Ezeli rakip Apple, Facebook, Google ve Microsoft’tan şaşırtan işbirliği: Web Platform Docs
Web geliştiriciler için ortak dokümantasyon merkezi Web Platform Docs’un amacı, farklı işletim sistemleri ve web tarayıcılarda çalışabilecek olan “platformdan bağımsız” uygulamalar geliştirmek.
Peki, Zuckerberg daha geçenlerde, “Facebook mobil uygulamasını HTML 5 ile yazmakla büyük hata ettik. Mobil Facebook, Android’de yavaş çalışıyor. Android’e özel uygulama geliştireceğiz” dememiş miydi?
Her marka kendi işletim sistemini geliştiriyor. Çünkü pazardaki sıkı rekabette ayakta kalmak için her markanın kendi platformunu oluşturması şart. Nedir bu platformlar? Android, iOS, Windows ve diğerleri…
Oysa biz kullanıcılar için en kolayı, Foursquare gibi bir uygulamanın tüm işletim sistemlerinde çalışmasıdır. İsteriz ki satın aldığımız uygulamaya bir kere ödeme yapalım, tek bir “Kur Programı” indirelim ve bu hem cep telefonunda hem de laptopta çalışsın.
Eskiden HTML5, CSS ve Open Web Platformu’nun diğer teknolojilerini kullanan geliştiricilerin ellerinde ortak bir doküman havuzu yoktu. HTML 5 ve diğer sistemler için çok sayıda siteyi ziyaret etmesi gereken geliştiriciler, farklı web tarayıcılar, işletim sistemleri ve cihazlarda çalışacak platformdan bağımsız uygulamalar geliştirmekte zorlanıyordu. Zaman alan ve maliyetleri artıran bu sürecin Facebook’un mobil Android uygulamasında nasıl sorun çıkardığını geçenlerde Zuckerberg de kabul etti. Zuckerberg, HTML 5 Android uygulamamız çok hantal, Android’e özel uygulama geliştirmek zorundayız dedi.
Web Platform Docs, web profesyonellerine kolay erişilebilen ortak bir doküman havuzu sağlayacak. Microsoft, Google, Facebook ve Apple’ın amacı HTML 5 gibi platformdan bağımsız sistemlerin yaygınlaşmasını sağlamak. Ancak, bu sanıldığı kadar kolay değil:
Platformdan bağımsız uygulama modeli sosyal oyunlarda başarısızlığa uğradı
Mobil oyun geliştiricileri tek kurulum ile tüm işletim sistemlerinde çalışan yazılım yaklaşımını, 2 yıl önce, Android çıktığında denediler. Tüm telefonlarda ve tabletlerde çalışacak oyunlar tasarladılar ama büyük bir hayal kırıklığı yaşadılar. Bir program tüm sistemlerle uyumlu olsa bile, hepsinde aynı yüksek performansı sergilemiyor ve bazı işletim sistemlerinde veya telefonlarda daha yavaş çalışıyordu. Facebook’un Android tabanlı mobil uygulamasını buna örnek gösterebiliriz.
Bu da çok doğal. Her markanın kendi teknolojisi, kendi işletim sistemi var ve bunların çekirdek kodları, çalışma biçimleri birbirinden farklı. En basitinden, Windows işletim sistemlerinde kullanılan .exe uzantılı dosyaları normalde iOS veya OSX’te açamazsınız. Kısacası fark yaratmanın bedeli, birbiriyle uyumsuz bir sürü işletim sistemi tasarlamak oluyor.
Tüketicinin kabusu
Bu bizim için bir kabus. Farklı programlar, farklı güncellemeler, donanım-yazılım uyumsuzluğu, düşük performans, ne ararsanız var… Apple, Microsoft, Google sonunda bunun farkına vardı. Rekabet edeceğiz derken pazar payını çok küçük dilimlere böldüklerini ve tüketiciyi küstürerek zarar ettiklerini gördüler. Şimdi Web Platform Docs ile açık yazılımlar için ortak bir standart geliştirmeye çalışıyorlar.
Apple, Microsoft ve Google doğru yoldalar. Ancak, mevcut iş modeliyle bunu başarmaları zor.
