Bak Robot Postacı Geliyor, Sana Selam Ediyor! >> Google’ın postacı robotları Amazon’un uçan robot kuryelerine karşı

Geçen Pazar Amazon’un atılgan CEO’su Jeff Bezos robot kurye ile evlere 30 dakikada kargo teslimatı planını açıkladı. Amazon bunun için uzaktan kumandalı model helikopterlere benzeyen, ama şehrin üzerinde kendi kendine uçan “insansız hava araçları” (UAV) kullanacak. UAV’lar bugüne kadar askeri amaçlarla kullanılmıştı ve günümüzde polis tarafından Amerikan şehirlerini gözetlemekte kullanılıyor.

Ancak internet teknolojilerinin öncüsü Google’ın rakibi Amazon’dan geri kalacağını düşünmek de yanlış olurdu. Google’ın akıllı telefon ve tabletleri yaygınlaştırarak mobil devrimi hızlandıran Android yazılımını geliştiren Andy Rubin de The New York Times’a yaptığı açıklamada, Google’ın fabrikalarda ve postacılıkta kullanılmak üzere gizli bir robot projesi üzerinde çalıştığını belirtti.

Peki robot postacılar ve fabrikalardaki robotlar günlük hayatımızı nasıl değiştirecek? İnsansız hava araçları yaşadığımız kentleri, şirketler ve devletlerin herkesi gözetlediği birer toplama kampına mı dönüştürecek? Yoksa robotlar ekonomide maliyetleri düşürerek, eskilerin hayal ettiği Altın Çağ’dan çok daha değerli bir refah çağını, Elmas Çağı’nı mı başlatacak? Birlikte görelim.

 

 

Evladım seni robot leylekler getirdi

Amazon’un robot kurye helikopterlerle bahçe kapınıza 30 dakikada teslimat planının arkasında şirketin kargo maliyetlerini azaltmak var. Bugün internet çağında yaşıyoruz ve her şeyin gerçeği değil, dijitali makbul. Kitap almıyoruz, e-kitap okuyoruz. Ray-Ban gözlükleri ve Louis Vuitton ayakkabıları web sitelerinde beğeniyoruz. Hatta ona bakarsanız, Migros Sanal Market sayesinde sebze ve meyveyi de online satın alıyoruz.

Burada Dominos Pizza’ları yıllardır internetten sipariş verdiğimizi belki eklemeye gerek yok; ama Google Glass’la Online Reklamcılığı Baştan Yaratmak başlıklı yazıda belirttiğimiz gibi, bütün bunları yakında Google’ın akıllı gözlük ekranı Glass’la yapmaya başlayacağız. İşte Amazon’un eve teslim kargo hizmeti için “robot kurye helikopterleri” seçmesinin arkasında bu rekabet yatıyor.

 

 

Kargo maliyetlerini düşürmek

Amazon, Google Glass’ın online alışveriş potansiyelini biliyor… Ve buna karşı kargo maliyetlerini düşürüp aksesuar, çanta ve benzeri satışları artırmak için rekabet gücü kazanmak zorunda. Google’ın karşı hamlesi tam burada geliyor ve bir anlamda Amazon’un teknolojiye asla Google kadar hakim olamayacağını gösteriyor. Nasıl derseniz:

Google’ın amacı öncelikle akıllı telefon, tablet ve akıllı saat gibi elektronik cihaz imalatında robotlara geçmek. Otomotiv sektöründe neredeyse 40 yıldır robotlar kullanılıyor, fakat mobil cihazlar standart robot işçilerin çalışamayacağı kadar küçük ve narin parçalar içeriyor. Google amacına ulaşırsa, mobil telefon imalatında robotların yaygınlaşmasını ve fiyatların ucuzlamasını sağlayacak (robotlar en azından maaş almayacak).

 

 

Çocuk işçi çalıştırmayı ve fabrikada intiharları önlemek

iPhone üreticisi olarak tanınan ve son iki yılda Çinli işçilerin kötü çalışma koşulları yüzünden intihar etmesiyle itibarı sarsılan Tayvan merkezli Foxconn şirketini hatırlarsınız. Google işte bu yüzden Google Glass üretiminde robotlardan yararlanmak istiyor.

