Boksör Dinozor Zalim Kertenkele Krala Karşı >> Avrupa’nın T.Rex’e rakip en büyük yırtıcı dinozoruyla tanışın

Paleontologlar Portekiz’de Avrupa’nın en büyük yırtıcı dinozorunu buldular. Torvosaurus gurneyi 10 metrelik boyuyla Tyrannosaurus Rex’e rakip olacak kadar büyük ve vahşi bir yırtıcıydı. Dinozorlar dünyasının boksörü olarak da adlandırılan Torvosaurus gurneyi, avını yakalamak için 10 cm uzunluğundaki sivri dişleri ile keskin pençeli ön kollarını kullanıyordu.

10 metre boyundaki boksör dinozor 150 milyon yıl önce bugünkü İspanya, Portekiz, Andorra ve Fransa topraklarının bulunduğu İber Yarımadası’nda, Jura Devri’nin sonlarında yaşadı. Lizbon New University doktora öğrencisi Christophe Hendrickx, “Boksör Dinozoru” Portekiz’de rastlantı eseri keşfetti.¹

 

 

Döverek öldürüyor

Hendrickx saha araştırmaları kapsamında Torvosaurus tanneri’ye ait olduğunu düşündüğü kemikleri inceliyordu. Daha sonra boksör dinozorla akraba olduğu anlaşılan bu tür, aynı dönemde Kuzey Amerika’daki Kayalık Dağları’nda yaşamıştı.

İki türün akraba olmasının sebebine gelince: Hendrickx bugünkü anakaraların Pangea süper kıtası halinde birleşmiş olduğu eski çağlarda, dinozorların Kuzey Amerika’dan Avrupa’ya veya ters yönde göç edebildiğini hatırlatıyor.

Ancak Hendrickx ve arkadaşları, Ortabatı Portekiz’deki Lourinhã Formasyonu’nda yer alan fosili daha yakından incelediklerinde kemiklerin T. Tanneri iskeletinden farklı olduğunu anladılar. Öncelikle dinozorun üst çene kemiğinde daha az diş vardı ve kuyruk omurları farklıydı. Hendrickx’in çalışmalarını yöneten Octávio Mateus, bu delillerden yola çıkarak yeni bir dinozor türü keşfettikleri sonucuna vardı. “Çok şanslıydım” diyor Hendrickx ve “Bir rüya gerçek oldu.”

 

 

Zamanının T.Rex’i

4 ya da 5 ton ağırlığındaki T. Gurneyi ismini soyu tükenmiş canlıların illüstrasyonları konusunda uzmanlaşan James Gurney’den alıyor. T. Gurneyi aynı zamanda megalozor denilen iki ayaklı etçil dinozorlar sınıfına giriyor.

Pittsburgh’deki Carnegie Doğa Tarihi Müzesi’nden paleontolog Matt Lamanna’nın söylediği gibi megalozorlar konusundaki bilgilerimiz yetersiz; çünkü Jura Devri’nde yırtıcıların sayısı avladıkları ot yiyen dinozorların sayısından kat kat azdı ve bu yırtıcılardan günümüze pek fazla fosil kalmadı.

 

 

Öte yandan bilim insanları megalozorlar konusunda bazı detayları açığa çıkarmış bulunuyor. Örneğin, bütün yırtıcı dinozorların genel görünüm olarak Tyrannosaurus rex’e benzediğini ve civciv tüyüne benzer seyrek tüylerle kaplı olduğunu biliyorlar.

Elbette boksör dinozor T. Gurneyi, dinozorlar dünyasının efendisi Zalim Kertenkele Kral T. Rex kadar büyük ve güçlü değil. Ancak boksör dinozorun ön kolları T.Rex’ten çok daha güçlü ve iri pençelere sahip.

Yeni keşfedilen dinozorun kalın bacakları ve uzun kafatası da T. Rex ile büyük benzerlik gösteriyor. Bu da boksör dinozorun T. Rex gibi güçlü bir ısırığa sahip olmanın yanı sıra, avını güçlü önkollarıyla döverek etkisiz hale getirebildiğine işaret ediyor.

 

 

Boksör dinozor

Maryland Üniversitesi’nde omurgalı hayvanlar üzerinde uzmanlaşmış olan paleontolog Thomas R. Holtz, Jr., T. Gurneyi’yi işte bu yüzden boksör dinozor olarak adlandırdı. T. Gurneyi muhtemelen T. Rex’i gibi ormandaki ağaçların arasından birden ortaya çıkarak avına sürpriz yapmıyordu. Bunun yerine doğrudan saldırıya geçerek, avını güçlü kollarıyla etkisiz hale getiriyordu.

Bu taktik atalarımız olan Homo sapiens ile Neandertaller’in kullandığı avlanma yöntemleri arasındaki farkı çağrıştırıyor. Homo sapiens ok veya mızrak atarak avlanırken, Neandertaller güçlü kollarıyla mızrağı mamutun gövdesine çivi çakar gibi saplıyordu. Karşılaştıracak olursak, T. Rex avını güçlü çeneleriyle ısırarak boğuyordu. T. Gurneyi ise avını ağır yaralayarak hayvanın kan kaybından ölmesini bekliyordu. Bu durumda T. Rex ile T. Gurneyi arasındaki müsabakayı hangi boksör kazanırdı?

 

Seni daha iyi yiyebilmek için!

Fosil kayıtları Avrupa’nın en büyük yırtıcı dinozorunun 10 metre boyunda olduğunu gösteriyor. Peki T. Gurneyi neden bu kadar büyüktü? Paleontologlar bunun sebebi olarak Avrupa’da milyonlarca yıl önce yaşamış olan otçul dinozorları gösteriyor:

Dev stegozorları ve uzun boyunlu soropodları avlamak için büyük bir yırtıcı olmak gerekiyordu. Araştırma sonuçlarını 5 Mart 2014 tarihinde Plos One’da yayınlayan Hendrickx de bu varsayımı savunuyor ve Avrupa’da büyük dinozorların yaygın olması sayesinde, T. Gurneyi gibi dev yırtıcıların kendilerini besleyecek kadar et bulabildiğini düşünüyor.

Nitekim Holtz, Jura Devri’nin son yıllarındaki bu ekosistemi bugünkü Serengeti Doğal Parkı’na benzetiyor. Küçük, orta boylu ve büyük yırtıcıların bir arada yaşadığı Serengeti Parkı’nda sırtlanlar, leoparlar, yaban köpekleri, çakallar ve aslanlar av veya leş bulmak için yan yana yarışıyor. Öte yandan Hendrickx, yaptığı keşfin heyecanıyla Avrupa’da tekrar dinozor avına çıkmak için gün sayıyor ama önce “yöneticisini ikna etmesi gerekiyor”.

 

¹Torvosaurus gurneyi n. sp., the Largest Terrestrial Predator from Europe, and a Proposed Terminology of the Maxilla Anatomy in Nonavian Theropods — Christophe Hendrickx, Octávio Mateus. PLOS, Published: March 5, 2014, DOI: 10.1371/journal.pone.0088905