Günümüzde en yaygın iş modeli nedir? İnternetten veya fiziksel mağazalardan tek tek ürün satın almak. Oysa artık bulut bilişim geldi. Örneğin, Turkcell, aylık abonelik ücreti karşılığında belirli sayıda şarkıyı ücretsiz dinlemenize izin veriyor. Öyle iTunes gibi 1 kuruşa da olsa tek tek şarkı satın almıyorsunuz. OnLive şirketi ise, tek oyunculu video oyunlarını bile internete bağlı bir dekoder ve Smart TV ile abone olarak, buluttan naklen oynamanıza izin veriyor.
Perakende sektörü bir dönüşüm geçiriyor. İnsanlar pek çok kategoride ürün satın almaktan vaz geçiyor ve bunun yerine “hizmet paketleri” kiralamaya yöneliyor. Web Platform Docs girişimini de buna uygun olarak düzenlenmek gerekiyor. Şimdi mevcut iş modellerini inceleyerek, platformdan bağımsız uygulamalar geliştiren yazılım firmalarının ve bunları kullanan donanım markalarının, Web Platform Docs ile satışlarını artırmasının mümkün olup olmadığına bakalım.
1) Google Chromebook modeli
Google Chromebook modeli ve türevlerinde, bilgisayarınız (laptop veya tabletiniz) bir yalın istemci veya salt istemcidir. İşletim sistemini bile internet üzerinden, Google veya Microsoft’un veri merkezlerine bağlanarak çalıştırır. Bir an için gelecekte bu modelin yaygınlaştığını düşünelim:
Bu modelde, Web Platform Docs ile geliştirilen yazılımları Windows Surface tablet veya Galaxy Tab gibi farklı markalarda, farklı ürünlerde kullanabilirsiniz. İsterseniz, Windows tablete Android’den alışık olduğunuz Polaris Office programını kurabilirsiniz. Chromebook’a da MS Office kurabilirsiniz.
Kullanıcıların bu modeli sevmediğini ve Chromebook’un yaygınlaşmadığını biliyorsunuz. Kullanıcılar, bilgisayarlarının ve bilgisayarlarında kullandıkları yazılımların tek sahibi, en azından tek kullanıcısı olmak istiyor. Kimse, bütün özel bilgilerini Google’ın genel merkezine yüklemek istemiyor. Tersine, gizli bilgilerini kendi hard diskinde tutmak istiyor. Genel bulut hizmetleri de, özellikle bulutta veri depolama hizmeti, bu nedenle yaygınlaşmadı. Veri gizliliği, ticari sırlar ve özel hayatın korunmasına yönelik kaygılar Chromebook satışlarını azalttı.
2) Tüm işletim sistemleri, tüm telefon ve bilgisayarlarda çalışsa?
Bu iş modelinde, tüm işletim sistemleriyle uyumlu olan yazılım uygulamalardan söz etmiyoruz. Tüm donanımlarla uyumlu olan işletim sistemlerinden söz ediyoruz. Biraz Android modelini andıran bu yaklaşımı Web Platform Docs işbirliği açısından tartışalım.
Öncelikle şu soruyu sorabiliriz: Microsoft, Surface tabletlerde, kullanıcıların Android işletim sistemi çalıştırmasına izin verir mi? Peki Google, Android tabletlerde Windows RT çalışmasını ister mi? Her iki sorunun da cevabı hayır. Firmalar rekabet etmek için kendi markalarını desteklemek zorunda.
Aslında, Web Platform Docs, tabletlerin PC’lerin yerini tümüyle aldığı bir dünyada daha başarılı olur. Bunun nedeni, tablette sanal masaüstü kullanmanın ve buluta girmenin daha kolay olması, tablette gerçek mobilitenin olması. iCloud’u düşünün veya Android cihazınızda, telefon rehberinizi Google hesabınız üzerinden eşitleyerek Google sunucularında yedekleyebildiğinizi hatırlayın.
