NASA’nın 10 Bin Katrilyon Dolarlık Asteroit Seferi

NASA 10 yılın yol haritasını çıkardı ve uzayda hayat arayışı ile asteroit madenciliği için uzak asteroitlere gidiyor. Bunların arasında 10 bin katrilyon dolarlık demir-nikel içerdiği düşünülen dev bir metalik kaya parçası da var: Ruh asteroiti, Dünya çekirdeği ve Ay’ın nasıl oluştuğunu gösterecek.

10 yılın yol haritası

Astronominin yüz akı NASA, modern çağa yönelik keşif programı ile son 20 yılda en büyük uzay seferlerini finanse etti ve bunların içinde binlerce dış gezegen bulan Kepler teleskopu ile kuyrukluyıldız kaşifi Dawn sondası da bulunuyor.

NASA’nın uzay sondaları hem evrendeki yerimizi daha iyi anlamaya yardım etti hem de Güneş Sistemi hakkında çarpıcı bilgiler sağladı. Ancak bütün bunlar geçmişte kaldı ve sıra gelecekte:

İlgili yazı: Asteroitten Uzay Gemisi Olur mu?

 

NASA’nın ihtirasları

NASA 2015’te başlattığı proje yarışmasının ardından, önümüzdeki 10 yılda hangi milyar dolarlık uzay sondası seferlerini finanse edeceğine karar verdi. Uzay dairesi bu bağlamda 10 bin katrilyon dolar değerinde demir madeni taşıyan sürpriz metalik asteroitle birlikte toplam 7 uzay kayasına gidecek; çünkü asteroit madenciliği başlıyor.

Her ne kadar Obama NASA’nın asteroitler yerine Mars’a insan göndermeye odaklanmasını istemiş olsa da Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi özel sektörün asteroitlerden maden çıkarması için öncü çalışmalara devam ediyor.

Evet, NASA asteroitlerde maden tetkik aramaya yönelik uçuşlarını şimdilik erteledi. Ancak metalik asteroitleri incelemeye kararlı.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

 

Metal zengini

Tek bir metalik asteroitte 10 bin katrilyon dolar demir veya 1 trilyon dolar değerinde platin grubu element olduğunu varsayarsak bunun ekonomik değerini anlıyoruz.

Dünyada doğal kaynaklar tükenir ve küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliğiyle çevre kirliliği toplu soy tükeniş riski yaratırken, kolay yoldan para kazanmak için gezegende savaş çıkarmaya her zaman hazır olan sermaye bile gözünü asteroitlere dikti.

NASA’nın öncelikli amacı asteroitlere robot sonda göndererek hangi uzay kayalarında ne oranda maden olduğuna bakmak. Özellikle de şirketler değerli metalik asteroitleri Dünya yörüngesinden arayacak uzay teleskopları üretmeden önce, bunların kaç metre derinde maden içerdiğine bakacaklar.

Böylece asteroitleri Ay yörüngesine park edip kazmadan önce ticari değerlerini ölçmek ve hangi matkaplarla nasıl deleceğimizi öngörmek mümkün olacak.

İlgili yazı: NASA Sondası Neden Bennu Asteroitine Gidiyor?

 

 

Tek amaç bu değil

Koskoca NASA’yı devlet memuru mantığına indirirsek elbette yanlış yapmış oluruz. NASA’nın aynı önemdeki ikinci amacı, uzayda hayatın temeli olan organik bileşikleri aramak. Bunun için daha önce Bennu asteroitine Osiris Rex sondasını göndermişti ve uzay aracı şu anda hedefine hızla yol alıyor.

NASA bu bağlamda biri metalik olmak üzere, toplam 7 asteroite gelişmiş araştırma sondaları gönderecek. Bunlardan biri çok sayıda asteroiti gözüne kestiren Lucy seferi.

Ancak, isim benzerliği yanıltmasın. 🙂 Modern insanın atalarından olan ve 3 milyon yıldan daha önce yaşamış olan Lucy adlı dişi insansıyı kast etmiyoruz. NASA’nın 2021’de fırlatılacak Lucy sondası, 2033’e kadar 6 asteroiti ziyaret ederek kimyasal bileşimleri ve içyapılarını inceleyecek.

İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehberi

 

Ne olmuş yani?

Bir yerde haklısınız: NASA bugüne kadar Dünya’ya yakın olan, ama Mars’la Jüpiter arasındaki ana Asteroit Kuşağı’nda yer almayan birkaç asteroiti ziyaret etti. Ancak bu kez işi sıkı tutuyor. Asteroit madenciliği bir yana, bu asteroitlerden biri Asteroit Kuşağı’nda yer alıyor.

İlk kez Asteroit Kuşağı

Üstelik National Geographic kanalının son Mars belgeselinde, 2033 yılı Mars’a insan gönderme tarihi olarak gösteriliyor. Kısacası NASA bu kez uzay araştırmalarında büyük adımlar atacak. Bu noktada uzay dairesinin insanları Mars’a taşıyacak olan SLS roketini inşa etmekte olduğunu unutmayalım.

Lucy’nin ziyaret edeceği 6 asteroit ise Jüpiter yörüngesinde tuzağa düşen kaya parçaları arasında bulunuyor. Animasyon ve resimlerde göreceğiniz gibi Jüpiter, güçlü yerçekimi ile Dünya’ya çarpıp hayatı yok edecek serseri asteroitlerin çoğunu uzayda hapsediyor

Astronomide gökcisimlerinin devinimi açıklayan üçlü cisim problemi uyarınca, gaz devinin yerçekimi Güneş’in yerçekimini dengeliyor ve asteroitlerin uzayda göreli sabit kaldığı Lagrange noktaları yaratıyor.

İlgili yazı: Cüce gezegen Ceres’te Hayat Var mı?

 

Önemine gelince

Dünya’da hayatın ortaya çıkmasını bizi en tehlikeli asteroitlerden büyük ölçüde koruyan Jüpiter ve Ay’a borçluyuz. Ancak asıl ilginç olanı, Jüpiter’in esir ettiği asteroitlerin 4,5 milyar yıl önce Güneş Sistemi doğarken gezegen oluşturmayı başaramamış talihsiz kaya parçaları olmaları.

Zaman kapsülü

Uzaya giderken yanınıza götürmeyeceğinizden emin olacağınız bir şey varsa o da buzdolabıdır; çünkü uzay boşluğunun sıcaklığı -270 dereceye kadar düşüyor. Siz de uzay gemisindeki bir dolabın ısıtmasını kıstığınız zaman onu buzdolabına dönüştürmüş oluyorsunuz.

Bunu en iyi Uzay Yolu 2 filmindeki kötü adam Khan Noonien Singh ifade etmişti: “İntikam en iyi soğuk servis edilen bir yemektir ve uzay da çok soğuktur.” Bu bağlamda, Jüpiter’in tutsak ettiği asteroitler de Güneş Sistemi’nin oluşumundan beri hiç değişmeden kalmış bulunuyor.

NASA’nın Lucy uzay sondası bunları ziyaret ettiği zaman, Güneş Sistemi’ni oluşturan organik ve inorganik ham maddeler hakkında bilgi edinecek. Böylece biz de Dünya’da hayatın nasıl ortaya çıktığını daha iyi anlayacağız.

Nitekim astronomlar bu asteroitlerin bazılarının Jüpiter ve Satürn yörüngesinde oluştuğunu ama sonra Jüpiter’in dayanılmaz çekimine kapıldığını düşünüyor.

İlgili yazı: NASA’dan asteroitlere ateş eden uzay topu

 

Büyük sürpriz

-270 derecede donmuş uzay boşluğunda doğal zaman kapsülleri arıyorsanız Jüpiter yörüngesindeki asteroitlerden daha iyisini bulamazsınız. Ne de olsa Jüpiter uzayda suyun buz tuttuğu uzak yörüngelerde oluştu ve daha sonra Güneş’e yaklaştı.

