Geleceğin Bilgi Ekonomisi >> Havada tablet bulut, BT sektörü sen genel bulutu unut
Mobil tablet bulut, bulut bilişimde KOBİ ve bireysel kullanıcılar için genel bulutun yerini alacak ve özel bulut, orta vadede genel buluttan daha yaygın olacak.
Bunun nedeni, Bulut Bilişimi genel bulut ve kurumsal bulutun elinden alarak bireysel özel buluta kaydıracak yeni bir teknolojinin geliştirilmiş olması. Bu teknolojinin adı da “bulutta sanallaştırılmış ekran kartları”.
NVIDIA’nın geliştirdiği internet üzerinden sanallaştırılan ekran kartlarının bilgi teknolojileri sektörünü büyük BT şirketlerinin beklentilerinin bile ötesinde, nasıl kökten değiştireceğini birlikte inceleyelim.
Önce somut tespitler
HP’nin 2011 yılında Coleman Parkes’a yaptırdığı ve Avrupa, Ortadoğu, Afrika olmak üzere dünyadaki 10 gelişmiş ve gelişmekte olan pazarı kapsayan araştırmaya göre, özel bulut 2012 yılında genel buluttan daha yaygın olacak.
Dikkat edersiniz bunu Türkiye’de Cloudturk ve Turkcell gibi firmaların “KOBİ’lere Hizmet olarak BT çözümleri sunması için” gereken bulut yapılarını kuran HP söylüyor. Şirketin aynı zamanda kısa bir süre önce tüm dünyada kendi bulut hizmetlerini başlatarak “Hizmet olarak altyapı, yazılım, platform, donanım çözümleri” vermeyi başlaması ise özel bulutun zamanla genel buluttan daha büyük bir pazar oluşturacağı gerçeğini daha da ilginç kılıyor.
Coleman Parkes’ın tahminlerine göre, kurumlar 2015 yılında genel buluttan çok özel bulut çözümlerini tercih edecekler. Normalde şirketlerin özel bulut kurması, aslında para verip kendi veri merkezini kurması demek… Bu da genel bulut üzerinden veri merkezi kiralamaktan daha pahalı bir çözüm ama BT şirketleri, Hizmet olarak özel bulut çözümleri sağlayarak özel bulutu da ofis dışına çıkarıp firmalara, özellikle de KOBİ’lere bir tür genel bulut hizmeti olarak sunmak istiyor.
Ancak ben ne Microsoft’un ne Amazon’un ne de başka bir şirketin bu konuda başarılı olabileceğine inanmıyorum. Bana göre tablette mobil özel bulut, genel buluttan, “hizmet olarak sunulan özel buluttan” ve kendi veri merkezini buluta açmak olarak tanımlayabileceğimiz “kurumsal özel buluttan” çok daha yaygın olacak.
Bunun bilgi teknolojileri ve telekomünikasyon sektörünü nasıl kökten değiştireceğini açıklamadan önce, tablette mobil özel bulutun oyunun kurallarını nasıl değiştireceğini anlatmak istiyorum.
NVIDIA’dan dünyanın bulutta sanallaştırılan ilk ekran kartı ve GPU’su
18 Mayıs 2012 tarihinde, Google+’ta “NVIDIA’dan dünyanın bulutta sanallaştırılmış ilk ekran kartı ve GPU’su” başlıklı bir yazı paylaştım. Yazının özeti şuydu: NVIDIA ileride tablet bilgisayarlar ve PC’lerin ekran kartlarının, yani GPU’ların internet üzerinden özel bulut şeklinde sanallaştırılmasını sağlayan yeni bir teknoloji geliştirdi: NVIDIA VGX bulut platformu.
NVIDIA VGX bulut platformu, şu anda bulutta video oyun streaming hizmetleri veren Gaikai şirketi tarafından kullanılıyor. Şimdilik sadece sunucuların NVIDIA ekran kartlarının sanallaştırılmasını sağlayan sistemde, online oyun oynarken aynı anda 20 sunucuya bağlanarak ADSL bağlantısında veya fiberde veri trafiğini arttırmadan ve interneti yavaşlatmadan oyun oynayabiliyorsunuz. Sunucularda ekran kartı sanallaştırmanın kurumsal çözümlere de uygulanacağını tahmin edersiniz.