Bugün, Asus Transformer tabletlere internet üzerinden sanal Windows 7 işletim sistemi kurmak mümkün. Bu hizmeti veren firmaların abonelik ücreti biraz yüksek ve uzaktan sanallaştırma, tabletin çok ısınarak şarjının bitmesine yol açıyor ama tablette sanal masaüstü kullanan bir kesim var (CloudOn sanal Microsoft Office desteği Android tabletlere geldi). Bu kesim tabletle çalışmayı seviyor, ancak iş kolaylığı açısından, tablette herkesin kullandığı MS Office yazılımlarını da çalıştırmak istiyor.
Bununla birlikte, Google’ın Android tabletlere sanal Windows 7 masaüstü kurulmasını teşvik etmeyeceğini tahmin edersiniz. Bu durumda, tüm işletim sistemlerinin tüm bilgisayarlarda, telefon ve tabletlerde çalışması da bugün için gerçekçi bir iş modeli değil. Uzaktan sanal masaüstü için bir niş sektör olabilir ama rekabet nedeniyle bu model genel geçer olamaz.
Öyleyse Apple, Google ve Microsoft, Web Platform Docs nasıl başarılı olacak?
BT şirketleri son birkaç yılda ekosistem kelimesini diline doladı. Her firma, kendi platformunu geliştiriyor fakat bu platformda çalışacak web uygulamaları ve mobil uygulamalar için bağımsız, hatta rakip yazılım geliştiricilere bel bağlıyor.
Çünkü Google Chrome web tarayıcısında kusursuz çalışan bir uygulama Apple’ın tarayıcısında sorun çıkardığında, yalnızca uygulamanın değil, Apple’ın itibarı da zarar görüyor. Bu gerçeğin farkına varan bilişim şirketleri, web geliştiricilerin dökümantasyon işini kolaylaştırmaya karar verdiler ve uygulamalar için ortak standartlar geliştirmek üzere Web Platform Docs girişimini başlattılar.
Bunun Türkçesi, aslında HP’nin yıllardır söylediği bir şeydir: “HP’nin çözümlerini kullanmak için mutlaka HP marka sunucular, depolama birimleri ve ağ anahtarları satın almak zorunda değilsiniz. Kesinlikle tek markaya bağımlı olmak zorunda değilsiniz. Sizin için en uygun, en ekonomik markayı seçin; biz de veri merkezinizi bizden aldığınız parçalarla birlikte istediğiniz şekilde kuralım.”
Web Platform Docs girişiminin amacının, markaların pazar payının küçüldüğü bir dünyada, tüketicinin birden fazla markayı bir arada kullanmasına izin vererek satışları artırmak olduğunu söyledik. Ancak, yukarıda sıraladığım sebeplerden dolayı, bunun mevcut iş modelleriyle, hatta mevcut bulut bilişim modelleriyle istenen sonucu vermesi imkansız. Bu durumda yakın geleceğin iş modellerine bakmamız gerekiyor. Bu noktada tablette özel bulut iş modeli özellikle gelecek vaat ediyor.
Tablette özel bulut nedir?
Bir arkadaşınızın Microsoft Surface tableti vardır, diğer meslektaşınızın Asus Prime’ı ve sizin de iPad’iniz… Şirket işi için Starbucks’ta toplanırsınız, tabletlerinizle kendi kişisel bulutunuzu kurarsınız. Tek tek yavaş çalışan tabletleriniz masada bir araya geldiğinde süper bilgisayar hızına erişir. Tablette özel bulut en basit haliyle bu.
Tablette özel bulut modelinde, Web Platform Docs yardımı ile açık standartlar üzerinde geliştirilen yazılımlar, tabletler arasında uyumluluk sağlayarak işinizi görmenizi sağlar. Böylece her marka, diğer markalarla uyumlu tabletler sattığı için, Web Platform Docs’un amacına uygun olarak satışlarını da artırmış olur.
Bugün bir yazıyı Apple MacBook Air’de yazıp işyerinizdeki Windows 8 Dell bilgisayara aktarabilirsiniz fakat tablette özel bulut, hem mobilite hem de bulut bilişim açısından, laptopları ve masaüstü PC’leri fersah fersah geride bırakan bir teknolojidir. Öncelikle markaların farklılıklarını korumakla birlikte birbirleriyle uyumlu çalışmasına izin vermektedir. Bu da MS Office 2011’in OS X Mountain Lion sürümünü kullanmaktan çok daha kapsamlı bir şeydir. Web Platform Docs oluşumuyla ilişkisi açısından buna biraz detaylı değinmek lazım.
