Dünya Gezegenini Parçalara Ayırmak Mümkün mü?
Yıldız Savaşları Bölüm 4’te Ölüm Yıldızı, Alderaan’ı süper lazerle yok ediyordu. Peki Dünya gezegenini 1 saniyeden kısa sürede atomlarına ayırmak mümkün mü? İnsanlar küresel ısınma ve nükleer savaşla yaşamı yok edebilir ama 12 bin km çapındaki Dünya’nın bağlanan enerjisini kırıp onu buharlaştırmak için çok daha fazlası gerekir. Gezegen çarpışmalarından ölen güneşlere ve süpernovalardan evren parçalayan büyük yırtılmaya kadar Dünya gezegenini tuzla buz edecek 6 kozmik felaketi görelim.
1. Ölüm yıldızı ve süper lazerler
Önce hepimizin merak ettiği bilimkurguyu aradan çıkaralım: Yıldız Savaşları’nda geçen süper lazerli dev yapay ay Ölüm Yıldızı bir gezegeni tek atışta parçalayabilir mi? Yıldız Savaşları Bölüm 4’te Ölüm Yıldızı bunu barışçıl Alderaan gezegenine yapıyor. Peki bu senaryo bilimsel açıdan ne kadar gerçekçi?
Bir gezegeni yok etmek istiyorsanız onun bağlayıcı enerjisini kırmalısınız. Bu da gezegen kütlesine bağlıdır. Alderaan ve Dünya yaklaşık aynı kütlede olduğuna göre Dünya üzerinden hesap yapmamız mantıklı olur. Dünya’nın kütlesi 5,97 x 1024 kg, yani yaklaşık 6 sekstilyon veya 6 milyar kere trilyon tondur. Bu kütle 1 trilyon kilometreküpte Dünya’nın merkezine doğru artan yoğunlukta bağlanmıştır.
Ancak, farklı yoğunluktaki yer katmanlarını saymadan kaba hesap yaparsak Dünya’nın bağlayıcı enerjisinin 2,2 x 1032 Joule, yani 100 katrilyon kere katrilyon J olduğunu görürüz. Gezegenimizi parçalara ayırmak için bu enerjiyi kırmanız gerekir ama bu da insan aklının almayacağı bir sayıdır! Karşılaştırma açısından Güneşimizin 12 günlük enerji çıktısına veya Dünya’nın 40 milyon yıl boyunca Güneş’ten alacağı toplam enerjiye eşittir. Kırabiliyorsanız kırın bağlanma enerjisini!
Örneğin Dünya’ya 2,2 x 1032 J’lık bir süper lazerle ateş ederseniz gezegenimiz yavaş yavaş dağılmaya başlayacaktır. Gerçi dev asteroit parçaları halinde dağılması birkaç ay sürecektir fakat Dünya 4,54 milyar yıl önce çakıl taşlarından 5 milyon yıl içinde oluşmuştur. Dolayısıyla onu oluşum süresinin binde birinde tümüyle parçalamak süper lazerimiz için büyük marifettir. Oysa bu yavaş parçalanma/dağılma anlık patlamaları seven Yıldız Savaşları hayranlarını memnun etmeyebilir: 😉
İlgili yazı: Evrenimiz Yok Olduktan Sonra Ne Olacak?
Dünya gezegenini atomlarına ayırmak
Öncelikle enerji tasarrufu yapmak istiyorsanız Dünya’yı sadece karpuz gibi ikiye bölmekle yetinebilirsiniz. Bu içinizdeki patlama merakını tatmin eder mi bilmem ama bütçenize yararlı olacağı kesindir. Bunu yapmak için Dünya’nın 40 milyon yıl boyunca Güneş’ten alacağı enerji yerine sadece 16 milyon yıl boyunca alacağı enerji yeterlidir.
Yok illa gezegeni buharlaştıracaksınız o zaman da Güneş’in saniyede 3 x 1026 enerji ürettiğini belirtelim. Demek ki 1 salisede Dünya’ya bu enerjinin 7-8 katıyla ateş ederseniz onu buharlaştırabilirsiniz ama atomlarına ayırmak için 100 milyon kat daha çok enerji üretmeniz lazım.
Öyleyse Ölüm Yıldızı süper lazerinin Alderaan veya Dünya’yı saniyenin onda birinde buharlaştırmak için o kadar kısa sürede 3 x 1038 J enerji üretmesi gerekiyor ki bu da bir süpernova patlamasının milyonda birine eşittir. Biz de Dünya’yı parçalamak için konuya damardan girdik. Peki elimizdeki nükleer silahlarla Dünya’yı parçalamak mümkün mü?
