GE’den Tümüyle 3B Printerda Basılan İlk Jet Motoru >> Mini jet motoru 33.000 rpm hızında

Türk Hava Kuvvetleri’nin belkemiği olan F-16’lar ve diğer yolcu uçaklarına jet motoru üreten GE firması, yeni geliştirdiği deneysel jet motorunun bütün parçalarını 3B printerda bastı.

Bu motor 33.000 rpm hızında, yani motora hava çeken turbofanlar kendi çevresinde dakikada 33 bin kez dönüyor.

Peki, fabrikada normal motor üretmek varken 3B printerda basmaya ne gerek var? Sonuçta 3B printerlar çok yavaş çalışıyor ve basit bir bisiklet zincir dişlisini bile metal printerda basmak iki gün sürüyor.

Ancak, GE üç boyutlu printerları özellikle tercih ediyor, çünkü bunlar normalde 15-20 parçadan oluşan hassas bir yakıt memesini bile tek parça veya iki-üç parça halinde basabiliyor.

GE, sırf bu avantajdan yararlanmak için 2014 yılında yeni jet motorları için 85 bin yakıt memesi basacak özel bir 3B printer tesisi kurdu:

Tek parça yakıt memeleri hem ucuz hem hafif oluyor ve uçaklarda yakıt tasarrufu sağlayarak GE’nin müşterisi olan havayolu şirketlerini memnun ediyor. Tek parça baskı ile bakım-onarım masraflarını da azalıyor (eskiyen parçayı geri dönüşüme verip yenisiyle değiştirmek yeterli oluyor).

 

 

Neden tam boy değil de mini jet motoru?

Resimde gördüğünüz gibi yeni jet motoru sehpaya sığacak kadar küçük. Çünkü GE büyük uçaklar için tam boy motor basmadan önce 3B baskı ile jet motoru üretip üretemeyeceğini görmek istedi. GE ancak motorun bir bütün halinde düzgün çalıştığından emin olduktan sonra yeni modeller tasarlayıp seri üretime geçecek.

Yine de bu teşebbüs metal 3B printerların geleneksel fabrikaların yerini alacağını göstermek açısından önemli bir kanıt. GE gibi bir şirket 3B baskı jet motoru basıyorsa, yarın öbür gün otomobil motorlarını da tümüyle 3B printerda basarlar.

 

 

Tabii bu teknolojinin otomobil motoru gibi çok hafif olması gerekmeyen veya 1300 derece gibi yüksek sıcaklıklarda çalışması şart olmayan motorlarda kullanılacak kadar ucuzlaması zaman alacak. Yine de işe bir yerden başlamak gerekiyor ve GE bunu yaptı.

Şirket mühendisleri de böyle söylüyor: “Tümüyle katman eklemeli baskı imalatı olan parçalarla çalışan küçük bir motor üretebileceğimizi görmek istedik.”

GE mühendisinin sözleri sizi şaşırtmasın. Katman eklemeli baskı 3B baskının teknik adı. Gerçekten de günümüzdeki 3B printerları dokuz tat gofretin arasına çikolata döşeyen gıda makinelerine benzetebilirsiniz.

 

 

Ticari jet motoruna zaman var

Çünkü normal bir yolcu uçağı motoru tasarlamak bile yıllar alan bir süreç. Hassas parçalar birbirine tam oturmalı, sıkı güvenlik ve performans testlerinden geçmeli. GE’nin mini jet motoru ise sadece basit bir 3B baskı konsepti.

GE mühendisleri bunun için model uçaklarda kullanılan nispeten basit jet motorlarını incelediler.

(Evet, jet motorlu model uçaklar da var ve evet bunları Geleceğe Dönüş 2 filminde olduğu gibi kaykayınızın arkasına takabilirsiniz; ama arkanızdan koşan kız arkadaşınızın eteğini jetten çıkan sıcak gazlarla yakmamaya dikkat etmelisiniz. 🙂 )

 

 

İkinci sanayi devrimi başlıyor

GE üç boyutlu baskı testleri kapsamında 30 cm boyunda ve 20 cm yüksekliğinde küçük bir jet motoru üretti. Bu mini jet motoru sıradan model uçaklara takılamayacak kadar büyük, fakat teorik olarak insansız hava araçlarına (İHA’lar-dronlar) takılabilir.

Yine de GE üç boyutlu baskı ile jet motoru üretmekte çok ciddi. Örneğin yazının başında sözünü ettiğimiz 3B baskı yakıt memeleri, GE90 motorlara ek olarak tek koridorlu küçük yolcu uçakları için üretilen yeni CFM LEAP jet motorlarına da takılacak.

ABD Federal Havacılık Kurulu’nun GE90 jet motorunda kullanılacak ilk yakıt memesine şimdiden onay verdiğini düşünecek olursak 3B printerda basılan motorların hızla yaygınlaşacağını söyleyebiliriz.

 

 

Dünyanın tümüyle 3B printerda basılan ilk jet motoru