Bitcoin 2244 Dolar Ama Kriz Yakında
Bitcoin 2200 doları aştı. Ancak, internette anonim alışverişe izin veren şifreli dijital paranın önünde ciddi bir teknik engel var ve aşılmazsa Bitcoin gözden düşebilir. Uzmanlar sorunu çözmek için yeni Segwit ödeme sistemini geliştirdi. Peki Segwit Bitcoin’i nasıl kurtaracak? Birlikte görelim.
Bitcoin darboğazı
5 yıl önce 1000 Bitcoin alanlar bugün zengin oldu biliyorsunuz değil mi? Mayıs 2010’da değeri sadece 1 sent olan Bitcoin geçenlerde 2600 doları gördü.
Oysa bu paranın geleceği halk arasında pek bilinmeyen önemli bir teknik engelin aşılmasına bağlı. Yoksa evcilleştirilmiş Bitcoin de diyebileceğimiz blockchain destekli yeni bankacılık sistemi ve Litecoin gibi rakip dijital para birimleri anonim kullanıcının gözdesi Bitcoin’in yerini alabilir.
Durumun ciddiyetini anlamak için önce Bitcoin’in ne olduğunu kısaca anlatalım ve elbette Bitcoin krizine yol açan teknik sorunu görelim. Sonra Segwit ödeme sisteminin krizi nasıl önleyeceğini açıklayacağız.
İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt
Bitcoin neden seviliyor?
Bitcoin çok popüler; çünkü merkez bankası ve hükümetlerin kontrolü dışında. Bitcoin sayesinde herkes 1 dolardan az işlem ücreti ödeyerek dünyanın herhangi bir yerinden alışveriş veya para transferi yapabilir.
Bu tür dijital para birimleri varlığını dünya geneline yayılmış bilgisayarlara borçlu. Ancak, ilk bakışta kulağa garip gelse de bütün para birimleri büyük ölçüde dijital sayılır. Örneğin doların veya avronun değeri ülkelerin altın stoklarıyla değil, borsadaki işlemlerle (spekülasyonla) belirleniyor.
Bu yüzden, dünyadaki hiçbir ülkede fiyatların arz ve talebe göre belirlenmediğini, borsanın baskın olduğu küresel sermayede serbest piyasa diye bir şey olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Örneğin, ABD doları bankalarda dijital olarak saklanıyor.
Peki paranızı neden bütün bu 1 ve 0’lara emanet ediyorsunuz? Bunun nedeni devletler, bankalar ve Visa gibi ödeme işlemcilerinin paranızı garanti etmesi; satın almayla havale gibi ticari işlemlerinizin dünyanın her yerinde geçerli olduğunu söylemesi.
İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem
Ya enflasyon?
Devletler istedikleri zaman karşılıksız banknot basarak paranın değerini düşürebilir ve enflasyona yol açabilirler. Hatta Türkiye küçük adamın değil ama varlıklı kesimlerin enflasyonla kalkınmasını seçtiği için son 40 yıldır orta direğin ortadan kalktığı ve insanların fakirleştiği bir ülkede yaşıyoruz.
2008 konut kredisi krizi
Bazıları tarafından kapitalizmin bitmek üzere olduğunu gösteren bir sinyal olarak yorumlanan 2008 krizi, bankaların önce kendi çıkarlarını (büyük yatırımcıların çıkarlarını) korumaktan halkın çıkarlarını korumaya vakit bulamadığını gösterdi.
Bitcoin yaratıcıları işte bu yüzden anonim dijital şifreli para birimlerinin insanları küresel sermayenin sömürüsünden kurtaracağını söylüyor. Nitekim Bitcoin’le alışveriş yapmak için ihtiyacınız olan tek şey kimsenin garanti etmesi gerekmeyen bir online cüzdanla ilişkili gizli sayıyı bilmek.
İlgili yazı: Sürpriz! Evrende yeni kara delik türü bulundu
Kısacası bankaya gerek yok
Bitcoin işlemlerini doğrulamak için merkez bankasına ve diğer bankalara gerek yok. İşlemlerin geçerliliği elbette onaylanıyor; ama bu isteyen herkesin katılabileceği gayri merkezi bir bilgisayar ağı üzerinden yapılıyor.
