4.5G İle Vatandaşa 1 Nisan Şakası >> Maksimum hız hayal çünkü fiber yetersiz

1 Nisanda 3G aboneleri ücretsiz olarak 4.5G’ye geçiyor. 4.5G buçuklu internet garabetini Üstünü Vatandaş mı Tamamlayacak yazısında anlatmıştım. Şimdi de yeni 1 Nisan şakasını anlatalım: Fibere yetersiz yatırım yüzünden 4.5G veri planınız 2 dk’da bitecek ve pratikte 4.5G kullanamayacaksınız.

Elbette bu eski kotalar için geçerli. 4.5G’de veri planı kotası 10 kat artarak 60GB’a çıkabilir. Ancak fiber altyapı eksik olduğu için, yani Türkiye’de fiber kablo uzunluğu gerekinin 20’de biri olduğu için maksimum 4.5G hızına ancak İstanbul Levent gibi pilot bölgelerde ulaşılabilecek veya operatörler hatlar çok yoğun, bu yüzden maksimum 4.5G hızına erişemediniz diyerek 3G hızını sadece birkaç kat artırmış olacaklar.

Pilot bölge ihtimali aslında kuvvetli, çünkü ulaştırma bakanı da konuşmasında 4.5G bir anda tüm yurda sunulmayacak minvalinde bir açıklama yapmış ve ileride 4.5G fiber yetersizliğiyle yavaş yayılırsa biz söylemiştik demek için yerini hazırlamıştı.

TELKODER’e sordum: 4.5G için fiber yeterli mi?

Türkiye fibere 5 yılda sadece 1 yıllık yatırım yaptı. Oysa e-ticaretten tutun da Spotify ve Netfilix’te video izlemeye kadar her alanda mobil internetin yaygınlaşması için ülkemize hızla fiber optik internet kablosu döşemek şart.

Artık akıllı ev çağına girdik, evimizde akıllı lambalar ve internete giren buzdolapları var. Türkiye’de aylık ortalama hızınızı 256 kbps’ye düşüren 50 GB’lık adil kullanım kotası (AKN) yüzünden, akıllı takılar pek yakında sabit hat veri kotanızı 1 haftada bitirecek. Sonra internet hızınız 3 Mbps’ye düşecek ve ayın geri kalanında Youtube izlemeyi unutacaksınız.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Router Modem

Mobilde kota çabuk biter

Çünkü mobil internette karşıya yükleme de veri kotasına sayılıyor. Bu kotanının artması fiber yatırımlara bağlı. Fiber internet yaygınlaşmazsa yolda HD video izleyemez, Skype görüşmesi yapamazsınız ve online alışveriş yapmak için eve dönmeyi ya da Wi-Fi destekli kafeye gitmeyi beklemek zorunda kalırsınız.

Peki neden Türkiye’de fiber internet geri kaldı? Hemen inceleyelim ve kablosuz mobil internet için fiberin neden şart olduğunu birlikte görelim.

 

 

E-ticareti İçin İnterneti Hızlandıracak 5 Fiber Hamle

Teknolojinin dahil olduğu tüm sektörleri doğrudan etkileyen ve ülke kalkınmasında büyük etkisi olan fiber altyapının genişletilmesi konusunda ülkemizde birçok engel bulunuyor.

Özellikle 4,5G’ye geçiş süreci ile birlikte fiber altyapı eksikliğinin çok daha fazla hissedileceğini belirten TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Ata Arıak, e-ticaret hacminin büyümesi amacıyla geniş bant internet kullanıcı sayısını artırmak için 5 öneri getirdi.

 

 

Sadece geniş bant kullanıcı online alışveriş yapıyor

E-ticarette online alışveriş için mobilde bariz şekilde 3G kullanılıyor. Ancak Türkiye’de online alışverişin en büyük kanalı olan masaüstünde en az 4 Mbit geniş bant internet kullanılıyor.