Bu sırada Güneş Sistemi’nin bebekliğinden kalan en iyi korunmuş asteroitleri de beraberinde getirdi. Eh, atalarımız bir elin nesi var, iki elin sesi var demişler. 🙂

NASA da Lucy ile 6 Jüpiter asteroitini birden inceleyecek ve bu süreçte 2015 yılında Plüton’u ziyaret eden Yeni Ufuklar sondasının gelişmiş kameralarını kullanacak. Açıkçası astronomi dünyası bir daha eskisi gibi olmayacak.

İlgili yazı: Ay ve Dünya Nasıl Oluştu Dersiniz?

 

Şimdi Ruh zamanı

Uzay araştırmalarında Ruh isimli bir uzay aracı bulmak size garip geldiyse itirazı NASA’ya yapmanız gerekiyor; çünkü havacılık ve uzay dairesi yeni sondasına ziyaret edeceği asteroitin ismini verdi. Pysche sondası 2023 yılında fırlatılacak ve 2030’da 16 Psyche adlı kaya parçasını ziyaret edecek.

10 bin katrilyon dolar

Yazımızın ana konusu olan 16 Psyche, Asteroit Kuşağı’nın cüce gezegen Ceres’ten sonra gelen en büyük asteroitlerinden biri olarak tanınıyor. Aynı zamanda başlıkta sözünü ettiğimiz 10 bin katrilyon dolarlık metalik asteroit kendisi oluyor.

İşin ticari önemi bir yana (Kadıköy ilçesi büyüklüğündeki tek bir asteroitten Dünya’nın 40 yıllık demir ihtiyacını karşılayacak kadar maden çıkarma olasılığı bir yana), 16 Psyche uzay sondalarının ziyaret edeceği ilk metalik kaya parçası.

Biz de tam 50 yıldır asteroitlerden maden çıkarmayı hayal ediyoruz; ama bugüne kadar ziyaret ettiğimiz asteroitler kaya, su buzu ve mineraller içeriyordu. Psyche sayesinde nihayet metalik asteroitleri de incelemeye başlayacağız.

İlgili yazı: Renk Körlüğünü Düzelten Gözlük

 

Dünya çekirdeğine benziyor

Dünya’nın iç çekirdeği yaklaşık 2440 km çapında ve katı demir-nikelden oluşuyor. 16 Psyche de büyük miktarda demir ve nikel içeriyor. Böylece Dünya’nın çekirdeğini kazmadan içinde ne olduğuna bakmamızı sağlıyor; çünkü Dünya oluşurken ağır demir ve nikel çekirdeği battı. Yerkabuğunu oluşturan kayalar da yüzeyde kaldı.

NASA seferinin direktörü Lindy Elkins-Tanton’ın dediği gibi: “16 Psyche Güneş Sistemi’nde bildiğimiz tek metalik asteroit ve bizim için eşi benzeri yok.”

İlgili yazı: Telefon pil ömrünü uzatmak için en çarpıcı 5 yöntem

 

O kadar metal nereden geldi?

Asteroitler küçük kaya parçaları olduğuna göre metalin bu kadar yoğun şekilde topaklanıp bunların içinde birikmesi imkansız. Bu durumda, 16 Psyche Güneş Sistemi oluşurken gelişimini tamamlamadan parçalanmış olan bir gezegenimsi çekirdeğinin kalıntısı olabilir.

4,5 milyar yıl önce Dünya’ya Mars büyüklüğünde bir gezegenin çarptığını düşünüyoruz. Güneş’e en yakın gezegen Merkür’ün, benzer bir çarpışma yüzünden manto tabakasının büyük kısmını kaybederek (Dünya boyunda iken) Mars’tan küçük bir gezegene dönüştüğünü tahmin ediyoruz.

Asteroit Kuşağı’nın da Jüpiter’in birleşip gezegene dönüşmesine izin vermediği kaya artıklarından oluştuğunu varsayıyoruz. Dolayısıyla Güneş Sistemi’nin ateşli günlerinde bu tür uzay kazaları yaşanmış olabilir.

İlgili yazı: VPN Engelleme Başladı >> VPN engellemeyi aşmak için Stunnel kullanın

 

Manyetik alan ve yerçekimi

NASA’nın Psyche sondası metalik asteroitin yerçekimi gücünü, yerçekimi yoğunluğunu ve manyetik alan şiddetini ölçecek. Böylece içyapısını ve nasıl oluştuğunu öğrenecek. Ayrıca ta çekirdeğine kadar yüksek oranda metal içerip içermediğine de bakacak.