İlgili yazı: Mars Yerine Venüs Gezegenine mi Yerleşelim?
2. Dünya gezegenini nükleer silahlarla yok etmek
Sovyetler Birliği 30 Ekim 1961’de Kuzey Okyanusunda bulunan Novaya Zemlya adasındaki Mityuşiha Koyunda Dünya’nın en güçlü termonükleer bombası olan Çar Bombayı patlattı. Bomba orijinal olarak 100 megaton gücünde tasarlanmış; yani bugünkü ABD savaş başlıklarından 222 kat güçlü olacaktı. Ancak, patlamanın büyük kısmının atmosfer dışına çıkarak yıkıcı etkiye yol açmayacağı anlaşılınca bombanın gücü 50 megaton TNT patlamasına eşdeğer olarak yarıya düşürüldü.
Çar Bomba 72 kilometre çapındaki her şeyi yerle bir etti ve yüzlerce kilometre ötedeki Finlandiya’da pencereleri kırdı. Böylece Ruslar ABD’ye size bu dünyada ulaşamayacağımız yer yok mesajı verdi. Ancak, gezegenimizi tehlikeye atan şoven emperyalist ideolojiler yerine bilime odaklanırsak Dünya’yı parçalamak için 1 katrilyon Çar bomba gerektiğini görüyoruz. Üstelik iki sınırlama var:
1) Nasıl ki 1000 beygiri bir otomobile bağlarsanız 1000 HP’lik otomobil kadar hızlı gitmez, 1 katrilyon Çar Bomba da Dünya’yı buharlaştıramaz. Sadece yerkabuğunu eritir. Termodinamikteki azalan geri dönüşler yasasını aşmak için bizim 1 katrilyon Çar bomba gücünde olan bir termonükleer bombaya ihtiyacımız var. O da gezegenin çekirdeğinde patlamalı.
Tabii yerkabuğunda 1 katrilyon bombaya yetecek kadar uranyum ve nükleer tesislerde yeterli miktarda radyoaktif trityum gazı ile plütonyum çekirdeği yok. 2) Ayrıca bunu başarsak bile Dünya yavaş yavaş dağılacak, bir anda buharlaşıp patlamayacaktır. 1 katrilyonu gözünüzde canlandırmak için bugün Youtube’da sadece 1 milyar 300 milyon video olduğunu düşünebilirsiniz. Peki ya asteroit çarpışması?
İlgili yazı: Gerçek Adem: ilk insan ne zaman yaşadı?
3. Dünya gezegenini parçalayan asteroit
66 milyon yıl önce bugünkü Meksika’da yer alan Yucatan Yarımadasına çarpıp büyük ölçüde deniz altında kalan 20 km derinlik ve 150 km çapındaki Çikşulub kraterini açan dinozor katili kuyrukluyıldız, çekirdeğin bileşimine göre 11 ila 81 km genişlikte olup kütlesi de 1 trilyon ila 460 katrilyon tondu. Kayalıksa daha büyük ve ağır, metalikse daha küçük ve hafifti.
Bu asteroit Dünya’ya 60 derece eğimle ve saniyede 20 km hızla çarparak (Dünya’nın yörünge hızının üçte ikisi kadar) 210 Çar Bomba gücünde patlamaya yol açtı. Bu felaket dinozorların soyunu tüketti ve ayrıca kara canlı türlerinin yüzde 70’i ile deniz canlı türlerinin yüzde 96’sı yok oldu. Yine de 210 Çar Bomba Dünya gezegenini parçalamak için gereken 1 katrilyon bombanın yanında solda sıfır kalır. Bizim çok daha büyük bir asteroide ihtiyacımız var.
Mars ile Jüpiter arasında yer alan Asteroit Kuşağı’nın en büyük üyesi olup artık cüce gezegen sınıfına giren Ceres’i saymazsak Güneş Sistemi’nde bilinen en büyük asteroit Vesta’dır. Hatta Expanse bilimkurgu dizisinde Vesta asteroidini Mars’a çarparak gezegendeki su ve karbondioksit miktarını artırmak, böylece Mars’ı Dünyalaştırmak öngörülmüştür.
Oysa 2,589 x 1020 kg kütlesindeki Vesta bile Dünya’yı parçalamak için gereken enerjinin binde 5’ini üretebiliyor; çünkü sorun kütleden çok hızda… E=mc2 gereği uzayda hızla giden cisimlerin kütlesi artar; çünkü kütle enerjiden türeyen bir özelliktir ve ne kadar hızlanırsanız kinetik enerjinin kütlenizdeki payı da o kadar artar. Örneğin Vesta’nın Dünya’yı parçalamak için bize kafadan saniyede 700 km hızla çarpması gerekiyor. Düşünün ki Güneş yüzeyinden kaçış hızı bile saniyede 600 km’dir.
