14 Yaşında Kendini Donduran Kız

İngiltere’de kanserden hayatını kaybeden 14 yaşındaki kız Amerika’da donduruldu. Babasının dondurma işlemini engellemek için açtığı davayı kazanan genç kız, kanser tedavisinin bulunacağı bir dünyada uyanmak istediğini söyledi. Kendini donduran insanlar için ölümden sonra hayat var mı?

Ölümsüzlük teknolojisi

İnsan vücudunu ölümden sonra hayata döndürmek için dondurma teknolojisine kriyojeni (soğukbilim) deniyor. Soğukbilim ölümcül hastalığa yakalanan bireylerin ileride tedavisi bulunur umuduyla dondurulması için kullanılıyor. Son olarak İngiltere’de küçük bir kız kendini dondurdu.

 

 

Kendini donduran kızın umudu

Özel hayatın korunmasına yönelik yasalar gereği basında sadece adının baş harfleriyle JS olarak tanınan kız neden dondurulmak istediğini şöyle anlattı:

“Neden bu alışılmadık şeyi yapmayı istediğimi soruyorlar. Ben sadece 14 yaşındayım ve ölmek istemiyorum ama öleceğimi biliyorum. Dondurulmanın ise zamanımızdan yüzlerce yıl sonra bile olsa tedavi edilerek uyanmak için bana bir şans vereceğini düşünüyorum. Toprağın altına gömülmek istemiyorum.”

“Yaşamak ve daha uzun yaşamak istiyorum. Gelecekte yakalandığım kanser hastalığının tedavisini bulacaklarını ve beni uyandıracaklarını düşünüyorum. Bu şansa sahip olmak istiyorum. Vasiyetim bu.”

İlgili yazı: İnternetinizi uçuracak en iyi 10 modem

 

Meselenin yasal ve etik boyutu

Kendini donduran kızın aile hayatını incelediğimizde hastalığı sebebiyle çok zor durumda kaldığını görüyoruz. Kızın anne-babası boşanmış ve araları bozuk. Annesi kızının son dileğini desteklemiş; ama kızını 2008’den beri yüz yüze görmeyen baba başlangıçta şiddetle karşı çıkmış.

Kendisi de kanser olan baba davada ilk olarak şunları söylemiş: “Tedavi başarılı olsa ve kızım 200 yıl sonra hayata geri döndürülse bile gelecekte yaşayan bir akrabasını bulamayabilir. Yaşadıklarına dair hiçbir şey hatırlamayabilir ve geleceğin Amerika’sında 14 yaşında yapayalnız kalabilir.”

İlgili yazı: NASA’dan Işıktan Hızlı Yıldız Gemisi

 

Hakimin kararı

Kimsenin başına gelmesini istemediğimiz bu olay hakkında yargıda bulunmak kolay olmadığı için önce sizlere hakimin aldığı kararı aktaracağım:

Davanın son zamanlarında fikrini değiştiren babanın kendi kızının kararlarına saygı duyduğunu belirtmesinin ardından devreye giren hakim, anne-babalarda bu tür gelgitler görülmesinin normal olduğunu; çünkü “bugüne dek hiçbir ebeveynin böyle bir durumla karşılaşmadığını” söyledi.

Bilimsel değil, etik karar

Davanın hakimi konuyla ilgili açıklamasında, mahkemede bilimsel bir karar vermediğini, sadece kendini donduran insanların ölümden sonraki vesayeti ile ilgili bir karar aldığını belirtti. Sonuç olarak mahkeme sadece kızın ölümünden sonra cenazesiyle kimin ilgileneceğine karar verdi ve babanın kızın kararına saygı duyduğunu belirtmesinin ardından dondurma işlemlerini yürütmek anneye kaldı.

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi

 

Reşit kabul edildi

İngiliz hakim, kendini donduran kız davasında JS’nin kendi kararlarını alabilecek bilişsel yetkinliğe sahip olduğunu söyledi: “Karşımızda durumuyla ilgili görüşlerini sofistike şekilde ifade edebilen zeki ve parlak bir genç insan var.”

