Türkiye’de 4.5G Mobil İnternet Şakası >> Üstünü vatandaş mı tamamlayacak?
Ülkemizde ne zamandır beklediğimiz 4.5G ihalesi nihayet gerçekleşti. Peki, vatandaş henüz 4G yüzü görmemişken 4.5G de nereden çıktı? Türkiye 4.5G’ye hazır mı ve elinizdeki telefon 4.5G ile uyumlu mu? Birlikte okuyalım.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından 26 Ağustos günü Ankara’da yapılan frekans ihalesi sonucunda Türkiye’deki toplam frekans sayısı 183 MHz’den 573 MHz’e çıktı. Vodafone 800 MHz’de yapılan ihale oturumunda en yüksek teklif olan 390 milyon Euro vererek bu bantta en etkili ve değerli A1 blokunun sahibi oldu.
800 MHz tüm dünyada birim fiyatı en yüksek bant olan ve 4G ile daha gelişmiş teknolojiler için en yaygın kullanılan, dolayısıyla kapsama alanı en geniş olan bantlardan biri. Ancak Turkcell durur mu? O da 1,623 Milyar Euro vererek toplamda 172.4 MHz frekansın sahibi oldu.
Bütün bu teknik bilgiler ne anlama geliyor derseniz, Vodafone 4.5G’de en kaliteli ve kapsamı alanı en geniş hizmeti ben vereceğim diyor. Turkcell de en yüksek 4.5G hızı olan 375 Mbps’yi abonelere sadece ben sunacağım diyor. Peki, 3G için gereken fiber altyapıya sahip olmayan Türkiye 4.5G hızını nasıl sağlayacak?
Türkiye’nin gerçek internet penetrasyonu
Bakın BTK’ya göre Türkiye’nin internet penetrasyonu yüzde 50’nin üzerinde ama burada yanlış bilgilendirme var. Nasıl ki bizde TÜİK yıllık enflasyonu hesaplarken işin içine perakendede vatandaşın pek kullanmadığı balıkyağını da katarak enflasyonu düşük gösteriyor, BTK da teorik internet erişimini işin içine katarak Türkiye’de internet erişimini olduğundan yaygın gösteriyor.
Önce gerçeği söyleyelim, Türkiye’de internet penetrasyonu yüzde 26. Bunu anlamak için de şu basit soruyu sormamız lazım. Türkiye’de 35-36 milyon Facebook kullanıcısı var. Peki, bunların kaçının internet bant genişliği 5 megabitin üstünde? Türkiye’de 3G, ADSL, Kablo internet, uydu internet ve fiberi bir arada hesaplarsak internet penetrasyonunun yüzde 26 civarında olduğunu görüyoruz.1
Neden yavaş hızı saymıyorsun?
Neden katayım? Bakın benim 72 yaşındaki babam PC’yi açmayı ve kapatmayı bilmiyor. Bilmek zorunda da değil. Aynı zamanda Samsung marka özellikli telefonu var ve telefonunun WAP 2 internet desteği var.
İşte BTK bu yüzden benim babamı da internet kullanıcıları arasına sokuyor. Babam ömründe internete girmiş değildir! Bu çağda kim WAP 2 kullanıyor ve Özellikli telefonla internete giriyor?
Ayrıca ben akıllı telefonda 3G kullanıyorum diyorsunuz ya, bu noktada da hesaplara meydan okumak istiyorum: Kaçımız 3G telefonunu gün boyu açık tutuyor? Kaçımız açık tutsa da 3G’den video izliyor? Peki bugünkü Youtube, Facebook, Google+ sayfalarını ve e-ticaret sitelerini 5 Mbps’den daha düşük hızlarda verimli kullanmak mümkün mü?
EticaretMag yayın yönetmeni olarak katıldığım son TÜBİSAD toplantısında ilk merak ettiğim şey bu oldu: Türkiye’de online alışveriş yapıp e-ticarete katkıda bulunan internet kullanıcıları içinde internete 5 Mbps’den düşük hızlarda girenlerin oranı ne? Hatta çoğumuz internete evden değil, şirketten giriyoruz.
O yüzden önüne geleni internet penetrasyonuna katmayın
Türkiye’de internet bağlantısı 5 Mbps’den yavaş olan kullanıcılar arasında interneti, online mağazaları ve sosyal ağları aktif, bilinçli ve yaygın olarak kullanan; örneğin gazete haberlerini web sitesinden takip edenlerin sayısı çok azdır.
