Geleceğe Dönüş Gerçek Oldu >> Lexus manyetik yastık teknolojisi ile uçan kaykay üretti
Geleceğe Dönüş 2 filminin 30. yılında Marty McFly’ın ünlü kaykay sahnesinden esinlenen otomobil üreticisi Lexus, sıvı azot soğutmalı süperiletkenlerle çalışan uçan kaykay üretti. Onun adı Slide.
Lexus’un yeni konsept tasarımlarını tanıttığı “Amazing in Motion” reklam kampanyasının bir parçası olan uçan kaykay, Geleceğe Dönüş’ü sinemalardan izleyen bizim kuşağın hayallerini gerçekleştiriyor.
Peki uçan kaykay Slide ne kadar gerçek? Yoksa Lexus 2012 tarihli Total Recall filmindeki uçan arabaları üretmeyi mi planlıyor?
Manyetik kaldıraç
Şimdi uçan kaykay geliştirmenin tam zamanı çünkü 2015’te yaşıyoruz, yani Geleceğe Dönüş 2 filminin geçtiği zamanda. Bugüne dek uçan arabalar ve uçan motosikletleri gördük.
Hatta yazı dizimizin ilk iki bölümünde Geleceğe Dönüş filmlerindeki zaman yolculuğu temasını masaya yatırdık. Bu bölümde ise filmin alametifarikası olan diğer teknolojiye odaklanıyoruz: Uçan kaykaylara.
Süper iletkenlerin sırrı
Bazı metaller -183 derecenin altındaki sıcaklıklarda elektriğe sıfır direnç gösteriyor ve fizikte buna süperiletkenlik deniyor. Lexus’un Slide adını verdiği kaykayın havada yüzmesini sağlayan mıknatıslar da sıvı azotla soğutulan süperiletkenlerden üretildi.
Bu sistem elektromanyetik kuvvetin en temel özelliğine dayanıyor: Elektrik akımları manyetik alanlar oluşturur ve manyetik alanlar da elektrik akımları üretir.
Bu nedenle elektriğe sıfır direnç gösteren süperiletkenlerden üretilen mıknatıslar hem kaykayı ve hem de kaykaya binen yetişkin erkeği havada tutacak kadar güçlü bir manyetik alan oluşturuyor. Sonuç olarak zıt kutupları birbirine bakan süperilerken mıknatıslar, zıt manyetik kutuplar birbirini ittiği için kaykayın havada yüzmesini sağlıyor.
Sürtünmeyi ortadan kaldırıyor
Mühendisler başta Japonya’daki deneysel trenler olmak üzere birçok alanda motorlu kara taşıtlarını süperiletkenlerle havada yüzdürmeye çalışıyor. Manyetik yastık sistemiyle, yani güçlü manyetik alanlar üzerinde süzülerek yoldan 5-10 cm yukarıdaki yüzen araçlar raylara ve asfalta sürtünmeden gidiyor.
Bu sayede manyetik kaldıraç (maglev) teknolojisini kullanan deneysel trenler saatte 500 km hıza ulaşıyor. Hatta Tesla elektrikli otomobil şirketinin dahi CEO’su Elon Musk, vakum tünellerde giden süperiletken manyetik kaldıraçlı Hyperloop trenleriyle kara taşımacılığında ses hızını aşmayı planlıyor.
Uçan kaykay var ama pratik değil
Ne yazık ki bugüne kadar -135 dereceden daha sıcak ortamlarda, yani oda sıcaklığında çalışan süperiletkenler üretilmedi. Lexus’un uçan kaykay teknolojisinin ilk sınırlaması da bu: Kaykayın içindeki kapta doldurma sırasında özel güvenlik önlemleri almayı gereken ve üretilmesi pahalı olan sıvı azot var.
Kaykaydaki mıknatısları sıvı azot soğutuyor ve bu da mıknatıslara süperiletkenlik kazandırıyor. Ancak sıvı azot maksimum 30 dakika içinde buharlaşarak etkisini yitiriyor. Dolayısıyla uçan kaykay uzun ömürlü bir oyuncak değil.
Yine de en büyük sorun uçan kaykayın betonda uçmaması. Mıknatısların çalışması için metal bir yüzey gerekiyor. Dolayısıyla bu kaykay ancak özel bir pistte çalışabilir. Reklam videosundaki beton zeminin altında da gizli bir metal plaka bulunuyor.
Yakıt tüketimini ve küresel ısınmayı azaltacak
Doğrusu ben de fazla detay veremiyorum, çünkü Lexus yönetimi uçan kaykayın tam olarak nasıl çalıştığını sır gibi saklıyor. Ancak sistemin Hendo tarafından üretilen uçan kaykay gibi maglev (magnetic levitation) teknolojisi kullandığını tahmin ediyoruz.
Lexus Slide’ı profesyonel İngiliz kaykaycı Ross McGouran test etti. McGouran, “Tıpkı her şeye sıfırdan başlamak gibi” diyor, “Daha önce böyle bir şey yapılmadı. Altımda sürtünme yok ama çalışırken ne yaptığımı unutuyorum. Aslında havada yüzmekte olduğum gerçeği tamamen aklımdan çıkıyor.”
Sürtünmeyi azaltarak yakıt tüketimini ve küresel ısınmayı sınırlayan manyetik kaldıraç teknolojisi petrolün tükendiği dünyada ekonomiye nefes aldıracak. Ancak bu teknoloji oda sıcaklığında çalışan süperiletkenler bulunana kadar yaygınlaşmayacak.
