Curiosity, Mars’ta Hayat Buldu mu? >> Düşük İhtimal. Çünkü Mars’ta Hayat Aramak İçin Tasarlanmadı. Peki ne buldu?

Mars’a yollanan tekerlekli robot sonda Curiosity’nin Mars’ta hayat bulduğu söylentileri, sosyal medyada birkaç gündür hızla yayılıyor. Bu söylentiler, ABD’de Curiosity’yi uzaktan kumanda ile yöneten bilim adamlarının, “Mars’ta heyecan verici bir şey keşfettik” açıklamalarından kaynaklanıyor.

 

Mars’ta hayat bulsak fena mı olur?

Tabii harika bir şey olur ama Curiosity’nin Mars’ta hayat bulma şansı düşük. Çünkü Curiosity, Mars toprağında hayat aramak için tasarlanmadı ve bunun için yeterli (özel geliştirilmiş) ekipmanı yok. Öyle ki, bakar kör Curiosity’nin, yemyeşil Amazon Ormanlarında bile hayat bulması zor olurdu. 🙂

 

Söylentilerin kaynağı

Her şey, Curiosity Projesi Bilim Adamlarından John Grotzinger’ın ağzından çıkıyor. Grotzinger, Curiosity’nin Mars toprağında yaptığı uzun incelemelerin ardından şunları söyledi: “Bu veriler tarih kitaplarına geçecek. Müthiş bir şey.”

Tabii bunu duyan insanlar heyecanlandı ve basın da olayın üstüne atlayıp şişirdi. Öyleyse işin gerçeği ne?

Gerçek şu: “NASA, çağımızın en önemli buluşlarından birini duyurmaya hazırlanıyor. Mars’ta tarih kitaplarına geçecek bir şey bulduklarını söylüyorlar.”

Ne buldular? Bunu bilmiyoruz, daha açıklamadılar. Ancak, kamuoyunu Mars’ta hayat bulduk diye galeyana getirip, sonra da hayat bulamadık ama su bulduk gibi bir açıklamayla hayal kırıklığına uğratmak istemedikleri kesin…. Bu yüzden çok dikkatli davranıyorlar.

Grotzinger, bir NASA videosunda kendi ağzıyla söylüyor: “Curiosity seferi, bir hayat arama seferi değildir. Biz orada hayat aramıyoruz. Zaten hayat varsa bile tespit edecek kapasitemiz yok.”

NASA Jet İtki Laboratuarından Guy Webster de “Dünyada yer yerinden oynayacak bir buluş olmasa bile ilginç bir keşif” diyor.

Madem öyle, neden hemen açıklamıyorsunuz? NASA adımlarını dikkatli atıyorsa eğer, neden kamuoyunda Mars’ta hayat bulduk söylentilerine yol açan yuvarlak sözler ediyor? Sakın burada bir sosyal medya tanıtım kampanyasına kurban gidiyor olmayalım?

 

Tamam, Curiosity Mars’ta hayat aramıyor. Öyleyse ne arıyor?

Curiosity, Mars’ta su izleri arıyor ve toprağın kimyasal kompozisyonunu araştırıyor. Bu bilgiler, Mars’ta eskiden veya şimdi hayat olup olmadığını anlamakta kullanılabilir fakat bu araştırmalar sonuçta biyolojik değil, jeolojik testler.

Örneğin geçenlerde, Curiosity, Mars’taki radyasyon düzeylerini açıkladı. Mars’ta ozon tabakası yok ve bu yüzden, “Mars’a insan göndersek, ölümcül UV (morötesi) radyasyonuna maruz kalırlar mı?” diye merak ediyorduk. Curiosity, Mars yüzeyinin insanlar için radyasyon açısından güvenli olduğunu tespit ederek içimizi rahatlattı.

Curiosity, bunun dışında Mars’ta organik molekül arıyor. Ancak, organik molekül bulmak Mars canlıları bulmak anlamana gelmez. Örneğin, insan vücudunda karbon atomları var… Dünyadaki canlıların temel yapıtaşı olduğu için, karbon atomlarına organik, yani “canlılarla ilgili” diyoruz ama karbon atomunun kendisi canlı değildir.