Böylece ilk metalik asteroitimizin gerçekten 10 bin katrilyon dolarlık demir içerdiğinden emin olacağız. Asteroitlerin bol metal içerdiğini test etmemiz şart. Yoksa hiçbir şirket rastgele seçilmiş asteroitlere robot maden gemisi gönderip kayaların kof çıkması halinde iflası göze almayacaktır.

İlgili yazı: Uzay Milleti Asgardia 2017’de Kuruluyor

 

Ay nasıl oluştu?

Dünyamızın uydusunun nasıl oluştuğu bir gizem ve bunu daha önceki yazılarımda anlatmıştım. Ay tek seferde oluştu, birkaç Ay oluşup aralarında çarpışarak birleşti veya Ay kaya buharından oluştu gibi farklı teoriler var.

Bunların içinde Theia adlı küçük gezegenin Dünya’ya çarptığı tek çarpışma teorisi en yaygın kabul göreni. Diğer sıraladıklarım ise bazı oluşum problemlerini çözmek için ana teoriye eklenen varyasyonlar.

En basitinden, Ay’ın yüzde 70 oranında Theia’dan oluşması ve kimyasal bileşiminin talihsiz gezegene benzemesi gerekiyor. Ancak Ay’ın bileşimi Dünya’ya benziyor! Elbette iki gezegenin aynı ham maddelerden oluşması mümkün (yüzde 30 ihtimalle), ancak aralarında küçük farklar olmalı.

Ay’da bu farkların görülmemesi problem ve bilim insanları sorunu çözmek için yeni bir Ay oluşumu teorisi geliştirdiler.

İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi

 

Çoklu çarpışma modeli

Ya Dünya’ya tek bir gezegen yerine 20 cüce gezegen art arda çarptıysa? Belki milyonlarca yıllık kısa aralıklarla belki de arka arkaya! Olur, olur: 1994 yılında dev bir kuyrukluyıldız çok parçaya bölünüp Jüpiter’i birkaç ay içinde bombaladı.

Jüpiter gaz devi olduğu için bundan etkilenmedi, ama aynısı Dünya’ya olsa uzaya erimiş kaya parçalarından oluşan dev damlalar savrulurdu. Bunlar önce gezegen çevresinde Satürn halkalarına benzer bir halka oluşturur, ardında da birleşip Ay’ı meydana getirirdi.

İlgili yazı: Japon Balıkçı Uzay Çöpçüsü Oldu

 

Nereden biliyoruz?

Yazımızın başında adını verdiğimiz Kepler uzay teleskopu sayesinde biliyoruz. Kepler ve diğer kızılötesi teleskoplar yeni oluşmakta olan binlerce güneş sistemini inceleyerek 20 dev asteroit ve/veya cüce gezegen çarpışmasının Ay’ı oluşturacağı sonucuna vardılar.¹

Bu durumda Ay ve Dünya’nın aynı elementlerden oluşması mümkün; ancak bilim insanları teoriyi test etmeden Theia çarpışması varsayımını rafa kaldırmaya hazır değiller.

Her durumda NASA’nın Lucy ve Psyche uzay sondaları, Asteroit Kuşağı’ndaki kaya parçaları ile Psyche 16 metalik asteroitini ziyaret ederek Dünya’da hayatın nasıl ortaya çıktığını araştıracak. Bununla da yetinmeyerek 2030’dan itibaren şirketleri asteroit madenciliğine hazırlayacak.

İlgili yazı: Google Ay Yarışı 2017’de Başlıyor

 

2017 uzay seferleri

Elbette 2017’ye girerken yeni yılın diğer asteroit seferlerinden söz etmemek olmaz. Hele bunlardan birinin özel sektörün ilk asteroit madenciliği seferi olduğunu düşünürsek konunun önemi daha iyi anlaşılır.

Önce kısa bilgi

Uzaydan maden çıkarmak insanlığın ortalama refah düzeyini iki şekilde artıracak: Birincisi büyük miktarda ucuz maden tüm sektörlerde üretim kalitesini yükseltirken maliyetleri düşürecek. Böylece örneğin daha iyi bir TV’yi daha ucuza alacaksınız.