Google, Uzak Doğu’daki fabrikaların insani koşullarda üretim yaptığını her zaman garanti edemez, ama mobil cihaz üretiminde robotlara geçerse marka imajının zedelenmesini önleyebilir. Aslında Foxconn da fabrikalarında robot işçi kullanmak istiyor, öyle ki geçen yıl bu konuya yönelik ilk haberler de Foxconn’dan geldi.

Akıllı telefon ve tabletler ileri teknoloji ürünü olabilir, ama üreticiler imalat bandında ve özellikle paketleme aşamasında çok sayıda insan istihdam ediyor. Bu açıdan mobil cihaz üreticilerinin tarlada hasat yapan köylüden veya inşaat için adam toplayan müteahhitlerden pek bir farkı yok. Üstelik IGN web sitesinin 17 Ekim 2012’de yayınladığı bir habere göre, Foxconn şirketi üretim maliyetlerini düşürmek için ucuza çocuk işçi de çalıştırıyor.² Robot işçiler bu sorunları önleyecek.

 

 

Kara Şimşek arabalarla entegrasyon

Andy Rubin’in anlattığı hikaye burada sona ermiyor. Aslında robot postacı hikayesi daha yeni başlıyor. Rubin’in planı, robotları aynı zamanda depo ve ambarlardaki paketleme işlemlerinde kullanmak. Honda’nın geliştirdiği insana benzeyen Asimo robotların en yeni modellerinin bile kamyondan yük indirirken yere düştüğünü dikkate alırsak bu önemli bir gelişme.

Günümüzde robotlar paketleme ve kamyona koli yükleme gibi işlemleri yapacak kadar gelişmiş değil. Özellikle dik durmalarını sağlayan denge sistemlerinde sorunlar var. Oysa teknoloji yeteri kadar geliştiğinde, Anadolu’nun oto sanayi bölgelerindeki KOBİ’ler de yükleme boşaltma işlemlerinde robot kullanmaya başlayabilecekler.

 

Peki robot kuryeler Kara Şimşek arabalara atlayıp eve kargo teslimatı yaparsa ne olur?

 

Ne yalan söyleyeyim, bu soru aklımdan ilk geçtiğinde “Google ne yapıyorsun?” dedim. Amazon’un insansız hava araçları yalnızca model uçak büyüklüğünde ve bahçe kapısına bebek getiren leylek gibi konarak kargo paketini ayağımıza getiriyor. Sen de kendi kendine giden Kara Şimşek arabalara robot kurye koyup şehir trafiğine takılarak evlere koli mi teslim edeceksin? Ne maliyetli ve hantal bir şey, kulağını tersten göstermek gibi!

 

 

Robot kameraman

Oysa kazın ayağı öyle değil, gerçekten değil: Amazon’un uçan robot kuryeleri sadece 2,5 kilogramlık paketleri taşıyabiliyor. Uzaktan kumandalı model helikopter büyüklüğündeki insansız hava araçlarının kapınıza Bimeks’ten aldığınız 106 ekran LED TV’yi Süpermen gibi uçarak getirmesini bekleyemeyiz.

Google’ın planı kendi kendine giden robot arabalar ve robot işçilerle kapımıza mobilya, beyaz eşya teslimatı yapmak. Fabrikalardan toptancılara, tarlalardan hallere kadar bütün sanayi tipi kargo teslimatını robotlara havale etmek. Dahice bir fikir!

Google bu yüzden Mekabot, Bot & Dolly ve Indistrial Perception gibi robot üreticisi firmaları satın alarak bünyesine kattı. Bunların arasında Bot & Dolly önemli, çünkü bu şirket Hollywood filmlerinde Matrix tarzı uçan döner tekme sahnelerini çekmek için özel “Vinç Kamera Robotları” üretiyor. Şirketin en popüler ürününü aşağıdaki videoda görebilirsiniz. Evet, robot kameramanlar da film sektöründe insanların yerini alacak. Teknoloji ve maliyet hesabı yaptığımızda film sektörünün robotların öncelikli müşterilerinden olduğunu anlıyoruz.