Türkiye’de 4,5G’ye geçiş süreciyle birlikte yeniden gündeme oturan fiber altyapı konusu hakkında çözüm bekleyen birçok problem bulunuyor. 4,5G’nin sunduğu avantajlardan tam anlamıyla faydalanabilmek için mevcut fiber altyapısının yaklaşık 4 kat genişlemesi gerektiğini dile getiren TELKODER, öte yandan ülkemizde fiber İnternet abonesi sayısının da ancak 1,6 milyona ulaştığını belirtiyor.

İlgili yazı: Raspberry Pi İle Gerçek İnternet Hızını Ölçün >> Servis sağlayıcıya hızımı artır deyin

 

Online perakende hacmini artırmak fiber şart

Teknolojinin dahil olduğu tüm sektörleri doğrudan etkileyen ve ülke kalkınmasında büyük etkisi olan fiber altyapının genişletilmesinin yıllardır engellendiğini belirten TELKODER, var olan altyapıların da adaletli bir şekilde diğer işletmecilere kiralanmasının önlendiğini dile getirdi.

Bu konuda çıkarılan kanun ve yönetmeliklerin kağıt üzerinde kaldığını da söyleyen TELKODER, yerli ve yabancı yatırımcıların fiber altyapı kurmasının da bu yüzden çok mümkün olmadığını belirtti. Fiber altyapı eksikliğinin kendisini şiddetle hissettireceği yeni dönemde yapıcı olmanın gerekliliğine dikkat çeken TELKODER, Türkiye’nin fiber altyapı probleminin çözülebilmesi için 5 öneri getirdi.

İlgili yazı: Mobil İnternette Veri kotası yemeden Youtube, Spotify açmanın 3 Yolu

 

1. Kablo TV şebekesinin İnternet Servis Sağlayıcılara açılması

Kablo TV şebekesi, Türkiye’de geniş olarak yer alan ve kullanıma hazır bir fiber altyapıdır. Bu şebeke diğer işletmeciler tarafından kullanılamamaktadır. Özelleştirilmesi veya kiralanması yıllardır sürüncemede kalmıştır. Bu şebekenin kullanımının işletmecilere açılması çok büyük faydalar doğuracaktır.

Kablolu yayın hizmeti sunan Türksat’ın 2015 yılı dördüncü çeyreği itibarıyla toplam 1.160.985 kablo TV abonesi bulunuyor. Bunun yanı sıra Teledünya markasıyla sunulan sayısal Kablo TV abone sayısı 798.476, Kablo İnternet abone sayısı 629.064 ve kablo telefon hizmetinden yararlanan abone sayısı ise 34.806 seviyesinde.

Yıllar içinde, Kablo TV abone sayısının artışına bakıldığında ise, 2004 yılında Türk Telekom yönetimindeyken raporlanan 2,5 milyon erişilebilir hane sayısının aradan geçen 11 yıllık sürede %40 arttırılarak 3,6 milyona çıktığı görülüyor. Buna karşın TV abone sayısı aynı dönemde 1.075.000’dan ancak 1.160.985’e çıkabilmiş durumda. TELKODER, 3.600.000 ev ve işyerine 100-150 MBPS yüksek hızında internet sağlama kapasitesi bulunan bu şebekenin özelleştirilmesi durumunda, 4.5G’nin fiber ihtiyacının önemli bir kısmını karşılayacağını belirtiyor.

	DSL		KABLO	FİBER	DİĞER	Kablo %
OECD Ortalaması		13,4	9,1	4,8		33,3%
ABD		9,6	17,7	2,8		58,8%
Türkiye		8,9	0,8	2,1		6,8%
Hollanda		17,3	19,3	4		47,5%
Kanada		13,4	18,9	1,7		55,6%
İsviçre		27,7	14,8	5,7		30,7%
Lüksemburg		26,3	3,6	7,7		9,6%
Macaristan		8,3	12,5	4		50,4%

2. Kurumların fiber altyapılarını adil fiyatlarla kiralaması

Mevcut fiber altyapılarının adaletli bir şekilde diğer işletmecilere kiralanması yıllardır önlenmiş, bu konudaki mevzuat işletilmemiştir. Bu duruma son vererek, hangi kurum elinde ne kadar fiber altyapıya sahipse isteyen işletmecilere bunu adil bir şekilde kiralamalıdır.