“JS son aylarda interneti kullanarak kriyojeni (soğukbilim) teknolojisini araştırdı: Bu, hastalıktan ölen bir insanı uzak gelecekte tedavisi bulunur umuduyla dondurup zamanı gelince hayata döndürme teknolojisidir. Kriyojeninin bilimsel temelleri spekülasyona dayalı ve tartışmaya açıktır. Etik sonuçları açısından da hararetli tartışmalara neden olmaktadır.”

“Öte yandan, hücrelerin ve dokuların dondurularak korunması anlamında kriyo-koruma tıpta iyi bilinen bir süreç olup doğurganlık tedavisi için spermle embriyoların dondurulmasında kullanılmaktadır. Soğukbilim bunun en uç uygulanmasıdır.”

İlgili yazı: AIDS’e Kesin Çare >> Amerikalı doktorlar HIV virüsünü insan DNA’sından sildi

 

Sorunlu dondurma

İngiliz hakim annenin lehine karar vererek kızın ölümden sonra dondurulmasına izin verdi. Ancak, doktorların ölümden sonra yapılan dondurma işleminin hastayı ileride yaşama döndürme olasılığını azaltacağını söylediklerini de kararına ekledi.

Hakim aynı zamanda davanın İngiltere ve Galler’in yanı sıra tüm dünyada bir ilk olduğuna dikkat çekti: “Bu durum bilimsel gelişmelerin hukukun önüne getirdiği yeni sorunların bir örneğidir. Özellikle de aile hukuku açısından sorun teşkil etmektedir.”

İlgili yazı: VPN Engelleme Başladı

 

Nasıl çalışıyor?

• Kişinin bedeni yasal olarak öldüğünün kabul edilmesinden sonra en kısa sürede buz banyosuna daldırarak soğutuluyor. Bunun amacı beyin hücreleri ve diğer dokuların çürümesini önlemek.
• Kişiler buzlu suyla dondurulmuyor. Bunun nedeni donunca buza dönüşen suyun hacminin artması ve genişleyen buzun hücre duvarını yırtması (soğuktan donan insanlar bu yüzden hayatını kaybediyor).
• Hücrelerin hasar görmesini önlemek için vücuda zehirli olmayan bir antifriz çözeltisi veriliyor. Bu işleme camlaştırma deniyor.
• Ardından kişinin bedeni kuru buza (karbondioksit buzu) yatırılıyor ve derin dondurma işleminin yapılacağı yere götürülüyor.
• Derin dondurma işleminde vücut sıvı nitrojen ile -200 dereceye kadar soğutuluyor. Vücudun tümüyle soğutulması en az 24 saat alıyor ve bu aşamada dokuların çürümesi tümüyle duruyor (Bununla birlikte doktorlar DNA hasarının tümüyle önlenemeyeceği söylüyor).

İnsan dondurmanın zorlukları

• Soğukbilim uzmanları -200 derecede vücudun yüzlerce yıl zarar görmeden korunacağını düşünüyor; ama bu konuda bilimsel kanıt yok.
• Bu açıdan bakarsak doktorlar vücudu hücrelere zarar vermeden ısıtmanın mümkün olmayacağını söylüyor.
• Ayrıca kanserden ölen bir kişinin vücut ısıtıldıktan sonra tedavi edilemeyeceğini ve bu işlemin hep başarısız olacağını söyleyenler de var.
• Aslında balıklarla kurbağaların kanında bulunan şeker bu hayvanların donmasını önlüyor; ama bunun için gereken şeker oranı insanı şeker komasını sokup öldürecek düzeyde. Dolayısıyla doğadaki hayvanları basitçe taklit ederek insan donduramıyoruz.

