Cassini Satürn’e Son Dalışını Yapıyor

Cassini sondası 15 Eylülde Satürn’e intihar dalışı gerçekleştirerek ömrünü tamamlayacak. Cassini 2004’ten beri Satürn ve uydularının detayları fotoğraflarını çekti. Enceladus’ta hayata elverişli buz altı okyanus buldu ve Titan’ın sıvı metan göllerine Huygens sondasını indirdi.

Neden intihar ediyor?

Mars’ı da kirlettik hayırlı olsun ve Mars hakkında bilmediğimiz üç soru yazılarında belirttiğim gibi, uzayda hayat aramak için önce Dünya’daki bakterilerin başka gezegenlere yanlışlıkla bulaşmasını önlemek gerekiyor. Yoksa uzayda hayat bulursak gerçekten uzaylı olduğundan emin olamayız.

Cassini sondası da bu sebeple 15 Eylül’de Satürn atmosferine dalarak sürtünme sebebiyle yanıp parçalanacak ve Dünya’dan getirmiş olabileceği mikroplarla birlikte yok olacak. Yoksa Enceladus gibi buzlu Satürn uydularına mikrop bulaştırma ihtimali var. Düşük olasılık ama riske girmeye değmez.

Bilim insanları hüzünlendi

Cornell Üniversitesi Astrofizik ve Gezegen Bilimleri Merkezi Direktörü Jonathan Lunine, “Dile kolay, Satürn çevresinde 13 yıl süren bir tura çıktık” diyor. “Cassini bu uzay seferi tasarlandığı zaman hiç akla gelmeyen gözlemler yaptı. Şurası kesin ki tahminlerimizden çok daha kapsamlı bilimsel keşifler gerçekleştirdi.”

İlgili yazı: Yakıtsız Çalışan Roket EM Drive

 

20 yıllık macera

Cassini 2004 yılında Satürn yörüngesine girmiş olabilir; ama Dünya’dan 1997 yılında fırlatıldı ve Satürn’den önce Venüs ve Jüpiter’e de uğradı. Özellikle 6 aylık Jüpiter yolculuğu sırasında Galileo uzay sondasıyla birlikte çalışarak Jüpiter’de yeni gözlemler yaptı.

Ancak, 20 yıllık sıkı çalışmanın ardından Cassini’nin manevra yakıtı bitti. Her ne kadar radyoizotop termoelektrik jeneratörü (RTG veya nükleer pil de diyebiliriz) uzay aracına daha yıllarca enerji sağlayacak olsa da manevra yakıtı biten Cassini’nin kullanılması artık imkansız: Yeni uyduların yörüngesine giremez veya Satürn’e yaklaşamaz ya da uzaklaşamaz. Bu yüzden intihar dalışı vakti geldi.

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

 

Son yolculuk planı

• 11 Eylül, 15:04: Cassini Güneş Sistemi’nde kayda değer atmosfere sahip tek uydu olan Titan’a son kez selam verdi ve Titan yerçekimini kullanarak Satürn’e doğru son yolculuğuna başladı.
• 12 Eylül, 21:19: Dünya, Cassini’nin son Titan verilerini almaya başladı.
• 14 Eylül, 15:58: Yarın Cassini kameraları son kez resim çekecek ve Satürn bulutlarını çok yakından görüntüleyecek.
• 14 Eylül, 16:22: Cassini’nin son verileri ve resimleri Dünya’ya gönderilmeye başlayacak. Elveda töreninin bir parçası olarak NASA ham resimleri internette naklen yayınlamayı düşünüyor. Ancak, Satürn çok uzak olduğu için bu sinyalleri biz ışık hızıyla bile ancak sabaha karşı 4:37’de alacağız.
• 15 Eylül, 3:14: Uzay aracı atmosfere dalıp buharlaşmadan önce atmosfer kimyasını ölçmek için veri toplamaya uygun konuma geçecek ve sistemlerini gerçek zamanlı veri göndermek için programlayacak. Bunlar da Dünya’ya 4:37’de ulaşacak.
• 15 Eylül, 6:31: Cassini sondası Satürn atmosferine girecek.
• 15 Eylül, 6:32: Sondanın anteni Dünya’dan başka bir yöne döneceği için uzay aracından gelen sinyaller kesilecek. Kısa süre sonra da sondamız yüksek basınç ve sıcaklık sebebiyle parçalanacak.
• 15 Eylül, 7:00-8:30: NASA Cassini veda törenini Carl Sagan’ın da çalışmış olduğu Jet İtki Laboratuarı’ndan canlı yayınlayacak.
• 15 Eylül, 7:55: Cassini’nin son sinyali Dünya’ya ulaşmış olacak. Sondamız atmosfere düşük hızla girdiği için sürtünme yoluyla meteor gibi parçalanmayacak. Atmosferde derinlere inerken olabildiğince uzun süre veri kaydetmeye devam edecek.