Asteroitler çok yavaş kalıyor
Asteroitler ise Güneş çevresinde genellikle saniyede 17 km ile döner. Kepler’in yörüngedeki cisimler eşit zamanda eşit alanları tarar yasası gereği ve Asteroit Kuşağı Güneş’e Dünya’dan daha uzak olduğu için asteroitlerin ortalama yörünge hızı saniyede 17 km’dir. Dünya’nın yörünge hızı da saniyede 30 km olup bir asteroitle kafa kafaya gelmemiz halinde bile çarpışma hızı 25 km/saniyeyi geçmeyecektir. Özetle Dünya’ya çarpabilecek bir cismin hızı en çok saniyede 80 km olabilir. Peki ya gezegen çarparsa?
İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili
4. Dünya gezegenini yok eden gezegen
Dünya’ya çarpan bir gezegen asteroitlerden çok daha büyük bir kütleye sahip olacaktır. Bu nedenle gezegenimizi parçalamak için daha yavaş gitmesi de yeterli olacaktır. Örneğin Mars Dünya’ya çarparsa iki gezegen de yok olur. Peki bunun gerçekleşme olasılığı nedir? Öncelikle Mars ve Dünya’nın yörüngesini sadece Güneş belirlemiyor.
Newton mekaniğindeki üç cisim problemi uyarınca Dünya ve Mars’ın yerçekimi de birbirini etkiliyor. Başta Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter’le birlikte dış gezegenler de bunda söz sahibi oluyor. Öyle ki bu gezegenler milyonlarca yıl içinde azar azar ama birikimli olarak etki edip Dünya ve Mars yörüngesinin kesişmesini sağlayabilir. Gerçekten de gezegenler yörüngeden çıkıp birbirine çarpmaz, bunun için çok ağırdır ama yörüngeleri kayıp kesişebilir.
Fransız gökbilimciler bununla ilgili 2500 bilgisayar simülasyonu yaptılar ki 25 örnekte ve 3 milyar sonra Dünya’nın Venüs ile Mars yörüngesiyle çakıştığını gördüler. Tabii yörüngelerin çakışmasıyla gezegenlerin birleşmesi ayrı şey. Simülasyonların yalnızca birinde ve 4 milyar yıl sonra Dünya ile Mars birbirine zarar verecek kadar hızlı çarpıştı.
Peki bu senaryonun çoktan gerçekleştiğini biliyor musunuz? 4,5 milyar yıl önce Mars büyüklüğünde bir gezegen olan Theia (bağlanma enerjisisi 4,82 x 1030 J) Gaia’ya çarptı (Dünya 1.0, bağlanma enerjisi 1,90 x 1032 J). Çarpışma iki gezegeni de kısmen buharlaştırdı ama çekirdekleri sağlam kaldı. Böylece eski Dünya’dan yüzde 17 daha kütleli ve yüzde 10 daha büyük yaşadığımız Dünya 2.0 ortaya çıktı. Peki ya süpernova?
İlgili yazı: Zamanda Yolculuk Etmenin 9 Sıra Dışı Yolu
5. Dünya gezegenini patlatan süpernova
Evrendeki en güçlü patlamalar süpernova patlamalarıdır. Süpernovalar 1-2 x 1044 J enerji üretir ve Samanyolu gibi 400 milyar yıldızlık bir galaksinin tamamından parlak olur. Hipernovalar 10 kat güçlüdür. Oysa Güneş kütlesindeki yıldızlar süpernova halinde yok olmaz. Bunun için Güneş’in en az 8 katı kütleye gerek vardır. Kısacası Dünya süpernova olacak kadar büyük bir yıldızın parlak ışığı ve ölümcül radyasyonunda hayatta kalmak istiyorsa ona Güneşimizden uzak olmalıdır.
Yine de uzaklık süpernova konusunda pek fark etmez: Yıldızdan 150 milyon km uzakta Dünya 5 x 1034 J enerji alacaktır. Jüpiter kadar uzak olduğunu varsayarsak enerji azalır ama Dünya’yı buharlaştırmaya yeterli olması gerekir fakat emin olamayız: Dünya’nın demir-nikel çekirdeği patlamadan kurtulabilir. Öte yandan süpernovalar genellikle gezegenleri tümüyle yok etmezler.
Bir yıldız süpernova olmadan önce kırmızı deve dönüşür. Bu sırada ya gezegenleri uzağa savurur (yani gelecek olan patlamadan kısmen korumuş olur) ya da gezegenleri yutar (yıldız atmosferinde kalan dünyalar buharlaşır). Şimdi diyeceksiniz ki “Ama hocam, yıldızın gelgit etkisi gezegeni yutulmadan çok önce parçalamaz mı?” Hayır; çünkü şişip kırmızı dev olan yıldızın yerçekimi zayıflar. Bu nedenle gezegenleri parçalamadan yutar.