 

 

25 Ekimde donduruldu

Amerika’nın Michigan eyaletindeki Cryonics Institute yetkilileri 14 yaşındaki kızın bedeninin ölümünden 8 gün sonra, 25 Ekim 2016’da dondurulduğunu söylediler: “Hasta bilgisayar kontrolündeki bir soğutma odasında sıvı azotla 24 saat içinde donduruldu. Ardından uzun süreli depolama için özel bir tanka yerleştirildi.”

Her ne kadar dünyada bu işlemi gerçekleştiren şirketler kendini donduran hastaları vefat etmiş olarak kabul etmeseler de Londra Üniversitesi Akademisi’nden Cerrahi ve Düşük Sıcaklık Tıp Profesörü Barry Fuller aksi yönde görüş bildiriyor:

İlgili yazı: 4K Televizyon Savaşları Başladı ve 8K yolda

 

Gerçek değil, bilimkurgu

“Elbette ki ilaçların, kimyasal maddelerin, DNA, sperm, kan nakil poşetleri, embriyo ve hatta sebze-meyvenin derin dondurucuda saklanması sağlık sektörü için son derece yararlı bir uygulama. Hassas organik maddelerin bozulmasını önlemenin yanı sıra, bu teknoloji organ nakline izin veriyor ve besinlerin taze kalmasını sağlıyor.”

“Ancak söz konusu derin dondurma teknolojisi, organ nakli bekleyen insan böbreği gibi büyük ve kompleks dokulara başarıyla uygulanamadı; çünkü insan vücudunu hiç zarar görmeden bir bütün halinde donduracak teknolojiye sahip değiliz.”

Londra Kraliyet Fakültesi’nden Dr. Channa Jayasena ise insan dondurmayı açıkça bilimkurgu olarak nitelendiriyor: “Soğukbilim hastalar için riskli bir işlem. Toplumda ahlaki sorunlara yol açıyor, çok pahalı bir hizmet ve kanıtlanmış hiçbir yararı yok. İlaç olsaydı asla devletten onay alamazdı.”

İlgili yazı: Dünya’daki hayatın kökeni Mars mı?

 

Derin dondurmanın incelikleri

Öncelikle vücudu buz banyosuna yatırılan kişinin yüzüne özel bir havalandırma maskesi takılıyor. Bu maske yapay solunum yoluyla dokulara oksijen sağlıyor. Böylece insan beyninin sıcaklık düşene kadar çürümesi önleniyor (beyin hücrelerinin donana kadar hayatta kalması amaçlanıyor).

Bu aşamada damarlara kanın pıhtılaşmasını önleyen heparin veriliyor ve vücut artık atmayan kalbin yerine çalışan bir kan dolaşımı makinesine bağlanıyor. Böylece oksijenli kanın vücutta dolaşması sağlanıyor ve hücreler donana kadar solunum yapabiliyor.

İlgili yazı: Ahlaklı Robotlar >> Robotlar Etik Kararlar Alabilir mi?

 

Camlaştırma

Ardından vücudu derin dondurma öncesinde camlaştırma aşamasına geçiliyor. Vücuttaki kanın boşaltılması ve kan damarlarına özel bir antifriz verilmesi bu aşamada gerçekleştiriliyor. Sonunda vücut -200 derecede sıvı azotla (nitrojen) soğutulan bir tanka yerleştiriliyor.

Buradaki en riskli aşama vücudun derin dondurma tesisine zarar görmeden taşınması. Bunun için de kişiyi öldükten hemen sonra soğutmaya başlamak en ideali. Kendini donduran kişiler soğutma aşamasından sonra özel bir tanka yerleştiriliyor ve bu tankla derin dondurma tesisine taşınıyor.

İlgili yazı: İnsan Gibi Düşünen Robotlar Ne Zaman?

 

İnsan dondurmanın tarihi

Tarihte kendini donduran ilk insan California Üniversitesi Psikoloji Profesörü Dr. James Bedford’du. Bedford, Arizona merkezli Alcor şirketi tarafından 1967 yılında, 73 yaşında donduruldu. Şirketin 1991’de hayatını kaybeden eski başkan yardımcısı da Alcor tesislerinde donduruldu.

