Buzul Çağını Kuyrukluyıldız Çarpışması Uzattı
Bilim insanları Dünya ile çarpışan dev bir kuyrukluyıldızın buzul çağını 1000 yıl uzattığını ortaya çıkardı. Dünya’yı saran büyük yangının ardından, buzullar 1000 yıl gecikmeli olarak 11 bin 700 yıl önce geri çekildi. Üstelik bu kuyrukluyıldızın kabartmaları dünyanın en eski tapınağı olan Göbeklitepe’de bulundu.
Göbeklitepe gösterdi
Şanlıurfa’daki Göbeklitepe dünyanın bilinen en eski tapınağı ve İngiltere’deki ünlü Stonehenge gözlemevinden 6000 yıl eski olan bu yapı, insanların yaklaşık 12 bin yıl önce yerleşik düzene geçtiğini gösteriyor.
Göbeklitepe kurumsal dinin insanlık tarihinde şehirler ve devletlerden önce geldiğini göstererek uygarlığa bakışımızı değiştirdi. Göbeklitepe sütunları aynı zamanda, buzul çağının dev bir kuyrukluyıldız çarpışması yüzünden 1000 yıl uzadığını gösteriyor. Çarpışma 12 bin 950 yıl önce gerçekleşti ve uygarlığın seyrini değiştirdi.
İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem
Peki buzul çağları nasıl oluşuyor?
Dünyamız Ay’ın dengeleyici etkisine rağmen kendi çevresinde dönerken topaç gibi yalpalıyor. Bu yalpalama 100 bin yıllık döngüler halinde gerçekleşiyor. Kuzey yarımkürenin büyük ölçüde karalarla kaplı olması yüzünden, dünyanın yalpalaması periyodik aralıklarla buzul çağlarına neden oluyor.
Bu bağlamda gezegenimiz 25 bin yıl süreli dev yaz, kış, ilkbahar ve sonbahar dönemlerini yaşıyor. Son buzul çağı da uzun kışın ardından baharın gelmesiyle sona erdi ve 11 bin 700 yıl önceki Genç Dryas devrinde buzullar erimeye başladı.
İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt
Kuyrukluyıldız çarpışması
Bilim insanları Göbeklitepe sütunlarını inceledikleri zaman, tapınağın inşa edilmesinden 2000 yıl önce gerçekleşen bir kuyrukluyıldız çarpışmasını gösteren kabartmalar gördüler.
Konuya eğilen jeologlar, astronom ve arkeologlar birlikte çalışarak 11 bin yıl önceki gece göğünün yıldız haritasını çıkardılar (insanların çıplak gözle görebildiği ve taş anıtlara kazıdığı yıldızların dağılımını incelediler). Ancak büyük bir sürprizle karşılaştılar:
Sütunlardaki gece göğü Göbeklitepe’nin inşa edildiği yıllara ait değildi. Yıldız haritası Göbeklitepe’den 2000 yıl daha eskiydi. Bu da geç buzul çağının süresini uzatan kuyrukluyıldızın Dünya’ya 2000 yıl önce çarptığını ve uzak atalarımızın gördüklerini torunlarına aktardığını gösteriyordu.
İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili
Nadir işbirliği
Dev kuyrukluyıldız çarpışmasının Dünya’da buzul çağına nasıl yol açtığına geçmeden önce, size bilimsel düşüncenin işleyişiyle ilgili bir örnek vermek istiyorum: Dünya tarihinde arkeoloji ve jeoloji nadiren işbirliği yapar.
Bunun nedeni insan uygarlığının sadece 12 bin yaşında olması; ama gezegenimize şekil veren Himalaya Dağlarının oluşumu gibi büyük jeolojik olayların milyonlarca yıl önce gerçekleşmesi. Ancak, son buzul çağı insan uygarlığının başlamadan hemen önce sona erdi. Bu yüzden Göbeklitepe sütunları bilinen tarihin tek kuyrukluyıldız çarpışmasının kayıtlarını tutmuş oldu.
İlgili yazı: Gerçek Adem: ilk insan ne zaman yaşadı?
Dinozorlardan daha büyük bir felaket
Aslında dev kuyrukluyıldız Dünya’ya tek parça halinde çarpsaydı gezegenimizdeki hayatı tümüyle yok edebilirdi. Sonuçta bu kuyrukluyıldız 65 milyon yıl önce dinozorların soyunun tükenmesine yol açan Çikşulub göktaşından daha büyük ve ağırdı (100 km genişliğinde).
