Mobil Pazarlama ve E-Ticaret >> Mobil cihazlar 2015’te e-ticareti kökten değiştiriyor
2014 e-ticaret için mobil dönüşüm yılı oldu. Geçen yıl e-ticaret hem web arayüzü hem de mobil cihazlar üzerinden yapıldı. Ancak 2015’te yeni bir dönem başlıyor. Bu yıl mobil cihazlar ve online mağazaların hızla yaygınlaşarak lojistik sektörünü de dönüştürmeye başladığını göreceğiz.
Mobil cihazların yaygınlaşmasıyla birlikte online alışverişler ve özel kargo siparişleri e-ticaretin iç pazarlarda yeniden yapılanmasını sağlıyor. Akıllı telefonlar, tabletler ve fabletler sektörde birçok değişikliğe yol açıyor.
Öyle ki telefon ekranlarında kolay okunan fontlar geliştirmek gibi küçük değişiklikler ve mobil ödeme sektöründe yaşanan rekabet gibi stratejik değişiklikler, e-ticareti hem son kullanıcı hem de hizmet sağlayıcı ucunda dönüştürüyor.
Elbette bu kadar dinamik bir pazarın nereye gittiğini öngörmek kolay değil. Ancak, aşağıda sağladığımız kısa liste e-ticaret siteleri ile online mağazaların işini büyük ölçüde kolaylaştırıyor ve e-ticarette nelerin değiştiğini 9 maddede ortaya koyuyor:
1) Yeni alışveriş trendleri
Mobil pazarlamanın e-ticaret üstündeki en büyük etkisi kullanıcı davranışını değiştirmek oldu. Eskiden online alışveriş bölgesel mağazalarla sınırlıydı. Ancak bugün cep telefonu ile Çin’in e-ticaret devi Alibaba’dan bile sipariş vermek mümkün. Bu da artan rekabet anlamına geliyor. Buna bir de yurt dışı devlerinin Türkiye için yerelleştirilen online mağazalar açtığını eklediğimizde sektör oldukça rekabetçi bir hal alıyor.
Örneğin, Experian’ın yeni araştırmasında tablet kullanıcılarının yüzde 97’sinin tabletten mobil ödeme ile online alışveriş yaptığı görülüyor. Üstelik bu müşterilerin yüzde 83’ü alışveriş sırasında veya hemen ardından diğer mobil sitelerde alışverişe yönelik aktiviteler yapmış (başka ürünlere göz atmak gibi). Bu da mobil sitelerin e-ticarette öne çıktığını gösteriyor. Artık online mağazaların sayfa tasarımları tabletlerle telefonların küçük dokunmatik ekranları için optimize edilmeli.
Buna ek olarak müşteriler her şeyi her yerden satın alabileceklerine inanıyor. Artık yerel lojistiğin bile global nakliye ve tedarik zincirine entegre edilmesi gerekiyor. Öyle ki bir müşteri bilgisayarı için yeni ekran kartını İstanbul’daki online mağazadan değil de Ankara’da indirim yapan bir mağazadan almayı tercih edebiliyor. Çünkü bilinçli tüketici büyük online mağazaların yanı sıra hesaplı fiyatlar sunan yerel online mağazalara da ulaşıyor.
2) Satın alma davranışı
Alışveriş davranışının değişmesi satın alma davranışını da değiştiriyor. İşin ilginci mobil cihazlar bunu ilk bakışta birbirine zıt olan iki farklı şekilde değiştirdi.
Öncelikle insanlar fiziksel mağazada gördükleri bir ürünü daha sonra evinden online mağaza ile satın alıyor. Bu da hem outlet mağazadan hem de Alibaba gibi genel mağazalardan satış yapan üreticilerin satış dinamiğini değiştiriyor.
Açıkçası bu durum üreticinin daha geç para kazanması anlamına geliyor. Müşteri elinde alışveriş torbası taşımak veya yoğun günde kasa kuyruğu beklemek yerine evden veya işyerinden online sipariş veriyor ve kargoyu tercih ediyor. Kısacası anında alışveriş yapmadığı için zaman geçiyor (ayrıca aracı online mağazalar da bu satışlardan komisyon alıyor).
Business Insider’a göre geçen yıl 59 milyon Amerikalı ilgilendiği ürünü önce fiziksel mağazada beğendi, sonra mobil cihazıyla online olarak satın aldı. Bu da alışveriş süresini uzattı.
