Uzaydan internet − 2 >> Google, Facebook, SpaceX ve OneWeb uzaydan internet yayını yapacak
Bugün dünya nüfusunun yüzde 57’si internete giremiyor. Google, Facebook, SpaceX ve OneWeb şirketleri bu sorunu aşmak için balonlar, dronlar ve uydularla gökyüzünden internet yayını yapmaya hazırlanıyor.
Birleşmiş Milletler’in amacı 2020’de dünya nüfusunun yüzde 50’sinin internete girmesini sağlamak. Ancak bu bir hayal. Global internet her yıl sadece yüzde 0,5 oranında yaygınlaşıyor. Çünkü internet yaygınlaşırken nüfus da artıyor ve bu da internet penetrasyonunun artmasını yavaşlatıyor.
Facebook’a kötü haber
Facebook ve Google parayı internetten kazandıkları için bundan hiç memnun değil. Facebook sırf bu güçlüğü aşmak için internet.org projesini geliştirdi. Dünyada internet erişimi artıkça eğitim düzeyi de artırıyor ve yoksulluk azalıyor. Ancak şirketlerin kendi internetini kurmasının interneti sansürleme gibi riskleri var.
İlgili yazı: Twitter ve Youtube engellenirse sansürü aşmak için VPN kullanın
Birleşmiş milletlere göre internetin önündeki en büyük problem maliyet sorunu: “Dünyanın yoksul ülkelerinde geniş bant internet fırsat eşitliği yaratmak için en büyük potansiyele sahip, ama bu ülkelerde temel geniş bant internet hizmetleri bile çok pahalı.”
Ayrıca Afrika ve Asya’daki birçok ülke medeniyet gitmemiş geniş kırsal alanlardan oluşuyor. Bu ülkelerde telekom şebekesi yetersiz. Hemen hiç baz istasyonu ve bakır kablo yok (fiber internet ise hayal).
Bazılarına göre bunun çözümü balonlar, uydular ve dronlarla (insansız hava araçları) gökyüzünden internet yayını yapmak. Peki hangi şirketler buna yatırım yapıyor? Kısaca sıralayalım:
İlgili yazı: NSA VPN şifrelerini kırıyor
1. OneWeb
Ne: OneWeb şirketi Dünya’ya yüksek hızlı internet yayını yapmak için 600’den fazla mini küp uydu fırlatacak.
Nerede: Uydular yerden 1200 km yukarıda dönecek. Bu da 36 bin km mesafede, yersabit yörüngede dönen internet uydularından çok daha yakın bir mesafe. Kısa mesafe sinyali güçlendiriyor.
Kim: OneWeb’in sahibi Greg Wyler’a Virgin Galactic’in kurucusu Richard Branson destek oluyor. Branson’un amacı uydu fırlatarak para kazanmak ve “Bu servet açığını kapatmaya yardımcı olacak” diyor.
Ne kadar: Maliyeti 1,5 ila 2 milyar dolar olacak. Bu da bir Amerikan uçak gemisinden yüzde 50 ucuz.
Ne zaman: 2019’da başlayacak.
2. SpaceX
Ne: SpaceX şirketi şu anda Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) yük taşıyor ve uzaydan internet için yörüngeye 4000 adet küçük, düşük maliyetli, kullan-at küp uydu gönderecek.
Nerede: Uydular hızlı internet için 1200 km yüksekte dönecek.
Kim: SpaceX CEO’su ve PayPal’ın kurucu ortağı Elon Musk, “Uzun vadede büyük potansiyeli var” diyor. “Bu arada iletişim teknolojisi de mevcut uydulara göre büyük ölçüde gelişecek.”
Ne kadar: Ocak ayında Google ve Fidelity projeye 1 milyar dolar yatırdı.
Ne zaman: Testlerin 2016’da başlaması gerekiyor.
3. Google’ın Loon Projesi
Ne: Loon, İngilizce balon kelimesinin kısaltması. Google yüksek irtifa balonlarına güneş enerjisiyle çalışan baz istasyonları yerleştirip bütün ülkelere gökten internet bağlantısı sağlamak istiyor.