Elbette sermayenin amacı çok para kazanmak kadar ekonomiyi de kontrol etmek olduğundan, asteroti madenciliği sadece bu işe yarasa mucize beklemeyin, Dünya tozpembe olmaz derdim. Ancak bir joker kartımız var:

İki asteroitle Dünya’nın 50 yıllık demir, nikel ve platin ihtiyacını karşılayacak olmamız gezegenimizde üretimin olağanüstü artacağı anlamına geliyor. Üstelik bunun büyük kısmı uzayda gerçekleşeceğinden ağır sanayinin yarattığı küresel ısınma ve çevre kirliliği azalacak.

Dünya ekonomisi hızla büyürken üretim ve istihdam da artacak. Kısacası insanlar Dünya tarihinde ilk kez açgözlü sermaye unsurlarına rağmen daha zengin olacak. Bu dönüşüm en az 60 yıl alacak. Ancak, siz normal ömrünüzü tamamlarsanız yaratılan refah ortamında yaşıyor olacaksınız.

İlgili yazı: Ay’a Gitmedik Komplo Teorilerini Çürüten 10 Kanıt

 

Öyleyse gelsin Prospector-X!

Dünyanın ilk ticari asteroit madenciliği seferi olan Prospector-X (Madenci-X), NASA uçuşlarına ek olarak uzayda test uçuşu yapacak. Böylece önümüzdeki 10 yılda gönderilecek maden tetkik ve arama sondalarıyla imalat sanayisinde bize gereken madenleri asteroitlerden çıkarabileceğiz.

Üstelik suyla çalışıyor

California merkezli Deep Space Industries şirketi (uzaya yakıt taşımak pahalı ve ağır olduğu için) Dünya yörüngesine fırlattıktan sonra suyla çalışan roket yapıyor. Evet, yanlış duymadınız: Suyla çalışan hafif, ucuz ve çevre dostu bir roket motoru. Prospector-X asteroit madenciliği için 3 temel teknolojiyi test edecek:

• Kuyrukluyıldız-1 su roketi: Sadece asteroit yörüngesinde manevra yapmayı sağlayacak. bunun için asteroitlerden çıkaracağı su buzunu eritip kullanacak.
• Dürbün kamera: İki mercekli kamera insanlar gibi derinlik algısı yaratarak 3B görecek ve gelecek sondaların asteroitlere çakılmadan yaklaşmasını sağlayacak.
• Elektronik sistemler: Asteroitlere gitmek uzun zaman alan bir işlem. Üstelik bilimsel uçuşlardan daha zor yaklaşma manevraları gerektirecek. Bütün bu uçuş, manevra ve maden çıkarma sistemlerinin test edilmesi gerekiyor.

 

Ne zaman?

Eylül 2017’de: Deep Space Industries de işi sıkı tutuyor ve 2022 yılında Prospector-1 uzay sondasını bir asteroite göndererek madenciliğe başlamaya kararlı. Özetle uzay araştırmalarında oldukça heyecan verici bir döneme giriyoruz.

Elon Musk ve NASA Mars’a insan göndermeye hazırlanıyor ve bunun için yeni uzay roketleri test ediyor. SpaceX şirketi yeniden kullanılabilen Falcon 9 roketiyle ilk kez ticari uçuş yapıp uzaya 10 uydu birden yerleştirerek fırlatma maliyetlerini yüzde 60’a kadar düşürüyor ve 50 yıllık uzay rüyalarımız nihayet gerçek oluyor.

Oysa asteroit madenciliğinden önce Ay madenciliği var. Özellikle de asteroitlerin maden çıkarmadan önce Ay yörüngesine park edileceğini ve Ay’dan radyasyona yol açmayan nükleer füzyon yakıtı Helyum 3 çıkarılacağını hesaba katarsak. Tabii ki onu da Ay Üssü Alfa Ne Zaman yazısında anlattım.

NASA 10 bin katrilyonluk asteroite gidiyor

¹A multiple-impact origin for the Moon