 

 

Amazon’un uçan postacıları

Amazon 2015 yılında Prime Air marka uçan robotlar ile evlerimize 30 dakika içinde küçük kargo teslimatı yapacak. Amazon bunun için 8 küçük pervane ile uçan özel insansız hava araçları üretti ve bunlar 2,5 kilograma kadar paket teslimatı yapabiliyor. Amazon’un robotları eve uçarak buzdolabı teslim etmek için yeterli olmayabilir ama kitap, DVD, aksesuar, hatta küçük çanta gibi online alışverişler için yeterli.

İnsansız hava araçları günümüzde ABD Deniz Piyadeleri tarafından Afganistan’da ulaşılması zor dağlık bölgelere erzak ve yedek parça taşımak için kullanılıyor. Bunlar küçük robot maket uçaklar değil, bildiğiniz tam boy helikopterler (K-MAX) ama 60 yıldan beri uçak düşüren füzeleri test etmekte kullanılan uzaktan kumandalı uçaklar gibi kendi kendine uçuyor.

 

 

Uçan postacılarla trafik terörüne son

ABD ve İngiltere aslında bundan çok daha gelişmiş araçlar üretti ve robot hayalet uçakları hava kuvvetlerinde hizmete aldı. Bu uçaklar roket ve bomba da taşıyabiliyor, ama politikacılar kamuoyu tepkisinden çekindiği için robot avcı uçaklarını henüz savaş meydanlarına sürmediler.

Uçan postacılar kargo taşıyan pilotların düşman ateşiyle vurulup düşmesini önleyecek. Robotlarla sivil kargo taşımacılığı ise koli teslimatlarını hızlandıracak: Amazon Prime Air robotları trafiğe takılmıyor, moto kuryeler gibi trafik kurallarını çiğneyerek yayalar için tehlike oluşturmuyor (bu noktada sadece fast food kuryelerin bana 2 kez çarpıp kaçtığını belirtmek isterim, şansıma sadece kolumu çürüttüler :P).

 

 

Uçan kuryeler motosikletler gibi egzoz dumanı çıkarmıyor, çevreyi kirletmiyor ve bu akülü taşıtların bakım maliyetleri de çok ucuz. Mühendisler insansız hava araçlarıyla kargo taşıma sistemini, Tesla elektrikli otomobil şirketinin sahibi Elon Musk’ın sesten hızlı giden tren projesiyle birleştirmek istiyor. Böylece robot trenler ve robot postacılar kargo taşımacılığında da maliyetleri azaltabilecek.

Elbette robot kuryelerin evlere Google’ın kendi kendine giden Kara Şimşek arabalarıyla ulaşması da sektörü değiştirecek. Kara Şimşek arabalar ile insana benzeyen (Androit) kuryeler, bir gün Türkiye’deki trafik kazalarını büyük ölçüde azaltabilir ve ülkemizde robotlarla ev taşıma dönemini de başlatabilir. Belki de Google’ın işletim sistemine Android adını vermesinin asıl sebebi şirketin her zaman robot işine atılmayı düşünmesiydi. En azından robot projesinin Andy Rubin’in ağzından açıklanması bunu gösteriyor.

 

 

Kafama robot helikopter düştü öldüm

Levent Kırca’nın gerçek hayattan uyarlanan ünlü skecini anımsarsınız. Hani adamın biri kahvede çay içiyor, yoldan geçen kamyonun lastiği çıkıyor ve hızla fırlayan dev lastik kahveye dalıp adama çarpıyor. Sandalyeden düşen adam ne olduğunu anlamadan hayatını kaybediyor. Bu olay Türkiye’de yaşandı.

