İlginç Buluşlar >> Jüpiter’e çarpan göktaşı, Google fiber telefon, hidrojen yakıt hücreli dron

Dijital kameraların ucuzlamasıyla birlikte amatör astronomlar önemli keşifler yapmaya devam ediyor. 94’te Jüpiter’e parçalar halinde çarpan Shoemaker–Levy 9 kuyrukluyıldızından sonra, yine amatör gözlemcilerin keşfettiği yeni bir göktaşı Güneş Sistemi’nin en büyük gezegenine çarptı.

En azından göktaşı sanıyoruz

Ancak, sıradan asteroitten çok daha büyük bir kuyrukluyıldız da olabilir. Jüpiter, Güneş Sistemi’nin en büyük ve kütleli gezegeni olarak Dünya’da hayatı yok edecek birçok tehlikeli gökcismini kendine çekerek parçalıyor.

18 Temmuz 1994’te Jüpiter’i 21 parça halinde bombalayan Shoemaker–Levy 9 kuyrukluyıldızı da buna dahil. Bu 21 parçadan sadece biri olan G parçasının, katı yüzeyi olmayan Jüpiter atmosferine 6 milyon megaton güçle çarptığı tahmin ediliyor ki bu da insan uygarlığını 30 kere yok etmeye yeterli sayıdaki global nükleer silah stokumuzun toplam yıkım gücünden 600 kat büyük bir patlamaydı.

İlgili yazı: Dünya’yı Kurtaran Gezegen >> Jüpiter’e giden Juno en uzaktaki güneş enerjili araç oldu

 

Jüpiter çarpışmaları neden önemli?

Jüpiter’e çarpan tüm asteroitlerin hem Dünya’daki hayatın yaşaması için yeni bir şans olması açısından hem de patlama sırasında uzaya dağılan gaz bulutlarının Jüpiter atmosferinin iç kesimleri hakkında bilgi vermesi açısından bu kozmik çarpışmalar insanlık için çok önemli.

Canımızı Jüpiter’e borçluyuz

Teleskoplu asteroit erken uyarı sistemlerine henüz yeterli bütçe ayrılmadığı için bilim insanlarının gözünden kaçmış olan çarpışmayı amatör astronomlar gözlemledi.

Jüpiter’e yönelik son kozmik çarpışma 17 Mart 2016’da gerçekleşti ve amatör astronomların gözlemleriyle “Uzaya ne kadar çok göz bakarsa o kadar iyi olur” söyleminin doğruluğu da bir kez daha kanıtlanmış oldu.

Her ne kadar elimizde bizi asteroit çarpışmalarından koruyacak bir teknoloji olmasa da bir asteroiti ne kadar uzaktan keşfedersek Armageddon ve Derin Darbe filmlerinde olduğu gibi, asteroit Dünya’ya yaklaşana kadar geçecek sürede onu durdurmak için gereken teknolojileri geliştirme şansımız artıyor.

İlgili yazı: Asteroit Madenciliğinde Dev Adım >> Philae bir kuyrukluyıldıza inen ilk uzay aracı oldu

 

 

Korunma tedbirleri

Asteroitlerin dinozorların soyunun tükenmesine yol açarak sırasıyla önce memelilerin ve sonra da türümüzün gelişmesi için bize nasıl bir şans sunduğunu Katil Asteroitler yazısında anlattım. Gelecekte geliştirilecek asteroit çarpışması önleme teknolojilerini ise ayrı bir yazıda anlatacağım.

Öte yandan NASA’nın asteroitlerin iç yapısına bakarak bunların ne kadar sert maddelerden yapıldığını, yani çarpışma sırasında ne kadar tehlikeli olduklarını görmek için geliştirdiği dünyanın ilk uzay silahını merak ediyorsanız Gerçek Yıldız Savaşları yazımı okuyabilirsiniz.

İlgili yazı: Dinozorları 66 milyon yıl önce bir değil İKİ asteroit mi öldürdü? Kazanan memeliler oldu

 

Google’dan yeni fiber telefon

Bir Alphabet iştiraki olan Google Fiber şirketi, tüm abonelerine fiber internet üzerinden çalışan sabit hatlı telsiz telefon hizmeti vermeye hazırlanıyor. Hem de sadece 10 dolara. Böylece insanların evden telefon etmek için telefon operatörlerine ihtiyacı kalmayacak.

