Mars Ay Kadar Büyük Olmayacak
27 Ağustos gecesinde Mars Ay kadar büyük olacak efsanesi 2003 yılından beri internette geziyor ve her yıl bu zamanlarda ısıtılıp tekrar piyasaya sürülüyor. Peki bu haber neden gerçek değil? Neden Mars gökyüzünde asla Ay kadar büyük olmayacak? 5 resimde görelim.
1. Mars ve Dünya Güneş çevresinde dönüyor
Resme bakınca dairesel yörüngelerde dönen iki gezegeninin bazen birbirine yaklaştığını, bazen de Dünya resmin sağ tarafında yer alırken Mars’ın resmin solunda yer aldığını görüyorsunuz. Mars ve Dünya’nın birbirine minimum uzaklığı 54,6 milyon km. Maksimum uzaklığı ise 401 milyon km!
İlgili yazı: Işıktan Yaratılan Kara Delik Kugelblitz
2. Mars ve Dünya aynı düzlemde dönmüyor
İki gezegen arasındaki mesafe nasıl bu kadar değişebilir? Bunun bir sebebi, ilk maddede gördüğünüz gibi, uzayda dönerken zaman zaman ters uçlarda yer almaları. İkinci sebebi ise bu resimde gördüğünüz gibi iki gezegeninin yörünge düzlemi açılarının farklı olması.
Yandan bakınca Mars’ın Dünya’ya göre biraz daha eğik döndüğünü görüyorsunuz. Demek ki Mars bazen hem Dünya’dan uzaklaşıyor hem de Dünya’nın altında kalıyor. Uzay 3 boyutlu olduğu için bu durum iki gezegen arasındaki mesafeyi artırıyor.
İlgili yazı: Kara Deliklerin Tersi Ak Delikler ve Sırları
3. Mars 2016’da Dünya’ya ne kadar uzak?
Mars-Dünya uzaklığı bu yıl 30 Mayısta 75 milyon km’ye indi. Dolayısıyla “27 Ağustos gece göğünde Mars Ay kadar büyük olacak” diyenlerin tersine, o gün Mars Dünya’ya 130 milyon km uzakta olacak.1
Öte yandan resme bakarsanız 2018 yılında Dünya-Mars uzaklığının 58 milyon km’ye ineceğini görürsünüz. Elon Musk’ın SpaceX şirketi işte bu yüzden 2018 yılında Mars’a uzay kapsülü göndermeyi planlıyor.
İlgili yazı: Mars’a Giden Ölümsüz Plazma Roketleri
4. Mars Dünya’ya Ay’dan 592 kat uzak
Karşılaştırma yaparsak Dünya-Ay uzaklığı ortalama 380 bin km. Dünya-Mars uzaklığı da ortalama 225 milyon km. Öyleyse Mars ortalama olarak Dünya’ya Ay’dan 592 kat uzak. Peki gökte Ay kadar büyük olması için Dünya’ya ne kadar yakın olması gerekiyor?
İlgili yazı: Juno Jüpiter’e Ulaştı: 10 resimde Juno seferi
5. Mars Ay kadar büyük olursa
Mars Ay’dan yaklaşık iki kat büyük. Bu durumda gökte Ay kadar büyük olması için bize 766 bin km mesafede olması gerekirdi.
Oysa hiçbir gezegen uzayda tek başına dönmüyor. Güneş Sistemi’nde 8 gezegen var (bir de Kuiper kuşağının ötesinde yer alan 9. Gezegen: henüz görmedik ama yerçekimini Kuiper Kuşağı’nda hissediyoruz).
Ancak, Güneş Sistemi’ni Güneş’ten sonra en çok Jüpiter ve Satürn etkiliyor. Bunlar gezegenlerin Güneş’e ve dolayısıyla birbirine ne kadar uzakta döneceğini belirliyor. Güneş Sistemi’nin yörünge mekaniğinde Mars’ın bize bu kadar yaklaşması imkansız.
İlgili yazı: Cüce gezegen Plüton’a 30 resimde yolculuk
Bonus 1: Mars 2016
Resimde Mars’ın 2020 yılında gökte ne kadar büyük görüneceği gösteriliyor.
Bonus 2: Bu akşam Mars’ı gökte bulmak için
Ağustos ayı için resmi referans alarak Mars’ı gece göğünde teleskop veya çıplak gözle görebilirsiniz. Bu arada ilk kez 2003’te çıkan “Mars Ay kadar büyük olacak” asparagas haberinin kaynağını da belirtelim: 2003 yılında Mars Dünya’ya o kadar yakındı ki en son 59 bin 633 yıl önce bu kadar yakın olmuştu.
Hatta NASA bu fırsattan yararlanarak 2003 yılında Spirit ve Opportunity adlı iki tekerlekli keşif sondasını Mars’a gönderdi. Ancak, Mars her şeye rağmen Dünya’ya gökyüzünde Ay kadar büyük görünecek ölçüde yakın olsaydı uydumuz Ay kadar güçlü gelgitlere yol açacaktı:
Mars kütlesi Ay’ın 9 katı ve Mars’ın kütlesini 766 bin km’lik mesafenin küpüne böldüğümüz zaman, Dünya okyanuslarında Ay kadar güçlü gelgitler yaratacağını görüyoruz. Bilimsel gerçeklerle dolu mutlu Pazarlar. 🙂
