Cüce Gezegen Plüton ve 9. Gezegen Nasıl Oluştu?

Plüton’u yanlış tanımışız: Eskiden tıpkı diğer gezegenler gibi gaz ve toz bulutundan oluştuğunu sanıyorduk. Ancak, son araştırmalar 1 milyar kuyrukluyıldızdan oluştuğunu gösteriyor. Dahası Kuiper Kuşağı’nda yer alan Plüton benzeri cüce gezegenler, Güneş Sistemi’nin derinliklerinde gizlenen Dokuzuncu Gezegenin varlığını da gösteriyor. Peki bu gezegen nerede?

Plüton ile başlayalım

2015 yılında Yeni Ufuklar sondası cüce gezegen Plüton’u ziyaret etti ve yanından geçip giderken detaylı fotoğraflarını çekti. Biz de bu sayede Plüton atmosferini çalan hırsız uydu Charon’u yakından tanıdık ve Plüton’un kendi çevresinde takla atarak dönen çılgın aylarını öğrendik.

Ancak, Yeni Ufuklar sondası daha fazla soruya yol açtı. Bunların içinde en önemlisi de Plüton’un nasıl oluştuğu sorusuydu; çünkü Dünya’dan ortalama 5,9 milyar km uzakta yer alan Plüton, eskiden sandığımız gibi tam boy sekizinci gezegen değil. Bunun yerine buzdan oluşan ilginç bir cüce gezegen.

İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili

 

Kartopu Dünya

Texas, San Antonio’daki Güneybatı Araştırma Enstitüsü verileri, Plüton’un en az 1 milyar kuyrukluyıldız çarpışmasından meydana gelmiş olabileceğini gösteriyor.¹ Bu varsayım doğru çıkarsa Güneş Sistemi’nin oluşumuna dair teorilerimizi kökten değiştirecek. Neden derseniz:

Bugüne dek Plüton’un tıpkı Dünya ve diğer gezegenler gibi Güneş Sistemi’nin bebekliğinde var olan gezegen öncesi diskteki gaz ve toz bulutundan oluştuğunu sanıyorduk. Oysa Plüton’u yanlış tanımışız. Bu dünya 1 milyar kuyrukluyıldız kalıntısından meydana geliyor olabilir.

Şimdi sırada bu kadar kuyrukluyıldızın nasıl bir araya gelip çarpıştığını açıklamak ve Güneş Sistemi’nin en büyük trafik kazasına açıklık getirmek var.

Böylece Dünya’nın çakış taşlarından nasıl oluştuğunu daha iyi anlayacağız. Dahası Jüpiter’in uydusu Europa ve Satürn’ün uydusu Enceladus gibi buz altı okyanuslara sahip olan kartopu uyduların da nasıl meydana geldiğini açıklayacağız.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

Uzayda hayat açısından önemli

Sonuç olarak 1) Enceladus ve Europa’nın buz altı okyanuslarının hayata elverişli olduğunu biliyoruz. 2) Dünya gezegenin de bir yeraltı okyanusu bulunduğunu ve sahip olduğu suyun yüzde 20’sinin kuyrukluyıldızlardan geldiğini biliyoruz.

Kısacası Plüton’un oluşumu, Güneş Sistemi’nde hayata elverişli dünyaların nasıl ortaya çıktığını gösterecek. Bununla birlikte, yeni kuyrukluyıldız oluşum modelini test etmek için Plüton’daki donmuş azot miktarını dahi iyi ölçmemiz gerekiyor.

Plüton gaz ve toz bulutundan oluşmuşsa 4,56 milyar yıl önce Güneş Sistemi’ndeki diğer gezegenlerle birlikte meydana gelmiş ve aradan geçen sürede, sahip olduğu azotun büyük kısmını kaybetmiş olmalı. Yok, kuyrukluyıldızlardan oluşmuşsa genç dünya olarak azotun büyük kısmını korumuş olmalı.

İlgili yazı: Gerçek Adem: ilk insan ne zaman yaşadı?

 

Peki dokuzuncu gezegen?

Yeni Ufuklar sondası, Plüton’a sadece 9 yılda ulaşmak için o kadar hızlı gitti ki cüce gezegenin yanında duramadan geçip gitti. Bu sebeple azot ölçümleri için başka bir sonda göndermemiz gerekiyor.

Ancak, Yeni Ufuklar şu anda Plüton’un ötesindeki Mu69’a gidiyor ve Mu69’un azot oranını ölçerek Plüton’un azot miktarıyla ilgili genel fikir sahibi olabilir. Sonuçta ikisi de Kuiper Kuşağı cisimleri ve birbirleri hakkında veri sağlayabilirler.