Kozan’ın notu: Türk Telekom fiber ve bakır kablo ana bağlantı noktalarında internet erişim hizmeti veren ISP’lerden hem veri girişinde hem veri çıkışında para alıyor. AB ve Amerika’da eşi benzeri olmayan bu uygulama operatör maliyetlerini artırıyor ve hem internetin aylık 50 – 100 GB gibi düşük adil kullanım kotasıyla sınırlandırılmasına hem de internetin pahalı olmasına yol açıyor. Bu durum kurumsal firmaları ve müşteriyi sıkıntıya sokarak e-ticaret hacmini daraltıyor.

3. Belediyelerin fiber altyapı kurma yasalarını uygulaması

Yerli ve yabancı yatırımcıların fiber altyapı kurma çalışmalarının önündeki engeller kaldırılmalıdır. Burada yerel yönetimlerin daha aktif destek vermesi büyük önem taşımaktadır. Tüm dünyada yerel yönetimler, yatırımcıların fiber altyapı kurmalarına destek olmaktadır.

Türkiye’de de belediyeler fiber altyapı kurulumunun kendi bölgelerine sağlayacağı katma değeri anlayıp bu konuda çıkarılan kanun ve yönetmeliklerin uygulanmasına ön ayak olmalıdır.

İlgili yazı: Raspberry Pi 3 Çıktı >> Nesnelerin interneti ve Windows 10 destekli

 

4. Fiber için ortak bir altyapı şirketi kurulması

Özellikle 4,5G’nin kullanıma sunulmasıyla beraber Türkiye’de fiber altyapı eksikliğinin etkisi daha çok hissedilecektir. Bu durum da artık fiber altyapıyı genişletme çalışmaları için daha radikal adımlar atılmasını gerektiriyor. Yeni bir ortak altyapı şirketinin kurulması ve herkesin elindeki altyapıyı bu şirkete devretmesi gibi öneriler de ciddi bir şekilde değerlendirmeye açılmalıdır.

Kozan’ın notu: Örneğin bugün operatörlerin verdiği maksimum aylık veri planı 6GB ve bu da 4.5G’de bazı reklamlarda söylendiği gibi 2 dakikada bitiyor. Bu yüzden kotayı yükselteceklerinden emin olabiliriz.

Mobil ticarette video reklamlar, tıkla ve ara reklamları, açılış sayfası reklamları, içerik pazarlama ve native reklamlar büyük önem taşıyor. Online alışverişin en büyük kalemi olan Y ve Z kuşağının daha çok alışveriş yapmasını sağlamak için yüksek hızlı 4.5G’ye uygun aylık veri planları gerekiyor.

Gerçekte bugün Türkiye’de 25 Mbit fiber bağlantı için aylık adil kullanım kotası 200 GB ve 4.5G mobil internet veri planı da en az 50 GB olmalı ve bu plan 6GB 3G veri planı fiyatına sunulmalı. Her ne kadar 4.5G için operatörlerin 1 Nisanda aylık 60 GB’lık daha avantajlı bir veri planları sunmalarını beklesek de bırakın Türkiye’yi, İstanbul’un tamamında bile ilan edilen 300 Mbit’lik hızı sağlamaları mümkün görünmüyor.

Pratik 4.5G hızını 30 Mbps olarak beklemek makul olur. Ayrıca sabit fiber kotasının 200 GB olması da fiber yetersizliği yüzünden zor. En fzala 4.5G hızıyla sabit fiber hızının birbirine yaklaşacağını söyleyebiliriz.

 

İnternet neden pahalı?

Bu konudaki en büyük yanlış anlama e-ticaretin önemli kalemi olan, günümüzde Türkiye’de online perakendede yüzde 20-25 satış kanalına ulaşan ve elbette mobil ticareti mümkün kılan mobil cihazların internet bağlantısının kablosuz olduğunun sanılmasıdır.

Oysa baz istasyonları mobil cihazlarla kablosuz bağlantı kursa da 4.5G hizmeti veren tüm baz istasyonları birbirine kurumsal fiber hatlarla bağlanan sunucular barından telefon santralleriyle çalışmak zorunda.