Nitekim 5 milyar yıl sonra Güneş de yaşlanıp kırmızı deve dönüşecek. Süpernova olmayacak ama büyük olasılıkla Dünya’yı yutup buharlaştıracak. Gerçi astrofizikçiler bunda pek anlaşamıyor. Güneş’in gaz kaybıyla azalan yerçekimi Dünya’nın Güneş’in hemen dışında kalmasına yol açabilir; ama okyanusların buharlaşacağı ve Dünya’nın lav deniziyle kaplanacağından emin olabilirsiniz. Tabii sonra Güneş sönüp beyaz cüce olacak ve yerkabuğu tekrar katılaşacak. Gezegenimiz kavruk ve sönmüş cürufa dönecek.
İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem
Peki ya dış gezegenler?
Güneş’e Dünya’dan 5 kat uzak olan Jüpiter o mesafede süpernovadan kurtulabilir. Radyasyon uzaklığın karesiyle azaldığından Jüpiter 25 kat az enerji alacaktır ama Jüpiter yüzeyi Dünya’dan 170 kat büyüktür. Bu nedenle Dünya’dan 7 kat daha fazla enerji alacaktır. Tabii Jüpiter’in bağlanan enerjisi de Dünya’nın 1800 katıdır. Kısacası süpernova patlaması Jüpiter’i gaz devi yapan ve hidrojenle helyumdan oluşan atmosferini söküp atacaktır.
Derindeki metalik hidrojen okyanusu da üst basınç azalınca gaza dönüşüp süpernova rüzgarıyla kopup gidecektir. Böylece geriye Jüpiter’in Dünya’dan 10-20 kat daha ağır olan kayalık çekirdeği kalacaktır. Güneşine çok yakın olan Sıcak Jüpiter türünden gaz devleri de atmosferlerini birkaç yüz milyon yılda kaybedilir. Bu tür gezegenlere ktonyan deriz. Her durumda en dış gezegen Neptün 4,5 milyar km uzakta süpernova yüzünden yalnızca (!) birkaç yüz km kalınlığında gaz kaybedecektir. 😮 Peki ya büyük yırtılma?
İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt
6. Dünya gezegenini parçalayan büyük yırtılma
Bugün evrenin yüzde 68’ini oluşturan karanlık enerji uzayın son 5 milyar yılda gittikçe hızlanarak genişlemesinden sorumludur. Genel kabule göre karanlık enerjinin oranı birim uzayda değişmiyor ama uzay genişledikçe toplam karanlık enerji artıyor. Oysa Çinlilerin başını çektiği hayalet enerji teorisine göre karanlık enerjinin şiddeti de zamanla artıyor ki son gözlemler böyle olabileceğini gösteriyor.
Bu doğruysa 22 milyar ila 100 milyar yıl arasında evren gittikçe kısa mesafelerde genişlemeye başlayacak. Bugün karanlık enerji her 3,26 milyon ışık yılında evreni yaklaşık saniyede 72 km hızla genişletiyor ama gelecekte uzay galaksilerin, yıldız sistemlerinin, Dünya’nın ve hatta atomların içinde bile genişlemeye başlayabilir.
O zaman uzay tıpkı evren oluşmadan önce olduğu gibi ışıktan hızlı genişlemeye başlayacak ve Dünya’yı parçalayan yeni bir soğuk büyük patlama ortaya çıkacaktır. En büyük, en kesin ve en ani yok oluş budur ve buna büyük yırtılma senaryosu denir.
Peki soğuk büyük patlama ile kozmik enflasyon nedir? Onu da şimdi okuyabilir ve uydumuz Ay’ın eski Dünya’yı (Gaia) yok eden Theia çarpışmasıyla nasıl oluştuğunu görebilirsiniz. Güneş’ten kopup uzaya savrulan serseri gezegenlerde hayat arayabilir ve saatte 4 milyon km’den yüksek hızlarda galaksiden kopup galaksiler arası uzaya çıkan hiper hızlı yıldızlara bakabilirsiniz. Keyifli okumalar. 😊
Dünya nasıl yok olabilir?
1Disruption of a planet spiralling into its host star
2Observing the Luminosity Increase and Roche Lobe Overflow of Planet Destruction
3Impact of Stellar Superflares on Planetary Habitability
4On the origin and composition of Theia: Constraints from new models of the Giant Impact (pdf)
Arzu Tesekkur 🙂