Öte yandan, Yeni Ufuklar bize dokuzuncu gezegen hakkında dolaylı veriler de sağlayacak. Sonuçta MU69 cüce gezegen kategorisi içinde yer alan TNO sınıfı bir mini gezegen; yani Neptün ötesinde yer alan ufak bir cisim (cüce gezegenlerin bir küçüğüne mini gezegen diyoruz).

Nitekim Güneş Sistemi’nde göremeyeceğimiz kadar uzakta yer alan, Dünya’dan 10 kat kütleli ve en az 4 kat büyük olan dokuzuncu gezegenin var olduğunu gösteren ipuçlarını da mini gezegenler sağlıyor.

İlgili yazı: Füzyon Roketi için Helyum 3 Zaman Kristalleri

 

Nasıl yani?

Kuiper Kuşağı’ndaki mini gezegenlerin yörüngelerinde çarpıklık var ve bunlar tıpkı sinek sürüleri gibi dairesel yörüngelerinin içinde belirli noktalarda toplanmış bulunuyorlar (Bir dairenin içine üçgen çizdiğinizi ve mini gezegenlerle asteroitlerin daha çok burada toplandığını düşünün).

Henüz dokuzuncu gezegeni teleskoplarla göremedik, ama bilim insanları mini gezegen gruplaşmalarına dokuzuncu gezegenin yerçekiminin yol açtığını düşünüyorlar. Bunu dolaylı kanıt olarak görüyorlar.

Hatta önceden buna şüpheci yaklaşan astronomlar bile, yeni mini gezegen gruplaşmaları keşfedildikçe dokuzuncu gezegenin var olduğunu düşünmeye başladılar. Öyle ki bu gezegen Plüton’un rotasını da çarpıtarak onu resimdeki gibi Güneş Sistemi’nin düzlemini kesen eliptik bir yörüngeye sokmuş olabilir (yukarıdaki resim).

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

 

Dokuzuncu gezegen peşinde

Yeni Ufuklar, M69’a 2019 yılbaşında varacak ve Kuiper Kuşağı cisimlerinin gizemini çözmeye başlayacak. Nitekim araştırmacılar, Mayıs ayında, süper dünya sınıfına giren ve Dünya’dan 30 ila 180 milyar km uzakta yer alan bu gezegen hakkında daha fazla dolaylı kanıt elde ettiler. Mini gezegen gruplaşmalarına ek olarak yörüngesi özellikle çarpılmış olan toplam 14 cisim buldular.

Bunların arasında 2015BP₅₁₉ kod adlı Caju gökcismi de yer alıyor. Caju dokuzuncu gezegene güçlü bir kanıt; çünkü aşırı derecede çarpık bir yörüngeye sahip. Daha önce bunu bilgisayar simülasyonlarında görmüştük; ama cüce gezegen sınıfına giren Caju ilk gerçek kanıt oldu.

İlgili yazı: Yakıtsız Çalışan Devridaim Roketi EmDrive Test Edildi

 

Yine de sadece bir varsayım

Dokuzuncu gezegenin varlığının henüz bilimsel olarak kanıtlanmadığını belirtilelim. Zaten bu konudaki itirazlar da mini gezegen çarpışmalarının rastlantı olabileceği veya istatistiksel taraflılık hatası yapıldığı yönünde (taraflı bakan istediği delili görür mantığı). Ancak, son 4 yıl içinde yörüngesi sıra dışı şekilde çarpık olan 14 farklı cisim görülmüş olması, dokuzuncu gezegen için gittikçe daha çok astronomu ikna ediyor.

James Webb uzay teleskopu

James Webb 2020’lerde uzaydaki görevine başladığı zaman, keskin gözleriyle uzaktaki dokuzuncu gezegeni bile (varsa) görecek ve birkaç yıl içinde bunu bize duyuracak. O zamana kadar 1 milyar kuyrukluyıldızdan oluştuğu düşünülen cüce gezegen Plüton, mini gezegen MU69 ve cüce gezegen Caju dokuzuncu gezegen varsayımını güçlendirmeye devam edecek.

Peki güçlü teleskoplarla gece göğüne bakarak Güneş Sistemi dışındaki öte gezenlerde hayat aramak da mümkün mü? Kesinlikle mümkün ve bunu da uzaylıyı kokusundan tanıyan yeni TESS uzay teleskopuyla yapacağız. Bol okumalı mutlu günler dilerim.

Dokuzuncu gezegen var mı?

¹Cosmo-chemical explanation for the existence of Sputnik Planitia, Plut0 (direct PDF)
^{2Discovery and Dynamical Analysis of an Extreme TNO with a High Orbital Inclination}