Bugüne kadar dünya çapında yaklaşık 250 kişi dondurulmuş bulunuyor. Ancak, bunların bir kısmı sadece beyinlerini dondurmuş durumda.

İlgili yazı: İnternette sansürü delmek için uzaydan internet Outernet geliyor

 

Kaç dolar?

Kendini donduran insanlar kişi başına 28 bin ila 200 bin dolar arasında para ödüyor. Bu parayı ya kendileri ya da sigorta şirketleri ödüyor.

Ana dondurma masraflarını kişinin hayat sigortası karşılıyor. Ancak, şirketler dondurulacak kişilerin önceden şirkete üye olmasını şart koşabiliyor ve elbette kendi ülkesinden başka bir ülkede dondurulacak kişilerin (örneğin Türkiye’de böyle bir hizmet yok) ek masrafları oluyor.

Bunun dışında ailelerin bakım masrafları için ayda birkaç yüz ila birkaç bin dolar aidat ödemesi gerekebiliyor.

İnsan beynini korumak

Kendini donduran insanların karşılaştığı en büyük zorluk insan beynini korumak. Açıkçası elimizdeki teknoloji insan beyni gibi kompleks bir organın hiç zarar görmeden dondurulmasına izin vermiyor. Bu da kişilerin kalıcı beyin hasarıyla hayata dönmesine yol açabilir.

İlgili yazı: Sansüre Karşı TOR ve Orbot Rehberi

 

Hangi ülkede yasal?

Fransa’da kişilerin dondurulması yasaklanmış bulunuyor. Ancak kişileri dondurmak üzere başka ülkelere göndermeye izin var. Buna karşın Kanada’nın British Columbia eyaleti kişilerin ülke dışında dondurulmasına kesinlikle izin vermiyor (bu konuda başka bir şirkete para ödemek de yasak).

Rusya’da ise yasal boşluk var ve insan dondurma teknolojisi ne cenaze hizmetlerinin ne de sağlık sektörünün kontrolü altında. Bu nedenle Rusya’da bir kişinin naaşını hastaneden almak ve dondurmak üzere başka bir ülkeye götürmek daha kolay.

İlgili yazı: 5 Soruda Paralel Evrenler

 

Sonuç olarak

Kendini donduran insanların bugünkü teknoloji ile hayata dönmesi pek mümkün görünmüyor. Gelecekte ise ne olacağını bilemeyiz.

İnsan türünün evrim süreciyle ortaya çıktığını, evrimin termodinamik yasalarının bir türevi olduğunu ve canlıların geleceğe yönelik muhtemel seçim sayısını termodinamik olarak maksimuma çıkarmayı hedeflediğini dikkate alırsak insan dondurmaya izin vermek gerektiğini görüyoruz.

Hatta fizikçiler, güneş sistemi dışından gelen uzaylılarla tek ortak noktamızın bu olabileceğini söylüyor: Evren’e hükmeden termodinamik yasaları gereği, geleceğe yönelik muhtemel seçim sayısını olabildiğince artırmak.

İlgili yazı: Fizikçiler Karanlık Madde Yalan Dedi

 

Son kararınız

Kendini dondurmak kişiye gelecekte hayata dönmek için bir şans veriyor. Bu yüzden insan dondurmaya yasal olarak izin verebiliriz. Tabii bunun bir alternatifi de 30 yıl içinde gelişecek olan bilgisayar teknolojisinden yararlanarak insan zihnini bilgisayara kopyalamak.

Peki siz ne düşünüyorsunuz? İnsanları gelecekte hayata dönecek şekilde dondurmak mümkün mü? Mümkünse kanun buna izin vermeli mi? Hemen aşağıda yazın.

Neden insan dondurmak şimdilik imkansız?