Akıllı telefonlar, Whatsapp ve Facebook Messenger’da olduğu gibi sadece Wi-Fi üzerinden (yani mobil operatör hizmeti olan 4.5G hizmeti kullanmadan) çağrı yapmaya izin veriyor ve sim kartla klasik şebeke üzerinden arama yapma ihtiyacını ortadan kaldırıyor.

Google’ın fiber telefonu ise aynı anda hem kablo TV hem de fiber internet hizmeti vererek vatandaşı yalın internete geçme derdinden kurtaracak. Aslında fiber telefonla ses, veri ve internet yayını hizmetleri çok daha ucuza sağlanacak. Aynı zamanda telekom operatörleri aradan çıkarak çok başlılık kalkacak.

İlgili yazı: 4.5G veri kotası yemeden Youtube, Spotify açmanın 3 Yolu

 

Yeni tekel oluşturur mu?

Tek marka tekel riski doğurabilir; ama bu aynı zamanda Google’ın tüm entegre internet hizmetlerine, bunların hepsinden ayrı ayrı para alan operatörler yerine, doğrudan Google fiberle ve tek paket fiyatına ulaşmak anlamına geliyor.

Google ayda 10 dolara sabit fiber telefon hattı üzerinden ücretsiz şehir içi ve ülke içi arama hizmeti sunuyor. Yurt dışı aramalar ise Google Voice hizmetinin uluslararası çağrı tarifesi üzerinden ücretlendirilecek (bunun nedeni telekom şebekesinin telefon operatörlerinin elinde olması ve ara bağlantı ücretleri).

Ancak, Amerikalılar eski telefon numaralarını tutabilecek veya yeni numara alabilecekler. Çağrı bekletme, arayan kişinin adını gösterme, 911 acil çağrı hattını arama gibi hizmetler aynen devam edecek. Ayrıca kullanıcıların fiber telefonla telsiz gibi konuşma, sesli e-posta iletileri kaydedip karşı tarafa gönderme ve gelen Gmail iletilerini telefona okutma imkanı bulunuyor.

İlgili yazı: Ucuz internet için güneş enerjili fiber otoyollar

 

Şimdilik Google Fiber müşterisine

Sesli mail gönderimi kullanıcıların evde çalışırken iş yükünü azaltmasını ve yorulmadan hızlanmasını kolaylaştıracak, ama bu hizmet şimdilik sadece Google fiber internet abonelerine sunuluyor.

Tüm bu gelişmelere rağmen internette asıl sorunun entegrasyon sorunu olduğunu söyleyebiliriz. Dünyanın telefon ve internet şebekeleri parça buçuk. Hem bakır kablo hem fiber var. Üstelik her ülkede altyapı farklı şirketlerin elinde ve ara bağlantı ücretleri tıpkı bankaların havale ücreti alması gibi iletişim ücretlerinin artmasına yol açıyor.

Akıllı evler, akıllı şehirler, akıllı takılar ve nesnelerin interneti için ucuz internet erişimi sağlamak üzere bir an önce bu sorunun çözülmesi gerekiyor.

İlgili yazı: 4.5G İle Vatandaşa 1 Nisan Şakası >> Maksimum hız hayal çünkü fiber yetersiz

 

Doğada çürüyen, çevreyi kirletmeyen plastik şişe

Bilim insanları sahillerle denizlerin plastik çöplüğüne dönmesinin ardından doğada çürüyen ve çevreyi kirletmeyen plastik şişeler geliştirdiler. Alglerden üretilen bu deniz yosunu türevi şişelerde hem meşrubat içebilirsiniz hem de üstüne şişeyi yiyebilirsiniz (kornet dondurma usulü 🙂 ).

Dünyada her yıl yüzlerce milyon ton plastik üretiliyor ve bunlar denize atılarak okyanus tabanında birikiyor. Bilim insanları bugüne kadar çöp yiyen solucanlar ve plastik yiyen bakteriler geliştirdiler. Sırada ise yıllardır haberi yapılan ama bir türlü yaygınlaşmayan çevre dostu plastik şişeler var.

İlgili yazı: Denizlerde 5 trilyondan fazla plastik çöp yüzüyor

 

Komplo değil gerçek

Ari Jónsson alglerden üretilen çürüyebilir plastiklerle bu işi çözebileceğimizi düşünüyor: “Plastiklerin yüzde 50’sinin bir kez kullandıktan sonra çöpe atıldığını okuyunca her gün attığımız muazzam miktardaki plastik atığı hiç değilse kısmen sağlıklı alternatiflerle değiştirmenin bir yolunu aramaya başladım.”