Bu noktada bulut bilişimin geldiği noktayı görebiliyor musunuz? İşlemcilerin (örneğin Citrix masaüstü işlemci sanallaştırma) ve ekran kartlarının internet üzerinden sanallaştırılması bir tür özel bulut çözümüdür. CPU ve ekran kartı sanallaştırmayı iPad ve Asus tabletleriyle de örnekleyebilirim.
İşyerinizde tableti olan 10 kişilik bir kadro olduğunu düşünün. Siz de bu kadrodasınız. Her sabah işe geliyorsunuz. İşyerinizde küçük ve sınırlı kapasitede bir sunucu var. E-posta sunucusu gibi sınırlı özelliklere sahip bu sunucunun tek görevi 7/24 iş sürekliliği sağlamak, yani ofisinizin siz uyurken de gelen mesajları alarak çalışmaya devam etmesini sağlamak. Her sabah 10 arkadaşınızla birlikte işyerine tabletlerinizi getiriyorsunuz ve mobil cihazlarınızı fiziksel klavye istasyonlara oturtarak büyük monitörlere bağlıyor ve çalışmaya başlıyorsunuz.
NVIDIA’nın geliştirdiği işlemci ve ekran kartı sanallaştırma teknolojisi ile (Intel işlemcilere destek olmak için NVIDIA Maximus “yardımcı GPU’lar” ve NVIDIA VGX platformu) ofiste çalışırken tabletlerinizi sanallaştırarak kendi özel bulutunuzu kuracaksınız. Tabletleriniz özel bulutta sanallaştığı anda, o yetersiz sunucunuzu da bir anda süper bilgisayara dönüştürecek. Böylece bir iş takımı kurmuş olacaksınız ve bu ekibe ne kadar çok kişi ve tablet katılırsa tabletleriniz ve sunucunuz da o kadar hızlı çalışacak.
Tabletle sanallaştırma sektörün ilk gerçek “mobil bulut” çözümüdür
Tabletleriniz kendi arasında beyin hücrelerimizde olduğu gibi gerçek bir dijital sinir ağı kuracak. İş süreçleri için gereken protokolleri, en iyi uygulamaları, kuralları hep ofisinizdeki yetersiz sunucudan alacaksınız.
Ancak, tabletlerin imece usulü işbirliği yapması, futbol takımı gibi uyumlu bir şekilde çalışması sayesinde süper bilgisayar hızında çalışabileceksiniz. Üstelik tabletlerinizin birer mobil cihaz olduğunu unutmayın, yani şirketinizin özel bulutunu 4G mobil internet üzerinden (cep telefonu şebekeleri) yolda, vapurda ve metrobüste de kurabilirsiniz.
Bugüne kadar kimse özel bulutu tam anlamıyla mobil dünyaya taşımadı. Google Drive gibi bir genel bulut hizmetinde bile tabletinizle Google’ın yurtdışındaki veri merkezlerine bağlanmak zorundasınız. Şimdi soruyorum, mobilite bunun neresinde? Siz mobilsiniz ama depolama alanınız mobil değil, başka bir ülkenin ve şirketin altyapısına, hizmetlerine bağlısınız. Peki, “mobil özel bulut”, standart özel bulut ve genel buluttan neden daha yararlı?
Tablet bulutu ile beyin hücrelerinin çalışma mantığı aynı
Beyin hücreleri örneğine geri dönelim: Gazete haberlerinde okuyoruz. Trafik kazası geçiren ve beyni hasar gören bazı insanlar görme veya işitme kaybına uğrayabiliyor ama bazen beyin, görme fonksiyonlarını normalde beyinde görme merkezi olarak kullanılmayan bir bölgeye transfer ediyor. Böylece kazazedeler yeniden görme yetisini geri kazanabiliyor. Bu nasıl mümkün oluyor? Demek ki insan beyninde de depolama alanları ve sunucularda olduğu gibi sanallaştırma var. Beynimiz sağlıklı sinir hücrelerine görev devri ve data transferi yapılabiliyor.