Bu santrallerde fiber altyapının ve sunucu sayısının sınırlı olması İstanbul’un göbeğindeki Kanyon’da bile kullanıcıların her zaman maksimum 4.5G hızı kullanmasını önleyecek.

Bugün 3G’de istikrarlı olarak +7 Mbps’nin üstüne çıkan hızlara ulaşmak pratikte zor (1 saat boyunca 2,5 Mbps mobil hıza erişiyorsanız kendinizi şanslı sayın). 4.5G’de ise Türkiye’deki operatörlerin 300 Mbps olarak vereceğini ilan ettiği mobil hızınızın birçok yerde 15 Mbps-30 Mbps ile sınırlı kaldığını görebilirsiniz.

İlgili yazı: Müzik Dinleme Zevkinizi Kökten Değiştirecek 13 Enstrüman

 

5. Fiberin milli mesele görülmesi ve hizmete öncelik verilmesi

Fiber altyapı denildiğinde sadece hızlı İnternet bağlantısı akla gelmemelidir. Fibere yatırım ülkemizde teknoloji ile temas eden tüm sektörler için bir kaldıraç görevi üstlenecektir. Fiber altyapı sayesinde Türkiye hem kendi bölgesinde hem de dünya pazarında daha güçlü bir ekonomi haline gelecektir.

Bu bir milli mesele olarak algılanmalıdır. Kurumlar fiber altyapı konusunda, altyapı sahipliğinden para kazanmaya değil, o altyapı üzerinden halka en iyi hizmetleri vermeye odaklanmalıdır. Bu şekilde uzun vadede anlık kazançlarına kıyasla çok daha büyük faydalar elde edebileceklerdir.

Kozan’ın notu: Ancak yavaş interneti pahalı kullanıyoruz ve bu da müşteriyi online alışverişten caydırıyor. Nitekim daha geçenlerde Bukoli proje müdürü Hakan Arıkan’la yaptığım söyleşide Bukoli’nin İstanbul dışında Ankara, İzmir ve Bursa’ya odaklanacağı bilgisini aldık.

Bu da sır değil. Tüm e-ticaret şirketleri online perakende alışveriş hacminin öncelikle bu şehirlerden geldiğinin farkında ve en büyük sebebi ise (sıklıkla gözden kaçmasına rağmen) Türkiye’de geniş bant internetin büyükşehirler dışında oldukça sınırlı olması. Kısacası Türkiye’deki geniş bant internet penetrasyonunu artırıp internet aboneliklerini ucuzlatmak gerekiyor.

 

 

Penetrasyon yanlış hesaplanıyor

Bugün Türkiye’de ADSL dahil bakır kablo dahil, internete ortalama 3,5 Mbps hızla bağlananlarının oranı yüzde 28. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ise bu oranı Wap 2.0 ve çevirmeli ağ gibi özellikli telefon çağından kalan tüm kullanıcılarla birlikte yüzde 50 ve daha yüksek olarak veriyor.

Kısacası Türkiye’de bir şekilde internete giren tüm müşterilere geniş bant internet sağlansa online perakende müşteri sayısını yüzde 22’ye kadar artırmak mümkün.

İlgili yazı: Akıllı Telefona Superman Görüşü >> Duvarların arkasını gören kamera

 

4. Kişilik Ailenin Yıllık Haberleşme Gideri 2700 TL

Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER), ülkemizde 2015 yılında sabit telefon ile interneti bulunan ve her bireyi cep telefonu sahibi olan 4 kişilik bir ailenin aylık ortalama haberleşme giderinin yaklaşık 224,6 TL olduğunu açıkladı. Yapılan çalışma neticesinde Türkiye’de 4 kişilik bir ailenin haberleşme giderinin geçen seneye göre yüzde dörtlük bir artışla yıllık 2695 TL’ye ulaştığı belirtildi.

2015 3. Çeyrek BTK Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü Üç Aylık Pazar Verileri Raporu’na göre sabit telefona aylık ortalama 23,5 TL ödeniyor. Aynı raporda, 3 GSM operatörünün abonelerinin ortalama aylık ödemelerinin ise 24,83 TL’ye ulaştığı belirtiliyor.