Şimdi insanların başına düşen reklam tabelasıyla hayatını kaybettiği Türkiye’ye Amazon’un uçan robot kuryelerinin geldiğini düşünelim. Ne olacak? Tıpkı tarlada Dünya’yı ziyaret eden uzaylıların kafasına “daş” atıp Dünyalar Savaşı başlatan tipleri resmeden karikatürlerde olduğu gibi, yurdum insanı uçan kuryeleri taş atıp düşürmeye kalkabilir. Gülüyoruz ağlanacak halimize, ama bizde insansız hava araçları gerçekten insanın başına düşebilir.

 

Bu teknolojinin yaygınlaşması kolay olmayacak. Dolayısıyla insansız hava araçlarıyla kargo teslimatına daha gerçekçi bir açıdan bakalım: Öncelikle, bugüne kadar internette ve TV’de gördüğümüz insansız hava araçlarıyla eve teslimat haberleri gerçeği yansıtmıyor.

Örneğin Fransa’da evlere gazete teslimatı yapan uçan robot haberleri 1 Nisan şakası çıktı, Dominos Pizza’nın pizzacı robot videosu zekice bir reklamdı ve Meksika usulü balık ekmek teslimatı yapan TacoCopter haberlerinin katıksız yalan olduğu anlaşıldı. Cem Yılmaz’ın GORA filmindeki ünlü Kütahya porseleni tabakla sahte uçan daire resmi çekme sahnesinde olduğu gibi bütün bunlar “fake”.

 

 

ABD Federal Havacılık Kurulu FAA henüz izin vermedi

Bu haberlerin sahte olmasının nedeni ise, başta ABD olmak üzere hiçbir ülkenin şehirlerde sivil insansız hava aracı uçuşlarına izin vermemesi, şimdilik izin vermemesi. Bunun birkaç sebebi var. Öncelikle yukarıda mizahi bir şekilde ele aldığımız güvenlik konusunu işleyelim:

Uçan robotların yere, çatılara, balkonlara, trafik ışığında bekleyen arabaların üstüne düşmemesi gerek. Yayaları, bebek arabalarını tehlikeye atmamak için gelişmiş sinyalizasyon sistemlerinin kullanıma girmesi ve yasal regülasyonların bir standarda oturması gerekiyor.

 

İkincisi yine güvenlik konusu; ama bu kez özel hayatın gizliliği ve mahremiyetten söz ediyoruz. Resimdeki gibi kamera taşıyan insansız hava araçları, bugün polis tarafından ABD’deki bazı kasabaları havadan gözetlemekte kullanılıyor. Bildiğiniz gibi bu uçan robotlar her yere sığacak, çatılarda ve balkonlarda gizlenecek kadar küçük.

Devletin herkesi gözetlediğini ama gözetlenmekten hoşlanmadığını da biliyoruz. Nitekim Gezi Parkı olaylarında polisler göstericilerin kameralı model helikopterini vurup düşürmüştü. Özgürlüklerden yana olmakla birlikte, dikizci helikopterlerin pencereden evimizi gözetlemesini istemeyiz. Bunun dengesini bulmak önemli.

 

Çünkü…

 

Türkiye’nin doksanlı yıllarda Uğur Mumcu, Bahriye Üçok ve Muammer Aksoy gibi aydınlarımızı öldüren bombalı saldırılarla sarsıldığını biliyoruz. Bu saldırıların siyasi sonuçlarını bugün de yaşıyoruz… Önümüzdeki yıllarda mafya veya teröristlerin kontrolündeki uçan robotlar uzaktan kumanda ile yönetilerek, milletin penceresinden içeriye boru bomba paketleri atmaya başlarsa toplumsal huzur tarihe karışacaktır. ABD Federal Havacılık Kurulu FAA bu gibi sebeplerle sivil insansız hava araçlarının şehir uçuşlarına 2015’ten önce izin vermeyi düşünmüyor.¹

 

 

Öyleyse robot helikopterler 2015’te uçmaya başlayabilir mi?