Ancak uzayda parçalandı
Dev kuyrukluyıldız eski zamanlarda uzayda parçalandı ve 12 bin 800 yıl önce sadece bazı parçaları Dünya’ya çarptı. Dünyamıza yalnızca birkaç kuyrukluyıldız parçasının düşmesine rağmen, bunlar dinozorları yok eden göktaşından daha büyük bir yangına yol açtı.
Küresel yangın karaların yüzde 15’ini kapladı ve büyük miktarda duman atmosfere yükselerek gezegenimizin ortalama sıcaklığını tekrar düşürdü. Böylece buzların erimesi durdu ve buzul çağı süresi 1000 yıl uzadı.
İlgili yazı: En Gelişmiş Evren Simülasyonu IllustrisTNG
Peki ya kanıtlar?
Dünya’ya çarpan bir kuyrukluyıldız hakkında sadece Göbeklitepe kabartmalarına güvenemeyiz: Kansas Üniversitesi’nden Adrian Melott da Göbeklitepe kabartmalarını diğer bilimsel kanıtlarla karşılaştırdıklarını söylüyor.
“Karbondioksit, nitratlar, amonyak ve diğer kimyasal izler yeryüzündeki karaların yüzde 15’i gibi muazzam bir alanın, yani yaklaşık 10 milyon kilometrekarenin global bir yangında kavrulduğunu gösteriyor.” Bu kadar büyük bir yangına ancak kuyrukluyıldız çarpışması yol açabilir.
Jeologlar bu sebeple ek kanıt aramaya başladılar ve 24 kişilik bir ekip Dünya’daki 170 lokasyonu gezerek toprağı kazdı. 13 bin yıl öncesinden kalan toprak katmanlarından örnekler alarak kuyrukluyıldızlarda bol bulunan; ama dünyada nadir olan element ve izotopları inceledi.
Nitekim toprakta yangın işareti olan nitrat fazlılığına ek olarak 13 bin yıl önce aniden beliren zengin bir platin katmanı buldular. Ayrıca büyük yangınlardan sonra araziyi hızla kaplayan eski kavak ağacı fosillerinde artış gözlemlediler. Tüm bu kanıtlar Dünya’ya bir kuyrukluyıldız çarptığını gösteriyordu.
Tek parça değil
Jeologlar platin tabakasının yerkabuğuna eşit kalınlıkta dağılmamış olmasından yola çıkarak ve yangın sahalarının dağılımına bakarak kuyrukluyıldızın sadece birkaç parçasının Dünya’ya çarptığı sonucuna vardılar. Dünya’da hayatı yok etmeden global yangın çıkarmanın tek yolu buydu.
İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi
Ozon tabakası delindi
Yine de insan türünü soy tükenişin eşiğine getiren büyük bir felaketten söz ediyoruz: Besin kaynaklarının azalmasına ek olarak Dünya’yı Güneş’in zararlı morötesi ışınlarından koruyan ozon tabakası geçici olarak yok oldu ve deri kanseri vakaları arttı. Atalarımız buna rağmen yaşadı ve onların mirası Göbeklitepe üzerinden bize ulaştı.
Oysa eskiden buzul çağının uzamasına deniz seviyesindeki değişikliklerin neden olduğunu sanıyorduk. Göbeklitepe kabartmaları ise jeologları bir kuyrukluyıldız çarpışması aramaya yönlendirdi ve insan uygarlığının kuruluşundan hemen önce gerçekleşen bu şaşırtıcı olay ortaya çıktı.
Sonuçta Göbeklitepe dünyanın bilinen en eski gözlemevi ve tapınak sütunlarının birinde (akbaba sütunu) kuyrukluyıldız parçalarını gösteren kabartmalar bulunuyor. Bu sütunda gökyüzünden yağan kuyrukluyıldız parçaları betimleniyor.
Kabartmaların tarihi Grönland’dan alınan 12 bin 980 yaşındaki buz örneğinde bulunan kimyasal izlerle örtüşüyor. Bu izler de kuyrukluyıldız kaynaklı global bir yangına işaret ediyor.
İlgili yazı: Evren Bir Simülasyon mu?
Kadim ziyaretçi
Bilim insanları iç güneş sistemine 20-30 bin yıl önce giren kuyrukluyıldızın atalarımızın hafızasında yer ettiğini ve Dünya’ya çarpmamış olan parçalarının da Güneş çevresinde dönmeye devam ettiğini düşünüyor.
Peki geçen aylarda uzayın derinliklerinden gelen yabancı bir asteroitin bizi ziyaret ettiğini biliyor musunuz? Onu da Başka Yıldız Sisteminden Gelen Asteroit yazısında okuyabilirsiniz. İstanbul’da güneşli bir günle başlayan yeni yarıyılda bütün öğrencilere başarılar dilerim.