Bitcoin şifreli para birimi olarak çalışıyor ve NSA’in bilerek hatalı olmasını sağladığı şifreleme sistemlerine göre gerçekten güçlü şifreleme kullandığı için kötü niyetli kişilerin araya giren adam saldırısı yaparak Bitcoin çalması çok zor.
İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi
Şifreli parada sahtecilik zor
Bu noktada anonim kullanıcıları Bitcoin’de doğrulayan Blockchain sistemini 50 milyon vatandaşın kimlik bilgileri neden çalındı yazımda anlatmıştım. Dolayısıyla gerçek anonim kullanıcıların yerine geçerek sahtekarlık yapmanın çok zor olduğunu belirtelim. Bunun için NSA’in genel merkezindeki şifre kırma bilgisayarları bile yeterli olmaz. İşte bu yüzden Bitcoin’de sahtecilik çok zor.
California’da yaşayan siber güvenlik uzmanı Andreas Antonopoulos konuyu şöyle açıklıyor: “Sistem zorla ele geçirilmeye karşı dirençli olarak şekilde tasarlandı. Bu yüzden de Bitcoin 2008’de meraklı hackerların oyuncağı olarak başlayıp 2017’de yüzlerce milyar dolarlık bir ekonomi devi oldu.”
Her gün yüz binlerce Bitcoin işlemi yapılıyor ve bütün bu ticari işlemler merkezi hükümet ve banka kontrolü olmadan tamamlanıyor. Yine de dijital para işlemlerinin yaygınlaşmasını engelleyen teknik bir darboğaz var ve bu aşılmazsa Bitcoin popülaritesini yitirebilir.
İlgili yazı: Evren Bir Simülasyon mu?
Bu sorun ne?
Bitcoin bir yol ayrımında: Bir yandan e-ticareti ele geçirip Paypal’a rakip bir coin bazlı mikro ödeme sistemi olabilir, diğer yandan da tarihin sislerinde unutulup gidebilir. Bitcoin son 10 yılda geleceğin para birimi olarak lanse edildi; ama halkın geniş kesimleri hâlâ Bitcoin kullanmıyor. Teknik sorunlar Bitcoin’in yaygınlaşmasını engelledi.
Ancak, Bitcoin ödeme işlemlerinin toplumsal mutabakatla (dijital konsensüs) onaylanmasını hızlandıran yeni Segwit ödeme sistemi kullanıcılar arasında tutarsa sadece Bitcoin değil, Litecoin ve Darkcoin gibi tüm şifreli dijital para birimleri alışverişte en az kredi kartı kadar yaygın olabilir.
İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi
Nasıl yani?
Dediğimiz gibi; bunun için gayri merkezi kullanıcı ağının Segwit kullanmayı benimsemesi lazım. Oysa bu konuda itilaf var: Kullanıcıların bir kısmı “Bitcoin para birimi Tor gizli servislerinin olduğu karanlık web’de gizlice alışveriş yapmakla sınırlı olmalı. Bitcoin’in kitlelere inmesine gerek yok” diyor.
Bunların arasında elbette yaptıkları işlerin açığa çıkmasını istemeyen suçlular da var. Ancak, bu Bitcoin’den vazgeçmek için aptalca bir sebep; çünkü standart bankacılık sistemi üzerinde büyük miktarda kara para aklandığını biliyoruz (sadece Kayman adalarında en az 21 trilyon dolar kara para var1). Hatta devletler bunu önlemek için Panama Belgeleri’ni kullandı.
İlgili yazı: Akıllı Telefona Superman Görüşü
İyi, kötü, çirkin
Muhalif kullanıcıların Bitcoin’in yaygınlaşmasını istememesinin bir sebebi de Bitcoin’i basan ilk kişilerin sahip oldukları stoklarla pazarı kontrol etmek istemesi. Bununla birlikte Bitcoin’i anlamak için anarşist (hiyerarşi ve seçkinler diktası oligarşi karşıtı) hacker kültürünü anlamak da gerekiyor.
Kısacası Bitcoin’in yaygınlaşmasına sadece suçlular değil, dürüst kullanıcılar da karşı çıkıyor. Bitcoin yatırımcısı Olivier Janssens diyor ki “Bitcoin çekirdek geliştirme ekibinde sesi çok güçlü çıkan muhalifler var ve bunlar Bitcoin’in yaygınlaşmasını engelliyor. Çılgınlık!”