Peki “Neden doğada çözünmesi yüzlerce yıl alan materyallerden şişe üretip bir kez içtikten sonra bunları çöpe atıyoruz?” Jónsson’un sorusunun cevabı belli: Dünyayı hâlâ petrol üreticileri ve bunlardan beslenen sanayi yönetiyor. Onlar da yeni plastikler üretip satmak için geri dönüşüm teknolojilerini engelliyor.

Aslında bunun için komplo teorisine gerek yok. İş adamları alglerden üretilen geri dönüştürülebilir plastik şişelere yatırım yapmazsa bu teknoloji ucuzlamaz ve yaygınlaşmaz. Biz de eski tas eski hamam çevreyi kirletmeye devam ederiz.

İlgili yazı: Şimdi Elektrikli Bisiklet Zamanı >> Dünyanın en sağlıklı 5 e-bisikleti

 

Şişe bitene kadar çürümeyecek

Jónsson bunun için akıllı şişeler geliştiriyor. Bu şişeler içindeki sıvı (su, kola vb.) bitene kadar çürümeye başlamayacak: “Bu alg ve su karışımı şişeyi ilginç bir çözüm yapan şey şişenin yaşam döngüsü. Şişenin şeklini korumak için sıvıyla dolu olması gerekiyor. Boşaldığı andan itibaren de çürümeye başlayacak.”

İzlanda Sanat Akademisi’nde okuyan Jónsson geliştirdiği şişeyi Mart ayında Reykjavik’teki DesignMarch sergisinde sergiledi. Şişeyi dahice yollardan üreten Jónsson, bunun için laboratuardaki petri kaplarını ve deniz yosunu (alg tozu) kullandığını söylüyor.

Şişenin içinde su barındırdıkça şeklini korumaya devam etmesinin sebebi de bu. Sonuçta suda yaşayan deniz yosunu hücreleri içeriyor. Jónsson’a göre şişedeki suyu içmek tümüyle güvenli. Hiçbir zehirli veya hastalık yapıcı etkisi yok. Ancak şişede çok bekleyen suyun biraz tuzlanması söz konusu.

İlgili yazı: Güneş Enerjili Otoyollar >> Fransa temiz enerji için yollara güneş paneli döşeyecek

 

Sadece su mu?

Her ne kadar geri dönüştürülebilir organik şişelere insanların içebileceği her türlü alkolsüz soğuk içeceğin koyulabileceği düşünülse de şimdilik şişeler sadece içme suyuyla test edildi. Tüm diğer içecekler içinse ayrıca kimyasal testten geçirilmesi gerekiyor.

Bu da şişenin sanıldığı kadar pratik olmadığını gösteriyor. Bugünkü plastik şişelere asitli sıvılar hariç her şeyi koyabiliyoruz. Aynı sebeple bu şişenin seri üretime geçmesi ve yaygınlaşması da zor görünüyor.

İleride insanlık biyoprinterlar ile tümüyle organik sanayiye geçene kadar bu tür çözümlerin yaygınlaşması pek mümkün görünmüyor.

İlgili yazı: Temiz Enerjiyi Unutun >> 2040’ta %74 fosil yakıta devam: kömür, petrol, doğal gaz

 

Peki çözüm ne?

Jónsson bu şişeleri deniz yosunu jölesinden imal ettiğimi söyleyebilirsiniz diyor. Bununla birlikte pratik bir icat yapmadığını kendisi de kabul ediyor. Ancak Jónsson’ın içtikten sonra doğada kendiliğinden çürüyen ve bunu yaparken zehirli atık bırakmayan bir şişe geliştirmesi, çocuklarımızda çevre kirliliğini önleme bilinci geliştirmek açısından önem taşıyor.

Bunun dışında deniz yosunundan (alg) üretilen yarı canlı (?) organik şişeler geleceğin canlı sanayi devrimi için bize şimdiden neler yapabileceğimiz hakkında ipucu veriyor. Yine de geri dönüştürülebilir plastik üretmek işin bir yönü.