Cassini’ye veda edeceğimiz şu günlerde uzay sondasının son 20 yılda çektiği en güzel 17 resmi sizlerle paylaşıyorum:

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

1. Güneşi arkasına alan Satürn

2006’da çekilen ve güneş tutulmasını gösteren ünlü fotoğrafta Satürn’ün halkaları tüm ihtişamıyla ortaya çıkıyor.

İlgili yazı: 30 adımda resimli Plüton seferi

 

2. Enceladus gayzerleri

Bu uydu uzaya maden suyu püskürtüyor ve kalın buz tabakasının altında sıcak bir okyanus olabilir.

İlgili yazı: Hava Durumunu Lazerle Kontrol Etmek Mümkün mü?

 

3. Dione ve Titan

Yunan mitolojisinde Dione bir dişi Titan olarak Olympos tanrılarından önce dünyaya hakim olan tanrısal ırkın temsilcisiydi. Gerçek hayatta ise 1122 km’lik çapıyla Güneş Sistemi’nin en büyük 15. uydusu.

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehber

 

4. Jüpiter’e farklı bakış

Cassini Satürn’e giderken Jüpiter’e uğradı ve 2000 yılında güney kutbundan fotoğraf çekti. Resimde ünlü Kırmızı Leke görünüyor.

 İlgili yazı: Dünyanın eksenini 12 metre kaydırdık

 

5. Dünya haritası

İşte size Jüpiter’in açılımı: Bu resim 36 renkli fotoğrafın bir araya getirilmesiyle üretildi ve Jüpiter’in sürekli hareket halinde olan bulutlarının en detaylı haritasını oluşturuyor.

İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi

 

6. Tethys, Enceladus ve Mimas

Satürn halkalarıyla birlikte dönen üç uydu ilginç bir dizi oluşturuyor. Bu halkaların eskiden çarpışan uyduların kalıntılarından oluştuğu sanılıyor. Belki de Satürn’de yüz milyonlarca yıllık sürelerde yeni uydular oluşuyor ve bazı uydular çarpışarak yok oluyor.

Halkalar Satürn’le birlikte mi doğdu, yoksa 400 milyon yıl önce mi oluştu sorusunun cevabını bilmiyoruz. Ancak Enceladus’un uzaya su buzu püskürttüğünü, yani halkaların zamanla tazelenebileceğini biliyoruz.

İlgili yazı: Güneş Sistemi’ndeki Kayıp 9. Gezegen ve Kardeşleri

 

7. Yakın plan Satürn

Cassini bu fotoğrafı Satürn’e 20 milyon km mesafeden çekti. Güneş Sistemi’nin ikinci büyük gezegeni dev cüssesiyle uzaktan bile kadrajı dolduruyor. Satürn’ün güney kutbunun altındaki soluk nokta Enceladus.

İlgili yazı: Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili

 

8. Saklı dünya Titan

Satürn’ün uydusu yüzeyinin görülmesini engelleyen kalın bir atmosfere sahip, ama fotoğrafta bulutların altındaki sıvı metan gölleri seçilebiliyor. Bunu da Titan yüzeyinin röntgenini çeken Cassini radarına borçluyuz (görsel yapay renkli).

İlgili yazı: Ay Nasıl Oluştu? >> 10 soruda Ayın karanlık yüzü ve uydumuz hakkında şaşırtıcı gerçekler

 

9. Satürn halkalarındaki boşluk

Satürn’ün halkaları gaz devinin yerçekimine ve kompleks yörüngeler çizen uyduların yarattığı gelgit etkisine tabi. Bu sebeple halkalar arasında boşluklar oluşuyor. Fotoğraftaki büyük siyah kuşak 4800 km genişliğinde.

İlgili yazı: Dokuzuncu Gezegen Hakkında Yeni Kanıt Bulundu

 

10. Gaz devi ve bebeği

Doğrusu Satürn’ün uyduları gezegenle birlikte aynı yerde mi doğdu, yoksa zamanla yerçekimine kapılıp yörüngeye mi girdi bilmiyoruz. Ancak, son araştırmalar Güneş Sistemi’nin en büyük uydusu Titan’ın Satürn’den yaşlı olabileceğini gösteriyor. Güneş Sistemi’ndeki tüm gezegenler yaklaşık aynı yaşta olduğu için bu ilginç bir durum. Dev Satürn’ün oluşması Titan’dan uzun sürmüş olabilir.