İnsansız hava araçları uzmanı Missy Cummings (MIT doçenti ve ABD donanmasının ilk kadın avcı uçağı pilotlarından biri) CNN’in konuyla ilgili sorularını şöyle yanıtladı:

“Kanımca [Amazon] şirketlere özgü tipik naiflikle ortaya bir şey attı ama FAA’in kararlarıyla ilgili olarak bilmediğim bir detayı da biliyor olabilirler.” Cummings’e göre Amazon bu gidişle, ABD’den önce başka ülkelerde Prime Air markası ile çalışma izni alacak.

Elbette Amazon gibi dev bir şirketin devlet tarafında işleri hızlandırmak için lobicilik faaliyetleri yürütmesi de mümkün. Amazon yönetimi saf insanlardan oluşmadığına göre, bu tanıtımı kamuoyunu bilinçlendirmek için yapmış olabilirler. Bu da bürokrasinin UAV iznini vermesini hızlandıracak bir baskı yaratabilir.

 

 

Robot postacının geldiğini nereden bileceğiz?

Öncelikle sistem akıllı telefon ve tabletlere entegre olacak. Bahçemize konacak postacıyı kaçırmamamız için telefonumuza mesaj gelecek. Amazon’un ilk “oktokopterleri” (sekiz pervaneli helikopterler) 18 kilometre menzilli olacak ve 2,5 kilogramlık paketleri taşıyabilecek. İnsanlar Amazon’dan bulaşık makinesi değil, daha çok kitap ve DVD satın aldıkları için bu yük kapasitesi Amazon’un kargo teslimatlarının yüzde 86’sını oluşturuyor.

 

 

 

Pilli mi, benzinli mi?

Pilli. Amazon’un uçan robotları aküyle ve elektrikli motorlarla çalışacak. Buna rağmen 30 dakikada hızlı teslimat için pilin hayli enerjik ve uzun ömürlü olması lazım. Şarjı uzun süre giden ve aynı zamanda pervanelerin hızlı çalışması için yeterli gücü sağlayan bir elektrik motoru üretmek kolay değil. Özellikle de bu motorun küçük ve hafif olması gerektiğini düşündüğümüzde. Geleceğin az yer kaplayan katlanabilir esnek saydam pilleri yeni insansız hava araçlarında işe yarayabilir.

 

 

Taşı attım kafaya

Bugün İstanbul sahillerinde havalı tabancayla denizde balon patlatanlar var. Makine Kimya Endüstrisi (MKE) Silah Grubu gibi şirketler sağ olsun (Kırıkkale tabanca vb.), vatandaşın elinde polisten daha fazla ateşli silah olduğunu da biliyoruz ve elbette geleneksel tarla taşlarımız var.

Bu durumda akıllı insanların aptal “insansız” hava araçlarını düşürmesini nasıl engelleyebiliriz? Amazon’un buna verecek net cevabı yok: “FAA kamu güvenliğini sağlamak için insansız hava araçlarının yaklaşma kuralları ve diğer mevzuat üzerinde titizlikle çalışıyor. Güvenlik en büyük önceliğimiz ve araçlarımız çok sayıda yedekli sistemle üretilerek havacılık standartlarına uygun olmaları sağlanacak” diyor.

 

 

Evlere teslimattan vazgeçsek?

Ancak insanların robot helikopterleri düşürme nedenini de iyi anlamak lazım. Bunun sebebi karikatürlerdeki gibi naiflik değil. Kötü niyetli kişiler uçan postacıların taşıdığı paketleri, DVD’leri çalmak isteyebilirler.

Bu noktada sistemin önümüzdeki 10 yılda bile mücevher veya akıllı telefon gibi değerli eşyaları taşımakta kullanılacağını sanmıyorum. Bu gerçek bir sorun: Kuryenin evimize getirdiği kargonun çalınma ihtimali düşüktür ama robot postacıların malımızı koruyabileceğinden emin değiliz.

 

 

Cummings’e göre eldeki teknoloji ile bu sorunları aşmak zor. Ancak, insansız hava araçları eve teslimatı yapana kadar 100 metre irtifada uçabilir ve sadece ev sahibinin evde olduğundan tabletle gönderilen bir mesaj sayesinde emin olduktan sonra bahçeye inerek teslimatı gerçekleştirebilirler.

