Dünya’yı Kurtaran Gezegen >> Jüpiter’e giden Juno en uzaktaki güneş enerjili araç oldu
NASA’nın Jüpiter’e gönderdiği Juno sondası, 13 Ocakta 793 milyon km mesafeye erişerek Güneş’ten en uzaktaki güneş enerjili uzay aracı oldu. Juno böylece Ekim 2012’de 67/P kuyrukluyıldızına ulaşan Rosetta’ya ait rekoru da kırmış oldu. Peki Jüpiter’de neyi araştıracak ve bu rekor neden önemli? Birlikte görelim.
Tamam, Juno sondası, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) 67/P kuyrukluyıldızına gönderdiği Rosetta’nın 782 milyon km’lik rekorunu kırdı ve 793 milyon km ile Güneş’ten en uzaktaki güneş enerjili araç olma unvanını elde etti. Ancak bu yarış PR rekabetinden ibaret değil.
Güneş paneli testi
Asıl marifet yeni kuşak güneş panellerini test etmek: Daha önce ele aldığımız gibi, güneş panellerinin günışığını elektriğe dönüştürme verimliliği yüzde 14-19 arasında değişiyor1. Laboratuarda bu oran yüzde 44’e ulaşsa da piyasada daha yüksek verimlilikle çalışan panel bulmak zor.
Öte yandan, Jüpiter’in Güneş’e uzaklığı 778 milyon km ve bu nedenle Güneş’e 150 milyon km uzaktaki Dünyamızın aldığı ışığın yalnızca yüzde 3,6’sını alıyor2.
Dolayısıyla Jüpiter’de sondalara yeterli elektrik sağlayan güneş paneli yapmak uzay sanayisi için çok önemli ve Juno yan görev olarak bu teknolojiyi test ediyor.
İlgili yazı: Bill Gates’ten Dünya’yı kurtaracak 3 temiz teknoloji
Ya Galileo ve Voyager 1?
Voyager 1 sondası şu anda Güneş’ten 20 milyar km uzakta, Galileo ise 2003 yılında Jüpiter atmosferine çakılarak ömrünü tamamladı. Ancak bu sondalar güneş paneliyle değil, nükleer pille çalışıyordu (radyoizotop termoelektrik jeneratörleri). Juno ise güneş enerjisiyle, yani temiz enerjiyle çalışıyor.
Bu noktayı aydınlattığımıza göre, artık Juno’nun Jüpiter’de ne aradığına bakabiliriz. San Antonio’daki Güneybatı Araştırma Enstitüsü’nden Scott Bolton konuyla ilgili açıklamasında şunları söylüyor: “Juno teknolojik sınırları zorlayarak Dünya’nın kökeni hakkında bilgi edinmemizi sağlayacak.”
“Jüpiter bulutlarının altına bakacak ve Güneş Sistemi’nin gençliğiyle ilgili sırları öğreneceğiz. Jüpiter ve diğer gezegenlerin nasıl oluştuğunu anlamak için bizzat Güneş’ten ve güneş enerjisinden yararlanmak çok anlamlı. Çünkü bütün gezegenler Güneş’in çevresinde dönüyor.”
İlgili yazı: Nükleer otomobil ne zaman?
Gerçek roket bilimi
2011’de fırlatılan Juno Güneş’ten çok uzaklaşacağı için Dünya’nın en büyük mobil güneş panelleriyle donatıldı. 4 tonluk dev uzay aracının 3 adet güneş paneli var. 9 metre uzunluğundaki her panelin yüzeyinde 18 bin 698 güneş hücresi bulunuyor.
Bu paneller Jüpiter yakınlarında 14 kilowatt elektrik üretiyor. Ancak silikon ve galyum arsenürden üretilen panelleri Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter’e götürmek de başlı başına bir mühendislik başarısıydı.
Nitekim California, Pasadena’daki NASA Jet İtki Laboratuarı Juno proje yöneticisi Rick Nybakken, “Jüpiter Güneş’e Dünya’dan 5 kat uzak” diyor “ve güneş panellerimize Dünya’dan 25 kat daha az ışık ulaşıyor. Dev güneş panellerimizin Jüpiter’de sadece 500 watt güç üretecek olmasına karşın, Juno’yu çok verimli tasarladık ve paneller aracı beslemeye yeterli olacak.”
İlgili yazı: Jüpiter’in kırmızı lekesi yok oluyor
Dünya’yı kurtaran gezegen
Bugüne dek Jüpiter kadar uzağa sadece 8 uzay aracı ulaştı. Hepsi de nükleer enerjiyle çalışıyordu. Juno’nun güneş enerjisi kullanması ise ancak süper verimli yeni kuşak güneş panellerinin geliştirilmesiyle mümkün oldu.
Böylece Juno hem güç üretimi hem de güç tüketimi açısından yüksek verimliliği yakalayarak Dünya’da az elektrik kullanan ve böylece çevre kirliliğiyle küresel ısınmayı azaltan yeni temiz enerji teknolojilerine öncülük etti.
Jüpiter’e 4 Temmuz 2016’da varacak olan Juno, 16 aylık görevi sırasında Güneş’ten maksimum 832 milyon km uzaklaşacak ve güneş enerjili uzay aracı olarak uzaklık rekoru çıtasını yüzde 5 yükseltecek.
İlgili yazı: 2016’nın bilimsel keşif trendleri
Jüpiter’de ne arıyor?
Juno, Jüpiter’in çevresinde toplam 33 tur atacak ve her 14 günde gezegenin bulutlarına 5000 km yaklaşacak.
Juno, Jüpiter’in kalın bulutlarının içine nüfuz eden sinyaller göndererek gezegenin kutup ışıklarını, güneş rüzgarındaki yüklü parçacıkları kendine çekerek kutup ışıklarına yol açan güçlü manyetik alanını ve atmosferinin kimyasal bileşimini inceleyecek. Belki de dolaylı olarak hayat izleri arayacak.
Böylece bir yandan Dünya için temiz enerji teknolojileri geliştirmeyi hızlandıracak, diğer yandan da Güneş Sistemi ile en büyük gezegen Jüpiter’in nasıl oluştuğuyla ilgili bilgi toplayacak. Güneş rüzgarı ve Dünya’nın manyetik alanı hakkında daha fazla bilgi edinmek için şimdi Güneş Mars atmosferini nasıl yok etti yazısını okuyabilirsiniz. 🙂
2016 Uzay macerası
1http://energy.gov/eere/energybasics/articles/photovoltaic-cell-conversion-efficiency-basics
2http://www.windows2universe.org/sun/spectrum/multispectral_sun_overview.html
3http://voyager.jpl.nasa.gov/where/