Ayrıca, beynimiz merkezi bir yapı değildir ve beyin kabuğunda görmeye ayrılan özel hücreler olmaması nedeniyle kendi kendini iyileştirebiliyor. Beynimizde bir görme merkezi var elbette, ancak bu merkezin kesin ve değişmez sınırları yok. Görme olayı, aslında beynin diğer bölgelerdeki hücrelerin de katıldığı bir işbirliği süreci. İşte bu yüzden görme merkezi hasar görürse diğer hücreler birkaç ayda görmeyi öğrenerek hastanın tekrar görmeye başlamasını sağlayabiliyor.
Merkezi olmayan, yedekli sistemler
“Tablette mobil özel bulut teknolojisi” de buna benzer bir şey. Tablet bulutunuza Avrupa’dan bir arkadaşınız katılabilir ve geçici olarak işyerindeki kadroyu 10 kişiden 12’ye çıkarıp daha hızlı bir şekilde çalışabilirsiniz. Teknolojide buna “redundancy” diyorlar, yani yedekli sistemler…
Tablette mobil bulut sayesinde siz veya veri merkeziniz, sabit bir ofise bağlı değilsiniz. Mobil tablet bulut yardımıyla otobüste giderken kendinize işinizi bitirene kadar geçici veri merkezleri kurabilirsiniz. Tek yapacağınız kablosuz internete bağlanarak arkadaşlarınızı sohbete, pardon işe davet etmek!
Tablet ve akıllı telefonlarda kendi özel bulutunuzu kurmanın avantajları
- Bu bulut size ait. Bir şirketin veri merkezini kiralamadığınız için verileriniz de size ait. Kimse bu bilgilere izinsiz ulaşamaz, verilerinizi çalamaz.
- Özel bulut için kendinize pahalı bir veri merkezi kurmuyorsunuz, eskiden 5 laptopla şirket kurar gibi gelecekte de 5 tabletle kendi “mobil firmanızı” kurabileceksiniz. BT’ye harcayacağınız para tablete verdiğiniz para kadar. Gelecekte bilgisayarların ucuzlayacağınızı düşündüğünüzde, maliyetlerin daha da düşeceğini tahmin edersiniz.
- “Genel bulut hizmeti” veya “genel bulut üzerinden özel bulut hizmeti” almak için hiçbir firmaya bulut bilişim abonelik ücreti ödemiyorsunuz.
- Felaketten kurtarma da çok kolay. Ofiste yangın çıkarsa verileriniz otomatik olarak tabletlere aktarılacaktır ve tabletlerinizde zaten bir “bulutta yedekleme” alanı bulunacaktır.
Bu durumda, siz bir KOBİ sahibi veya bireysel kullanıcı olsanız hangisini tercih edersiniz? Genel bulutu mu, yoksa kendi özel mobil tablet bulutunuzu mu? Yakında kahve makinelerinin bile internete gireceğini düşünerek yanıtlayın bu soruyu.
Genel bulut KOBİ’ler için en ekonomik veya en güvenli çözüm değil
“Veri işleme konusunda, kullanıcıların birer paydaş olarak bulut hizmet sağlayıcılarla eş düzeyde olabileceği etkin ve etkili bir yönetişim mekanizmasının oluşturulması konusunda güçlü talepler var.” BTHaber sayı 872, Özgür Uçkan.
Avrupa Komisyonu Dijital Gündem Kurulu Başkan Yardımcısı Neelie Kroes de 25-29 Ocak 2012 tarihlerinde İsviçre, Davos’ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda AB’nin Bulut Bilişim stratejisiyle ilgili olarak yaptığı duyuruda bu konuyu vurguladı.
[“Uygun mevzuatı getirerek Bulut Bilişimi geliştirebiliriz, ancak veri korumada yapılacak yanlış seçimler sistemin potansiyel yararlarını azaltacak ve iş geliştirmeyi daha başlamadan durduracaktır.” Duyuruda satın alma yapacak olanların, özellikle de kamu sektöründe satın alma yapacak kuruluşların teknik şartlarda mutabık kalmasını ve Bulut Bilişim hizmetlerini satın alırken kaynaklarını birleştirme seçeneğini değerlendirmesini kolaylaştırmak amaçlanıyor.]