Belki de en iyi çözüm otomobil parklarında olduğu gibi, şehirlerde robot helikopterlerin kargo teslimatı yapması için özel iniş pistleri açmak. Robotlar güvenlik kameralarıyla korunan bu tür güvenli pistlere iniş yapabilir. Her mahallede bir iniş pisti olsa kargoyu teslim almak 15 dakikalık bir iştir.

 

 

Karda kışta, yağmurda?

Amazon’un insansız hava taşıtları yağmurlu ve rüzgarlı havalarda uçamayacak. Açıkçası aracın içine su kaçarsa, devreleri paslanırsa, motora toz dolarsa ne olacak?

“Yağmur çiselerken uçabilirler diyor” Cummings, “ama sağanak yağmurda uçamazlar. Sulu kar var, kar yağışı var. Üstelik bunlar sensörleri kör edecek. Kötü hava şartları engel oluyorsa, bundan ticari iş çıkarmak zor. Konunun üstünde çalışmaları gerek.”

 

 

Sırada ne var? Uçan pizzacı?

Hayır, görkemli pelerini ve kaslı vücuduyla kapıma gelen bir Süpermen istemiyorum; fakat 30 dakikada pizza garantisinden yırtmak için her türlü bahaneyi öne süren, “işim yoğunsa 30 dakikada pizza teslim etmem” diyen Dominos Pizza’nın tersine, sıcak pizzayı kapıma en kısa sürede getiren bir robot helikopter iyi olurdu.

Dominos Pizza’nın pizzacı helikopter reklamı şimdilik hayal, ancak insansız hava araçlarıyla teslimatın tümüyle hayal olmadığını belirtmeliyiz. Avustralya merkezli ders kitabı şirketi Zookal, 2014 yılından itibaren kitap teslimatlarında insansız hava araçları (UAV) kullanmaya başlayacak.

Cummings için bu daha başlangıç: “Tıbbi malzemeler, yaban hayatının korunması, kargo taşımacılığı, yangın söndürme… İnsansız hava araçlarının yapabilecekleri saymakla bitmez” diyor ve bu opsiyonlar askeri operasyonlarla sınırlı değil.

 

 

Kim uçuracak?

Yazının başında insansız hava araçlarının kendi başına uçacağını söyledik. Nitekim askeri operasyonlarda, özellikle dağlık arazideki uzun menzilli keşiflerde UAV’lar için bu opsiyon kullanılıyor. Otonom UAV’ların şehirlerde postacılık yapması da kaçınılmaz bir gelişme.

Bununla birlikte, İstanbul gibi şehirden çok derme çatma betonarme bir köye benzeyen kentlerin irili ufaklı binaları ve çamaşır ipleri arasında  otopilotla uçmak kolay değil. Bu nedenle ilk uçan postacılar insanlar tarafından tele kamera ve uzaktan kumanda ile kullanılacak. Yukarıda değindiğimiz güvenlik sebepleri yüzünden en iyi çözüm de bu.

 

 

Ne kadar gerçekçi?

ABD’nin Colorado eyaletinde insanlar tüfekle insansız hava taşıtlarını “vurmak” için avcılık (!) ruhsatı almak istiyor ve bunun için de uçan robotlar evimizi gözetleyebilir, nefsi müdafaa hakkımız var diyor. Seattle belediye başkanı da gizlilik kaygılarını öne sürerek, şehir polisinin insansız hava aracıyla trafiği gözetleme projesini iptal etti.

Öte yandan Texas gibi eyaletlerde, özellikle Meksikalı işçilerin sınırdan kaçak giriş yapmasını önlemek veya yangınları tespit etmek için havadan gözetim devam ediyor. Bu noktada insansız hava araçlarını düşürmenin suç sayılacağı yasalar da çıkarılabilir.