 İlgili yazı: Lazer Yelkeni Starshot >> Stephen Hawkıng Yıldızlara Işık Gücüyle Uzay Gemisi Gönderecek

 

11. Gölgeli halkalar

Satürn büyük bir gezegen dedik, değil mi? Fotoğrafta Tethys halkaların kenarında ve dev Satürn siluetinin önünde görülüyor.

İlgili yazı: Uzaya Merdiven Dayadık >> 2035’te dünya yörüngesine roketle değil uzay asansörü ile çıkacağız

 

12. Haylaz uydular

Son sayıma göre Satürn’ün teyitli yörüngelerde dönen 62 uydusu var. Bunlar bazen birbirinin yörüngesinin içinden geçiyor. Çarpışarak yeni halkalar oluşturma ihtimali bulunan uyduların yerçekimi aynı zamanda mevcut halklara şeklini veriyor. Resimde Enceladus ablası Dione’nin arkasından başını uzatıyor.

İlgili yazı: Oval Gezegen >> Yumurta şekilli yassı cüce gezegen Haumea astronomide merak uyandırıyor

 

13. Çatlak uydu

Enceladus’un buzlarla kaplı yüzeyini gerçeğe yakın renklerle gösteren nadir fotoğraflardan biri. Yapay renkli görselde global okyanusun üstünde yüzen buz tabakasındaki mavi çatlaklar gayet net görünüyor. Mavi rengin sebebi ise yüzeye yeni çıkan ve donan suyun kimyasının farklı olması.

İlgili yazı: 5 Soruda Paralel Evrenler >> Evrende kozmik kopyalarımız ve alternatif dünyalar var mı?

 

14. Altıgen kutup fırtınası

Cassini’nin kızılötesi kamerası ve radarı Satürn’ün kuzey kutbunda yer alan altıgen şekilli fırtınayı görüntüledi. Uzun ömürlü fırtına 1981’de Voyager seferinde keşfedilmişti fakat detaylı görüntüleri Cassini sağladı. Uçan daire meraklıları 12 bin 700 km’lik genişliğiyle Dünya’dan büyük olan fırtınanın uzaylılar tarafından yaratıldığını düşündüler.

İlgili yazı: Bir Gezegenin Çöküşü >> Merkür elma gibi kuruyup büzülüyor ve kendi içine çökerek küçülüyor

 

15. Satürn’ün renkleri

Yapay renkli görselde Satürn atmosferinin farklı kuşaklardaki kimyasal bileşimi ve sıcaklığı görülüyor. Bilim insanları bu tür fotoğrafları inceleyerek hem gezegeni oluşturan maddeleri ölçüyor hem de içyapısı hakkında fikir ediniyor.

İlgili yazı: Yamyam Yıldızlar >> Dünya yutan katil güneşler yeni doğan gezegenleri yiyip tüketiyor

 

16. Titan ve Rhea

Satürn’ün en büyük iki uydusu aynı hizada: Cassini sondası adını 17. yy’da yaşayan ünlü İtalyan astronom Giovanni Domenico Cassini’den alıyor. Rhea’yı da 1672’de Cassini keşfetti.

İlgili yazı: Bir Gezegenin Doğuşu >> Bebek gezegenler genç yıldızı saran bulutun arkasından göz kırpıyor

 

17. Satürn’de kış

Güneş Sistemi’nde dönen bütün gezegenlerin mevsimleri var. Sonuçta gezegenleri aydınlatan güneş ışığının açısı eksen eğikliğine bağlı olarak yıl içinde değişiyor. Resimde Satürn kışı görülüyor. Kışın Güneş’ten uzaklaşan Satürn atmosferi soğuyarak mavi renk alıyor (gerçek renkli fotoğraf).

İlgili yazı: Ay’a Gitmedik Komplo Teorilerini Çürüten 10 Kanıt

 

Şu çılgın Cassini

Cassini bugüne kadar Satürn’ün uzaya su püskürten gayzerli uydusu Enceladus’dan Star Wars’taki Ölüm Yıldızı’na benzeyen Mimas’a ve sıvı metan gölleriyle kaplı soğuk Titan’a kadar birçok uyduyu görüntüledi. Aynı zamanda Satürn’de yeni bir uydunun doğuşuna tanıklık ederek gizli halka keşfetti.

Ancak, Cassini Satürn atmosferinde meteor gibi yanarken bu hüzünlü ve gururlu anı görüntüleyecek başka bir sonda olmayacak. Cassini ile bir devir kapanırken yeni sonda yörüngeye girene kadar elimizde sadece bu güzel fotoğraflar olacak.

Son dalış

¹Grand finale