Diğer yönü ise denizlerdeki tüm plastik atıklardan kurtulmak. Plastik yiyerek beslenen ve karşılığında doğaya zararlı atık bırakmayan genetiği değiştirilmiş (GDO) bakteriler çevre kirliliğini önleme açısından büyük gelecek vaat ediyor. Bunlar ister benzin bidonu olsun ister pet şişe tüm plastikleri yiyecekler.

İlgili yazı: Uçan Telefon PhoneDrone >> Telefonu drona takıp uçurun ve kuşbakışı Perıscope çekin

 

Bonus buluş: Hidrojen yakıt hücreli dron

Dronlar bildiğiniz gibi ya pille ya da benzinle uçuyor. Benzinle uçan dron sayısı daha az; çünkü evde yanıcı ve zehirli benzin bulundurmak tehlikeli. Üstelik bu tür dronlar çok gürültülü. Sadece silahlı veya silahsız büyük boy askeri insansız hava araçları uçak yakıtı kullanıyor.

Öte yandan pil kullanmak da büyük sorun. Küçük dronların küçük ve hafif olmak zorunda kalan pilleri çabuk tükeniyor. Bu da dronların menzilini sınırlayarak sık sık şarj edilmesini gerektiriyor.

İlgili yazı: Nükleer araba ne zaman?

 

Pil komplosu?

Komplo yok ama sorun ekonomik: Bugüne dek Apple, Samsung ve diğer şirketler 40 litrelik benzin deposu gibi enerjik, uzun ömürlü ve küçük piller geliştirmeye yanaşmadı. Sonuç olarak bu şirketler pil satarak para kazanıyor. Hatta tüketiciyi pili zayıflayan telefonları yenisiyle değiştirmeye teşvik ederek kazancını artırıyor.

Apple’a pilleri bilerek eskitip ömrünü 1 yılla sınırladığı için dava açıldığını ve bu davanın kazanıldığını unutmayalım; ama sadece üreticiyi suçlamak haksızlık olur. Elimizde küçük ve uzun ömürlü pil teknolojisi yok. Ancak ta Alessandro Volta zamanından (1750’ler) kalan akışlı pil teknolojisi var.

Bu piller yaygınlaşmadı, çünkü zehirli ve patlayıcı sıvılar içeren ve sırt çantası büyüklüğünde olan çok uzun ömürlü akışlı pilleri (aslında oto akülerinin atası) telefonlara takamıyoruz. Yine de Bill Gates’in dünyadaki 3 temiz enerji teknolojisinden biri olarak akışlı pillere yatırım yaptığını belirtelim.

İlgili yazı: Bill Gates’e göre dünyayı kurtaracak 3 temiz teknoloji

 

Dronla ne ilgisi var?

Şöyle: Dünyanın tüm dronları kolunuza saat gibi takabildiğiniz veya telefonunuzu havadan çekim için uçurabildiğiniz oyuncak dronlar kadar küçük değil. Özellikle Amazon ve DHL gibi havadan dronla kargo teslimatı yapmak isteyen şirketlerin uzun menzilli, ucuz ve çevreyi kirletmeyen dronlara ihtiyacı var.

Hidrojen yakıt hücreli dronlar mikroskobik gözenekli süngere yedirilmiş hidrojen gazı yakarak çalışıyor. Bunların benzin tankı gibi patlama, yanma, alev alma tehlikesi yok; yani kargo teslim ederken balkondaki çamaşır ipine dolanırsa kimsenin evini yakmayacaklar.

Üstelik egzoz olarak sadece su buharı çıkarıyorlar. Çevreyi kirleten zehirli gazlar çıkarmıyorlar. Aynı sebeple bakım masrafları az, çevreyi kirletmedikleri ve sessiz çalıştıkları için şirketlerin ilk tercihi bu dronlar olurdu.

İlgili yazı: Bilim insanları bildiğimiz mikroptan yakıt hücresi üretti

 

Ne durumdayız?

Intelligent Energy şirketi geçenlerde aşağıdaki videoda görebileceğiniz gibi dünyanın ilk hidrojen yakıt hücreli dronunun uçuş testlerini tamamladı. Bu dronlar daha uzun menzilli olacak ve daha ağır yük taşıyabilecek.

Evet Foça’da iş ve tatili birleştirdiğim hafta sonunun ardından biriken en ilgi çekici haberleri sizler için okuduğunuz yazıda derledim. Bu hafta her gün yeni blog girişi yaparak yazılara hız kazandırmaya devam edeceğim. Gelecek bölümde görüşmek üzere. 🙂