 

 

ABD’nin insansız hava araçlarında uzman olarak kabul edilen Twitter ünlüsü Drunken Predator, Amazon’un uçan postacı planıyla ilgili tartışmaları NBC’ye verdiği demeçte şöyle toparlıyor: “Şimdilik ‘Amazon Prime Air’in hizmete girmesinin önündeki en büyük engel ağırlık sorunu. Akü taşımanız gerek; GPS ve kargonuz var.”

“Elbette yaşlı bayanların üzerine düşmeyi önlemek için ‘sihirli sensör kutusunu’ da taşımamız gerekiyor ki şimdilik böyle bir kutu icat etmedik. Gidiş dönüş menziliniz önemli, yük kaldırma kapasitesini artırmak lazım, GPS konumlandırma sistemi şart, çarpışmadan kaçınma sensörleri takılacak ve elbette küçük bir bilgisayar beyni yerleştireceğiz.”

 

 

Doğal hayatı koruma

Liverpool John Moores Üniversitesi’nden evrimsel antropoloji ve paleoekoloji (eski çevrebilim) uzmanı Profesör Serge Wich ve ETH Zürih’ten uygulamalı ekoloji ve çevre koruma doçenti Lian Pin Koh aküler, yazılım, kamera ve uçuş stabilizatörleri dahil, tüm parçalar için yalnızca 2000 dolar harcayarak yeni bir UAV geliştirdiler.

Yeni insansız hava aracı, Endonezya’nın Sumatra adasındaki orangutanları korumakta kullanılacak. ConservationDrones.org adında bir site açan ikili, projelerini dünyanın dört bir yanında çevreyi korumak için çaba sarf eden bilim adamlarına sunuyor.

 

 

İnsani yardım

Harvard-MIT Tıp ve Teknoloji Bölümünden George Barbastathis liderliğindeki bir grup, Bill ve Melinda Gates Vakfı’nın katkılarıyla, Afrika ve dünyanın diğer yoksul bölgelerindeki uzak köylere aşı ve ilaç taşımak için insansız hava araçları kullanmak istiyor.

Afrika gibi sıtma ve AIDS’in yaygın olduğu bölgelerde insanlara hayati ilaçları en kısa sürede ulaştırmak gerekiyor. Barbastathis’in ekibi bunun için vakıftan 100 bin dolar bağış aldı ve sistemi gelişmekte olan ülkelere yaymayı amaçlıyor.

 

 

Petrol çıkarma

UAV’lar yeni açılan petrol kuyularının güvenlik açısından gözetimi ve çevreye etkilerinin denetlenmesi için de kullanılıyor. Insitu ve Aerovironment gibi şirketler bu konuda petrol firmalarına hizmet veriyor; ama özel sektörün insansız hava araçları işinde kamu sektöründen geri kaldığını da kabul etmek gerekiyor. Elbette bunun asıl sebebi UAV’ların önce silahlı kuvvetlerde hizmete girmesi ve uzun süre ordu tekelinde kalması.

Petrol şirketleri UAV’ları en çok Kuzey Okyanusu’ndaki buzulların su üzerindeki hareketini gözetlemekte kullanıyor. Böylece yüzer petrol kuyularını yeni bir Titanik faciası yaşamamak üzere buzdağlarının önünden çekebiliyor. Gerçi 50 yıl içinde buna pek gerek kalmayacak, çünkü küresel ısınmaya bağlı olarak Kuzey Kutbu kışın da buz tutmayacak.

UAV’lar aynı zamanda petrol ile doğalgaz boru hatlarını gözetliyor, boruların kazalardan ve terörist saldırılardan korunmasını sağlıyor. Robot gözlemciler elektrik şebekesi ve yüksek gerilim hatlarının kontrol edilmesinde de kullanılıyor. Bütün bunlar kısa devre nedeniyle orman yangını çıkması veya boru hattının yarılmasına bağlı olarak çevre felaketi yaşanması riskini azaltıyor.