İlgili yazı: 10 Adımda kara deliğe düşen astronota ne olur?
Starbucks’ta Bitcoin
Gerçekten Starbucks’ta Bitcoin kullanmaya ne zaman başlayacağız? Sonuç olarak söz konusu teknoloji 2008’de çıktığı zaman, bu parayla tüm mağazalardan istediğinizi satın alabilirsiniz demişlerdi. Oysa hayaller Paris, gerçekler Muş oldu; yani cebinde en az 100 Bitcoin olmayanlar için.
10 yıl sonra görüyoruz ki Bitcoin dünyanın en büyük dijital parası. Hem değeri artarak 2200 doları aştı, hem de kullanıcı ve yıllık ticari işlem sayısı büyük oranda arttı; ama bunlar 7,5 milyar nüfuslu dünyada devede kulak sayılırlar. Özellikle de Çin gibi interneti yaygın olarak sansürleyen ülkelerde.
İlgili yazı: Kontrollü Güç >> Telefon pil ömrünü uzatmak için en çarpıcı 5 yöntem
Büyük bir sorun var
Öncelikle Bitcoin bir hayır kurumu değil. Kullanıcılar internetten Bitcoin’le alışveriş yaptığı zaman, özel bilgisayarla dijital Bitcoin basan madencilere işlem başına 1 dolardan fazla ödüyor. Bu madenciler hem Bitcoin basıyor hem de tıpkı bankalar gibi ağdaki ticari işlemleri yürütüyor.
Ancak, bu işlemlerin önce sistem katılımcıları tarafından onaylanması gerekiyor. Örneğin eskiden havale yapardık; ama karşı tarafın parayı çekmesi 3 gün sürerdi. Bu da öyle bir şey: Eskiden kullanıcı sayısı azdı ve işlemlerinin onaylanması 10 dakika sürüyordu. Şimdi konsensüs ile onaylanması için saatlerce, hatta günlerce beklemek gerekiyor.
İşte darboğaz bu
Bugün Garanti bankasının mobil işlem asistanı MIA’ya akıllı telefondan konuşup “Anneme 100 lira gönder” dediğiniz zaman işlem anında tamamlanıyor. Şimdi emekli annenizin 100 lira için üç gün beklediğini düşünün. Bu durumda vatandaş günlük alışverişte neden Bitcoin kullansın?
İlgili yazı: Yapay Zeka Bilimsel Düşüncenin Yerini Alacak mı?
Teknik sebebi
Bitcoin ağı saniyede sadece 7 işleme izin veriyor; ama Paypal saniyede ortalama 100 işlem ve Visa kartlar da 4000 işlem yapıyor. Kısacası bu engeli aşmak için saniyede yapılan işlem sayısının binlerce kat artması gerekiyor.
Ayrıca kimse Türkiye’de 2 dolarlık kahveye 1 dolar komisyon ödemez ve elbette kahve içmek için üç gün beklemezsiniz. Sonuç olarak ülkemizdeki kredi kartları da bankaların tüketiciye yansıyan komisyon bedeli sorunu çözülünce yaygınlaşmadı mı?
İlgili yazı: Kütleçekim dalgaları uzayı nasıl buruşturuyor?
Öyleyse güncelleme yapalım
O kadar kolay değil: Bitcoin kullanıcı çoğunluğunun onayını gerektiren gayri merkezi bir sistem. Bu işlemleri hızlandırmak için yapılacak bütün güncellemeler de kullanıcıların onayından geçmek zorunda. Üstelik dijital şifreli para birimlerini güncellerken veri güvenliği çok önemli: Zaten devlet garantisi olmayan bir sistemde bir de güvenlik açığı çıkarsa Bitcoin çöker.
Öte yandan değişiklik şart. Bitcoin popülerliği artıyor, ama sistem çok yavaş çalışıyor ve bunun tek nedeni Bitcoin ağ yazılımının kullandığı basit bir komut satırı. Bu satır yaklaşık 10 dakika içinde izin verilen maksimum işlem sayısını, yani blok büyüklüğünü belirliyor. Bu da 10 dakikada sadece 1 megabaytlık işlem yapılabilmesi demek.
