Şemsiye Teleskop Starshade >> NASA başka dünyalar bulmak için teleskopa gölgelik takacak
Güneşe bakarak önünüzü görebilir misiniz? Hayır. Güneş gözünüzü alır, gözleriniz yaşarır. Güneş ışığı teleskopların da gözünü alıyor; uzak yıldızların yörüngesinde dönen ve belki de hayat barındıran küçük gezegenleri görmemizi engelliyor. NASA görüş hassasiyetini artırmak için uzay teleskoplarına şemsiye ve güneşlik kullanacak: Starshade.
Başka dünyaların izinde
Bilim insanları Güneş Sistemi’nin dışında dünyamıza benzeyen öte gezegenler bulmak için uzaya gittikçe daha büyük ve hassas teleskoplar gönderiyor. Bu iş binlerce öte gezegen bulan Kepler teleskopuyla başladı ve 2018’de dünya dışı uygarlıklar arayacak olan James Webb teleskopuyla devam edecek.
Ancak uzaya kartal gibi keskin gözlü teleskoplar göndermek yetmez. Biraz da teleskopların gözünü alan güneşi kesmek lazım. NASA bunun için çareyi güneş şemsiyesi kullanmakta buldu. Uzaya gönderilen teleskopların birkaç metre ötesine uzay şemsiyesi (Starshade) ve güneşlik (koronograf) yerleştirecek.
Böylece teleskoplar güneşe bakarken gözlerini kısmış gibi daha uzağı görecek veya aynı mesafede daha küçük gezegenleri seçecek.
İlgili yazı: Ne 2018’miş! Elon Musk da 2018’de Mars’a uzay gemisi gönderecek
Tasdikli 1000 gezegen
Kepler uzay teleskopu bugüne kadar 1000 gezegen buldu. 1000 gezegen adayı da sırada, ama Evren’de hayat olup olmadığını anlamak için yakın yıldızların yörüngesinde dönen Dünya gibi küçük ve kayalık gezegenler bulmamız lazım.
Sonra bunların atmosferine bakıp küresel ısınma ve çevre kirliliği izlerin inceleyerek hayat ve dünya dışı uygarlıklar arayacağız. Peki neden küresel ısınma? Çünkü insan uygarlığı çevreyi kirleterek küresel ısınmaya yol acıyor. Uzaylı uygarlıklar da akıllanıp uzaya yayılmadan önce kendi gezegenlerinde küresel ısınmaya yol açmış olabilirler.
Bunun izleri atmosferden yansıyan güneş ışığında kayıtlı. Güneşlik takarak gözünü Güneş’ten kaçıran hassas teleskoplar bu izleri görecek.
İlgili yazı: Ben uzaylıyı kokusundan tanırım
İki teknoloji
Bilim insanları NASA’da bunu başarmak için iki ayrı teknoloji geliştiriyor. Birincisi Starshade (Yıldız Gölgeliği) projesi. Uzaya şemsiyeli teleskop gönderecekler. Şemsiye modülü teleskoptan ayrılıp aynı yörüngede ve aynı hızda dönerek; yani teleskopa göre konumunu koruyarak Güneş ışığını kesecek. Böylece teleskoplar Dünya benzeri öte gezegenleri daha kolay bulacak.
Üstelik bu sayede daha küçük ve hassas teleskoplar inşa ederek uzay araştırmalarının maliyetini düşürebileceğiz.
İlgili yazı: Uzayda Uzaylı Göstergesi Dyson Küresi mi Var? >> Kepler teleskopu uzak yıldızda ne buldu?
Peki diğer teknoloji?
O da koronograf. Ancak, ikisi de güneş ışığını kesiyorsa ve ikisi de güneş şemsiyesi gibi çalışıyorsa neden birine koronograf diyoruz?
NASA Jet İtki Laboratuarı’nda (JPL) şemsiyeli teleskop projesini yöneten Nick Siegler bunu şöyle açıklıyor: “Koronograflar arabanızdaki güneş gölgeliği gibidir. Bunları kullanarak güneş ışığını keser ve yolu görebilirsiniz. Koronograf dediğimiz zaman uzay teleskopuna takılı gölgelikten bahsediyoruz.”
“Uzay şemsiyesi ise farklı: Starshade dediğimiz bu şemsiye ayrı bir uzay aracı ve teleskopun önünde uçarak gölge yapıyor. Yolda araba kullanırken gölge olsun diye önünüzdeki bir kamyona yaklaştığınızı düşünün. Öyle bir şey.”
İlgili yazı: Gerçek Planet X >> Güneş Sistemi’ndeki kayıp 9. gezegen bulundu
Neden iki teknoloji?
Koronograf teleskopa takılı olduğu için kameraya çok yakın ve bu yüzden çok daha dar bir alanı gölgeleyebiliyor. Bu sistem daha küçük ve daha ucuz uzay teleskopları için ideal.
Uzay şemsiyesi Starshade ise teleskoptan uzakta daha büyük bir gölgelik ve teleskopun görüş alanında daha büyük bir bölgeyi gölgeliyor. Bu sebeple büyük ve ağır olan teleskoplar için ideal çözüm. En güçlü uzay teleskoplarının uzay şemsiyesi kullanması gerekiyor.
İlgili yazı: Dev Macellan Teleskopu Gözünü Açıyor >> Bu teleskop Evren’in başlangıcını görecek
Örnek verebilir misin?
Tabii ki! JPL, NASA’nın yeni teleskopunda koronograf kullanacak. Geniş Açılı Kızılötesi Tarama Teleskopu (ışığı değil de ısıyı gören ve en soluk yıldızları bile seçebilen WFRIST), koronograf sayesinde, ışık yerine ısı saçan ve uzayda saklanan kahverengi cüceleri bile bulacak (yıldız olmayı başaramamış olan süper sıcak gaz devleri).
NASA koronograflara toz kaçmaması için tüm sistemi vakum odalarında test ediyor. Ancak bu daha başlangıç. Siz de maceranın devamı için hemen Şemsiye Teleskop Aragoskop yazımı okuyabilirsiniz. Aragoskop kuantum fiziğiyle güneş şemsiyesini birleştirerek uzaydaki saklı kara delikleri arayacak.
İlgili yazı: Uzayın yüksü elmas gezegenler