 

 

Pahalı ve yavaş internet

Sabit internet bağlantısı için ise aylık ortalama 41,7 TL* ödeniyor. Bu giderlerin hepsine %18 KDV’nin yanı sıra, mobil telefon için %25, sabit telefon için %15 ve İnternet bağlantısı için %5 Özel İletişim Vergisini de eklemek gerekiyor.

Devlete ödenen toplam 60 TL vergi eklendiğinde, tüm bireyleri cep telefonu sahibi olan dört kişilik bir ailenin ortalama haberleşme gideri ayda ortalama 224,6 TL’ye, yılda ise yaklaşık 2695 TL’ye ulaşıyor.¹

İlgili yazı: Uçan Telefon PhoneDrone >> Telefonu drona takıp uçurun ve kuşbakışı Periscope çekin

 

TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Ata Arıak durumu şöyle açıklıyor: “Haberleşme hizmetleri günlük hayatımızın vazgeçilmez ihtiyaçlarından biri haline geldi. Akıllı telefonların yaygınlaşması ve İnternet hızlarının artması gibi gelişmeler haberleşme hizmetlerinin çok yönlü bir şekilde kullanılabilmesini sağlıyor.

“Bu kadar önemli bir ihtiyaç haline gelen haberleşme hizmetleri, yüksek vergi politikaları da eklenince aile bütçelerinde hatırı sayılır bir yer kaplıyor. Haberleşme ve internetin artık elektrik ve su gibi; lüks olmayan günlük bir hizmet olduğunun kabul edilerek üzerindeki vergi yükünün azaltılması gerekiyor. Ayrıca, halen sabit hızlı internete bağlanamamış 13 milyon ev ve işyerine internet götürmenin çok önemli bir hedef olduğunu unutmamak gerekiyor.”

“Elektronik haberleşme hizmetini yüksek kalite ve uygun fiyatlarla sunan alternatif birçok işletmeci bulunuyor. TELKODER olarak hem sabit telefon, hem de İnternet hizmeti sunan çok sayıda üyemiz mevcut. E-ticaret şirketleri de avantajlı geniş bant internet erişiminden yararlanmak için TELKODER üyesi firmalara başvurabilirler.”

İlgili yazı: Akıllı Dövme >> Güneşte kalınca renk değiştirip uyaran elektronik UV çıkartma

 

Toplam fiber uzunluğu abartılıyor

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından yayınlanan 2015 ilk çeyrek verilerine göre hali hazırda Türkiye’de toplam 250.614 km uzunluğunda fiber altyapı bulunuyor. BTK raporlarına bakıldığında alternatif işletmecilerin toplam 53,3 bin km fiber şebekeye sahip oldukları görülüyor.

Türk Telekom ise 197.262 km’lik bir altyapıya sahip. Bu uzunluklar kablo güzergahı uzunlukları değil, bir adet fiber lifinin uzunluğunu gösteren rakamlar. Bir kablonun içerisinde onlarca fiber lifi bulunabilir.

Kozan’ın notu: Kısacası BTK bir tutam saçı uç uca ekleyerek Türkiye’deki fiber kablo uzunluğunu misliyle yüksek gösteriyor.

İlgili yazı: Giyilebilir Teknolojide Top 10 >> CES 2016’nın En Akıllı Saatleri ve Fitness Bilezikleri

 

Fiber şebeke paylaşımlı olmalı

Paylaşılmalı ki ISP’ler ve telefon operatörleri kurumlarla online müşteriye rekabetçi, avantajlı, uygun maliyetli internet aboneliği sunsun. Yukarıdaki rakamlara baktığımızda, ülkemizde bulunan toplam fiber altyapısının yaklaşık %80’inin Türk Telekom şebekesi olduğunu görüyoruz. Ayrıca, çok büyük çoğunluğu Türk Telekom’un özelleştirilmesinden çok önce, bir kamu kuruluşu olduğu zamanlarda inşa edilmiş yer altı kanal ve gözleri bulunuyor.

Bu kanal ve gözlerin ücreti karşılığında fiber kablo döşeyebilmeleri için diğer işletmeciler ile paylaşılması ülke kaynaklarının verimli kullanılması anlamına geliyor. Fiber altyapı kurma bedelinin yaklaşık %80’inin kazma, kapama gibi inşaat maliyetleri oluşturuyor.