Ancak mobil cihazlar bir yandan da evden online alışveriş yapmayı hızlandırıyor: Mobil cihazlar sayesinde kasada sıra beklemek gibi aşamalar aradan kalktığı için satın alma süreci büyük ölçüde hızlanıyor. The Integer Group’a göre mobil cihazlardan alışveriş yapanlar çok hızlı satın alıyor. 2014’te müşterilerin yüzde 15’i bir ürünü beğendikten sadece birkaç dakika sonra akıllı telefonuyla satın aldı.
3) Faturalama yöntemi
POS makineleri, kredi kartı, banka kartları ve PayPal arasındaki rekabet gittikçe kızışıyor. Özellikle HSBC’nin geçen yıl hacklenmesinin ve çok sayıda kullanıcının kredi kartı bilgilerine erişilmesinin ardından Türkiye’deki bankalar online alışverişi zorlaştırdı. Artık pek çok kart yurt dışı alışverişlerde güvenlik kodu girilmediği gerekçesiyle satın alma işlemini reddediyor (PayPal’a güvenlik kodu girilse bile).
Ancak bu durumun bankaların işine yaradığını söyleyemeyiz. Tersine basit bir banka kartı için bile müşteri portföyü oluşturmaya odaklanan bankaların imzalattığı sözleşmeler mobil internetle alışverişe alışan tüketiciyi kaçırıyor. Örneğin PayPal, Migros ve TEB satış noktalarında ücretsiz PayPal kart satışına başladı. Banka kartı olarak satılan MasterCard standartlı bu kartın ücreti 5 TL. Üstelik kartı PayPal Türkiye sitesinden kargoyla ücretsiz sipariş etmek mümkün.
Kullanıcı PayPal kartını aldıktan sonra TC kimlik no ve kart numarası ile kartını PayPal sitesinde kullanıma açıyor ve PayPal hesabına bağlıyor. Ardından karta TEB ATM’lerinde 1 TL karşılığı istediği kadar nakit yükleyerek internetten güvenle alışveriş yapabiliyor. Kartın içinde sadece alışverişe yetecek kadar para olduğu için bilgisayar korsanlarının PayPal hesabını ele geçirmesi büyük bir risk taşımıyor.
Görüldüğü gibi mobil online mağazalar ve mobil e-ticaret lojistik ve bankacılığı da dönüştürüyor. Yerli yabancı gittikçe daha fazla online mağazanın PayPal ödemelerini kabul etmesiyle birlikte online alışverişe rakip gözüyle bakan, alışverişi ek güvenlik önlemleriyle zorlaştıran ve müşteriyi sözleşmelerle yoran bankalar dünyanın her yerinde kaybediyor.
4) Marka tercihleri
İnsanların mobil cihazlarda hızla alışveriş yapmasının sebebi mobil sitelerin ve akıllı telefonların daha kullanışlı olması veya satın alma işlemini hızlandırması değil. Bunun asıl sebebi küçük mobil cihaz ekranlarında etli parmakla alışveriş yapmanın zor olması. İnsanlar bu yüzden sadece bir şeyi satın almaya karar verdikleri zaman alışveriş sayfasına gidiyor ve mobil cihaz üzerinde hiç oyalanmadan istediğini satın alıyor.
Bu da markalar açısından bir sorun oluşturuyor. Masaüstü PC veya laptoptan yapılan alışverişlerde müşteriler kılı kırk yararak istediği markayı seçebiliyor. Ancak mobil cihazlarda hızlı olmak için diğer markalara bakmıyor, yalnızca güvendiği markalardan alışveriş yapıyor. Markaların bu eğilimden yararlanmak için kusursuz bir mobil mağaza sitesi açması gerekiyor (Amazon gibi). Çünkü mobil müşteri bildiği markayı tercih etmekle birlikte önce en kolay açılan mobil siteye bakıyor.
5) İşlevsellik
Kullanıcılar mobil sitelerde çok detaycı, yani basılması zor bir düğme ya da zor okunan bir menü gibi küçük ayrıntıları kafaya takıyor. Bu nedenle mobil sitelerin özellikle optimize edilmesi gerekiyor.
Bu da zor bir şey: Bir kere mobil sitenin mobil uygulamaları desteklemesi lazım. Mobil uygulamalar da web sitesini desteklemeli. Ayrıca her telefon farklı. Bunlar küçüklü büyüklü cihazlar, ekran boyutları farklı ve hem mobil uygulamaların hem de mobil sitelerin farklı cihazlar için optimize edilmiş olması gerekiyor. En basitinden tablette çalışan bir site küçük akıllı telefon ekranında çalışmayabilir.