İlgili yazı: Sentetik et mutfaklara ne zaman gelecek?
Peki işlem talebi artarsa?
O zaman da ya sıra bekleyeceksiniz veya işleminizin öncelikli olarak tamamlanması için madencilere yüksek komisyon ödeyeceksiniz.
Öyleyse limiti kaldıralım. Daha ne duruyoruz? Nitekim Mike Hearn ile ekibi 2015’te Google’dan ayrılıp Bitcoin geliştiricisi oldu. Ardından yeni bir yazılımla işlem limitini 8 megabayta çıkardı. Ancak neredeyse kan çıkıyordu!
Bir kere yeni ödeme sistemi eski sistemle uyumlu değildi. Bu yüzden sistemini güncellemeyen bütün kullanıcılar sistemden atılıyordu. Ayrıca başka sorunlar da vardı:
İlgili yazı: VPN Engellemeyi Aşmanın En kolay 5 Yolu
Örneğin telekom şirketleri
Telekom şirketleri interneti damlalıkla satarak para kazanıyor. İsteseler 100 megabit inteneti ayda 5 dolara verirler (inanmayanlar kendi VPN sunucunuzu kurun yazımda, hosting firmalarının ayda 5 dolara hem sanal sunucu hem 1 Terabayt veri kotası sağladığına baksın).
Ancak ISP’ler internetin boğazını sıkıyor (throttling). Dolayısıyla siz de işlem limitini 8 megabayta çıkarıp kullanıcısı sayısını 1 milyon kat artırsanız bile işlemlerin onaylanması için sırada bekleyeceksiniz; çünkü bu kez de internet yavaş olduğu için bant genişliğine takılacaksınız.
Bunda şaşacak bir şey de yok: Devletler ülkeyi bankalarla yönetiyor ve bankaların en büyük yatırımcısı telekom şirketleri. Neden bu sacayağı merkez bankasına rakip dijital para birimlerinin güçlenmesini istesin? İnterneti sansürlemek için tek yapmaları gereken şey yavaş interneti vatandaşa pahalıya satmak.
İlgili yazı: Telefon Operatörleri Web Geçmişinizi Satmak İstiyor
Her neyse
Bitcoin sistemini 2015 yılında 8 megabayt limitle sadece ileriye dönük olarak güncellemenin bir sıkıntısı daha vardı: O da sadece en güçlü madencilerin bu sistemi kullanacak olmasıydı. Bu durum gayri merkezi komünal eşitliği kaldırıp merkezi tekelciliğe yol açacaktı. Bu da sistemin kuruluş amacına aykırıydı.
2016’da değeri düştü
Özetle Hearn ve ekibinin limiti 8 megabayta çıkarma girişimi başarısızlıkla sonuçlandı bunun sonucunda ve önceki değeriyle karşılaştırıldığında, Bitcoin’in 2016’da yüzde 15’lik değer kaybıyla yeri öptüğünü söyleyebiliriz.
Aslında Mt. Gox madencisinin karıştığı Bitcoin hırsızlığı gibi skandallar, bir dijital para biriminin karşılaşacağı yazılımsal sorunların yanında önemsiz kalıyor: Sadece Mt. Gox sahtekarlığının 2,4 trilyon dolar değerinde Bitcoin çalınmasına yol açtığını düşünürsek bütün sistemi bozacak bir yazılım hatasının çok daha riskli olacağını görebiliyoruz.
İlgili yazı: İnşaat Şirketleri 3D Printer ile 8 Saatte Ev Basıyor
Bu yüzden güncellemek zor
Dijital para işlemlerini hızlandırarak Bitcoin’nin halk arasında yaygınlaşmasını sağlayacak olan Segwit (ayrılmış tanık) ödeme sistemi bu sorunu çözmek için geliştirildi; çünkü işlemleri 1 megabaytlık limiti artırmadan hızlandırıyor ve yukarıda anlatılan sorunları aşıyor.
Bunun için de işlemlerde kullanılan verinin bir kısmını alıp başka yerde depoluyor. Böylece 1 megabayt limite 4 kat işlem sığdırabiliyor. Aynı zamanda eski sistemi kullanmak isteyen kullanıcılarla uyumlu olan Segwit sayesinde, madencilerin Bitcoin işlemlerini onaylamak için 4 kat hızlı bilgisayar kullanmasına gerek kalmıyor.
