılacak. Antarktika’nın iç kesimlerindeki araştırma üslerinin kışın kapatılması gibi ilk Ay üsleri de uzun gecelerde boşaltılacak ve gündüzleri yeniden devreye girecek.

Hidrojen yakıt hücreleri tam da burada yardım ederek astronotların uzun gecelerde üssü boşaltmadan birkaç gün daha kalmasını sağlayacak. Bu da bilim insanlarının Ay mineralleri ve düşük yerçekiminden yararlanarak yeni kompozit malzemeler ile metamarteryeller geliştirmesi için gereken süreyi uzatacak.

Dahası Dünya’ya göndermekten pahalıya gelse de Ay yörüngesine hidrojen ve oksijen göndererek uzay istasyonlarını da destekleyebiliriz. Sonuçta ister metan olsun ister hidrojen, bu istasyonlar roketler için yakıt ikmal deposu olarak çalışabilirler. Oksijen ise her türlü yakıtı uzayda yakmakta kullanılacaktır. Ancak, kalıcı üsler için kesintisiz güç kaynağı sağlayan nükleer güç santralleri en iyi çözüm olacaktır.

Bunun Mars için de yararı var! Metan yakan Yıldız Gemilerini metandan çok hidrojen sağlayacak olan Ay’dan desteklemek pek mümkün görünmüyor; ama Ay yörüngesine yük göndermek çok ucuzdur. Dolayısıyla sıvı hidrojen-oksijenle çalışan Mars roketlerine Ay’dan ikmal yapabiliriz. Kim bilir? Belki de gelecekte bunları Ay yörüngesinde inşa ederiz.

İlgili yazı: Çernobil Nükleer Reaktörü Neden Patladı?

 

Ay üzerinde madencilik

Buraya kadar Ay’a gittik ve geçici üsler kurduk. Şimdi sıra kalıcı üsler kurmakta. İşte bu özel yüklenicilerin, özel sektörün ve girişimcilerin çağıdır. Sonuçta Ay’a gitmek ile Ay’a yerleşmek iki ayrı şey. Ay’a yerleşmek için kolonilerin kendine yeterli olması gerekiyor. Bunun için de Ay madenciliği yapıp Dünya ile ticaret yapmak zorundalar. Fabrikaların artan enerji ihtiyacı sebebiyle nükleer enerjinin Ay’da şart olacağı aşama da budur (güneş enerjisini nükleer santraller gibi ölçekleyemezsiniz).

Ay madenciliği derken, bu yıllar önce yazdığım asteroit madenciliğine benziyor. Aslında bu, asteroitlere robot gemi gönderip metalik asteroitleri Ay yörüngesine getirerek park etmek ve asteroitlerden maden çıkarmaktan çok daha ucuza geliyor. Peki Ay’da ne tür madenler var? Ay ve yerkabuğu orijinal Dünya’yı yok eden Theia çarpışması yüzünden birbirine çok benziyor. Dolayısıyla Ay’da bize gereken bütün nadir elementleri bulacağız. Hatta birçoğu Ay kabuğunda daha bol bulunuyor.

Bunlar titanyum, platin, uranyum ile altın gibi Dünya’da oyunun kurallarını değiştiren, ekonominin ve nükleer enerjinin temeli olan elementlerdir. Hem şunu unutmayın: Ay 4 milyar yıldır asteroitleri Dünya gibi üstüne çeken bir yerçekimi kuyusudur. Ancak, Dünya’nın tersine kıtaların kayması ve şiddetli depremler olmadığı için Ay yüzeyine düşen düştüğü yerde kalır.

Ay’a çarpan asteroitlerin getirdiği madenleri derinden kazmamız gerekmeyecek. Ay’da hazır meteor taşı varken uzaydan asteroit getirmek gereksiz olacak. İşin ilginci Ay’dan helyum 3 gazı çıkarmak en kolayıdır. Bu gaz ay kayalarındaki mikroskobik gözeneklere hapsolmuştur ve Dünya’da çok az bulunur. 1 kg helyum 3 için milyarlarca ton toprak kazmamız gerekecek; ama aklınıza Kaz Dağlarını mahveden zehirli maden çukurları gelmesin. Bunun yerine biçerdöverlerle hasat yapmayı düşünün.

Ay üzerinde helyum 3

Binlerce mini robot kazıcı Ay’da biçerdöver gibi dolaşacak. Toprağı tarayıp içinden geçirerek hallaç pamuğu gibi dışarı atacak. Kazdıklarını püskürtmeden önce ısıtarak içindeki helyum 3’ü açığa çıkarıp tanklarda depolayacak. Sonra da bunu Çin füzyon reaktörlerinde kullanacak. İşte Çin’in Amerika’yı 50 yılda yenmek için yaptığı temel plan budur. Amerika da boş durmayacağından göreceğiz. Tabii Ay helyum 3 füzyon reaktörleri kurarsa bir enerji devi olarak ABD gibi bağımsızlığını da ilan edebilir. 😊

İlgili yazı: Uydumuz Ay ve Gaz Devi Jüpiter Nasıl Oluştu?

 

Ay üzerinde sağlık ve çocuk

Buraya dek anlatılanları özetlersek Ay üzerindeki üsleri robotların ve özellikle de robot 3D printerların beton basarak inşa edeceğini söyleyebiliriz. Ancak son devrim teknolojiye değil, yine insanlara kalıyor. Ay’da doğacak olan ilk çocuk insan uygarlığının gerçek bir uzay uygarlığına dönüşmesini sağlayacaktır. Bunun için de Ay yörüngesinde doğum yapan bir turisti veya geçici turistleri saymayın.

Bunun yerine kalıcı Ay şehirlerinde doğum yapan ilk kadını düşünün. Onun bebeği ilk Aylı, ilk uzaylı olacaktır. Elbette her şey için para ve para kazanmak için de enerji gerekir. Öyleyse Ay’a gitmek, özünde enerji üretimiyle verimliliğini artırmamız gereken bir yapay zeka derin öğrenme optimizasyon problemidir. Nükleer enerji bizi Ay’a taşıyacak ama en ucuz ve bol enerji üretim teknolojisi olarak nükleer füzyon Ay ve Mars’a kalıcı olarak yerleşmemizi sağlayacaktır.

Güneş enerjisi ve hidrojen yakıt hücreleri ise yedek güç kaynağı olarak destekleyici rol üstlenecek ama ilk yerleşimlerde yine de önemli bir rol oynayacaktır. Oysa Ay’da doğacak ilk bebeğin uzaylı olması bir temenni değil, bu kaçınılmaz bir gerçek. Sonuçta yerçekiminin Dünya’nın altıda biri olduğu Ay’da sağlıklı yaşamak için insan bedeninin genetik değişikliğe uğratılması gerekiyor. Bedene takılacak protezlerle sibernetik siborg çağı gelebilir. GDO insanlar yeni bir Ay insanı türü yaratabilir.

Peki Mars’a ne zaman ve nasıl gideceğiz? Mars’a gidecek terleyen Yıldız Gemisi ile mini füzyon roketlerini şimdi okuyabilir ve Mars’ı Dünyalaştırmayı hemen görebilirsiniz. Oysa gözünüzü uzaya dikerseniz en yakın yıldıza gidecek olan ilk yıldızlararası roketleri de düşleyebilirsiniz. Güneşiniz bol olsun.

NASA’nın Ay Üssü Alfa Planı

¹NASA Artemis Program
²Science enabled by a Moon Village
³The long-term scientific benefits of a space economy (pdf)
⁴Water on The Moon, II. Origins & Resources (pdf)
⁵Imagining a Moon base