Türk Telekom’un gerek fiber şebekesini, gerekse kanal ve gözlerini ücreti karşılığında diğer işletmecilerle paylaşmaya gönüllü olması, hem ülke kaynaklarının verimli kullanılmasını, hem de fiber şebekelerin hızla yaygınlaşmasını sağlayacaktır.

İlgili yazı: GoPro’dan Fitness Bileziğine En İyi 10 Arkadaşlık Hediyesi

 

Paylaşım konusu sıkıntılı

Alternatif işletmeciler TEİAŞ, BOTAŞ gibi kuruluşlardan fiber kiralayabiliyor, ancak büyük kapasiteye sahip Türk Telekom’dan fiber şebeke kiralayamıyorlar. BTK tarafından Türk Telekom’dan aydınlatılmamış fiber (yer altında atıl olarak kullanılmadan duran fiber) kiralama düzenlemesi yapılmış olmasına rağmen düzenleme henüz çalışmıyor.

Diğer işletmeciler ise tesis paylaşımı kapsamında Türk Telekom’un kanal ve gözlerini kullanamıyorlar. Diğer ülkelere baktığımızda ise Belçika, Almanya, Danimarka, İspanya, Fransa, İtalya ve Portekiz’de fiber şebekenin paylaşılmasına yönelik anlaşmaların yapıldığı görülebiliyor.

Kozan’ın notu: Bu konuda ortaya atılan iddialardan biri devletin internet iletişim tekelini elinde tutmak için fiber şebeke paylaşımlarına sıcak bakmaması. Bu uygulama hem Türkiye’de kullanıcıların geniş bant erişimini, video vb. izlemesini sınırlandırarak gizli sansüre yol açıyor hem de online perakendeyi sınırlandırıyor.

 

Haksız rekabet

Sonuçta Türkiye’de nüfus artıyor, internet kullanıcı sayısı artıyor; ama altyapı 5 yıldır artan nüfusa göre sınırlı yatırımlarla yerinde saydığı için kişi başı internet hızı ve kalitesi düşüyor. Elbette Türk Telekom’un şebekeyi kontrol etmesi ve hem TIER I altyapı sağlayıcı olarak faaliyet göstermesi hem de kendi ISP şirketi TTNET üzerinden satış yapması haksız rekabete yol açıyor.

Kısacası Türk Telekom hem diğer operatörlere altyapı satarak para kazanıyor hem de TTNET ile onların karşısına çıkıp rekabet ediyor.

İlgili yazı: Doğum gününde sevdiklerinizi mutlu edecek en iyi 50 teknoloji ürünü

 

Girişimciye fiber yatırım için teşvik yok

Tersine üç büyük operatör bile fiber altyapı için belediyelerden izin alamıyor. Kaynakların etkin olarak kullanılması prensibi gereğince, bir ülkedeki en geniş fiber şebekeye alternatif başka şebekelerin kurulması gerek maliyet gerekse de çok uzun vakit alması nedeni ile her zaman etkin olmuyor.

Bu nedenle, tüm dünyada öncelikli olarak mevcut altyapının paylaşımı esası kabul görüyor. Ülkemizde maalesef böyle bir anlayış henüz benimsenmedi.

 

 

Türk Telekom’un çıkardığı zorluklar

Ancak işin en önemli kısmı, Türk Telekom’un kendi şebekesini paylaşmak istememesinden ötürü yeni fiber şebeke tesis etmek isteyen yeni nesil işletmeciler yatırım yapmak istemelerine rağmen çok çeşitli engellerle karşı karşıya kalıyor.

Fiber şebeke yatırımı yapmak isteyen yeni nesil işletmeciler için iki yol bulunuyor. Bunlardan ilki kendi şebekesini kurmak. Bir işletmecinin kendi şebekesini (fiber kablo, kanal, göz) kurabilmesi ve kamu/özel mülkiyet altındaki arazilerden geçebilmesi için kazı yapma izni alması gerekiyor. Bu konuda Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemeler beklenen sonuçları vermekten çok uzak.