BT firmaları da aynı fikirde
Coleman Parkes’ın yaptığı araştırmada aynı konu ele alınıyor: Kendi veri merkezini kurmak pahalı olduğu halde, neden KOBİ’ler bir türlü genel buluta geçmiyor? BT ve Telekom şirketleri genel bulutla bile KOBİ pazarını kapamadıkları için son derece sıkıntılı. Bunu genel bulut üzerinden “özel bulut hizmetleri” vererek aşmaya çalışıyorlar ama bakın KOBİ’ler neden buluta geçmeye çekiniyor:
Bugün genel bulut hizmeti almak isteyen bir şirket olduğunuzu varsayın. Size veri gizliliğini garanti eden bir firma yok, internet bağlantısının kesilmeyeceğini, verilerin silinmeyeceğini garanti eden firma da yok. Tüm garantilerin istisnası var. Bunlar sözleşmelerde bir yere kadar garanti edilebiliyor ama bir fason konfeksiyon firması olsanız, abonelik sözleşmenizdeki şartlar sağlanmadığında bulut hizmeti aldığınız firmayı dava etme hakkınız sınırlı.
Öncelikle hizmet kesintisi olsa nasıl ispat edeceksiniz? İnterneti ben kesmedim, git TTNET’e sor diyebilirler. Bulut hizmeti aldığınız firmanın sunucularına siber saldırı düzenlense ve şirketinizin son ürün geliştirme fikri iki ay sonra başka bir firmanın markasıyla pazara sürülse verilerinizin çalındığını nasıl ispat edeceksiniz? Meselenin bir de mahkemelerin yetki alanı kapsamında uluslararası boyutu var. Örneğin, Google’ın Türkiye’deki Adwords hizmetinin merkezi İrlanda’da. Buradan Google’a Maliye Bakanlığına vergi ödemedi diye dava bile açamıyorsunuz.
Diyelim ki Google veya Amazon’dan hizmet aldınız ama veri merkezleri ABD’de. İtilaf halinde hangi mahkemeye başvuracaksınız? Bu mahkemeler size hak verecek mi?
Peki, bulut bilişimde haksızlıkları önlemek, anlaşmazlıkları çözmek ve sektöre istikrar getirmek için genel bulut hizmetleri veren firmaları denetleyen Dünya Ticaret Örgütü gibi katılımcı bir üst denetim mekanizması var mı?
Bütün bunlar genel buluta geçmek isteyen firmaları kaygılandırıyor. Açık söyleyelim, genel bulutun sırf hizmet güvencesi ve yasal hak arama riskleri yüzünden KOBİ’ler ülkesi Türkiye’de bile bekleneni verememe ihtimali var. Örneğin, Turkcell’in genel bulutta yeteri kadar müşterisi olmayabilir veya kâr marjı düşük olabilir. Unutmayın, genel bulut abonelik ücretlerine Turkcell’in kullandığı elektriğin faturası da dahil ediliyor. Turkcell’in kullandığı elektriğin parasını ödediğini düşündüğünüzde, elbette bu çok normal bir uygulama ama aynı zamanda, genel bulutun sanıldığı kadar düşük maliyetli olmaması demek.
Öte yandan, bir gün KOBİ’ler birkaç tabletle kendi bulutunu kurabilir. Tabletlerin hızı 2014’te Alienware oyun PC’si hızına denk olacak. Zamanla profesyonel tablet çözümleri bile gelişebilir. Bu durumda en azından büyük miktarda veri depolamaya ihtiyacı olmayan KOBİ’ler, genel buluta geçmek yerine kendi “mobil bulut” çözümlerini kullanabilirler.
Geleceğin ekonomi-politiği
Mobil bulut bugün gündemde değil ama NVIDIA, daha şimdiden online video oyunlarında ekran kartı sanallaştırma yoluyla bir oyuncunun aynı anda 20 sunucuya bağlanmasını sağlıyor. Bu sunucular yarın öbür gün tablet sunuculara dönüşürse KOBİ’ler de kendi özel bulut ağlarını kurarak kurumsal bulut şirketlerinin pazarını kapabilirler. Hele bir de bireysel kullanıcı olarak bizler Kablosuz Erişim Noktası (Wi-Fi Hotspot) ile evimizdeki tablet, PC, laptop ve akıllı telefonlar üzerinden kendi özel bulut ağımızı, kendi dijital sinir sistemimizi kurarsak BT sektörü tümden değişecektir.