İşte meselenin sırrı da burada: Devlet yabancı sermayeli olan Türk Telekom için vatandaştan vergi topluyor. Aynı devlet 2011’den beri Türk Telekom haricinde hiçbir şirkete doğru dürüst fiber kazı izni, fiber kablo döşeme izni vermiyor! Ben de bu yüzden soruyorum: 4.5G’nin üstünü 29.95TL gibi vatandaş mı tamamlayacak? 😉
Turkcell’de yönetim değişti. Superonline markası yeni şirket yapılanmasında eritildi. İnternet erişim hizmeti veren TTNET, aynı zamanda internet altyapı hizmeti veren Türk Telekom’un markası olarak sektörde diğer internet hizmet sağlayıcılarına karşı haksız rekabet ediyor. Türkiye’de 49 ISP var ama Avea, Vodafone ve Turkcell dışında kaçını tanıyorsunuz? Kaçından hizmet alıyorsunuz?
OneLoveFest’e gittiniz mi?
Life Park’taki festivale gittim ve 3G çekmiyordu. Hani 3G için kapsama alanım süper diyen GSM’ler var ya, onlara sormak lazım tarlada 3G çekiyor mu diye. Ancak bu şirketleri suçlamayın. Örneğin Vodafone’un hiçbir suçu yok.
Çünkü Türkiye’de devlet eliyle yürütülen tekelleşme yüzünden Vodafone büyük ölçüde Türk Telekom altyapısı kullanıyor. Türk Telekom da fibere yatırım yapmıyor (kazılar çok sınırlı). Bir de size türlü dert çıkarıyorlar:
“Caddebostan’da fiber olup olmadığını git Erenköy Türk Telekom müdürlüğünden öğren, sonra elle başvuru yap, ıslak imzalı. Ardından biz gelir ve hız testi yaparız. Uyarsa sana fiber getiririz” diyorlar! Avea’yı söylemek istemiyorum bile. Türkiye’de bütün GSM’ler mecburen Türk Telekom klonu. Ne yapsınlar? Mecbur ediliyorlar.
Türkiye’de fiber neden engelleniyor?
Çünkü bizde 4G ihalesi yapılacaktı, devlet geçen yıl engelledi. Sonra CB 5G’ye geçeriz dedi, daha Türkiye’de 3G altyapısı yetersizken. Şimdi 4.5G’ye geçmekten bahsediyoruz. Hangi altyapıyla geçeceğiz? Siz kablosuz bağlansanız da mobil internet için GSM’lerin kurumsal fiber hattı olması lazım. İşte onun için yeterli fiber kablo yok.
Bugün 3G için 4 GB mobil veri kotasına dünya para ödüyoruz (sahi kaçınızın 1 GB7ın üstünde internet kotası var?). 4.5G hızında ise o sınırlı mobil internet kotamız biz “Çatalca’da topal çoban çatal bıçak yapıp satar” tekerlemesini söyleyene kadar biter. :p Öyleyse frekans tahsisi ihalesi filan hep hikaye. Fibere yatırım yapmalıyız.
Turkcell diyor kiben 4.5G ile 375 Mbps mobil internet hızı vereceğim. Bir kere 4.5G diye bir şey yok. LTE Advanced var ama sanırım Cumhurbaşkanı 4G istemiyorum deyince sıkıntı çıkmasın diye önceden planlanan 4G ihalesini “4.5G” adıyla yapmışlar. Bu arada 375 mbps hıza erişmek için tüm bakır kabloları fiberle değiştirmek yetmez.
Altyapı güncellemesi bir yana akıllı telefonun da maksimum hız desteklemesi lazım. Örneğin Android Authority sitesinin testine göre Galaxy S6: 78 Mbps, LG G4: 88 Mbps ve Huawei P8: 91 Mbps hız sağlıyor3. Neden? Çünkü antenleri ve çipleri sınırlı. O yüzden Turkcell o teorik hıza bugün istese bile, iman gücüyle bile ulaşamaz. 😉 Her durumda…
Fibere 22 milyar dolar yatırım gerek
Türkiye’de 5 Mbps ve üstü internet penetrasyonu ve aktif internet kullanıcısı oranı yüzde 60 olmalı (Bu arada AB’de internet penetrasyonu 5 Mbps’ye göre ölçülüyor. Neden? Size anlattıklarım yüzünden).
Sanırım artık Türkiye’de neden fibere yatırım yapılmadığını anladık. İnsanlar internete girmesin; sosyal ağları aktif olarak kullanan, internetten gazete okuyan, video izleyen ve internetten haber alan insanların sayısı yaygınlaşmasın diye. Kısacası insanlar cahil kalsın, Türkiye’de olan bitenlerden haberdar olmasın diye fibere yatırım yapmıyorlar.