Tabletle sanallaştırma sektörün ilk gerçek “mobil bulut” çözümüdür
Tabletleriniz kendi arasında beyin hücrelerimizde olduğu gibi bir dijital sinir ağı kuracak. Aslında iş süreçleri için gereken protokolleri, en iyi uygulamaları ve kuralları internet bağlantısı ile yine ofisinizdeki o yetersiz sunucudan alacaksınız. Ancak, tabletlerin imece usulü işbirliği yapması ve futbol takımı gibi uyumlu bir şekilde çalışması sayesinde, süper bilgisayar hızında çalışabileceksiniz. Üstelik tabletlerinizin birer mobil cihaz olduğunu unutmayın, yani şirketinizin özel bulutunu, 4G mobil internet üzerinden (cep telefonu şebekeleri) yolda, vapurda ve metrobüste de kurabilirsiniz.
Merkezi olmayan, yedekli sistemler
Tablet bulutunuza Avrupa’dan bir arkadaşınız katılabilir ve siz de işyerindeki kadroyu geçici olarak 10 kişiden 12’ye çıkarıp, daha hızlı bir şekilde çalışabilirsiniz. Teknolojide buna “redundancy” deniyor, yani yedekli sistemler… Tablette mobil bulut sayesinde, siz veya veri merkeziniz, sabit bir ofise bağlı olmaktan kurtulacaksınız. Mobil tablet bulut yardımıyla, otobüste giderken bile, kendinize işinizi bitirene kadar geçici veri merkezleri kurabilirsiniz. Tek yapacağınız, kablosuz internete bağlanarak arkadaşlarınızı sohbete, pardon işe davet etmek…
Tablet ve akıllı telefonlarda kendi özel bulutunu kurmanın avantajları
1) Bu bulut size ait. Bir şirketin veri merkezini kiralamadığınız için verileriniz de size ait. Kimse bu bilgilere izinsiz ulaşamaz, verilerinizi çalamaz.
2) Özel bulut için kendinize pahalı bir veri merkezi kurmuyorsunuz, eskiden 5 laptopla şirket kurar gibi, gelecekte de 5 tabletle kendi “mobil firmanızı” kurabileceksiniz. BT’ye harcayacağınız para, tablete verdiğiniz para kadar. Gelecekte bilgisayarların ucuzlayacağını düşündüğünüzde, maliyetlerin daha da düşeceğini tahmin edersiniz.
3) “Genel bulut hizmeti” veya “genel bulut üzerinden özel bulut hizmeti” almak için hiçbir firmaya bulut bilişim abonelik ücreti ödemiyorsunuz.
4) Felaketten kurtarma da çok kolay. Ofiste yangın çıkarsa, verileriniz otomatik olarak tabletlere aktarılacaktır ve tabletlerinizde zaten bir “bulutta yedekleme” alanı bulunacaktır.
Bu durumda, siz bir KOBİ sahibi veya bireysel kullanıcı olsanız hangisini tercih edersiniz? Genel bulutu mu, yoksa kendi özel mobil tablet bulutunuzu mu? Yakında kahve makinelerinin bile internete gireceğini düşünerek yanıtlayın bu soruyu. Google, Apple ve Microsoft’un da Web Platform Docs için aynı soruyu yanıtlaması ve bu tablette özel bulutu değerlendirmesi gerekir.
Web Platform Docs duyurusu
*http://www.w3.org/2012/10/webplatform.html.en*
Zuckerberg, Facebook mobil uygulamasını HTML 5 yapmakla büyük hata ettik dedi.
https://plus.google.com/u/0/102007586454487411145/posts/72G3WzQb9o3
Tablette özel bulut yazım:
https://plus.google.com/u/0/102007586454487411145/posts/UMUtgasn31P
CloudOn sanal Microsoft Office desteği Android tabletlere geldi yazım:
https://plus.google.com/u/0/102007586454487411145/posts/Zf5NKmGak2P
Turkcell’in müzik paketleri
http://turkcellmuzik.com/#!/en-iyi-100/–/sarkilar/turkce/—/paketler
