Fabrikada Üretilen Yapay Kan Geliyor >> Twitter’da kan verme çağrısı yapmak tarihe karışacak

Kaza geçiren veya başka bir sebepten acil ameliyata alınan hastaların karşılaştığı en büyük sorunlardan biri de kan bulma zorluğu. Nitekim Twitter Türkiye’de engellendiği zaman, bundan en çok zarar görenler kan arayan hastalar olmuştu.

Ancak, İngiliz bilim adamlarının kök hücre tedavisinden yararlanarak geliştirdiği “0- grubu yapay kan” fabrikada seri üretilecek ve bu sorunu çözecek. Profesör Marc Turner ve ekibinin geliştirdiği teknikte, insanlardan alınan uzmanlaşmış hücreler önce kök hücrelere dönüştürülüyor.

Ardından, başka hücrelere dönüşme özelliğine sahip bu kök hücrelerden (iPS) yeni alyuvarlar üretiliyor. Kök hücrelerden üretilen alyuvarlar 0- grubu evrensel kan sağlıyor. 0- grubu tüm insanlarla uyumlu olduğu için kan bulma sorununu çözüyor.

İlgili yazı: AIDS’e kesin çare > Amerikalı doktorlar HIV virüsünü insan DNA’sından sildi

 

Akdeniz anemisine çare

Prof. Turner yapay kanla ilgili çalışmaların geldiği noktayı şöyle açıklıyor: “Başka yerlerde benzer araştırmalar yürütülmekle birlikte, ilk kez insanlar üzerinde denemeye uygun nitelikte yapay kan üretildi.”

Turner ve ekibi klinik deneylerin 2016 sonu veya 2017 başında tamamlanacağını düşünüyor. Yapay kandan ilk olarak bir tür kansızlık hastalığı olan Akdeniz anemisi hastaları yararlanacak. Bu hastalara düzenli olarak kan verilmesi gerekiyor. Bu da yapay kanın test edilmesini kolaylaştırıyor.

 

 

Hastalık riski yok

Yapay kanın en faydalı yanlarından biri de fabrika üretimi olduğu için mikrop ve virüs taşımaması. Kan vermekte kullanılan sistemler temiz ve steril olduğu sürece, yapay kan kullanan hastaların bulaşıcı hastalık kapma riski bulunmuyor.

Yapay kanın diğer avantajı ise kan bankalarına duyulan ihtiyacı ortadan kaldırması ve böylece tedavi maliyetlerini düşürmesi. Ancak küçük bir sorun var. O da yapay kanı fabrikada endüstriyel ölçekte üretmek için gereken teknolojiyi geliştirmek.

Bir ünite kanda 1 trilyon alyuvar bulunuyor ve sadece İngiltere’nin yıllık kan ihtiyacı 2 milyon ünite. Türkiye’de ise yaklaşık 1 milyon 300 bin Akdeniz anemisi taşıyıcısı ve 4500 kadar Akdeniz anemisi hastası bulunuyor.

 

 

Fiyatı ucuzlamalı

Şu anda bir ünite yapay kan 200 dolara mal oluyor ve bu da yapay kandan sadece bu parayı ödeyebilenlerin yararlanabileceği anlamına geliyor. Günümüzde yapay kan fabrikası yok ve üretim deneysel laboratuarlarla sınırlı.

Yapay kan, yapay hücrelerden üretilmiyor. Bunun yerine insanlardan alınan olgun ve uzmanlaşmış hücreler önce kök hücrelere dönüştürülüyor, daha sonra da kök hücrelerin alyuvarlara dönüşmesi sağlanıyor. Dahice bir teknik olmakla birlikte, bu gelişmenin halk arasında yayılmasına zaman var.

Elbette yapay kanı piyasaya verecek ilk ülkenin ve firmanın zengin olacağını söylemeye gerek yok. 🙂 Turner’ın en kaliteli kanı biz ürettik sözleri de bunu kanıtlıyor. Yapay kan konusunda dünyada sıkı bir rekabet var. Geçen yıl Romanya Babes-Bolyai Üniversitesi’nden Profesör Radu Silanghi-Dumitrescu ve ekibi de yapay kan konusunda ilerleme sağladıklarını duyurmuştu. ¹

 

 

Gençlik iksiri?

Yapay kan üretmek aslında kök hücre tedavisinin doğal bir sonucu. Kök hücre tedavisi yaşlı insanların hücrelerindeki DNA’yı onararak hücrelerin çoğalma hızının artırabilir ve böylece 70 yaşındaki bir insanın 30 yıl gençleşmesini sağlayabilir.

Bugün insan vücudunun işleyişi hakkında yeterli bilgiye sahip değiliz ve insanları gençleştirmek bu yüzden imkansız. Ancak, kök hücre tedavisiyle yaşlı insanların hücrelerini onarabilir ve vücudun kendi kendini gençleştirmesini sağlayabiliriz. Kök hücreler bebeklerin büyümesinden sorumlu ve gen mühendisliği yoluyla yaşlıları gençleştirmekte de kullanılabilir.

İnsan ömrünü uzatma çabalarının en büyük savunucularından olan Aubrey de Grey de böyle söylüyor, ama kendisi tıbbi çevrelerde pek ciddiye alınmıyor. Yapay kanın insan ömrünü sağlıklı bir şekilde uzatmaktaki rolü konusuna başka bir yazıda geri döneceğim.

 

Yapay kan 2017’de geliyor

¹http://www.ias.ac.in/jbiosci/jun2011/215.pdf