 

 

Tesis paylaşımı

İkinci yol ise “Tesis Paylaşımı” adı verilen mevcut milli yeraltı kablo kanallarından isteyen işletmecilerin makul bir bedel karşılığı faydalanması yolu. Bu yolla her işletmecinin kendi kazısını yapmasının yerine, mevcut kurulmuş fiber şebekesinin bedelini ödeyen diğer işletmeciler tarafından kullanılması amaçlanıyor.

Bu sayede fiber şebekelerin yaygınlaşması büyük hız kazanabiliyor. BTK’nın ilgilendiği “Tesis Paylaşımı” konusunda da çok gecikmeli olarak yapılan düzenlemeden beklenen sonuç alınabilmiş değil.

Kısacası fiber şebeke yatırımı yapmak işletmeciye “dur, yatırım yapamazsın” deniyor. Bununla birlikte BTK’nın 2011 tarihli Fiber Muafiyet kararı sektöre yeni işletmecilerin girişini ve sektörde yer alan diğer işletmecilerin Türk Telekom ile rekabet etmesini güçleştiriyor.

İlgili yazı: 2020’de Akıllı Telefonları Dijital Asistanlar Yönetecek

 

Fibere 5 yılda bir yıllık yatırım yaptık

Kasım 2011’de alınan fiber muafiyet kararı ile Türk Telekom’un fibere yatırım yapmasının teşvik edilmesinin amaçlandığı belirtilmişti. Karar öncesi 2011 yılı sonunda yıllık 1,37 Milyar TL olan Türk Telekom yatırımları, 2014 yılı sonunda yıllık 1 Milyar TL’ye geriledi. Yeni nesil işletmecilerin ise olumsuz koşullara rağmen yatırımlarını giderek daha fazla artırdığı görülüyor.

Yeni nesil işletmecilerin fiber yatırımlarının toplam gelirleri içerisindeki oranı %21’e ulaştı. Türk Telekom’da ise bu oran %13 seviyesinde. Bu rakamlar bize, Türk Telekom’u koruyan her türlü düzenlemeye rağmen, yeni nesil işletmecilerin büyüklüklerine oranla Türk Telekom’a göre çok daha fazla yatırım yaptığını gösteriyor.

Alternatif işletmecilerin fiber altyapı kurmalarının önündeki engellerin kaldırılması ve bu şebekelerin gelişmesi halinde alternatif işletmecilerin fiber şebekesini ülkenin her köşesine götürüleceği muhakkaktır.

 

 

Fiber yatırımlar azalıyor

2011’de %17-18’ler seviyesinde olan fiber uzunluklarındaki büyüme oranının 2014 yılında %5’lere düştüğü görülüyor. Türk Telekom, 2009 yılı sonunda 128.150 km olan fiber şebekesini 2015 birinci çeyreğinde 197.262 km’ye çıkararak bu sürede fiber şebekesini %54 oranında artırdı.

2004 yılında lisanslarını alabilen alternatif işletmeciler ise 2009 sonunda 23.674 km olan fiber şebekelerini 2015 birinci çeyreğinde 53.452 km’ye çıkararak aynı dönemde fiber şebekelerini %125 oranında artırdılar.

Türk Telekom’dan elde edilen verilere göre Türkiye’de fiberden internete bağlanan abone sayılarındaki artışta da önemli ölçüde yavaşlama olduğu görülebiliyor. 2011 yılında %75’ler seviyesinde olan fiber abone sayısı artış oranı 2014 yılına gelindiğinde %20’lere düştü.

İlgili yazı: Hangi Ucuz Bilgisayar Daha İyi? >> 5 dolarlık Pi Zero ve 9 dolarlık C.H.I.P. karşılaştırması

 

Gerçek internet penetrasyonu

Bu soruyu şöyle de sorabiliriz: Nüfusa göre sabit geniş bant yaygınlık oranında Türkiye’nin dünyadaki durumu nedir?