 

Mars petrolü?

Curiosity’de SAM adlı bir deney aygıtı var. Bu küçük laboratuar, Mars toprağında organik molekül bulmak için geliştirildi fakat tek başına bakteri, mikrop, virüs veya solucan bulacak kapasiteye sahip bulunmuyor.

Öte yandan, Mars toprağındaki organik moleküller Mars’tan dönecek insanların uzay gemileri için yakıt üretmekte kullanılabilir. Böylece Mars’a dönüş yakıtı taşımaya gerek kalmaz, gemiler çok daha küçük ve hafif olur.

Mars’taki organik moleküller astronotların Mars’ta inşa edeceği konutları ısıtmak amacıyla, hatta Mars’ta plastik inşaat malzemeleri üretmekte kullanılabilir. Bütün bunlar, Mars’ta hayat bulmak kadar olmasa da, son derece heyecan verici gelişmeler.

Astrokimyacı Ewine F van Dishoeck (Leiden Üniversitesi) konuyu şöyle ifade ediyor: “Organik bileşenler uzayda çok boldur: Seyrek gaz ve toz bulutlarında, yaşlı yıldızları kuşatan gazlarda, çok sayıda yıldızın küçük bir bölgeye sıkıştığı yıldız oluşum bölgelerinde, gezegen oluşumu öncesi gaz disklerinde, kuyrukluyıldızlarda, cüce gezegenlerin yüzeyinde, meteoritler ve gezegenler arası toz taneciklerinde organik moleküller bulunur.”

Meteoritler ve gezegenler arası toz tanecikleri Mars atmosferine sürekli yağıyor. Meteoritler genellikle atmosferde parçalanarak toz haline geliyor ve diğer toz bulutlarıyla karışarak Mars yüzeyine yerleşiyor. Bu nedenle, bilim adamları Mars yüzeyinde organik moleküller olduğunu tahmin ediyor.

Bu moleküller, Mars yüzeyinde toz fırtınaları halinde büyük mesafeler kat ediyor ve gezegene eşit olarak dağılmış bulunuyor. Sonuçta, Mars tozu (organik olsun, olmasın) Güneş Sistemi’nin diğer bölgelerinden gelen bileşenler içerdiği için, Güneş’in doğuşu ve gezegenlerin oluşumuna dair ipuçları taşıyor.

 

Mars’ta hayatı, birkaç yıl içinde uzaya göndereceğimiz başka tekerlekli sondalar arayacak. Bu görevin adı ExoMars Seferi.

ESA’nın (Avrupa Uzay Ajansı) Mars’a göndereceği ExoMars sondaları, Mars Organik Molekül Analiz Cihazını kullanarak (MOMA), kızıl gezegende hayat arayacaklar. Bunun için de organik moleküllerin canlılara ait olup olmadığını anlamaları gerekiyor.

Nasıl mı? ExoMars sondaları, moleküllerin gruplanma düzenine ve bu molekülleri oluşturan izotoplara bakacaklar.

 

Sonuç

NASA, Curiosity’nin ne bulduğunu 3 Aralık 2012’de kamuoyuna açıklayacak. O zamana kadar spekülasyonlar sürecek.

Her durumda, NASA’nın Twitter’ı kaynatan cadı kazanı açıklamalarına pek itibar etmemenizi öneririm… ABD’nin uzay araştırma programının geleceği belirsiz: Yeni uzay seferleri henüz onaylanmadığı için, Amerikan kamuoyu, NASA ve Obama’ya veryansın ediyor ve ABD büyük prestij kaybına uğruyor.

NASA, bu açığı kapatmak amacıyla, kurnazca hazırlanmış iletişim mesajlarını sosyal medyada paylaşmaya devam edecektir… Ha, bir sürpriz olur da Mars’ta hayat bulunursa buna çok sevinirim. 🙂