Okyanuslar Yüzen Plastik Çöplüğü >> Denizlerde 5 trilyondan fazla plastik çöp yüzüyor
Bilim adamları Dünya okyanuslarını kirleten plastik çöplerin toplam ağırlığını hesapladı: Okyanuslarda yaklaşık 269 bin ton plastik çöp yüzüyor. 269 bin ton göze az gelebilir ama bu ağırlık 5 trilyon 250 milyar plastik parçacığa karşılık geliyor.
Elbette başta sahiller olmak üzere denizlerde plastik kirliliğinin tavan yaptığı yerler var. Biz de İstanbul’da Moda açıklarına dökülen Kurbağalı Dere’ye baktığımızda bunu görüyoruz, ama Dünya’yı hızla kirletmeyi gayet iyi becermekle birlikte gezegeni ne kadar kirlettiğimizi ölçecek kadar becerikli değiliz.
Bunun sebebi ise belli. Öncelikle kayıt dışı şekilde Dünya’yı rastgele kirletiyoruz. Şirketlerin zehirli varillerini Karadeniz’e boşaltması, fabrikaların Burdur Gölü’nü kirletmesi ve taş ocaklarının yeraltı sularını kurutması vakalarında olduğu gibi göz yumulan veya gizli kalan durumlar var.
Ancak, okyanuslardaki plastik kirliliğini doğru ölçmek zorundayız. Yoksa veri yetersizliği yüzünden Dünya’yı temizlemekte çok zorlanacağız.
Veri gazeteciliğinin önemi
Bilim adamları okyanuslardaki plastik çöplerin sayısı ve ağırlığını ölçmek için veri gazeteciliğinde de kullanılan gelişmiş istatistiksel analiz yöntemlerinden yararlandılar. Altı ülkenin araştırmacıları 2007-2013 yılları arasında Dünya okyanuslarının yakın ve uzak köşelerine düzenlenen 24 seferde Avustralya kıyılarından, Bengal Körfezi ve Akdeniz’e uzanarak ılımlı iklim kuşaklarındaki kirliliği araştırdılar.
Bilim adamları bu seferler sırasında denize ağ atarak balık tutar gibi plastik avladılar. Denizde gözle gördükleri büyük çöplere bakarak matematik modelleri geliştirdiler ve okyanuslardaki toplam plastik dağılımını tahmin etmeye çalıştılar.
Doğrusu okyanus akıntıları plastiklerin sürekli yer değiştirmesine yol açtığı için bugün de kirliliğin gerçek boyutları hakkında fazla bilgi sahibi değiliz. Çünkü toplam çöp ağırlığı ya da çöp sayısı gibi verilerin sahillerdeki kirlilik konsantrasyonu, bölgedeki doğal hayatın zarar görmesi ve çöplerin ayrıntılı göç haritasının çıkarılması gibi verilerle desteklenmesi gerekiyor.
Kutuplar da kirlenmiş!
Bu noktada uydu gözlemleri de kuşbakışı tarama özelliği ile büyük önem taşıyor. Her durumda 6 yıllık seferin önemli verilere ulaştığı ve gelecekteki kirlilik tespit araştırmalarına başlangıç noktası oluşturduğu görülüyor. Örneğin. suda kısmen çözünen plastik çöplerden geriye kalan ve kum tanesi veya masa tozu büyüklüğünde olan plastik parçaları kutuplara kadar ulaşmış durumda.
2040’tan itibaren Kuzey Okyanusu yazın buz tutmayacak. Petrol şirketleri de kutuplardan doğal gaz ve petrol çıkarmaya odaklanacak. Madencilik şirketleri ise nadir dünya elementleri olarak adlandırılan paladyum gibi metalleri çıkarmak isteyecekler. Küresel ısınma neticesinde Antarktika kıyılarında yeni şehirler yükselecek. Dolayısıyla okyanus gezgini plastik çöpleri geleceğin dünyasına ışık tutuyor.
5 Gyres Enstitüsü’nden Araştırma Direktörü Prof. Dr. Marcus Eriksen konuyla ilgili açıklamasında şunu söyledi: “Bulgularımız tropik altı beş kuşağın ortasındaki çöp öbeklerinin dünyanın yüzen plastik çöp dağının nihai dinlenme yeri olmadığını gösteriyor. Zamanla denizdeki plastikler parçalanıyor ve çöp boyu 2 milimetreye iniyor. Böylece çöpler dünyanın bütün okyanuslarına yayılıyor.”
Büyük Okyanus Çöplüğü
Çevreci mimardan plastik şişeden yapılmış çevreci ada
1Marcus Eriksen, Laurent C. M. Lebreton, Henry S. Carson, Martin Thiel, Charles J. Moore, Jose C. Borerro, Francois Galgani, Peter G. Ryan, Julia Reisser. Plastic Pollution in the World’s Oceans: More than 5 Trillion Plastic Pieces Weighing over 250,000 Tons Afloat at Sea. PLoS ONE, 2014; 9 (12): e111913 DOI: 10.1371/journal.pone.0111913