Mobil özel bulut, BT sektörünü kurumsal firmaların elinden alıp tüketici elektroniğine teslim edecek. Bugüne kadar BT firmaları genel bulut ile dünyadaki iletişim trafiğini ve Big Data’yı kontrol etme, depolama, yönetme hayalleri kurdular. Hatta bu bilgilerin istihbarat teşkilatları tarafından kontrol edileceğine yönelik spekülasyonlar yapıldı. Ancak, 3 boyutlu baskı teknolojisi, mobil özel bulut, korsan partiler gibi yeniliklerle BT sektörü büyük kurumsal fabrikalardan yerel üretime ve bireysel kullanıcılara kayarsa BT dünyası tümden değişecektir.
Hayal kurmayalım
Bu hemen gerçekleşecek bir değişim değil. Genel bulut da, klasik özel bulut da, karma bulut çözümleri de uzun bir süre boyunca büyük şirketleri zengin edecek. Ancak, zamanla yerel yönetimler ve yerel üretim (semt ve ilçe bazında lokal imalat) büyük sermayenin, büyük fabrikaların, holdinglerin yerini alacaktır. Bu cesur yeni dünya düzeninde kooperatifler şirketlerin önüne geçecektir. Şehir trafiğindeki tıkanıklığı gidermek gibi özel bir sorunu çözmek için internette bulut ağları üzerinde geçici olarak kurulan ve iş bitince de maç çıkışı gibi dağılan korsan partiler ise günümüzün oy avcısı siyasi partilerinin yerini alacaktır.
Bilgi teknolojileri dünya siyasetini değiştirecek
Sermaye bu dönüşüme asla izin vermez, bunlar hayal demeyin. Enflasyon artışı, doğal kaynakların tükenmesi, petrolün azalması, çevre kirliliği, küresel ısınma ve global ekonomik kriz sermayeyi küçülmeye zorluyor.
Bugün Dünya gezegeninde 30 metrelik dinozorları besleyecek kadar ot veya et yok, dinozorların soyunun tükenmesinin en büyük nedeni bu: iklim değişikliği. Bu yüzden biz küçük memeliler son 38 milyon yılda yerkürenin kralı olduk (65 milyon yıl önceki göktaşı çarpması da yardım etti tabii). Nanoteknoloji, bulut bilişim ve 3 boyutlu baskı sanayisinin yaygınlaşacağı gelecekte de Dünya’da holdingleri, şirketleri ve büyük devletleri besleyecek kadar para kalmayacak. Nüfus bugün 7 milyar. 2070 yılında 10 milyar nüfusu büyük şirketler ve holdinglerle besleyebileceğimizi mi sanıyorsunuz?
Bugün ekonomide artan maliyetleri azaltmanın tek yolu bilgi teknolojilerine yatırım yapmaktır (daha küçük, daha mobil, daha tasarruflu tabletler ve akıllı telefonlar). İşte bu yüzden şirketler tablette mobil bulutu isteseler de engellemeyecekler. Bu teknoloji ayakta kalmaları ve rekabet gücünü korumaları için gerekli. Ayrıca, tablet bulut teknolojilerini son kullanıcıya satarak para kazandıkları için pek bir şansları da olmayacak.
Sonuç
Bu yazıda bilgi teknolojilerinin, özelinde bulut bilişimin ekonomik üretim biçimlerini nasıl değiştireceğini açıklamaya çalıştım. Ekonomik üretim biçimleri değiştiğinde, siyasi rejimler ve yönetim biçimleri de değişecektir. Gelecekte kooperatifler holdinglerden daha fazla para kazanacağı ve daha kârlı olacağı için ekonomi gönüllü olarak değişim geçirecek. Tablette mobil bulut modeli, bu konuda farkında olmadan atacağımız çok önemli bir adım olacak.
