Japon Balıkçı Uzay Çöpçüsü Oldu
İnsanlar uzayı öyle kirletti ki Dünya yörüngesinde 100 milyon uzay çöpü dolaşıyor. Uzayda saatte 28 bin km hızla giden çöpler Sandra Bullock’ın Yerçekimi filminde olduğu gibi uzay istasyonu ve uyduları tehlikeye atıyor. Ancak, uzay çöpçüsü olmaya karar veren Japonlar çöpleri balık ağıyla temizleyecek.
Balıkçılar uzay çöpçüsü oldu
106 yıllık Japon balık ağı üreticisi Nitto Seimo (dünyadaki en büyük düğümsüz balık ağı üreticilerinden biri) tıpkı robot taksi işine atılan araç kiralama şirketi Uber gibi kendi kendini distrupt etmeye karar vererek uzay çöpçülüğü işine atıldı.
Nitto Seimo, Fukuyama’da ürettiği metalik örme kablo ile uzaydaki çöpleri toplayacak. Japon Uzay Ajansı JAXA’dan yardım alan şirket, Kounotori 6 uydusunu uzaya gönderdi ve önümüzdeki günlerde yeni uzay çöpü kablosunu test edecek.
İlgili yazı: Uzay çöpçüleri yörüngedeki çöpleri nasıl süpürecek?
Elektromanyetik kablo
Uzayda 1 milimetre boyundaki küçük bir metal kıymık bile Uluslararası Uzay İstasyonu’na kurşundan hızlı çarparak zarar verebilir. Yaşam modüllerini delerek havanın uzaya kaçmasına veya hassas bir yerde yangın çıkmasına neden olabilir.
Sandra Bullock’ın Yerçekimi filmi çok gerçekçi olmasa da en kötü durum senaryosunu gayet güzel anlatıyor. Oysa en beterini düşünmeye bile gerek yok. Kum tanesi büyüklüğündeki çöp parçaları uzay istasyonu veya uyduların güneş panellerine çarparak bilgisayarlarını bozabilir.
Bu da basit bir film senaryosu değil. NASA uzay çöplerinin çarpmasını önlemek için yerden yaklaşık 400 km yukarıda dönen uzay istasyonunun yörüngesini zaman zaman 20 km yükseğe alıyor.
Hatta uzaya uydu fırlatan bütün ülkeler uyduların fırlatma anını ve rotasını uzay çöplerine göre ayarlamak zorunda kalıyor. Bu da uydu fırlatma maliyetlerini artırıyor. Özellikle de uzaydaki casus uyduları vurmaya yönelik askeri füze testleri son 10 yılda uzay çöpü sayısını artırmış bulunuyor.
İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Router Modem
Alüminyum ve çelikten yapıldı
Uzay çöplerinin en yoğun olduğu yörüngede her şey saatte 28 bin km hızla hareket ediyor. Bu hızda tek tek çöp toplamak için manevra yapmak ve hurda uydularla çöp bulutlarının üzerine balık avlar gibi ağ atmak çok zor.
Öte yandan, uzay boşluğunda dönen Japon test uydusundan yere sarkıtılan düz kablo gezegenimizin manyetik alanıyla etkileşime girerek güçlü bir elektrik alanı üretecek. Bu güç alanı da yakındaki çöpleri elektromıknatıs gibi etkileyerek kendine çekecek.
Elbette çöpler kabloya yapışmayacak; ama kablonun ürettiği güç alanı elektromanyetik sürtünme yoluyla çöplerin dönme hızını yavaşlatacak. Böylece uzayda gittikçe daralan sarmallar çizerek alçalan çöpler, Dünya atmosferine girip sürtünme sebebiyle meteor gibi yanarak yok olacaklar.
İlgili yazı: İnternette teknik takip ve gözetimi önleme rehber
Neden elektromanyetik kablo?
En tehlikeli uzay çöpleri boyuna göre oldukça ağır olan metalik çöpler ve 1957’den bu yana uzaya fırlatılan roketlerle uydular büyük ölçüde metalden üretilmiş bulunuyor. Bu sebeple uzay çöpçüsü için en kullanışlı çözüm elektromanyetik kablo kullanmak.
Metal ağlar uzaya taşıyamayacak kadar ağır ve sadece uydu enkazı gibi büyük çöpleri toplayabiliyor. Bunun için de ağı taşıyan uydunun pahalı yakıt yakıp çok sayıda manevra yapması gerekiyor.
İlgili yazı: VPN Engelleme Başladı
2025’te çöp toplamaya başlıyorlar
Sadece 700 metre uzunluğundaki basit bir test kablosu uzay çöplerini yavaşlatmaya yeterli değil. Ancak, Japonlar testin başarıya ulaşmasının ardından 5 ila 10 km uzunluğunda tam boy kabloyu yörüngeye gönderecekler.
