Bilgisayar Günü–1 >> Çin’den dünyanın en güçlü süper bilgisayarı TaihuLight
Çin bugün dünyanın en güçlü süper bilgisayarı olan TaihuLight sistemini duyurdu. Yüzde 100 Çin malı olan süper bilgisayarda yaklaşık 10 milyon 650 bin işlemci çekirdeği var ve tümüyle Çin yapımı çipler kullanıyor. Çin’in başarısı Amerika’nın hatası: Geçen yıl Çin’e en güçlü Intel çiplerin satışını yasakladı.
Sen misin yasaklayan?
Bu aslında Çin için çok iyi oldu. Bir kere işlemcide Amerikan bağımlılığından kurtuldular ve kendi teknolojilerini geliştirmeye teşvik edildiler.
İkincisi, geçen yazımda belirttiğim gibi tüm yeni Intel çipsetlerde “bakım/onarım” amacıyla bilgisayarın kontrolünü uzaktan ele geçirmeye yarayan yedek işlemci var. Şimdi Amerikalılar Çin bilgisayarlarını potansiyel olarak gözetleme imkanını da kaybettiler.
Amerikalılar 10 yıl önce Çin’e işlemci satışını yasaklasalardı belki ülkenin bilgi teknolojileri alanında gelişmesini geciktirebilirlerdi; ama geç kaldılar. Geç gelen yasak yalnızca Intel’in dünyanın en büyük pazarını kaybetmesine neden oldu.
Üstelik Amerika’da Çin’in rakibi olacak bir süper bilgisayar da yok: Güneş yolu TaihuLight tam 124,5 petaflop işlem gücüne sahip ve dünyanın 100 petaflop sınırını aşan ilk süper bilgisayarı.
İlgili yazı: IBM Kuantum Bilgisayar Yaptı >> İnternette üniversitelerin kullanımına açtı
Petaflop nedir?
Petaflop bilgisayarların işlem gücünü ölçmeye yarıyor ve bir bilgisayarın 1 saniyede hesaplayabileceği kayan noktalı işlem sayısı demek. Kayan noktalı sayılar gerçel sayıların bilgisayar ortamındaki gösterim şekillerinden biri olduğu için bilgisayar işlem gücünü ölçmekte kullanılıyor.
1 petaflop 1000 teraflopa, yani saniyede yaklaşık 1000 trilyon süreğen kayan noktalı işleme eşit ve TauhiLight 124,5 petaflop işlem gücüyle dünyanın en güçlü 500 süper bilgisayarı listesinde başa oturdu.
İlgili yazı: Yapay Zeka Günü – 2 >> Robot ressamlar geliyor ve video oyunu tasarlıyor
Ne kadar güçlü?
İnsan zihninin bu kadar büyük sayıları kavraması zor. O sebeple dünyanın en güçlü ikinci süper bilgisayarı olan, Intel Xeon işlemciler kullanan ve yine Çin üretimi olan Tianhe-2’nin yalnızca 54,9 petaflop gücünde olduğunu söyleyelim. Açıkçası Çin süper bilgisayar gücünü iki kattan fazla artırmış!
Nasıl çalışıyor?
TaihuLight Çin üretimi ShenWei işlemciler ve özel veri yolları kullanıyor. Her bir ShenWei 26010 işlemcide 260 çekirdek bulunuyor. Bunlar 64 bit RISC çipi ile çalışarak 3 teraflop işlem gücü sağlıyor. Bu da Intel’in Knight’s Landing Xeo Phi işlemcisine eşit.
TaihuLight’ta 40 bin 960 ShenWei 26010 işlemci var ve her bir işlemci bağlantı noktası 32GB RAM ile çalışıyor. Böylece toplam çekirdek sayısı yaklaşık 10 milyon 650 bini buluyor.
İlgili yazı: Kuantum Bilgisayar Devrimi >> Fizikçiler ilk kez bir atomun yerini tam olarak tespit etti
Nerede?
TaihuLight, Wuxi’deki Ulusal Süper Bilgisayar Merkezi’nde kuruldu. İşlemciler de yine Wuxi’deki Jiangnan Bilgisayar Araştırma Laboratuarı’nda geliştirildi. İşletim sistemi ise Linux tabanlı bir yazılım olan Sunway Raise.
Tennessee Üniversitesi bilgisayar bilimleri profesörü Jack Dongarra’ya göre TaihuLight çok etkileyici bir süper bilgisayar ve ileri imalat teknikleri, yerbilim simülasyonları, tıbbi araştırmalar ile büyük veri uygulamalarında kullanılıyor (elbette şifre kırma kapasitesi var).
Ancak, Dongarra açısından Çin’in gerçekten dünyanın en güçlü süper bilgisayarını yapmasının kanıtı da burada yatıyor. Sahte olsaydı bütün bu farklı alanlarda kullanılamaz ve gerçekten çalıştığını raporlarla kanıtlayamazdı.