Bu arada Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Ata Arıak, 4.5G’yi tam kapasite kullanmak için 22,5 milyar TL’lik fiber yatırım şart2 dedi. Bizim hükümet seçim derdinde, iş adamı ve yöneticiler de malı götürmenin derdinde. İman gücüyle bulacağız 22 milyar doları.
TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Ata Arıak diyor ki “5G için fiber altyapının tahminen 5-6 kat artırılması gerekiyor. BTK raporlarını incelediğimizde son beş yılda fiber altyapının yıllık artış hızının yaklaşık %23 olduğunu görüyoruz. Yani beş yılda ancak iki katına çıkabilmiş. Aynı artış hızıyla devam edilirse fiber altyapı açığının bu kadar kısa sürede kapatılamayacağı açıkça görülüyor.”
Neyse, bari size 3G hizmetlerinden sonra geliştirilen ve kamuoyunda 4.5G olarak bilinen IMT Advanced teknolojisini hangi telefonların desteklediğini söyleyeyim. Elinizdeki telefon fahiş fiyatlarla kim bilir ne zaman satılacak olan 4.5G hizmetini destekliyor mu, bakarsınız. 🙂
750 TL’ye satılan General Mobile Android One 4.5G destekliyor
Şansıma ben de Galaxy S4’ümü düşürüp kırdıktan sonra GM Android One aldım.
4.5G ile uyumlu akıllı telefonlar
APPLE:
IPAD AIR 2
IPAD AIR
IPAD 4
IPAD MINI
IPAD MINI RETINA
IPAD MINI 3
IPHONE 5
IPHONE 5C
IPHONE 5S
IPHONE 6
IPHONE 6 PLUS
BLACKBERRY:
Q10
Q5
Z30
CASPER:
VIA V6
VIA V6X
VIA V9
NOKIA:
LUMIA 625
LUMIA 820
LUMIA 920
LUMIA 925
LUMIA 1020
LUMIA 1320
LUMIA 1520
LUMIA 930
LUMIA 830
LUMIA 735
LUMIA 640
SONY:
XPERIA TABLET Z2
XPERIA TABLET Z
XPERIA Z
XPERIA SP
XPERIA Z ULTRA
XPERIA Z1
XPERIA Z1 COMPACT
XPERIA Z2
XPERIA M2
XPERIA Z3
XPERIA T3
XPERIA C3
XPERIA E3
XPERIA Z3 COMPACT
XPERIA Z3 TABLET COMPACT
XPERIA E4G
XPERIA M4 AQUA
SAMSUNG:
GALAXY S5
GALAXY NOTE 4
GALAXY ALPHA
GALAXY NOTE EDGE
GALAXY GRAND PRIME
GALAXY A5
GALAXY TAB S
GALAXY S6
GALAXY S6 EDGE
GALAXY A7
GALAXY E7
LG:
G2
NEXUS 5
G3
G FLEX 2
G4
HTC:
ONE MAX
ONE MINI
ONE MINI 2
ONE M8
DESIRE 601
DESIRE 610
DESIRE 816
DESIRE 510
ONE E8
DESIRE 820
DESIRE EYE
ONE M9
TURKCELL:
T60
T50
TURBO T50
HUAWEI ASCEND:
P7
G7
MATE 7
VODAFONE SMART:
4 POWER
SMART 6
SMART TAB6
VESTEL VENUS :
5.5 X
5.5 V
ASUS ZENFONE 2 – Avea IN TOUCH 4 – GENERAL MOBILE ANDROID ONE
Sağlıcakla.
1http://www.turk-internet.com/portal/yazigoster.php?yaziid=46776
24.5G’yi tam kapasite kullanmak için 22.5 milyar TL’lik fiber yatırım şart
3http://www.androidauthority.com/best-4g-galaxy-s6-v-huawei-p8-v-lg-g4-612827/
Ofisimizin üst katında Vodafone’un baz istasyonu var. Bundan birkaç ay önce gelip altyapıyı 4g desteği için güçlendirmişlerdi. Diğer baz istasyonları hangi firmalara ait bilmiyorum ama onlarda herhangi bir yenilik olmadı.