Nerede: Google 18 ila 27 km irtifada balonlar uçurarak kırsal kesimlere internet bağlantısı sağlayacak. Her balon 1000 gün havada kalacak. Balon filosu sürekli yenilenecek.
Ne kadar: Proje yöneticisi Mike Cassidy’ye göre yüzlerce veya binlerce balon kullanılacak.
Fiyatı: Google’a göre her balon 15-20 bin dolara mal olacak (internet uydularından çok daha ucuz).
Ne zaman: Testler başladı.
4. Facebook Aquıla
Ne: Facebook havadan internet yayını için Aquila adlı bir dron geliştirdi ve bunu ayrı bir yazıda ele alacağım. Güneş enerjisi panelleriyle çalışan Aquila’nın yeterince güneş ışığı toplayarak elektrik üretmesi için 42 metrelik kanat açıklığı var. Bu da Boeing 737 yolcu uçağına eşit. Yerden 18-20 km yüksekte üç ay boyunca uçmak üzere tasarlanan Aquila 80 km genişliğindeki bir alana lazer ışınlarıyla yüksek hızlı internet yayını yapacak.
Ne zaman: Zuckerberg’e göre birkaç ay içinde: “Önümüzdeki aylarda bu sistemleri gerçek dünyada test edeceğiz ve sözümüzü tutmak için ince ayar yapacağız.”
Ne kadar: Bilinmiyor.
Ancak zorluklar var
Öncelikle devletler, telekom şirketleri tekeliyle interneti sansürleyerek kontrol altında tutuyor. Aynı zamanda internetin geniş kitlelere ulaşmasını zorlaştırarak muhalefeti güçsüz bırakmaya çalışıyor. İnternetin sansürlenmesi seçimlerde bilinçsiz oy kullanımını artırıyor ve hükümetlerle şirketlerin yolsuzluklarını saklıyor.
Bu arada telekom şirketleri tekel olarak büyük paralar kazanıyor ve Batı dünyası da kendisine rakip olabilecek ülkelerin gelişmesini geciktiriyor. Kısacası iletişimle enerji sektörü büyük tekellerin elinde ve bu klasik sermaye, en büyük güç kaynaklarından biri olan interneti kolay kolay başkalarına bırakmak istemiyor. Bu başkaları Facebook ve Google olsa bile.
İlglii yazı: Facebook bizi NSA’den iyi gözetliyor
Teknik boyutu da zor
1200 km gibi nispeten alçak yörüngede binlerce veya on binlerce mini uydunun dönmesi bu uyduların çarpışma ihtimalini artırır. Bu da uzaya güvenle roket fırlatmayı zorlaştıracaktır. Ayrıca binlerce uydu çarpışarak yörüngeyi bir enkaz yığınına dönüştürebilir. Bu da astronotların uzaya çıkmasını engelleyebilir ve uzay istasyonunu tehlikeye atabilir.
Ayrıca 15 cm’lik mini küp uydular, dronlar ve balonlar üretmek oldukça pahalı bir iş. Bunlar birkaç ay veya birkaç yıllık ömrü olan kullan-at ürünler. Binlerce küp uyduyu çok sayıda ve hızla üretmek de ayrı bir sorun. Örneğin OneWeb bunun için Fransız şirketi Airbus’la anlaştı. Airbus günde 4 adet ve toplam 900 mini uydu üretecek. Bunların büyük kısmı Amerika’da üretilecek.
Secure World Vakfı’nın teknik danışmanı Brian Weeden, “Büyük ölçekli montaj hattı süreçlerini kullanmaları ve verimliliği artırmaları gerek. Kısacası otomotiv sektörünü uzaya taşımak zorundalar ki bu yepyeni bir şey” diyor.
Peki uzaydan internet yayını yapmak sansürü mü yaygınlaştıracak, yoksa özgür internetin önünü mü açacak. Bunu başka bir yazıda anlatacağız ama bu arada sansürden kurtulmak için TOR Browser kullanabilirsiniz.