JAXA araştırmacısı Koichi Inoue konuyla ilgili açıklamasında şunları söyledi: “Uzayda hızla çoğalan çöpleri temizlemek için harekete geçmeliyiz. Şimdiye dek kimse yaralanmadı ama uydular hasar gördü. Kaçış manevrası için ekstra yakıt taşıyorlar ve bu da maliyet artırıyor. Derhal harekete geçmeliyiz.”
İlgili yazı: Sansüre Karşı TOR ve Orbot Rehberi
900 milyar dolar kurtaracak
Japonlar uzay çöpsü olarak bu işte çok para görüyor. Çok para derken; uzaydaki uyduların ve uzay istasyonunun toplam değeri şu anda 900 milyar doları aşıyor. Uluslararası Uzay İstasyonu’nun bugünün parasıyla 110 milyar dolara mal olduğunu düşünürsek sürdürülebilir kârlılığı görebilirsiniz.
Kısacası kimse uzay çöpçülerine yılda 900 milyar dolar vermez, ama 900 milyar dolarlık yatırımı korumak için yılda birkaç milyar doları rahatlıkla gözden çıkarır. 106 yıllık Japon balık ağı üreticisi Nitto Seimo bu pastadan pay almak istiyor.
Nitton Seimo kendi kendini distrupt etti ve yıkıcı yenilik yaparak yepyeni bir pazara atıldı. Yatırım yapmak yerine enflasyonla kalkınmayı seçen ve bu sebeple 40 yıldır halkını fakirleştiren Türkiye’nin henüz kendi uzay üssü yokken, Japonlar sadece uzay çöpü temizleyerek büyük paralar kazanacaklar.
İlgili yazı: Asteroit Madenciliği Başlıyor
Uzay teleskopunu deldi
Hubble uzay teleskopunun çanak antenlerinden birinde 1 cm’lik uzay çöpü deliği olduğunu biliyor muydunuz? Peki ya güneş panellerinden birinin uzay çöpleri yüzünden çatladığını?
Bu durumun farkına varan Avustralyalılar da uzay çöpçüsü olmaya karar verdiler ve pazarı Japonlara bırakmaya niyetleri yok. Onlar da LED TV’den küçük uzay çöplerini Dünya’da kurulacak lazer toplarından güçlü lazer ışınları göndererek buharlaştırmak istiyor.
İlgili yazı: AIDS’e Kesin Çare
Yıldız savaşları
Uzay istasyonuna hipersonik hızda giden TV büyüklüğünde bir uzay çöpü çarparsa koca istasyon parçalanır. Nitekim Sydney merkezli Electo Optic Systems Holdings Ltd. CEO’Su Ben Greene, “Bu riski azaltmak sektör için çok değerli bir şey” diyor.
“Uzay sektörü son 5 yılda sadece uzay çöpü kaza sıklığını ve kazaların yol açtığı zararı hesaplamak için 230 milyon dolar harcadı. Daha fazlasını uzay çöpü toplamaya harcayabilirler.”
İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi
Uzay otelleri için şart
Uzay sektörünün 2015 geliri 5,4 milyar dolar ve bu da 2010 yılına göre yüzde 23 artış demek. Şu anda uzayda askeri, bilimsel ve ticari olmak üzere toplam 202 aktif uydu bulunuyor. Uydusu sayısı arttıkça kaza riski de artıyor.
Üstelik yakında uzay otelleri, turistlere alçak yörünge uçuşları ve asteroit madenciliği başlayacak. 10 yıl içinde Ay üssü ve 20 yıla kadar Mars üssü kurulacak. Kısacası uzay çöplerine hemen çözüm bulmak şart.
Japon işi
Japonların sınırı
Ben Greene Japonların uzay kablosunun sadece büyük enkazları atmosfere çekip sürtünme ile yok edeceğini söylüyor. Ancak küçük enkazlar için lazer sistemi geliştirebiliriz.
Yıldızlara yolculuk
Starshot yazımda, Stephen Hawking’in arka yüzüne lazer yelkeni takılı küçük uzay sondalarını Dünya’daki lazer toplarıyla ışık hızının beşte birine kadar hızlandırıp yakın yıldızlara göndermek istediğini anlatmıştım. Uzay çöpü yok etmek için lazer topu üreten şirketler de bu gelişmeyi hızlandırarak yıldızları keşfetmemizi kolaylaştırabilir.
Bugün 19 ülke ya kendi uzay üssünü kuruyor veya kurmayı planlıyor. 2018’den itibaren uzay trafiğinin hızla artması bekleniyor. Sadece Japonların metalik örme uzay kablosunu üretmek için 300 milyon dolar harcadığını dikkate alırsak uzay çöpçüsü şirketlerin bu işten iyi para kazanacağını ve insanların uzaya yerleşmesini hızlandıracağını görüyoruz.