Mobilde internet kullanımı konusunda bir istatistik de ben vereyim. Youtube networkümde son 4 ayda 7 Milyon 456Bin izlenme elde ettim. Bunun 3.976.000’i cep telefonundan erişen kişiler. 2.836.000’i ise bilgisayardan ve 740.000’i ise tabletten erişen kişiler. Canlı yayın (Hangouts) istatistiklerime baktığımda, mobil kullanım ile bilgisayar kullanımı başabaş gidiyor. Ancak burada şöyle bir durum var, ne yazıkki youtube analyticste ziyaretçilerin wifi üzerinden mi yoksa 3g üzerinden mi bağlandıklarını göremiyorum. Ama çoğu kişinin evlerindeki wifi üzerinden bağlandıklarından eminim. Ayrıca canlı yayınlarımız çoğunluğu 480p kalitesinde izliyor. 1080p de izleyen kişi sayısı neredeyse yok gibi, çok az izleniyor.
Şimdi tüm bunları göz önünde bulundurduğumuzda insanların mobilde internet kullanmayı sevdiğini görüyoruz fakat operatörlerin internet kotaları ve fiyatlarıda ortada. Şuanda Turkcellde gördüğüm en uygun fiyat 4gb İnternet 59TL, aveda tek başına 4gb lik internet 43 TL, Vodafone’da 4gb lik paketi göremedim 2gb lik paket 25tl. Daha yüksek hızlara ulaştığımızda bu kotalarında arttırılması gerekecek. Kotalar arttığında fiyatlar ne seviyelerde olacak orasını merak ediyorum.
İnternet erişimi konusunda Wizmirnet mükemmel bir proje. İzmirde belirli noktalarda 20mbit hızında simetrik internet sunulmakta. Umarım yakında tüm izmirde aktif olur ve bu operatörlerden kurtarır bizi. Devletin bence Wizmirnet projesini tüm ülkeye yayması gerekiyor. Yatırım yapılacaksa böyle projelere yatırım yapılmalı. Wizmirnet: http://www.wizmir.net/
Türkiye’deki internet sansürü nedeniyle Youtube gibi hizmetlere “throttling”, hız düşürme yapılıyor olabilir. Testlerimde bunu görmedim ama internet hızımızın ülke çapında istikrarsız olduğunu ve bunun da istikrarlı hız gerektiren Youtube gibi internet yayını (streaming) hizmetlerini kötü etkilediğini görüyorum. Örneğin normal internet bağlantısında 720p videolar bile sık sık duraklıyor. Özellikle de yoğun saatlerde. VPN ile girdiğimde ise kesintisiz Full HD (1080p) izliyorum. Bununla birlikte 4K kaldırmıyor. Bağlantım ise 16 Mbit’e kadar.
Abi şu cümle çok ilgimi çekti “Türkiyede olan bitenden haberdar olmamak için fiber yapmıyorlar” bende sizin gibi düşünüyordum ama sonra farkettim ki bunun bu tür bahanelerle ilgisi yok.Tamam Türkiye internet açısından çok geride olabilir ama bizden çok çok daha geride ülkeler var ve bu ülkelerin büyük çogunlugunda halk bizden daha bilgili ve duyarlı.Bence herşey insanda bitiyor
Kesinlikle öyle. Yani şu “Halk bilgilenmesin” bahanesini nasıl Kozan Bey dile getirebilir şaşıyorum. Elbette herkes her konuda uzman olamaz ama bu tarz bahaneleri ancak siyasilerden duyuyorum ve elbette durumun farkında olan bizlere komik geliyor. 5mbps internet ile yapılamayacak hiçbir şey yok orası ayrı konu, 10mbps üzeri internet tamamen entertainment sektörüne yarar. Oyunlar filmler vs vs. 1mbps demek saniyede 1 milyon birim demek ki bu hiç de yavaş bir hız değil. Herhangi bir vikipedi sayfasını 1 saniye sürmeden açar. Kaldı ki biz 5-10mbps interneti de beğenmiyoruz, yüzlerce mbps de neyin nesi? Evinde 4K video yerine aç 360p izle. Ne kaybın olur yani? Ben de uzun süredir 10gb kotalı internet kullanıyorum. Sabahtan akşama kadar Scientific American gibi sitelerde haberler okurum. Yeri gelir videolar izlerim. Hiç de internet sıkıntım olmadı ama memleketimin insanına bakıyorum 50gb ,nterneti beğenmiyor? Ben 10gb internet ile yaptıklarıma bakınca herhalde bu adam Einstein olma hayalinde derim? Elbette öyle değil, oyun müzik film dizi saçma sapan şeyler işte. Herkesin zevkidir bir şey diyemem elbette ama bu konunun toplumun bilgilenmesiyle bir alakası olamaz. Oyun yada film indirmezse birisi, 10gb interneti bile bitiremez bunu bizzat kendimden biliyorum.