İlgili yazı: Hangi Ucuz Bilgisayar Daha İyi? >> 5 dolarlık Pi Zero ve 9 dolarlık C.H.I.P. karşılaştırması
Neden yasakladılar?
Amerikalılar Intel çipsetlerin satışını neden yasakladılar derseniz işin içinde nükleer silahlanma var. Amerikalılar, “Çin nükleer silah testleri yapıyor, o yüzden yasakladık” dediler.
Amerika’nın neden buna önem verdiğine gelince: Günümüzde Kuzey Kore hariç kimse canlı nükleer test yapmıyor. Dolayısıyla yeni nükleer savaş başlıkları simülasyonla test ediliyor.
Nitekim Çin’in Don Feng serisi kıtalar arası balistik füzelerinde (ICBM) 3 ila 5 megatonluk nükleer başlıklar kullanılıyor ki bunlar Amerikalıların 450 kilotonluk başlıklarından 11 kat güçlü bir patlamaya yol açıyor. Ancak kontrolsüz güç, güç değildir.
İlgili yazı: Robotlarda Ultron Çağı >> Bu robot “bilge adam” testini geçti
Nükleer yarış
Çin füzeleri Amerikalılar kadar hassas değil ve Los Angeles’ın uzağına düşse de şehre zarar verebilmek için bu kadar güçlü bombalar kullanıyorlar. Tıpkı Amerika ve Sovyetler Birliği’nin 40 yıl önce yaptığı gibi.
Oysa TaihuLight süper hassas ve isabetli Çin füzeleri ile üstün radarlar geliştirmekte kullanılabilir. Bunlar 150 kilotonluk başlıkları neredeyse pencereden içeri sokabilir. Ayrıca Amerikan füzesavar sistemlerini de atlatabilir.
Üstelik Çin 2020 yılında eksaflop kapasiteli süper bilgisayar yapacağını duyurdu. Bunlar TaihuLight’dan 1000 kat güçlü olacaklar. Amerika’nın eksaflop hedefi ise 2023 yılında.
Günümüzde mobil reklam göstermekten büyük veri analizi ile yapay zeka geliştirmeye ve istihbarat toplamaya kadar her alanda süper bilgisayarlar şart olduğu için Çin süper bilgisayarlara odaklanıyor. Amacı kalıcı süper güç olmak.
İlgili yazı: Raspberry Pi 3 Çıktı >> Nesnelerin interneti ve Windows 10 destekli
Uluslararası rekabet
Rusya ve Japonya da Amerika’ya bağımlılığını azaltmak için Intel yerine ARM işlemciler kullanmak istiyorlar. Hızlı çalışan, ama az pil tüketerek az ısınan ARM işlemci mimarisi 9 yıl önce akıllı telefonlar ve mobil cihazların önünü açtı.
Yapay zeka için şart
Sonuçta Top500 listesine giren Çin süper bilgisayar sayısı ABD’den fazla (165 yerine 167). Fizikte bilimsel araştırmaların, bilgisayar simülasyonlarının ve parçacık hızlandırıcı, karanlık madde, kara delik ile kütleçekim dalgaları analizlerinin hep bilgisayarla yapıldığını düşünürsek şunu anlıyoruz:
Süper bilgisayarda geri kalan ülke bilim ve teknolojide geri kalır. Amerika’nın Zumwalt sınıfı destroyerlere yerleştirmeyi düşündüğü ray silahlarından hayalet uçaklara, hayalet uçak gören kuantum radarlara ve dünyanın insan gibi düşünen ilk robotunu geliştirmeye kadar her alanda bu böyle:
Çin’in süper bilgisayar kapasitesi 211, ABD’nin ise 173 petaflop ve ABD’nin en güçlü Cray süper bilgisayarı sadece 27 petaflop gücünde. Bu da aradaki farkın iyice açıldığını gösteriyor.
İlgili yazı: Raspberry Pi İle Gerçek İnternet Hızını Ölçün >> Servis sağlayıcıya hızımı artır deyin
Yeni süper güç
Çin bunun meyvelerini almaya başladı ve tek bir bilgisayar yerine, çok sayıda bilgisayarı bir arada çalıştırarak süper bilgisayar yapmak anlamına gelen yüksek performanslı bilgi işlem (HPC) alanında Gordon Bell ödülünü aldı.
Jack Dongarra da bunu vurguluyor: “Süper bilgisayarlar artık stratejik bir kaynak oldu. Bu nedenle süper güçler artık kendi işlemcilerini geliştirmek istiyor.”
Süper bilgisayarlar işlemci üreten teknoloji firmalarının olimpiyatlarıdır ve firmaları daha gelişmiş teknolojiler üzerinde çalışmaya teşvik ederler. Çin yasağı nedeniyle Intel mobilden sonra veri merkezi (kurumsal müşteri) sektöründe de pazar kaybediyor olabilir mi? Gelişmeleri birlikte izleyeceğiz.