İlgili yazı: 1 milyar yıl sonra Dünya gezegenine ne olacak?
Deneme başladı
Segwit Ekim 2016’da kullanıcıların beğenisine sunuldu ve şimdiden yüzde 30 oranında yaygınlaştı. Hearn’ın çözümü ise sadece yüzde 15 oranında yaygınlaşmıştı. Segwit yüzde 95 kullanım oranına erişip bu oranı en az iki hafta korursa tüm Bitcoin sistemi Segwit’e güncellenecek.
Litecoin rekabeti
Bu arada kullanıcılar tutucu davranarak Segwit’te geri kalırsa rakip dijital para birimi Litecoin kapıda bekliyor ve kendi Segwit sistemini kullanıma sokmaya hazırlanıyor. Litecoin Bitcoin ile hemen hemen aynı yazılımı kullanıyor, ama sistemin toplam değeri sadece 500 milyon dolar; yani Bitcoin’in 40’ta biri. Ancak Segwit’te öne geçerse asıl Litecoin yaygınlaşabilir.
Gerçi Litecoin’in yaygınlaşması Bitcoin kullanıcılarını da Segwit kullanmaya teşvik edebilir. Almanya Heidelberg’deki NEC Araştırma Laboratuarları’ndan Ghassan Karame, “Bitcoin kullanıcıları bunu fark edecektir” diyor. Litecoin güncellemesi işe yararsa Bitcoin’de Segwit oranı yüzde 95’e çıkabilir.
İlgili yazı: Dünya’daki En Eski Fosil Bulundu
Ne işe yarayacak?
Örneğin, tüketiciden sadece nakit kağıt para alan, para üstü vermeyen ve kredi kartıyla çalışmayan (komisyonsuz kıyak para) İstanbulKart tekelinin olduğu İstanbul yerine, Avrupa’da yaşıyorsanız Akbil türevi kartlarınızı Bitcoin’le doldurabileceksiniz.
Ayrıca Bitcoin halk arasında yaygınlaşırsa dijital şifreli para birimlerinin saniyede milyonlarca değil, milyarlarca ticari işlemi destekleyeceğini de belirtelim. Merkez bankası destekli Visa’nın bile bununla rekabet etmesi (devlet yasakları olmadığı sürece) çok zor görünüyor.
Tabii bunun için az sayıda kişinin kullandığı Bitcoin’den büyük paralar kazanan gedikli kullanıcıların yola taş koymasını engellemek gerekiyor. Neden sorun çıkarıyorlar derseniz:
Dijital para madenciliği özel bilgisayar gerektiren zor bir iş (sistemde basılan her yeni Bitcoin için daha zor bir matematik problemini çözmek gerekiyor). Bundan kârlı çıkmanın tek yolu insanlardan işlem ücreti almak; ama Bitcoin halk arasında yaygınlaşırsa madenciler işlem bedeli alamayacaklar.
İlgili yazı: Hibrit Araçlar İçin Grafen Yakıt Pili
Valla kendileri bilirler
Bitcoin madencileri unutmasınlar ki sahip oldukları paranın değeri sistemin kullanılmasına bağlı. Onlar Bitcoin’i yaygınlaştırmazsa online alışverişin ve e-ticaretin kralı Litecoin gibi rakipler olur. O zaman da madenciler Bitcoin’i dolar veya avroya bozdurarak sistemden çekilmek zorunda kalır.
Madencilerin sahip olduğu para yedi sülalelerini zengin etmeye yetiyor; ama 1) Segwit’e geçmezlerse Bitcoin çökebileceği için bu yolla kazançlarını artırma şansları olmayacak, 2) para bozdurdukları için zarar edecekler ve 3) dijital parada kalmak istiyorlarsa yine Segwit kullanan Litecoin satın alarak her şeye yeniden başlamak zorunda kalacaklar.
Sonuçta yurttaşların borsa spekülasyonu yoluyla ekonomiyi elinde tutan güç odaklarından kurtulmasının tek yolu anonim şifreli dijital para birimlerine geçmek. Bunun için de Segwit’in tüm Bitcoin türevlerinde yaygınlaşması gerekiyor. Elbette bankalar buna karşı evcil Blockchain ile önlem alıyor.