5 mbps AB’de internet penetrasyonu için kullanılan standart ölçüdür. Bugün 4G internetten yararlanmak için fiber altyapı gerekiyor. Yılda yüzde 50 fiber internet artışı gerekirken biz 5 yılda yüzde 28 artış sağladık. Türkiye’de internet kullanıcı sayısı artırıyor, nüfus artıyor ama internet altyapısı bu artışa yetişemiyor. Türkiye’de bunun için 22-23 milyar dolarlık yatırım gerekli.
Adil kullanım kotası nedeniyle 50 GB kotası olan 16 Mbite kadar (!) olan internet bağlantımın bana aylık verdiği ortalama hız 256k’dır. 256k hız Türkiye’nin 2002’deki son kullanıcı hızıdır. Bu da son 13 yılda yatırımların çok eksik kaldığını gösteriyor.
Ayrıca Danimarka internet yaşamsal ihtiyaçtır deyip 26 Mpbs internetten ücret almıyor. Biz ise özel iletişim vergisi VE KDV alıyoruz. 2011 yılından beri fiber internet için bakanlık ve belediyeler kazı izni vermiyor (Neden vermiyor?). İnternet sansür ve filtre sistemleriyle daha da yavaşladı. Seçim ekonomisi nedeniyle dolar 3 TL’yi aştı ve biz gittikçe yavaşlayan sansürlü internete gittikçe daha fazla para ödüyoruz.
Bazılarına 5 Mbps hız yetebilir ama bir ülkede 4G ihalesi yapıldıysa ve bunun Türkiye’deki maksimum hızı 375 Mbps ise tüm kullanıcıların 25 Mbps gibi bir hızı ücretsiz istemeye hakkı vardır (bugün büyükşehirde birkaç kişiye yetmesi önemli değil, bugün ve gelecekte hemen herkese yetecek internet bant genişliği olması önemli).
Modern internet dünyasında 5 Mbps hız yetmiyor. Örneğin VPN olmadan kesintisiz Full HD Youtube videosu izleyemiyorsunuz ve şimdi 4K geldi. İnterneti profesyonel olarak kullanan şirketimizde hızımız ay sonu kotamız doldu diye düşüyor. Söylediklerim çok net ve boşa söylenmiş şeyler değil. Türkiye’de internet siyasi nedenlerle engellenmektedir. Konun siyasi olmasının sebebi budur.
Bizim 4G’ye iki yıl önce Amerika ve Avrupa ile birlikte geçmemiz gerekirdi. Bugün internet penetrasyonu diyorsak bizim Trabzon yaylasında en az 5 mbps interneti 3G çekmemiz gerekiyor. Biz daha bunu Küçük Çiftlik Park, Life Park ve Suma Beach gibi festival mekanlarında başaramıyoruz. Bilgiye, veriye, analize yatırım yapan ülkeler kazanıyor. Bizim gibi ülkeler ise bu kafayla geri kalıyor.
Hadi cevap verin şimdi, dostum eline sağlık bu kadar güzel anlatılabilirdi. keşke bazı şeyleri görmeleri için insanların gözlerinden başka yetileri de olsaydı..
Vodafone’un aldığı A1 blokunu A2 ya da A3’ten daha değerli yapan bir şey yok. %1 ile %5 arası bir kapsama alanı avantajı olabilir ama bunu kullanıcıların çoğu göremeyecek bile. A1 de A2 de A3 de aynı bant genişliğini sunuyor, Vodafone sadece biraz daha pahalıya almış oldu. MHz birimi başına genel olarak Turkcell daha ucuza alım yaptı.
İhalede gördüğümüz, muhtemelen operatörlerin önceden anlaşıp da geldiği. Turkcell dersini iyi çalışmış ama, frekansları iyi topladı.
Haklısınız. Bu nedenle öyle söylüyorlar dedim, bunun kendi iddiaları olduğunu belirttim.
Evet, çok haklısın. Bizim insanımız yoksulluğunu ve cahilliğini vizyonsuzluğuna bahane etmiş. Hindistan’daki 4 milyar dolarlık e-ticaret şirketleri bizde niye yok? Hintliler daha fakir oysa.
Süper yazı olmuş, ancak keşke finalde 75oTL ye General Mobile aldım 4G destekliyo yazmamış olsaydınız.. Çünkü o telefon yerli marka falan değil, fason ürettirilen bir model ve yurtdışı fiyatı 100$.. Yani bunca yalancının içinde en büyük yalancıların başında o firma gelmektedir.