OECD’nin 2014 yılsonu verilerinde nüfusa göre sabit geniş bant yaygınlık oranlarında Türkiye’nin en sonlarda olduğu (34 ülke içerisinde 33.) görülüyor. Bu verilere göre, Türkiye’de nüfusa göre fiber yaygınlık oranı %1,9 iken OECD ortalaması ise %5’ler seviyesinde.

Fiber abone sayısının toplam sabit geniş bant abone sayısına oranı açısından Türkiye’nin dünyadaki durumuna bakınca sıkıntının arttığını görüyoruz. Türkiye’de fiberden internete bağlanan abone sayısının toplam internete bağlanan abone sayısına oranı %16,8 seviyesinde; yani sabit internet kullanan her yüz kişi içerisinde sadece 17 kişi fiber internete bağlanabiliyor. Ülkemizde gelinen durumu değerlendirebilmek için “sonda kalan ülkeler” ile kıyaslama yapmak bizi yanıltır.

 

 

Fiber internet oranı yüzde 17

Örneğin; OECD verilerine bakıldığında, toplam geniş bant aboneliği içerisinde fiber aboneliğinin payının en düşük olduğu ülkelerden (30 ülke) bazıları Almanya (29. sıra), Fransa (26. sıra), İtalya (25. sıra) olarak gözüküyor.

Bu noktada, Türkiye’nin verilerinin listenin en sonundaki ülkeler ile kıyaslanması doğru değil. Aynı veriler içerisinde Türkiye’nin önünde Japonya (%72), Kore (%67), İsveç (%42), Danimarka (%20), Estonya(%34), Norveç (%28), İzlanda (%23), Portekiz (%21) gibi 12 ülke bulunuyor. Bütünsel bir değerlendirme yaptığımızda, Türkiye’nin bu oran ile OECD ortalamalarının altında kaldığı görülüyor.

Türkiye’de fiber kullanan hane sayısı

	Fiber Yaygınlık Oranı	Kablo	Fiber Şebeke Paylaşımı
Fransa	%14,30	%31,18	Evet
İtalya	%9	0	Evet
İspanya	%45	%47,80	Evet
Portekiz	%22	%83	Evet
Hollanda	%29	%99	Hayır
Finlandiya	%53	Bilgi yok	Bilgi yok
Litvanya	%93	%42,80	Bilgi Yok
Norveç	%37	%49	Hayır
İsveç	%54,20	%34	Hayır
TÜRKİYE	%14,40	%17	Hayır

 

Cullen International tarafından hazırlanan 2015 birinci çeyrek verilerine göre; Türk Telekom tarafından yaklaşık olarak 3 milyon ev ve işyerine fiber şebeke (FTTH/B – Fiber To The Home/Building) ulaştırıldığı görülebiliyor, bu rakam toplam hanelerin %14,5’üne tekabül ediyor. Yukarıdaki tablodan da görülebileceği gibi, diğer ülkelerle kıyaslandığında bu oranın oldukça düşük olduğu göze çarpıyor.

Yine Cullen tarafından yapılan aynı çalışmada Türk Telekom’un FTTH/B abone sayısı 727.000 olarak belirtiliyor. Toplam sabit geniş bant internet abone sayısı 6,7 Milyon olan Türk Telekom’un fiber abone sayısı toplam abone sayısının henüz %10,8’ine denk geliyor. Diğer bir deyişle Türk Telekom’un sabit internet abonelerinin %90’ı fiber bağlantı kullanmıyor.

 

 

Bizdeki fiber 4.5G’ye yeter mi?

4,5G teknolojisi için fiber altyapısı olmazsa olmaz bir faktör. 4,5G ile ortaya çıkacak olan büyük kapasitenin taşınabilmesi için her baz istasyonunun fiber ile merkez santrallere bağlanması gerekiyor. Yeni ihale ile hali hazırda 65 bin civarında olan baz istasyonu sayısı çok daha artacak.

Bu sebeple fiber şebekelerin hızla yaygınlaştırılması şart. 4,5G için fiber altyapının tahminen 5-6 kat artırılması gerekiyor.

¹Türk Telekom 2015 3. Çeyrek Özet Finansal ve Operasyonel Veriler – Geniş bant ARPU (Average Revenue Per User) ve geniş bant abone sayısı verilerine göre.