Öyle ki ShopVisible araştırması mobil alışverişin yüzde 21‘inin akıllı telefonlar ve yüzde 17’sinin tabletlerden yapıldığını gösteriyor. Açıkçası “Büyük ekranda tasarım kolay diye ben sadece tabletlere odaklanacağım” diyen bir şirket potansiyel müşterilerinin yarısından fazlasını kaybedecektir.
6) Güvenilirlik
Bir sitenin tüm operatörlerle uyumlu olması gerekiyor. O site Edge ve 3G’de aynı performansı vermeli. 1 mbit Wi-Fi bağlantısında da hızlı açılmalı. Sayfalar her telefonda hızlı olmalı. Bu nedenle mobil sitelerin internet bant genişliğini de optimize etmesi gerekiyor. İnternetin çekmediği yerde rakip markanın sitesi daha hızlı açılırsa müşteri o markayı tercih edebilir.
7) Sigorta
Sigorta hizmeti sunmak mobil e-ticarette çok önemli. Malın yolda hasar görmesi, çalınması ve kaybolması durumunda ücretsiz ürün gönderme veya defolu ürünü değiştirmede kolaylık sunmak kritik faktörler. Bu noktada yurt içi online mağazaların büyük avantajı var tabii. Hatalı bir ürünü Çin’den satın alınan bir üründen çok daha hızlı bir şekilde değiştirebilirler. Bu bağlamda kargo taşımacılığını güvenceye almak için ek garantiler sağlayan firmalar e-ticarette tercih ediliyor.
8) Güven
Mobil cihazlar hem internetin gözetlenmesi hem bilgisayar korsanları hem de gizlilik kaygılarıyla boğuşan müşterilerin kullandığı cihazlar. Bu açıdan bakıldığında müşterinin markaya güvenmesi şart. Öncelikle memnuniyetsiz bir müşteri güvenmediği bir markayı Facebook ve Twitter’da eleştirerek kötü reklam yapabilir.
Öte yandan gizlilik kaygısını da küçümsememek gerek. Online mağazaların kredi kartı bilgilerini, şifreyi ve diğer gizli bilgileri hackerlardan koruması lazım. Her ne kadar bu madde 8. sırada yer alsa da 2015’te kullanıcıların fatura bilgilerini hackerlardan koruyan siteler satışlarını arttıracak. Diğer markalar ise sürekli müşteri kaybına uğrayacak. Dolayısıyla e-ticareti mobil ödeme güvenliğiyle birlikte düşünmek gerekiyor. Buna hızla açılan kullanışlı mobil siteleri eklediğimizde söz konusu noktalara dikkat eden firmaların rekabet gücü artıyor.
9) Lojistik
Mobil e-ticaret küçük çaplı lojistik şirketlerini hem yurt içinde hem yurt dışında canlandıracak. Aynı zamanda mobil cihazlarla online alışverişin artmasıyla birlikte, büyük lojistik şirketleri de ana limanlara büyük mal göndermek yerine, çok sayıda tali limana farklı kargolar göndermeye başlayacaklar.
Bu noktada ürün değiştirme garantisi sunan yerel online mağazalar lojistik ve kargo şirketlerini güçlendirecek. Öte yandan Türkiye yurt dışı rekabete maruz kalacak. Gelecekte Amazon Türkiye gibi bir sitenin açılması, üstelik bu sitenin Türkiye’deki depolar ve gümrükler üzerinden hizmet vermesi yerel e-ticaret şirketlerini zorlayacak ya da onlara kârını paylaşmak karşılığında daha büyük satış olanakları sunacak.
Özellikle 2 ila 4 kg’lık hafif kargoları taşıyan dronlar (uçan robotlar) nakliye maliyetlerini düşürerek lojistiği ulusal kargo şirketlerinin tekelinden alıp yerelleştirebilecek. Bu biraz da Amazon, Flipkart ve Snapdeal gibi şirketlerin Türkiye’de ne kadar rekabetçi olmak istediğine bağlı.
Her ne kadar uçan robotların (dronlar) hafif kargo taşımacılığında büyük bir faktör olması için 3 yıl beklemek gerekse de home office çalışan ve/veya 3D printerla üretim yapan küçük işletmelerin niş pazarlara hitap ederek kargo gönderimi yapmaya başlayacağını hatırlatmak gerekiyor.
Kısacası, kendi yerel online mağazalarını açarak satışa başlayan küçük işletme sahiplerinin e-ticaret pazarını dönüştüreceğini söyleyebiliriz. Mobil e-ticaret döneminde KOBİ’ler ve küçük işletmelere gün doğuyor.