 

 

Tarım ve hayvancılık

Küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliklerinin yıkıcı sonuçları çölleşme ve erozyonla birlikte birçok tarım ülkesinin vasfını yitirmesine yol açacak. İnsansız hava araçları işte bu hassas ortamda tarlaları korumak, çekirge sürülerini denetlemek, erozyonu izlemek, hastalıklı ekinleri takip etmek ve orman yangınlarını haber vermek gibi görevler üstlenecek.

Özellikle ABD’nin tahıl depolarından biri olarak kabul edilen Oregon Eyaleti’nin Yamhill beldesindeki insansız hava araçları, hastalıklı bitkilerin teşhis edilip mahsul zarar görmeden tedbir alınmasını kolaylaştırıyor.

 

 

İnsansız hava araçlarının kızılötesi ve diğer farklı dalga boylarında çektiği fotoğraflar gübre, böcek öldürücüler ve sulama kanallarındaki ağır metallerin oranı gibi çevre kirliliği ile zehirlenmeye yol açan bütün detayların saptanmasını hızlandırıyor. İleride balarısı çiftliklerini de denetlemeye hazırlanan 3D Robotics startup şirketi, ABD’de tarım amaçlı uçan robotlar işine el atmış durumda.

Her yıl terör, arazi mafyası ve dikkatsiz piknikçiler yüzünden ormanlarının büyük kısmını kaybeden Türkiye için UAV kullanmak kritik önem taşıyor.

 

 

Hollywood filmleri

İlk Matrix filminde herkesi büyüleyen yavaş çekimli 360 derece döner tekme sahnesinin bir bedeli var: O da pahalı vinç kameralar ve dijital görüntüleme teknolojileri… Vinç kameraların insan operatörler tarafından kullanıldığını anımsadığımızda; teknik eleman yetiştirme süresi ve yüksek maliyetler, çekimleri ucuza mal etmek isteyen film yapımcılarını gittikçe zorlayan şartlar oluşturuyor.

Hollywood şimdiden çekim masraflarını uçan kamera başına 20 bin dolar azaltan insansız hava araçları kullanmaya başladı. Bunlar helikopter kullanmadan, sadece uzaktan kumandalı model uçaklarla havadan çekim yapılmasına imkan veriyor.

Fransız teknoloji firması Parrot, bu bağlamda sadece 300 dolarlık bir helikopter olan AR Drone 2.0 UAV’ını tanıttı. Bu basit sistem, iPhone ile Android telefonlarla kontrol ediliyor ve video kamerasıyla 720p çekim yapabiliyor. Aynı zamanda resim titremesini önlemek için önceden programlanmış  otopilot manevraları da uyguluyor.

 

 

Öyleyse son soru şu: İnsanlara ne olacak?

Teknolojik tekillik geliyor ve bunun öncüsü olarak robotlar iş hayatında insanların yerini almaya başlıyor. Peki işsiz kalan insanlar nasıl geçinecek, ailesini nasıl yaşatacak? Gelecek bilimciler bu noktada insanlar için yeni mesleklerin yaygınlaşacağını söylüyor. Ancak bu, tahmin edebileceğiniz gibi hafife almamız gereken ciddi bir konu.

Teknolojik tekillik konusunu Popüler Science Türkiye dergisinin Aralık sayısındaki özel Michio Kaku dosyasında ele aldım, ama robotların insanların yerini alma konusunu Yılbaşı için hazırladığım ayrı bir yazı dizisinde anlatacağım. Dizinin ilk bölümü blogda haftaya yayınlanacak. Tabii bu arada, hayatımızı ele geçirmeye hazırlanan robotların bugün neler yapabildiğini aşağıdaki videolarda izleyebilirsiniz. 🙂

 

 

Amazon Prime Air postacı oktokopter

 

 

 

DARPA 2013 robot yarışları

 

 

 

Dominocopter – Kıtalar Arası Pizza Teslimatı

 

 

¹FAA’nın uçan sivil robotlar için yol haritası: http://www.faa.gov/about/initiatives/uas/media/UAS_Roadmap_2013.pdf

²http://www.ign.com/articles/2012/10/18/iphone-wii-u-manufacturer-admits-to-employing-children